فایل ورد کامل ساخت استخر و مزارع آبزی‌پروری

 
چکیده :
در مطالب جمع آوری شده اطلاعات پایه‌ای لازم برای طراحی یک استخر پرورشی جمع آوری شده است. طراحی استخر و ساخت آن بسیار مهم است. برای طراحی یک مزرعه آبی می‌بایست به فاکتورهایی توجه داشت از جمله : کیفیت خاک – منبع آب – شوری و جریانان جزر و مدی در مزارع و پرورشگاههای ساحلی، محل‌های تخم ریزی ماهی، شرایط آب و هوایی و … که ما در این مقاله تمامی عوامل مهم و تعیین کننده در طراحی و ساخت مزارع آبی را بررسی می‌کنیم.
طرح و ساخت مزارع آبی :
برخی اطلاعات پایه لازم برای طراحی یک استخر پرورش در زمان مشخص شدن امکان اجرای پروژه، جمع آوری خواهند شد. هر چند، بررسیهای بیشتری معمولاً برای طراحی مناسب ترین طرح بندی روشهای ساخت و عملیات، لازم خواهد شد. طراحی استخر و ساخت آن، به اندازه انتخاب محل مطمئن برای موفقیت پروژه، هم از نظر تکنیکی و هم از نظر اقتصادی، مهم است. همانطور که قبلاً نشان داده شده، مکانهای ایده آل همیشه ممکن است در دسترس نباشند. نقص‌های محل، در اکثر موارد باید بوسیله طرح‌های مناسب ساخت و عملیات، رفع شوند. هر چند،ممکن است صندلی طرح‌ها برای رفع نیازهای کشت آبی، تقریباً در هر شرایط نامناسبی، امکان پذیر باشد، اما اقتصادی بودن و امکان پذیر بودن استفاده از آنها برای کشت آبی تجاری، جای شک و تردید دارد. در حقیقت، طرح‌هایی که به طور نرمال در کارهای مهندسی آب یا آبیاری به کار رفته‌اند، نمی‌توانند برای ساختارهای کشت آبی بدون اصلاح و تغییر قابل توجه (به خاطر هزینه‌های مربوطه) استفاده شوند. بخصوص در مورد مزارع آبگیری استخرها صدق می‌کند که قسمت قابل توجهی از کشت آبی کنونی را به خود اختصاص داده‌اند.
چون طرح مزرعه آبگیر، از نظر مکان بسیار اختصاصی عمل می‌کند، نمی‌توان به طرحی اندیشید که بتواند استفاده عمومی داشته باشد.
هر چند برخی از ویژگیهای طرح اصلی را می‌توان بر اساس فیزیوگرافی محل، منبع و طبیعت منبع آب، نوع محصور سازی که به کار می‌رود، اورگانیسم‌هایی که کشت می‌شوند و تکنیک‌های مدیریت، از جمله تغذیه یا تولید مواد غذایی و روشهای برداشت، تعریف کرد. بررسیهای دقیقی که قبلاً به آنها اشاره شد باید به سوی کسب اطلاعات پایه لازم برای تعیین ویژگیهای طرح مناسب هدایت شوند.
۶-۱ استخرهای پرورش دور و نزدیک از ساحل :
۶-۱-۱ اطلاعاتی برای طرح استخرها
چون اکثر تاسیسات کشت آبی در حال حاضر، مزارع آبگیر خاکی (استخرها) هستند، ما ابتدا می‌توانیم روندهای طراحی آنها را در نظر بگیریم. علی رغم تشابه اصول پایه درگیر، بررسی مزارع آبگیر آب شیرین غیر ساحلی و مزارع آبگیر آب شورمزه یا آب شور ساحلی، به طور جداگانه، و اصولاً به خاطر تفاوت درجزئیات عملیاتی، مناسب تر خواهد بود.
همانطور که قبلاً نشان داده شد، بررسی و رسیدگی قبل از طراحی مزرعه به وسعت اطلاعات جمع آوری شده در طول مطالعات اولیه امکان اجرای طرح، اطلاعات خوبی مربوط به دمای میانگین ماهانه، بارش باران، تبخیر، رطوبت، نورخورشید و سرعت باد و جهت باد، باید از قبل، در دسترس باشند. یک نقشه برجسته (مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ تا ۱:۲۵۰۰۰) از منطقه، مفیدترین داده در تعیین منطقه حوزه محل و موقعیت نسبی‌اش است.
طراحی و ساخت خندق
مهمترین ساختارها دریک مزرعه آبگیر، سیستم خندق و ساختارهای کنترل آب هستند. کف استخرها ممکن است کنده شده یا نشده باشند که بستگی دارد به توپوگرافی و شرایط خاک، ولی کانال‌های منبع و زهکشی و گودال‌های برداشت محصول، بایستی حفاری شوند.
همانطور که قبلاً عنوان شد، جزئیات ساختاری خندق بستگی دارد به طبیعت خاک مورد استفاده عمق آب لازم در استخرها، فعالیت موج و فرسایش احتمالی و …. شکل ۴-۶ نشان دهنده سطوح مقطع عرضی برخی خندق‌های نمونه است. چون صرفه جویی اقتصادی خیلی مهم است، تعیین بیشترین شیب و انحراف خندق‌ها که پایداری ساختار را در دراز مدت تضمین می‌کند، ضرورت دارد. جائیکه شرایط خاک مناسب نیست، به صرفه بودن پوشاندن شیب خندق‌ها با آجر، سنگریزه، چوب و … باید مشخص شده و هزینه‌های نگهداری و امنیت طولانی مدت باید محاسبه شوند. پهلوی سطح آزاد باید بر اساس فعالیت موج و سطوح طراحی سیل، تعیین شود.
جدول ۱-۶ فهرستی از شیب‌های جانبی توصیه شده، عرض فوقانی و پهلوی سطح آزاد خندق‌ها را ارائه می‌کند. توصیه می‌شود که استخرهای کوچک تا آنجا که توپوگرافی اجازه می‌دهد، به صورتی ساخته شوند که محور طولی آنها موازی با بادهای رایج، برای فراهم شدن حداکثر شرایط تهویه، باشد. استخرهای بزرگ ممکن است دارای محور طولی در زوایای راست بادهای رایج باشند، چون بادهایی که روی مسیری طولانی از آب می‌وزند ممکن است امواج بلندتر و فرسایش بیشتری در خندق ایجاد کنند. حداقل m3 عرض فوقانی برای خاکریزهایی که بوسیله وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرند لازم است ولی زمانیکه وسایل نقلیه سنگین استفاده می‌شوند، خاکریزهای اصلی باید m6 عرض داشته باشند. در صورتیکه جنبه‌ی شامل یک کانال منبع آب روی تیغه خندق باشد، تنظیماتی لازم دارد. دومین و سومین خندق، می‌توانند باریکتر و پائین تر باشند، که بستگی دارد به عمق آب استخرهای محصور شده.
عمق آبی که در یک استخر نگهداری می‌شود، بستگی زیادی به شرایط اقلیمی و تجربه‌های کشت دارد. عمق توصیه شده برای استخرهای قزل آلا، در درون شارش (intake) m1 است و در برون شارش (out flow) m2-5/1 عمقی حدود m1 در استخرهای پرورش ماهی کول کپور مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری، ترجیح داده می‌شود. علاوه بر کم شدن نوسانات وسیع دمای ‌آب، این به کاهش رشد علفهای هرز آبی ریشه دار که مشکل اصلی در استخرهای بارور بخصوص در مناطق گرمسیری هستند، هم کمک می کند. هر چند، استخرهای کم عمق تر، در جریان دوره رشد در اقلیم‌های معتدل، برای استفاده از دمای آب بالاتر برای افزایش تولید، اولویت دارند. به خاطر این تفاوت‌ها، انواع وسیعی از استخرها با عمق‌ها و اندازه‌های مختلف در سیستم‌های کش، بوجود می‌آیند.
محدوده‌ای از عمق آب m5/1-4/0 برای استخرهای پرورشی، و m0/3 – 8/0 برای استخرهای تولید یا ذخیره، گزارش شده‌اند. در پرورش ماهی آب شیرین، استخرهای تخم ریزی می‌توانند دارای عمق متوسط m1-4/0 و استخرهای نگهدارند یا بازاری، m2-2/1 باشند.
منطقه آبی استخرهای پرورش بین ha2- 05/0 و استخر تولید یا ذخیره بین ha10- 25/0 فرق دارد. استخرهای تخم ریزی کوچکتر هستند و متغیر از ha5/0-01/0 و استخرهای نگهداری یا بازار از ha/1- 1/0
فراهم ساختن یک هسته خاکی غیر قابل نفوذ با چسبندگی بالا، با پوسته‌هایی از خاک‌های کمتر چسبناک روی هر دو طرف یا تنها یک طرف، تجربه رایجی است. مهمترین علل تخریب شیب خندق‌ها فرسایش بادی و موجی و سوراخ شدن بوسیله جانوران آبزی است و عادات تغذیه‌ای ماهیهای مثل کول کپور که در اطراف خندق‌های استخر جمع می‌شوند. یک پوشش علفی درست و مناسب برای حفظ بخشهای در معرض آسیب (آسیب پذیر) خندق‌ها، ضروری می‌باشد. گونه‌های علفی که سریع رشد می‌کنند و گسترش می‌یابند، اولویت دارند. در استخرهای اروپای شرقی، یک کمبرند از نی شتی با عرض m4، برای استخرهای ذخیره بزرگتر (ha<10) برای حفظ قسمتهای آسیب پذیر خندق نسبت به امواج، توصیه می‌شود.
در جاهای دیگر، سنگریزه با ضخامت m5/0 – 25/0 ترجیح داده می‌شود. در کشورهایی مثل چین، بلوک‌هایی بتونی یا آجری، برای فرش کردن شیب‌ها استفاده می‌شوند. آهک نیز برای بهبود تراکم و فشردگی خاک در خندق‌ها، برای مقاومت در مقابل فرسایش می‌تواند مفید باشد. اصول کلی طرح و ساخت، برای استخرهای ساحلی و آب شیرین خیلی مشابه هم هستند. هر چند، طبیعت زمین و وابستگی به آب جزر و مد، و نیز تجربه استفاده از مراتع جلبکی کف زنی به عنوان غذا برای ذخیره‌های پرورش یافته، تغییراتی را در طرح و ساخت، ضروری می‌سازد. نوع خاک مناسب در مناطق جزر و مدی که برای مزارع ساحلی انتخاب شده‌اند، از قبل شرح داده شده است. ساخت خاکریزهای بزرگ و ساختارهای بتونی سنگین روی زمین نرم، مشکلات خاصی را ایجاد می‌کند. خاک رویی لیفی یا متخلخل ودر مناطق مانگرو (همراه با ریشه‌هایی که گاهی بیش از ۵۰% خاک را اشغال می‌کنند) یک شکل دیگری است.