فایل ورد کامل مقاله کودهای شیمیایی؛ تحلیل علمی و کشاورزی انواع کودها، ترکیبات و تأثیر آن‌ها بر حاصلخیزی خاک

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله کودهای شیمیایی؛ تحلیل علمی و کشاورزی انواع کودها، ترکیبات و تأثیر آن‌ها بر حاصلخیزی خاک دارای ۵۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله کودهای شیمیایی؛ تحلیل علمی و کشاورزی انواع کودها، ترکیبات و تأثیر آن‌ها بر حاصلخیزی خاک  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله کودهای شیمیایی؛ تحلیل علمی و کشاورزی انواع کودها، ترکیبات و تأثیر آن‌ها بر حاصلخیزی خاک،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله کودهای شیمیایی؛ تحلیل علمی و کشاورزی انواع کودها، ترکیبات و تأثیر آن‌ها بر حاصلخیزی خاک :

بررسی انواع کودهای شیمیایی

انواع کود شیمیایی
ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر، بسیار متفاوتند. این تفاوتها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تاثیر بسیار مهمی دارند.بنابراین شناخت کافی از انواع کودهای شیمیائی قبل از انتخاب و یا مصرف آنها ضرورت دارد.
کود های شیمیایی

خلاصه: کود های شیمیایی (fertilizer chemical) آمیتراز (میتاک ) گروه شیمیایی :دی أمیدین ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : این سم خاصیت خورندگی ندارد و نسبت به گرما مقاوم است . به نظر میرسد که اشعه ماورا بنفش , تاثیر اندکی بر پایداری ان داشته باشد در صورتی که امیتراز به مدت طولانی درشرایط مرطوب نگهداری شود به أرامی تجزیه خواهد شد . ماندگاری در محیط زیست :امیتراز در خاک داری تهویه مناسب به سرعت تجزیه می شود . نیمه عمر ان یعنی مدت زمانی که طول می کشد تا ماده تجزیه شود و غلظت ان به نصف غلظت اولیه برسد کمتر از یک روز است. تجزیه در خاکهای اسیدی سریعتراز خاکهای قلیایی و یا خنثی صورت می گیرد . سمیت: LD50= 600-800 mg/kg امیتراز برای زنبور عسل تقریبا بی ضرر است . موراد مصرف : امیتراز یک حشره کش و کنه کش است که برای کنترل کنه قرمز تار عنکبوتی , مینوز برگ و سپرداران به کارمیرود . این سم در پنبه علیه کرم غوزه پنبه , مگس سفید و کرمهای برگ خوار و در حیوانات برای کنترل ساس ,کنه ,شپش و دیگر افات حیوانی به کار برده می شود. پادزهر: امیتراز پادزهر اختصاصی ندارد

 

کود های شیمیایی (fertilizer chemical)
آمیتراز (میتاک )
گروه شیمیایی :دی أمیدین
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : این سم خاصیت خورندگی ندارد و نسبت به گرما مقاوم است . به نظر میرسد که اشعه ماورا بنفش , تاثیر اندکی بر پایداری ان داشته باشد در صورتی که امیتراز به مدت طولانی درشرایط مرطوب نگهداری شود به أرامی تجزیه خواهد شد .

 

ماندگاری در محیط زیست :امیتراز در خاک داری تهویه مناسب به سرعت تجزیه می شود . نیمه عمر ان یعنی مدت زمانی که طول می کشد تا ماده تجزیه شود و غلظت ان به نصف غلظت اولیه برسد کمتر از یک روز است. تجزیه در خاکهای اسیدی سریعتراز خاکهای قلیایی و یا خنثی صورت می گیرد .
سمیت: LD50= 600-800 mg/kg امیتراز برای زنبور عسل تقریبا بی ضرر است .
موراد مصرف : امیتراز یک حشره کش و کنه کش است که برای کنترل کنه قرمز تار عنکبوتی , مینوز برگ و سپرداران به کارمیرود . این سم در پنبه علیه کرم غوزه پنبه , مگس سفید و کرمهای برگ خوار و در حیوانات برای کنترل ساس ,کنه ,شپش و دیگر افات حیوانی به کار برده می شود.
پادزهر: امیتراز پادزهر اختصاصی ندارد .

دلتا مترین ( دسیس )
گروه شیمیایی : پایر تروئید
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : اگر دلتا مترین در دمای ۴۰درجه سانتیگراد نگهداری شود تا شش مته تجزیه نخواهد شد . در برابر هوا و نور خورشید مقاوم است . در فلزات خاصیت خورندگی ندارد . در محیط های اسیدی بسیار مقاومتر از محیط های قلیایی است.
ماندگاری در محیط زیست :در خاک یک تادو هفته تجزیه می شود . بقایای دلتامترین حدودا ۱۰ روزپس از استفاده از روی گیاه مشاهده نمی شود . این سم خاصیت گیاه سوزی روی محصولات ندارد.

سمیت:LD50=135-5000mg/kg دلتا مترین برای زنبورهای عسل سمی میباشد.
موراد مصرف : دتا مترین حشره کشی تماسی – گوارشی است که برای کنترل حشرات مکنده سیب و گلابی , شب پره آلو, لارو اروسی فرم کلم , بید بقولات , شب پره زمستانی ( سیب و خرما) , کرم دانه خوار سیب , شپشک آرد آلو , سپرداران, مینوز لکه گرد در ختان میوه ومگس سفید خیار گلخانه ای گوجه فرنگی , فلفل , گیاهان گلدانی و زینتی به کار می رود. این سم آفات بسیاری از محصولات زراعی را نیز کنترل می کند. تاثیر سریعی روی حشرات ناقل ویروسها دارد و به همین دلیل امید است که در آینده برای کنترل ناقلهای ویروسها به کار رود.
پادزهر: دیازپام یک پاد زهر واقعی نیست و تنها سیستم اعصاب مرکزی را تسکین می دهد.
دیازینون (بازودین – دیاکاپ)

گروه شیمیایی : ارگانو فسفره
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : این سم به صورت روغن بدون رنگ است . حلالیت آن در دمای معمولی محیط ۴۰میلیگرم در لیتر می باشد . نسبت به نور خورشید مقاوم بوده و در محیطهای اسیدی و قلیایی ناپایدار است تنها درزمانیکه هوا آرام باشد ( سرعت باد کمتر از km/h10)میتوان گرد پاشی کرد.
ماندگاری در محیط زیست : بقایای ذیازینون ممکن است حداکثر تایکماه در محیط باقی بماند . در صورتیکه این سم در معرض هوا قرار بگیر طی حدود ۱۰روز تجزیه خواهد شد. اما در سایه اندازها بیش از سه هقته باقی خواهد ماند .

سمیت : LD50=300-400mg/kg دیازینون برای پرندگان وزنبورهای عسل بسیار سمی است و برای ماهی ها تا حدی سمی میباشد . سمیت آن رااز راه جلد برای انسان و دام کمتر است ولی از راه تنفس خطر مسمومیت آن بیشتر می باشد لذا در موقع سمپاشی باید ماسک مخصوص به کاربرد.
موراد مصرف : دیازینون یک حشره کش تماسی بسیار موثر که برای کنترل تقریبا هر نوع حشره ای به کار می رود . کاربردد اصلی آن در برنج , درختان میوه , تاکستان ,’ نیشکر, ذرت , پنبه , توتون, و سیب زمینی است . می توان از آن علیه جور پایان, هزارپایان , کرم پیاز, ساس گندم, گوش خیزک , لارو اروسی فرم, وسک کلرادوی سیب زمینی, کک نباتی , مگس میوه , کرم سیب, کرم ساقه خوار برنج , شته , زنجره برگ, تریپس, کنه, شپشک آرد آلود, پروانه , شب پره زمستانی و یا هر آفت باغی دیگر استفاده کرد. در منازل می توان ازآن برای کنترل مورچه , سوسک فرش , بید گوش خیزک , سوسری و آبدوزدک استفاده کرد.
پادزهر: آتروپین,توگزوگونین

فوزالن(زلن )
گروه شیمیایی :فسفر
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : ماده تکنیکال آن بصورت کریستالی بدون رنگ با بوی مشابه بوی سیر است اگر فوزالن در شرایط طبیعی نگهداری شود پایدار است . با آفت کشهای دیگر سازگاری داشته و خاصیت خورندگی ندارد بامواد قلیایی از قبیل آرسنات کلسیم گوگرددار سازگاری ندارد . زمانی که فوزالن حرارت داده می شود بخارات سمی کلر فسفر نیتروژن و اکسیدهای گوگرد آزاد می شود.
ماندگاری در محیط زیست :فوزالن آبهای زیرزمینی را کثیف و آلوده نمیکند در خاک به سرعت تجزیه می شود در ph بین ۵ و ۷ پایدار است در ph=9 هیدرولیز می شود . تقریبا طی ۱۲ الی ۲۰ روز پس از سمپاشی آفات را کنترل می کند .

سمیت: LD50 = 135-170mg/kg
موارد مصرف :یک حشره کش و کنه کش غیرسیستمیک است که به درون لایه کوتیکولی گیاه نفوذ کرده و در کوتیکول برگ و پوست میوه جمع می شود ولی در هر حال به داخل گیاه انتقال نمی یابد . فوزالن در درختان میوه خزاندار ، محصولات باغی ، پنبه سیب زمینی منداب محصولات آجیلی ، مرکبات میوه های هسته دار و انگور کنگر فرنگی گل رز و سوزنی برگها استفاده می شود . این حشره کش کاربرد وسیع و قابلیت کشندگی وسیع دارد و این سم بر گستره وسیعی از آفات از جمله کنه قرمز ، تارعنکبوتی ، سیب و گلابی لاروهای روسی فرم و سوسک محصولات زراعی ، اقتصادی و همچنین شته ها ، شپشک ها و پسیل ها لارو پروانه و سخت بال پوشان نیز اثر می کند و این حشره کش لیسه سیب و سیفی جات بخصوص شته روغن چراغی و مگس خربزه را کنترل می کند .

پادزهر: اتروپیم ۲PAM
فن پرو پاترین ( دانیتول )
گروه شیمیایی :پایر تروئید
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی :مایعی قهوه ای مایل به زرد است که بوی ملایمی دارد و به راحتی در حلالهای آلی معمولی حل می شود . حلالیت دراب در ۲۵ درجه سانتیگراد ۰/۳۳ppm است.
ماندگاری در محیط زیست : فن پرو پاترین در phمحیط بین ( ۶تا۸ ) و در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد در برابر هیدرولیز مقاوم است . در خاکهای دارای تهویه تجزیه می شود. مطالعاتیکی که در زمینه آبشویی در پروفیل خاک انجام شده نشان می دهد که احتمالا فن پرو پاترین و بقایای آن در ببشتر خاکها آبشویی نمی شود.
سمیت:LD50= 66/7mg/kg فن پرو پاترین برای ماهیها و موجودات آبزی وبرای حیات وحش سمی می باشد و همچنین برای انسان و دام خطرناک است.
موراد مصرف : این ترکیب برای کنترل کنه های( دو نقطه ای , قرمز جنوبی , قرمز اروپایی ) شته های ( سیب و گل رز ) لارو چغندر قند , شپشک آرد آلود ( از جمله مراحل بلوغ شپشک آرد آلود مرکبات ), زنجره سیب زمینی , پوره سپرداران , سوسک ژاپنی , مینوز لکه ای برگ , کرم دانه خوار , کنه قرمز جنوبی کاج و سن به کار می رود.
پادزهر: دیازپام ( دیازپام یک پادزهر واقی نیست و تنها سیستم اعصاب مرکزی را تسکین می دهد)
روغن امولسیون شونده ( ولک )
گروه شیمیایی : هیدروکربن آلیفاتیک
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : گاهی خصوصیت روغنها را بر حسب جرم مولکولی آنها بیان می کنند . روغنهای بسیار سبک خاصیت حشره کشی چندانی ندارند به عکس در صورتیکه از مولکولهای روغنی بسیار سنگین استفاده شود علاوه بر آفت ؛ گیاه میزبان هم صدمه خواهد دید . آن دسته از هیدروکربنها برای مبارزه با آفات روی گیاهان به کار گرفته می شوند که نقطه جوش آنها دقیقا کنترل شده و عمدتاً از هیدروکربنهای پارافینی تشکیل شده باشند . خلوص روغن از نظر وجود هیدروکربنهای غیر اشباع را با درجه سولفوناسیون نشان می دهند . اگر درجه سولفوناسیون روغن ۱۰۰ باشد یعنی صد در صد از هیدروکربنهای اشباع شده تشکیل شده است . بنابراین هر قدر درجه سولفوناسیون از ۱۰۰ کمتر باشد میزان هیدروکربنهای غیر اشباع بیشتر است . درجه سولفوناسیون در تعیین روغنها برای سمپاشی زمستانه و تابستانه موثر می باشد . مثلاً روغنهای با درجه سولفوناسیون ۸۵ تا ۹۵ برای سمپاشی تابستانه و روغنهای با درجه سولفوناسیون ۶۵ تا ۷۵ برای سمپاشی زمستانه مناسبند . روغنها را به صورت امولسیون فرموله می کنند . این امولسیون را تنها یا همراه با حشره کشهای دیگر رقیق کرده و مصرف می نمایند .

ماندگاری در محیط زیست : تجزیه زیستی روغنهای امولسیون شونده توسط میکروارگانیزمهای موجود در خاک صورت می گیرد . عواملی که می توانند بر سرعت تجزیه زیستی اثر بگذارند عبارتند از : شرایط محیطی از قبیل دما ؛ رطوبت ؛ بارندگی ؛ نوع خاک و میکروارگانیزمها .
سمیت : LD50 بیشتر از mg/kg4300

یکی از مزایای روغنها نسبت به حشره کشها کم خطر بودن آنها برای انسان است به طوریکه باقیمانده سم روی محصولات برای انسان خطرناک نمی باشد . روغنها سمیتی برای پرندگان و حشرات مفید ندارند ولی ماهیها و زنبورهای عسل تا حدی به این سم حساس هستند .

موارد مصرف : روغنها از طریق بستن منافذ تنفسی باعث مرگ حشرات می شوند . همچنین با انحلال قشر مومی جلد حشره باعث می شوند که حشره بوسیله نیروی کشش سطحی آب گرفتار آید . اینگونه خواص روغنها در روش مبارزه با لارو پشه با پهن کردن یک لایه نازک روغن روی سطح آب مورد استفاده قرار می گیرد .
روغنها را در دفع آفات در موارد زیر بکار می برند .

۱- برای سمپاشی تابستانی بر ضد شپشک آردآلود ؛ سپردارها و شته ها .
۲- برای سمپاشی زمستانی بر ضد شپشکهای گیاهی ؛ کنه های گیاهان ؛ تخم عده ای از حشرات و بعضی از لاروهای زمستانی .
۳- بر ضد انگلهای خارجی مانند کک ؛ شپش و کنه .
۴- به عنوان حامل و حلال حشره کشها .

۵- جهت مخلوط کردن با امولسیون بعضی از حشره کشها مانند ترکیبات فسفره به منظور بالا بردن اثر حشره کشی آنها .
روغنها را به صورت امولسیون فرموله می کنند . این امولسیون را تنها یا همراه با حشره کشهای دیگر رقیق کرده و مصرف می نمایند . در این صورت روغن به صورت یک ورقه نازک پایدار روی سطح سمپاشی شده باقی می ماند . باید توجه داشت که میوه های هسته دار و نیز مرکبات تا اندازه ای نسبت به روغن حساسند . به طور کلی در مورد کاربرد روغنها باید احتیاطاتی را رعایت کرد که مهمترین آن عبارتند از :

‌۱- در بهار و تابستان باید قبل از سمپاشی با روغن درختان را آبیاری کرد .
۲- سه هفته قبل و بعد از سمپاشی با روغن از کاربرد گوگرد روی گیاه باید خودداری نمود .
۳- اگر روغن با سم همراه باشد باید احتیاطات مربوط به سم رعایت شود .
فرمولاسیون : امولسیون ۸۰% و ۹۰% بدون آب
پروپارژیت ( امایت )
گروه شیمیایی :ارگانو سولفاتها
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : پروپارژیت یک مایع قهوه ای و چسبناک است . حلالیت آن در محصول و محل کشت محصول دارد . آب mg/lit93/1 و در استون هگزان و متیل الکل بیش از g/lit200 است . این سم در اغلب حلالهای آلی حل می شود .
ماندگاری در محیط زیست :نیمه عمر

تجزیه پروپارژیت بستگی شدیدی به نوع محصول زراعی میزان محصول و محل کشت محصول دارد .
سمیت: LD50 = 2200 mg/kg
موراد مصرف :پروپارژیت برای پستانداران سمیت متوسطی دارد ولی برای پرندگان ، زنبول عسل حشرات مفید و کنه های شکارگر در مزرعه خطری ندارد .
موارد مصرف :‌پروپارژیت برای کنترل بسیاری از کنه ها از جمله کنه قهوه ای بادام ، کنه قرمز ، مرکبات ، کنه زنگ مرکبات ، کنه شبدر ، کنه قرمز اروپایی ، کنه نقره ای هلو ، کنه عنکبوتی توت فرنگی ،‌کنه عنکبوتی دو نقطه ای و کنه شش نقطه ای بکار می رود.
از پروپارژیت در گیاهان ذیل استفاده می شود :‌

بادام ، سیب ، زردآلو ، آووکادو ، لوبیا ، هویج ( ضد عفونی بذر) مخروطیان ، شبدر ( ضد عفونی بذر ) ذرت ( زراعی شیرین ) پنبه ، انجیر ،‌انگور ،‌رازک ، لیمو ،‌نعنا ، گیاهان زینتی ، پرتقال ، هلو ، بادام زمینی ،‌گلابی ،‌خرما ، سیب زمینی ، آلو ،‌گل رز ، سورگوم ( ضد عفونی بذر ) توت فرنگی ، چغندر قند ، در محصولاتی مانند زردآلو ، گیلاس ، و مرکبات می توان بعد از برداشت و در فصل رویشی گیاه از این سم استفاده کرد .
پادزهر: پادزهر اختصاصی ندارد .

فلومترین ( بای تیکول )
گروه شیمیایی : پایرتروئید مصنوعی
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی :‌فلومترین مایع ، امولسین قابل حل در آب بوده ، رنگ آن قهوه ای روشن تا قهوه ای طلایی است . بوی آن معطر است .
سمیت : LD50 = 115-119 mg/kg
فلومترین برای ماهیها و جانواران اکواریومی سمی می باشد .
موارد مصرف :‌از آن برای کنترل انگلهای خارجی از جمله کنه های مقاوم به سموم ارگانو فسفره هیدروکربنهای کلربنه و آمیدینها ، شپشهای گزنده و خونخوار و انواع جرب گاو و گوسفند و بز استفاده می شود .

نحوه مصرف :‌این سم به روشهای حمام ( غوطه ور کردن ) ، اسپری اتوماتیک ثابت ( دوش ) . اسپری ( سمپاش ) و اسپری دستی مصرف می شود .
پادزهر :‌پادزهر اختصاصی ندارد .
فرمولاسیون : امولسیون ۶%
فقط برای مصارف دامپزشکی
فنتیون ( لبایسید – بایسید )
گروه شیمیایی :ارگانو فسفره

ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی :ماده تکنیکال یک مایع زرد یا قهوه ای روغنی است که بوی سیر ملایمی دارد و با مواد بسیار قلیایی دیگر سازگار نمی باشد . فنتیون در دما و فشار معمولی پایدار است , اما در صورتیکه در معرض دما وشعله قرار بگیرد احتمال آتش سوزی وجود دارد. این سم باید در بطذریهای اصلی و پلمپ شده و در یک محل خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.

ماندگاری در محیط زیست :فنتیون به شدت جذب ذرات خاک می شود وبنابراین به احتمال زیاد همراه با آبهایی که در خاک نفوذ می کنند حرکت نکرده و آبشویی نمی شود . بقایای فنتیون تقریبا ۴ تا ۶ هفته در خاک باقی می ماند. این ماده نباید به دریاچه ها , روان آبها و برکه ها راه پیدا کند نباید از آن در جائیکه احتمال ایجاد روان آب وجود دارد , استفاده کرد . باید دقت کرد تا در نتیجه شستشوی ابزارهای مورد استفاده در سمپاشی و یا دور ریختن فاضلاب مربوطه آبها آلوده نشوند.
سمیت:LD50=180-298mg/kg این ماده برای محیط زیست خطرناک است و در مورد پرندگان و ماهیها باید توجه خاصی مبذول شود.

موراد مصرف :فنتیون یک حشره کش تماسی – گوارشی با اثرات نفوذی پایدار است که علیه بسیار ی از آفات مکنده , گزنده , خصوصامگس میوه, کرمهای ساقه بر, پشه وسن غلات بکار برده می شود . در پشه ها هم برای اشکال نابالغ ( لارو ) و هم برای اشکال بالغ سمی است. در نیشکر , برنج , ذرت علو فه ای , چغندر , میوه های هسته دار و دانه دار , مرکبات , پسته و پنبه قبل از برداشت حداکثر تا دو کیلو گرم در هکتار استفاده می شود. در زیتون , قهوه , کاکائو , سیزیجات , تاک و ذرت نیز حداکثر به مقدار یک کیلو گرم در هکتار استفاده می شود.

۲pam2, آتروپین به همراه pamپادزهر: سولفات آترو پین ,
بوتاکلر ( ماچتی)
گروه شیمیایی :کلرواستانیلید
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی :مایع کهربایی رنگ است . وزن مخصوص در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد gr/ml07/1 است . حلالیت در آب در ۲۴ درجه سانتیگراد ppm 23 می باشد .

ماندگاری در محیط زیست :دوره پایداری تقریبی در گیاهان یک الی سه هفته است .
سمیت:mg/kg2000 = LD50سمیت کمی برای انسان و دام دارد .
موارد مصرف :این سم یک علف کش انتخابی سیستمیک است که قبل از جوانه زنی اثر می کند . سنتز پروتئین ها را در در علفهای هرز کنترل می کند و به این ترتیب سبب تغییر شکل علف هرز می شود تا اینکه در نهایت گیاه از بین می رود . از این سم می توان در شالیزارها ،‌مناطق نهالکاری شده و گندم ، منداب ، پنبه ،‌کتان ،‌بادام زمینی و سبزیجات برای کنترل علفهای هرز یکساله برخی از علفهای هرز خانواده جگن و علفهای هرزبرگ پهن از قبیل علف شور استفاده کرد . خاک در زمان استفاده از این سم باید اشباع باشد . می توان این سم را به صورت گردپاشی مخلوط با خاک ، مخلوط با آب و غیره استفاده کرد .
پادزهر: ‌اتروپین

اندو سولفان (تیودان- فن)
گروه شیمیایی :ارگانوکلره
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی : ماده تکنیکال زرد یا قهوه ای رنگ میباشد . این ترکیب در آب غیر محلول است ولی در حلال های الی حل می شود .
ماندگاری در محیط زیست:ماندگاری در محیط زیست: اندوسولفان در خاک نسبتا پایدار است و نیمه عمر آن ۵۰روز می باشد . این ماده به وسیله باکتریها و قارچها تجزیه می شود .اگر اندوسولفان جذب سطحی ذرات خاک شود به کندی درخاک جابه جا خواهد شد .
سمیت:LD50=80-110mg/kg برای زنبورهای عسل نسبتا سمی است و برای حشرات مفیدی از قبیل زنبورهای پارازیت , کفش دوزک و برخی از کنه ها تقریبا سمیت ندارد . این حشره کش برای انسان نسبتا خطرناک است.

موارد مصرف : اندوسولفان یک حشره کش و یک کنه کش است که برای گستره وسیعی از حشرات و کنه ها از جمله کرم غوزه پنبه , کرم برگ خوار پنبه , پسیل گلابی , لیسه سیب , شته و نیز افات سویا سمی است . از ان می توان به عنوان یک محافظ چوب هم استفاده کرد .اندوسولفان برای طیف وسیعی از محصولات زراعی از قبیل چای , قهوه, میوه جات و سبزیجات و همچنین برنج ,غلات , ذرت,سور گوم به کاربرده می شود .

کودهای بیولوژیک

کاربرد روزافزون کودهای شیمیایی باعث بروز خسارات جبران ناپذیر زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است . کاربرد کودهای شیمیایی ازته به واسط برجای ماندن آنها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاک شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری های مختلفی از قبیل سرطان و مت هموگلوبینا در انسان می شوند . این معایب کودهای شیمیایی و هزینه بالای تولید آنها باعث شد که تولید کودهای بیولوژیک مورد توجه جدی قرار گیرد . امروزه انواعی از کودهای بیولوژیک با منشأ باکتری، قارچ، جلبک

و یا دیگر موجودات خاک در جهان قابل تولید است که مکانیسم عمل تمامی آنها قابل جذب کردن عناصر غذایی گیاه در خاک است . با توجه به سازگاری میکروارگانیزم ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باکتری های خارجی که از مناطقی با ویژگی های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی کشور به دست آمده اند، جهت تولید کود بیولوژیک و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی کشور ، مسلماً از کارایی کافی برخوردار نخواهد بود . بنابراین، استفاده از باکتری های بومی که با شرایط خاک و اقلیم کشور سازگار هستند، برای تولید کود بیولوژیک از ارزش ویژه ای برخوردار است . در ایران استفاده از کود های بیولوژیک وارداتی در سال های اخیر به صورت تحقیقاتی و محدود مورد استفاده قرار گرفته است و با توجه به نتایج حاصل تولید بومی این گونه کود ها در دستور کار موسسات و مراکز تولیدی قرار گرفته است . کودهای

بیولوژیک در مقایسه با کودهای شیمیایی از منافع اقتصادی و زیست محیطی فراوانی برخوردار هستند . کودهای بیولوژیک علاوه بر صرفه اقتصادی، باعث پایداری منابع خاک، حفظ توان تولید در دراز مدت و جلوگیری از آلودگی محیط زیست می گردد . از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی با کیفیت، که محصول کودهای بیولوژیک است، نه تنها باعث رضایت خاطر مصرف کنندگان می شود بلکه تأمین و تضمین سلامت جسمی آنان را نیز در پی دارد . امروزه اهمیت کودهای بیولوژیک نه به خاطر تأمین نیازهای گیاه، بلکه کاربرد آنها از آن جهت که به محیط زیست آسیب نمی رساند و به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و در نتیجه سلامت مصرف کنندگان کمک می کند، از توجه ویژه ای برخوردار است . این مقاله سعی بر آن دارد تا با نگاهی به کودهای بیولوژیک و جایگاه آنها در ایران، با یادآوری مزایای استفاده از این گونه کودها، بر نقش مؤثر آنها در حفظ محیط زیست و سلامت انسان ها تأکید نماید .
تاریخچه‌ای در خصوص انواع کودها

میزان تولید محصول، با میزان عرضه عناصر معدنی و بعضاً آلی خاک که برای آنها قابل استفاده باشد، متناسب است. از دیرباز بشر به اهمیت نقش عناصر معدنی و آلی در رشد گیاه و تولید محصول پی‌برده بود. بعد از جنگ دوم جهانی، مهمترین این عناصر (ازت، فسفر و پتاسیم)، به صورت کودهای سنتزی شیمیایی با هدف افزایش تولید محصولات کشاورزی، مورد استفاده قرار گرفتند. کاربرد روزافزون کودهای شیمیایی باعث بروز خسارات جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است. کاربرد کودهای شیمیایی ازته بواسطه برجای ماندن آنها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاک شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی از قبیل سرطان و متهموگلوبینا در انسان می‌شوند.

از طرفی تولید هر کیلوگرم کود شیمیایی ازته، مستلزم مصرف ۲۲۰۰ کیلوکالری انرژی است. این مقدار انرژی عموما از منابع نفتی و در صنایع پتروشیمی تأمین می‌گردد. این معایب کودهای شیمیایی باعث شد که تولید کودهای بیولوژیک مورد توجه جدی قرار ‌گیرد.

اهمیت اقتصادی کودهای شیمیایی

مصرف کودهای شیمیایی ازته در قاره آسیا از ۵/۱ میلیون تن در سال ۱۹۶۱ به ۴۷ میلیون تن در سال ۱۹۹۶ رسید و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، در سال ۲۰۱۰ این مقدار به ۷۵ میلیون تن خواهد رسید. این آمار خود مؤید بازار گسترده کود شیمیایی ازته و فرآورده‌های جانشین آن است. با توجه به اهمیت کود‌های شیمیایی در تولید غذا که در حوزه امنیت ملی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، نیاز و بازار مصرف این فرآورده، از گستردگی خاصی در کشور برخوردار است. شورای اقتصاد، به استناد بند ۵ تبصره ۵ قانون بودجه سال ۱۳۸۱ و همچنین بند ب ماده ۳۷ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، مجوز تهیه کودهای شیمیایی را در سال ۱۳۸۱ به میزان ۳ میلیون و ۲۱۱ هزار تن صادر نموده است. از این رقم، ۲ میلیون و ۴۷۲ هزار تن آن از طریق تولیدات داخلی و ۷۳۹ هزار تن، از محل واردات، تأمین شده است.

بر اساس همین مصوبه شورای اقتصاد، مبلغ ۱۰۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از محل بودجه ردیف ۵۰۳۶۲۱ و مبلغ ۵۶ میلیارد و ۳۰ میلیون تومان از محل ردیف ۵۰۳۰۲۱، جمعاً ۱۵۹ میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان به‌عنوان یارانه تأمین کودهای شیمیایی، تخصیص یافته است. برای محاسبه بهتر هزینه‌های تهیه و تأمین کودهای شیمیایی، باید به هزینه‌های بخش حمل و نقل و نگهداری و توزیع آن نیز توجه نمود که بر اساس مطالعات انجام شده، معمولاً ۵۰ درصد هزینه تهیه این کودها را شامل می‌شود. بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، هزینه‌های جنبی تدارک و توزیع کودهای شیمیایی، توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و با هماهنگی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و شرکت خدمات حمایتی برآورد و تأمین می‌گردد. با در نظر گرفتن این مورد، تهیه و توزیع کودهای شیمیایی در سال ۱۳۸۱ بالغ بر ۲۳۹ میلیارد و ۱۴۵ میلیون تومان برای دولت هزینه دربر داشته است. این مبلغ در سال ۱۳۷۸، ۸۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.

علاوه بر این موارد، تولید کودهای شیمیایی به‌ویژه کودهای ازته، از حمایت‌های مالی در صنایع بالادست هم برخوردار است. به‌عنوان مثال، در سال ۱۳۸۰ نرخ تعرفه گاز مصرفی برای مصارف تجاری و عمومی ۱۳۳ ریال، صنعتی ۱۱۵ و برای مجتمع‌های پتروشیمی تولیدکننده کود اوره ۲۲ ریال بوده است.

اهمیت تولید کود بیولوژیک به صورت بومی

با توجه به سازگاری میکروارگانیزم‌ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باکتری‌های خارجی که از مناطقی با ویژگی‌های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی کشور به‌دست آمده‌اند، جهت تولید کود بیولوژیک و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی کشور، مسلماً از کارایی لازم برخوردار نخواهد بود. بنابراین، استفاده از باکتری‌های بومی که با شرایط خاک و اقلیم کشور سازگار هستند، برای تولید کود بیولوژیک از ارزش ویژه‌ای برخوردار است.

صرفه‌جویی اقتصادی کاربرد کودهای بیولوژیک

بر اساس گزارشات و مشاهدات موجود، کاربرد کود بیولوژیک باعث کاهش مصرف کود شیمیایی حداقل تا مقدار ۳۰ درصد می‌گردد. با احتساب ارزان‌ترین قیمت اوره در بازار جهانی (۱۸۵ دلار در هر تن فله-تولید اندونزی) و همچنین با فرض حداقل صرفه‌جویی ۳۰ درصدی در نیاز به کود شیمیایی، جایگزین نمودن کود بیولوژیک به جای آن، مزایای اقتصادی مناسبی را برای کشاورزان و کشور به همراه دارد. به‌عنوان مثال، استفاده از کود بیولوژیک (با قیمت ۳۵۰۰ تومان در کیلو) در مزارع غلات با متوسط مصرف ۲۰۰ کیلوگرم اوره در هکتار توأم با احتساب هزینه‌های حمل و نقل، حدود ۸۹۷۰ تومان در هکتار صرفه‌جویی به‌دنبال خواهد داشت. در سطح ۴ میلیون هکتار زمین‌های زیرکشت غلات، این صرفه‌جویی حدود ۳۵ میلیارد تومان در سال (بر اساس قیمتهای سال ۸۱) خواهد بود.

همچنین کاربرد حجم کمتری از کود بیولوژیک (تا ۳۰درصد مقدار کودهای شیمیایی)، به‌تنهایی می‌تواند تأثیر به‌سزایی در کاهش هزینه‌های حمل و نقل، انبار‌داری و توزیع داشته باشد.

سایر مزایای ناشی از کاربرد کودهای بیولوژیک

علاوه بر صرفه‌جویی فوق، تولید و مصرف کودهای بیولوژیک می‌تواند مزایای زیر را برای کشور به‌دنبال داشته باشد:

– حفظ و توسعه باروری خاک (Soil Productivity) به‌موازات افزایش حاصلخیزی خاک (Soil Fertility).

– جلوگیری از ایجاد آلودگی خاک و منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی ناشی از ترکیبات باقیمانده کودهای شیمیایی.

– جلوگیری از توسعه بیماری‌های ناشی از مصرف آب و محصولات آلوده به ترکیبات ازته‌ای که در اثر کاربرد کودهای شیمیایی به‌ویژه کودهای ازته ایجاد می‌شوند. سرطان‌های دستگاه گوارش و متهموگلوبینیا از این دسته بیماری‌ها به‌شمار می‌روند.

روند تحقیقات انجام شده در زمینه تولید کود بیولوژیک ازته

در سال ۱۳۷۳، قابلیت دو نوع کود بیولوژیک ازته تولیدشده در کشور ویتنام مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، ابتدا باکتری‏ها در آزمایشگاه کشت شدند و از نظر تثبیت ازت، مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این آزمایش‌ها، مبین تولید آمونیم در محیط‌های کشت بود. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای فوق‏الذکر بر روی گیاه برنج، بر اساس دستورالعمل کارخانه تولیدکننده، ریشه نشاءهای برنج با این نوع کود تلقیح‌شده، نشاءها داخل گلدان کاشته و گلدان‌ها در مزرعه قرار داده شدند. بعد از حدود ۴۵ روز هیچگونه اختلاف معنی‏داری بین نشاهای تلقیح شده و تیمار شاهد مشاهده نشد. عدم تأثیر این نوع کود را می‏توان به صورت زیر بیان کرد:

کودهای بیولوژیک مورد بررسی، از منبع باکتری‌های همیار تثبیت‌کننده ازت بومی کشور ویتنام جدا شده بودند. این باکتری‌ها با شرایط اقلیمی مناطق حاره، سازگار بوده و بنابراین از نظر رقابت با سایر موجودات خاک و همچنین از نظر وجود دشمنان طبیعی، با شرایط منطقه‏ای که از آن جدا شده‏اند، به تعادل رسیده‏اند. با توجه به این مسایل نمی‏توان انتظار داشت که باکتری‌های مذکور در شرایط اقلیمی نواحی حاشیه خزر نیز استقرار یافته و فعال باشند.

در سال ۱۳۷۴، جداسازی باکتری‌های همیار تثبیت‌کننده ازت از بافت ریشه برنج بینام (بومی ایران) انجام شد. همچنین در این طرح بهترین روش ضدعفونی سطح ریشه و نحوه توزیع جمعیت این باکتری‌ها بر روی ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، از مجموع ۴۳ باکتری جداسازی‌شده، ۱۶ باکتری قابلیت تثبیت ازت را از خود نشان دادند. بیشترین توزیع جمعیت باکتری‌های مورد بررسی در ریشه‏های کوچک مشاهده شد. پس از آن، در سال ۱۳۷۵ باکتری‌های همیار تثبیت‌کننده ازت از رایزوسفر ریشه برنج بینام جدا شد. برای انجام این بررسی، غیر از نمونه‏گیری از رایزوسفر، بقیه مراحل مشابه طرح قبل انجام شد. در نتیجه اجرای این طرح، از ۸۴ باکتری

خالص به‌دست آمده، ۳۲ نمونه قابلیت تثبیت ازت را در محیط‌های مایع فاقد ازت داشتند. در ادامه این بررسی‏ها، در سال ۱۳۷۶ تنوع باکتریهای تثبیت‌کننده ازت در شرایط اقلیمی مختلف استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‏برداری‏ها از مناطق اقلیمی مختلف استان انجام شد. در نتیجه این بررسی، ۴۶ باکتری که قابلیت تثبیت ازت را در رایزوسفر ریشه برنج بینام داشتند، جداسازی شدند. در سال ۱۳۷۷ باکتری‌های همیار تثبیت‌کننده ازت، جداسازی و در حد جنس شناسایی شدند. سپس راندمان تثبیت ازت در آنها به روش ARA تعیین گردید.

 

در سال ۱۳۷۹، طی اجرای طرحی تحقیقاتی، ۵ سویه از باکتری‌های فوق که دارای بیشترین فعالیت تثبیت بیولوژیک ازت بودند، در شرایط کنترل‌شده، به ریشه دو رقم برنج تلقیح و عکس‏العمل گیاه نسبت به تلقیح این باکتری‌ها مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به‌صورت گلدانی، در فایتوترون و در خاک استریل انجام شد.

در سال ۱۳۸۱، مناسب‏ترین فرمولاسیون جهت تولید کود بیولوژیک از منبع باکتری‏هایی که در آزمایشات قبلی انتخاب شده بودند، تعیین شد و به دنبال آن کود بیولوژیک تولید شده با رایزوباکترهایی که از منابع خارجی تهیه شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.

 

نتایج به‌دست آمده از این مطالعه حاکی از کارایی مناسب سویه‏های بومی جدا شده از شالیزارهای کشور نسبت به گونه‏های استاندارد خارجی رایزوباکترهای پیش‌برنده رشد بود. تجزیه‌های آماری نشان داد که استفاده از سویه‌های بومی در مقایسه با انواع خارجی آن باعث افزایش ارتفاع بوته، تعداد پنجه و عملکرد گیاهان می‌شود.

در سال ۱۳۸۱ موثرترین رایزوباکترهای جداشده بومی بر روی گیاهان ذرت، خیار، گوجه‏‌فرنگی، سیر و گندم در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعات مبین تأثیر مناسب سویه‏های رایزوباکترهای بومی در افزایش وزن خشک گیاهان مورد آزمایش بود. مرحله پس از این آزمایش‌ها، انجام مطالعات مزرعه‌ای در شرایط طبیعی است که در دستور کار قرار دارند.

معرفی چند کود بیولوژیک

۱/ کود بیولوژیک نیترو کسین

ماده موثر : مجموعه ای از باکتریهای تثبیت کننده ازت از جنس Azotobacter/Azospirillum

تعداد سلول زنده در هر گرم (CFU): 108 سلول زنده ار هر یک از جنس های باکتری در هر میلی لیتر نیترو کسین

کود بیولوژیک نیترو کسین حاوی موثر ترین باکتریهای تثبیت کننده ازت می باشد که با تائید مراجع تحقیقاتی کشور ، توسط موسسه فن آوری زیستی آسیا با برخورداری از بالاترین تکنولوژی و بر اساس استانداردهای بین المللی تولید وعرضه می گردد .
باکتریهای موجود در کود بیولوژیک نیترو کسین علاوه بر تثبیت ازت هوا و متعادل کردن جذب عناصر اصلی پر مصرف و ریز مغذی مورد نیاز گیاه با سنتز و ترشح مواد محرک رشد گیاه نظیر انواع هورمون های تنظیم کننده رشد مانند اکسین (IAA)، همچنین ترشح اسیدهای آمینه مختلف، انواع آنتب بیتیک، سیانید هیدروژن، سیدروفور و ; موجب رشد و توسعه ریشه و قسمت های هوایی گیاهان گردیده و با حفاظت ریشه گیاهان از حمله عوامل بیماریزای خاکزی موجب افزایش محصول در هکتار با کیفیت برتر می گردد. مصرف این محصول در شرایط استرسهای محیطی چون شوری وخشکی سبب افزایش مقاومت گیاهان می گردد.

احتیاط های لازم :
کود بیولوژیک نیترو کسین هیچگونه خطری برای انسان ، جانوران خونگرم، زنبور عسل و آبزیان ندارد.
۲/ کود بیولوژیک بیووم پلاس
بیووم پلاس (پودر)
ماده موثر : گونه های قارچ از جنس Glomus و. باکتری حل کننده فسفاتBacillus coagulans
تعداد اندام فعال قارچ و باکتری: ۱۰۶*۲ پروپاگال فعال قارچ جنس Glomus در هر کیلوگرم
۳/ قارچ کش بیولوژیک بیوسو بتیل
واریته باکتری : Bacillus subtilis Cohn
ماده موثره : اپور و سلول زنده باکتری

تعداد اسپور و سلول زنده در هر گرم (CFU) :108 سلول در هر گرم ماده خشک
حالت فیزیکی: قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل به دو صورت پودربرای ضد عفونی بذر و خاک و محلول قابل پخش در آب (Liquid Dispersal) جهت محلول پاشی قسمت هوایی گیاه تهیه و عرضه می گردد.

موارد مصرف :
قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل را برای پیشگیری و معالجه بیماریهای خاکزی مانند: بیماریهای مرگ گیاهچه(Pythium spp/Rhizoctonia spp)، بیماریهای بوته میری(Fusarium spp/Verticillium spp) پوسیدگی طوقه(Pythophtora spp/Selerotinia spp)،همچنین برای پیشگیری از توسعه انواع سفیرک های دروغی و حقیقی در گلخانه های تولید خیار و گوجه فرنگی و بیماری زنگ میخک توصیه می شود.
نحوه تاثیر :

باکتری(Bacillus subtilis) در ترکیب پودری بیوسوبتیل، با ضد عفونی بذر و خاک پوششی کامل از باکتری روی ریشه های گیاه ایجاد نموده و با ترشح آنتی بیوتیک و مواد باز دارنده فراوان وبسیار قوی مانع آلودگی گیاه به عوامل بیماریزا می گردد.

این باکتری با ترشح هورمون های رشدی موجب گسترش ریشه گیاه ، جذب بهتر آب و مواد غذایی و افزایش محصول می گردد.محلول پاشی ترکیب قابل حل قارچکش بیوسوبتیل با پوشش دائمی برگهای گیاهانی نظیر خیار و گوجه فرنگی و میخک و تکرار مخلول پاشی به فاصله ۷ تا ۱۰ روز یکبار مانع گسترش بیماریهای سفیدکهای حقیقی، سفیدکهای دروغین و زنگ میخک می گردد.
دوام در محیط :
بیوسوبتیل در مقابل خشکی و نور خورشید سرعا از بین می رود لذا پس از مصرف اختلاط بیوسوبتیل پودر با خاک ، آبیاری توصیه می گردد.

قابلیت اختلاط :

قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل را می توان با قارچکش های شیمیایی ، کود و سایر مواد بیولوژیک بطور همزمان مصرف نمود.
بیوسوبتیل با مقادیر توصیه شده هیچگونه اثر سوء روی انسان، جانوران خونگرم، حشرات مفید و آبزیان ندارد.
۴/ کود بیولوژیک سوپر نیترو پلاس

سوپر نیترو پلاس (پودر و مایع قابل حل در آب ) عوامل بیولوژیک:
کود بیلوژیک سوپر نیترو پلاس مجموعه ای از گونه های مختلف باکتری های تثبیت کننده ازت، کنترل کننده عوامل بیماریزای خاکزی و باکتری ها ی محرک رشد (PGPR) شامل، … Azospirillum spp، pseudomonas fluorescens ، Basillus subtilis است که با فرمولا سیون خاص توسط موسسه فن آوری زیستی آسیا تهیه و به بازار عرضه شده است.

اندام فعال باکتری(CFU) : غلظت باکتری های گروه تثبیت کننده ازت و محرک رشد در کود بیولیژیک سوپر نبترو پلاس ۱۰۸ در هر گرم یا میلی لیتر و ۱۰۸اسپور و سلول زنده B.subtilis می باشد.عوامل زنده مفید موجود در کود سوپر نیترو پلاس با اثر محرک رشد و تشدید کننده بر یکدیگر موجب افزایش تولید انواع هورمون ها ، انواع سیدروفور ها ، انواع آنتی بیوتیک ها ، مواد باز دارنده رشد عوامل بیماریزا وسیانید هیدروژن گردیده و با توسعه ریشه و حفاظت آن از آسیب عوا مل بیماریزای خاکی مانند Pythium،Fusatium،Rhizoctonia،Phythophtora،Sclerotinia،Verticillium; و همچنین بعضی از انواع نماتد های بیماریزا موجب افزایش چشمگیر میزان محصول در هکتار می کردد.
احتیاط های لازم:
سوپر نیترو هیچگونه اثر سوء برای انسان ، حیوانات خونگرم ، آبزیان و زنبور عسل ندارد.