فایل ورد کامل مقاله روش‌های نوین ارزیابی شبکه حمل‌ونقل پس از وقوع زلزله؛ تحلیل علمی کارایی و مدیریت بحران

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله روش‌های نوین ارزیابی شبکه حمل‌ونقل پس از وقوع زلزله؛ تحلیل علمی کارایی و مدیریت بحران دارای ۱۹۹ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله روش‌های نوین ارزیابی شبکه حمل‌ونقل پس از وقوع زلزله؛ تحلیل علمی کارایی و مدیریت بحران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله روش‌های نوین ارزیابی شبکه حمل‌ونقل پس از وقوع زلزله؛ تحلیل علمی کارایی و مدیریت بحران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله روش‌های نوین ارزیابی شبکه حمل‌ونقل پس از وقوع زلزله؛ تحلیل علمی کارایی و مدیریت بحران :

بیان مسئله و اهداف

۱-۱ مقدمه
زلزله های اخیری که در شهرهای بزرگ دنیا، درکشورهای چون ترکیه (۱۹۹۲)، تایوان، ژاپن (۱۹۹۵)، آمریکا (۱۹۹۴)، مزیک (۱۹۹۰)، ارمنستان (۱۹۸۶) روی داده است، یادآور وضعیت خطرناکی است که در صورت وقوع زلزله درشهرهای بسیار بزرگ می تواند رخ دهد. امروزه با وسعت گرفتن شهرها و افزایش تراکم شهری بخصوص درشهرهای واقع درکشورهای در حال توسعه، این خطر بیشتر خود را نشان می دهد. زیرا بسیاری از این شهرها از شبکه مناسب حمل و نقل شهری برخوردار نیستند و یا در مناطق با زلزله خیزی بالا قرار گرفته اند.

بعلاوه اکثریت ساختمانهای مسکونی و خدماتی برمبنای آئین نامه ها ساختمانی مقاوم در برابر زلزله ساخته نشده‌اند. بروز زلزله ای با شدت بالا در این ابر شهرهامی تواند حجم بالای تلفات انسانی و در عین حال آسیب گسترده امدادی و از بین رفتن شبکه حمل و نقل شهری را در پی داشته باشد. مدیریت بحران، بخصوص در ساوات و روزهای اولیه حادثه، برای کاهش ضایعات انسانی، دارای اهمیت بالایی است. این مسئله در زلزله ارمنستان (۱۹۸۶) بگو نه ای و در زلزله کوبه ژاپن (۱۹۹۵) به صورتی دیگر کاملا دیده شد. برای برنامه ریزی و آمادگی در برابر این وضعیت داشتن برآوردی از شدت تخریب و آسیبها، میزان نیازها و نحوه پاسخگویی مهم می باشد و در این راستا نقش شبکه‌‌های حیاتی بویژه حمل و نقل دارای اهمیت زیادی خواهد بود.

در خلال قرن بیستم بیش از ۱۰۰۰ زلزله منجر به تلفات انسانی در دنیا ثبت شده است. در حدود ۵/۱ تا ۲ میلیون نفر در این زلزله ها جان خود را از دست داده اند. (Pomonis et al. 1993) حدود یک سوم از این تلفات در چین بوده است که بزرگترین زلزلزه ثبت شده در تایخ در آن رخ داده است. زلزله تانگشتان چین در سال ۱۹۷۶ در حدود ۰۰۰/۲۵۰ تا ۰۰۰/۷۵۰ کشته برجای گذاشت. این زلزله در نیمه های شب و در شهری که یک میلیون نفر از مردم آن در خانه ها غیر مقاوم خود خوابیده بودند، ۹۰% خانه ها مسکونی و ۷۵% ساختمانهای صنعتی تخریب شدند. در زلزله کانزو چنین در سال ۱۹۲۰ بیش از ۰۰۰/۱۸۰ نفر کشته شدند و اکثر آنان در اثر شکست شیب و لغزش زمین در زیرخاک مدفون گشتند.

آسیبهای غیر مستقیم زلزله هم تلفات بالایی به بار می آورد. نمونه آن آتش سوزی ناشی از زلزله بزرگ کانتو ژاپن در سال ۱۹۲۳ می باشد که باعث تخریب شهرهای توکیو و یوکوهاما گردید. در این زلزله ۰۰۰/۱۶۰ نفر کشته شدند. بروز آتش سوزی وسیع بعلت وقوع زلزله در حوالی ظهر بود. در آن زمان در حدود یک میلیون اجاق ذغالی در خانه های چوبی برای تهیه غذا روشن بودند و این وضعیت باعث آتش سوزی وسیع گردید.

وضعیت ساختمانها با هم در تلفات انسانی نقش زیادی دارد. در زلزله سال ۱۹۹۲ ارزینکان ترکیه ۵۴۷ نفر زنده ماندند، بسیاری از آنها به علت اینکه در هنگام وقوع زلزله درمسجد محل خود نماز می خواندند از آسیب مصون ماندند، ساختمان این مسجد تازه ساز و مقاوم در برابر زلزله بود. برعکس در زلزله سال ۱۹۹۳ در ایالت ماهار اشترای هند، زلزله ای با همان بزرگی باعث کشته شدن ۸۰۰۰ نفر مردمی شد که در خانه های غیر ایمن خود در خلال روز خوابیده بودند. زلزله جدای از تلفات انسانی خود آثار تخریبی زیادی دارد. زلزله های اخیر در شهرهای بزرگ دنیا واقع در کشورهای توسعه یافته خسارتهای فراوان اقنتصادی وارد کرده است. زلزله سال ۱۹۹۴ نورث ریج آمریکا ۲۰ میلیارد دلار و زلزله سال ۱۹۹۵ کوبن ژاپن ۱۰۰ میلیارد دلار خسارت ایجاد نمود.

کشور ما یکی از خطرناکترین موقعیتها را در برابر زلزله دارا می باشد. عدم امکان پیش‌بینی وقوع آن، ضعف ساختانها و تأسیسات شهری در برابر زلزله و عدم آمادگی لازم برای مدیریت بحرانی تاکنون باعث شده است که تلفات بالای انسانی را در زلزله های اخیر داشته باشیم. زلزله اردبیل و مشکین شهر در شمال ایران با بزرگی ۵۵ درسال ۱۳۷۶ اتفاق افتاد و مرگ ۸۰۰ نفر و ویررانی ۸۵۰ خانه مسکونی را در برداشت. زلزله بیرجند با بزرگی ۳ و ۷ در شرق ایران در هان سال باعث ۱۵۶۸ نفر کشته و ویرانی کامل ۶۵۰ و ۱۳ خانه گشت. در سال ۱۳۶۹ زلزله یکی از معروفترین زلزله ها در سالهای گذشته است که در اثبر آن منطقه آی به وسعت ۰۰۰/۶۰۰ کیلومتر مربع به لرزه در آمد و ۰۰۰/۳۰ کیلومتر مربع را در محوره در سفید رود شامل سه شهر لوشان، منجیل و رودبار را به کلی تخریب کرد وبه منطقه روستائی وسیعی شامل ۱۶۰۰ روستا آسیب عمده وارد نمود. بیش از ۲۱۴۰۰۰ واحد مسکونی ۲۰۰ مرکز بهداضتی، دو بیارستان ۲۹۷/۱

مدرسه و تعداد زیادی واحدهای تجاری، ۶۸ کارخلانه صنعتی و همچنین اراضی تاسیسات کشاورزی، شبکه های ارتباطی و شبکه های نفت، گاز، آب، برق وتلفن دچار آسیبهای کلی گردید. میزان تلفات و آسیبهای انسانی درچندسال اخیر ایران را در جمله کشورهای آسیب پذیر دنیا از نظر زلزله قرار داده است. درحالی که در زلزله های نامبرده کانونهای زلزله و گسترده تاثیر آن بیشتر مناطق با تراکم مسکونی پایین را در برمی گرفته است. بروز همین زلزله ها در مناطق مسکونی شهرها پرجمعیت کشور ما آثار بسیار وسیعی را در برخواهد داشت.

شهر تهران به عنوان پایتخت کشور، مزکز تصمیم گیری مدیریت نیروهای امداد و نجات در زلزله های گذشته بوده است. اما خود این شهر در صورتی که یک زلزله۹ نسبتا شدیدی در آن رهخ دهد. با مسائل بسیاری مواجه خواد شد. برمبنا مطالعات پهنه بندی زلزله ای شهر تهران که با پشتبانی آژانس همکاریهای بین المللی ژاپن JICA انجام شده است برای تهران دوره بازگشت زلزله ۱۵۰ سال را پیش بینی‌کرده اند. در حالیکه از ‌آخرین زلزله تهران ۱۷۰ سال می گذرد. در این شهر و اطراف آن سه گروه گسل وجود دارد که هر کدام می تواند زمینه بروز یک زلزله بزرگ باشد.

شهر تهران گستره وسیعی را در بر می گیرد. متوسط تراکم جمعیت آن ۱۱۰ نفر درهر هکتار می باشد در حالی که در بعضی مناطق شهری این تراکم در حدود ۳۵۰ نفر در هکتار می رسد. جمعیت شهر بر مبنای آمار ۱۳۷۵ برابر ۱۶۵/۷۴۲/۶ نفر است که این آمار در طول روز کاری بالاتر نیز می رود. نزدیک به ۴۶% از ساختمانهای قدیمی بوده و باقیمانده ساختمانها نیز لزوما از وضعیت سازه ای خوبی برخوردار نیستند. و در بعضی مناطق این نسبت به ۷۵% می رسد.
این در حالی است که در بعضی از مناطق تهران مانند منطقه ۱۷ که جمعیتی در حدود ۰۰۰/۲۹۰ را شامل می گردد، تنها دو بیمارستان و یک ایستگاه آتش نشانی قرار دارد. کوچه های ۳ و ۶ متری، درصد بالایی از کل مسیرهای شهری این منطقه را دربر می گیرد.

فضاهای باز و قابل دسترسی در این منطقه محدود می باشد. قدمت زیاد ساختمانها و کیفیت ساختمانی پایین و تراکم بالای جمعیت بیانگر فاجعه ای خواهد بود که در صورت بروز زلزله در این گونه مناطق خواهیم داشت. بررسی های انجام شده توسط JICA نشان می دهدکه بروز زلزله ای به بزرگی ۷ و ۶ ریشتر توسط گسل ری می‌ تواند ۰۰۰/۳۸۰ کشته بر جای بگذارد و در مناطقی مانند ۱۲ و ۱۱ شهر تهران، آمار کشته شدگان نزدیک به ۱۵ تا ۲۰ درصد کل جمعیت ساکن این منطقه خواهد بود.

بررسی های دیگر نیز که در مورد شهر تهران انجام شده است، آمار مشابهی از زلزله احتمال ی شهر تهران ارائه می دهند. بر طبق یکی از این بررسیها در شهر تهران وقوع زلزله با بزرگی بیش از ۷ ریشتر محتمل است و در سطوح شهر می تواند حداکثر شتاب g برابر با ۴/۰ را ایجاد کند. در این صورت نسبت خرابی در حدود ۶۰% خواهد بود و ساختمانهای مسکونی و سیستم شریانهای حیاتی بیش از ۴ هفته از کار خواهد بود و در حدود ۶/۱ میلیون نفر آسیب دیده و ۰۰۰/۴۰۰ نفر نیز خواهند مرد. در تهران ۱۴۵ بیمارستان وجود دارد واز ۲۷ ایستگاه آتش نشانی در سال ۱۳۷۰، ۴ عدد از آنها غیر مقاوم، ۱۸ تای آنها نیمه مقاوم و ۵ تای آنها مقاوم بوده ‌اند. احتمال خرابی بعضی از پلهای بتنی روگذر وجود دارد (۱۹۹۱ Eshgi) در صورت بروز زلزله احتمال قطع برق کل شهر تهران بسیار بالا می باشد. خرابی در ایستگاههای برق قدیمی تر می تواند تمامی عملکرد شبکه را تحت تاثیر قرار دهد (۱۹۹۱ Eshgi) و بازسازی آن تا یک سال ممکن است طول بکشد. تهران پایتخت و مرکز تصمیم گیری کشور بوده و نزدیک به ۷۱% نیروی کاری کشور شامل ادارات دولتی، وزارتخانه ها و دیگر سازمامخا در آن واقع شده اند که به دیگر بخش های دیگرکشور سرویس می دهند. آسیب به این سیستم می تواند آثار منفی اجتماعی در برداشته و حتی بر ساختار حکوتی تاثیر بگذارد. مانند آنچه در بنگلادش بعد از سیل در ۱۹۷۴ اتفاق افتاد و یا آنچه بعد از زلزله ۱۹۷۲ نیکاراگوا و خشکسالی ۷۴-۱۹۷۲ اتیوپی رخ داد.

اگر چه نمیتوان جلوی بروز زلزله را گرفت ولی می توان شدت آسیب های احتمالی را کاهش داد. امروزه در دنیا بطور وسیعی برای کاهش بلایا تلاش می گردد. مناطق و شهرهای در معرض آسیب، دارای برنامه های مدیریت بحران بوده و با انجام اقدامات مختلف خود را مهیا برای مقابله با بروز حوادث می کنند. مردم کشور ما نیز مستحق این توجه و تلاش در جهت افزایش سطح ایمنی زندگی آنان می‌باشند وباید نجات جان افراد و خانواده آنها در صورت بروز زلزله های احتما لی مورد توجه قرار گیرد.

بعد از برو.ز زلزله از جمله با اهمیت ترین مسائل مطرح امداد رسانی و نجاتمجروحین باقیمانده از حادثه است. مطمئنا دسترسی نیروهای امداد به ساختمانهای تخریب شده اهمیت زیادی دارد. برای انجام آن وجود راههالی و مسیرهایی بین مراکز امداد و محلهای تخریب شده مهم خواهد بود. نقش و ارزش هر مسیر با توجه به موقعیت آن در زمان بعد از زلزله و نقشی که تاکنون برای ما روشن است که با بروز زلزله های محتمل گسلهای اطراف تهران تعداد قابل توجهی از پلها تخریب خواهد شد، بر اثر عوامل مختلف راهها بسته می گردد و همچنین شدت آسیب در بعضی مناطق شهر به مراتب بیشتر خواهد بود. اما هنوز برداشت درستی از انواع مشکلات و نحوه برخورد با آن وجود ندارد اندازه گیری زمان سفر درطول شبکه بعد از زلزله و یا زمانهای دسترسی و امداد برای مناطق مختلف نمایانگر وضعیت بحران است. در مناطقی که میزان آسیبهای بلاتر باشد، مسیرهای منتهی به آن مناطق دارای ارزش بیشتری خواهد بود. سعی ما ارائه روش جدیدی برای ارزیابی شبکه حمل و نقل بعد از بروز زلزله با توجه به عرضه و تقاضا است.

۱-۲- اهداف و دست آوردهای پروژه:
هدف اصلی این مطالعات با بررسی روشهای موجود ارائه روشی است که به کمک آن بتوان وضعیت شبکه حمل و نقل را بعد از بروز زلزله بررسی نمود. و از آن برای ارزش گذاری اجزاء شبکه استفاده کرد. ملاک ارزیابی اندازه گیری متوسط زمان سفرهای امدادی بر روی شبکه می باشد.
انجام این مطالعات نتایج زیر را می تواند در برداشته باشد:

طراحی سناریوی زلزله و برآورد نسبی از وضعیت و شدت بحران بعد از زلزله
ارائه الگوی ساختار بانکهای اطلاعاتی مربوط به ساختمانها و جمعیت، شبکه راهها و مراکز امدادی که برای تحلیل مورد نیاز می باشند. این بانکها می توانند منبع با ارزشی برای مطالعات دیگری در رابطه با آثار زلزله باشند.
شناسائی قسمتهای مهم و کل یدی شکبه جهت برنامه ریزی برای تقو

یت و بهینه سازی آن و تخصیص بودجه لازم
امکان ارزش گذاری بری راهها وال ویت بندی برای سرمایه گذاری و بهبود و اصلاح آنها بررسی پایداری اجزاء شبکه حمل و نقل در برابر زلزله
بررسی شبکه امداد رسانی ‍(بیمارستانها)‌در برابر زلزله
مکان یابی نقاط بحرانی در شهر بازمان دسترسی بسیار طولانی
مکان یابی نقاط جدید باری بیمارستانها و مراکز امداد رسانی
فراهم آوردن روشی برای اصلاخ ساختار شبکه و ایجاد راهها و مسیرها جدید
کاهش یزان تلفات و آسیبهای انسانی با توجه به افزایش سرعت امدادرسانی در ساعات اولیه حادثه در صورت بکارگیری روش پیشنهادی
تعیین اهمیت و ضرورت اعمال مدیریت بحران و بررسی راههای مختلف اعمال این مدیریت و ارائه برنامه های اجرائی

جدای از این نتایج، این روش برای ارزیابی احتمالاتی شبکه حمل و نقل، کاربرد و کارایی خواهد داشت. در وضعیتهایی که اجزای شبکه دارای ظرفیتهای احتمالاتی بوده و یا میزان عرضه و تقاضا نیز به صورت احتمالی باشد. می توان از این روش استفاده کرد، برای مثال می توان به بررسی ریسک تصادفات در شبکه پرداخت و تاثیر آن بر افزایش زمان سفرها را بدست آورد، بارندگیهای شدید. احتمال آب گرفتگی سطح شبکه می تواند مورد بررسی قرار گیرد و یا به کمک آب گرفتگی سطح شبکه می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد و یا به کمک آن به بررسی عملکرد شبکه حمل و نقل در معرض بمبارانهای هوایی پرداخت.

فصل دوم
سناریوی زلزله

۲- سناریوی زلزله
تلاش ما در راستای شبیه سازی برآورد وضعیتی در آینده است که برای ما کاملا روشن نیست. ما نمی دانیم زلزله در شب و یا روز اتفاق می افتاد، بزرگی آن به چه میزان و گستر ده توریع آن به چه شکل می باشد.
ما برای تحلیل درستی از وضعیت بعد از زلزله، از میان دهها حالت مختلف نیازمند به انتخاب و ایجاد وضعیتهای فرضی هستیم تا بتواند بیانگر حالتهای محتمل مورد نظر در آینده باشد. بعد از تعریف هر کدام از این وضعیتها که آن را یک سناریو می‌نامیم، احتمال وقوع زلزله و ارزش احتمالاتی رخداد مربوط به سناریو را بدست خواهیم آورد.

ما نیازمند به تعریف سناریو هستیم چون زلزله یک پدیده احتمالاتی است، زمان وقوع زلزله، محل وقوع‌ آن، بزرگی زلزله ، نحویه گسترش زلزله، روابط آسیب پذیری. ‌آسیبهای وارده به ساختمانها، تلفاتو آسیبهای انسانی همگی احتمالاتی می باشند و برای هر کدام از آنها و در هر محلی می توان تابع توزیع احتمالاتی فرض کرد. لذا تعداد حالتهای محتمل که پس از زلزله با آن روبرو می شویم. بسیار زیاد خواهد بود. اما لزوما همه این حالتها مد نظر نیستند، هر طراحی بدنبال هدف خاصی از تحلیل خود می‌باشد. مانند برآورد ریسک زلزله از دیدگاه انسانی – اقتصادی ، ارزیابی روشهای مقابله و آمادگی در برابر زلزله، تخصیص بودجه و اولویت بندی تقویت اجزاء آسیب‌پذیر در برابر زلزله، شناسایی عوامل آسیب پذیر و موارد متعدد دیگر که می تواند هدف تحلیل باشد.
تعریف صحیحی از سناریوی زلزله و طراحی تحلیل بر مبنای آن می توند تحلیل را هدفمند و نتایج آن را قابل تفسیر و کاربردی نماید.

سناریویی هم که در این رساله تعریف می گردد، مواردی چون بزرگی زلزله، زمان وقوع زلزله و احتمال وقوع زلزله را مشخص می نماید.
کارهای مختلفی در زمینه تحلیل و ارزیابی و طراحی بر مبنای سناریو در دنیا انجام شده است. این کارها در کشورهای مختلفی که در معرض خطر زلزله هستند انجام شده است. در کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن، کلمبیا، ایتالیا، رومانی، مقدونیه. ایران و تایوان و زلاندنو از تحلیل مبتنی بر سناریو برای کاهش ریسک زلزله وبر آورد آسیبهای احتمالی و آمادگی در برابر زلزله استفاده کرده‌اند که در این فصل به آنها اشاره می گردد.

۲-۵ کارهای انجام شده در دنیا در زمینه طراحی بر مبنای سناریوی زلزله
در تعدادی از شهرهای دنیا که در معرض زلزله قرار دارند، با انجام ریزپهنه‌بندی، به برآورد زلزله های محتمل و دوره های بازگشت آنها، نحوه گسترش شدت زلزله در سطح منطقه و به آسیبهای احتمالی از وقوع آنها پرداخته اند. یکی از این شهرها. شهر بوگاتو در کلمبیا است که به انجام پهنه بندی لرزه ای در این شهر به برآورد سناریوهای آسیب زلزله پرداخته اند تا ریسک زلزله را کاهش دهند در این پروژه خطر زلزله براس یه زلزله فرضی محتمل، برآورد گردید و سناریوی فرضی برای سه گسل اطراف شهر در نظر گرفته شد. یکی از این گسلها در حدوده اقیانوس پاسفیک قرار داتشه و حداکثر شتب برروی بستر صخره ای آن g 03/0 می باشد. گسل دیگر در ناحیه شرق در حدود ۶۰ کیلومتری شهر قرار دارد و با شتاب برروی بستر صخره ای آن g 12/0 بوده و احتمال وقوع آن ۴۰/۰ در طول ۵۰ سال و با میانگین دوره بازگشت زلزله ۱۰۰ سال می باشد.

این زلزله بعنوان زلزله متوسط شهر در نظر گرفت شد. گسل سو توانایی ایجاد زلزله ای با بزرگی ۲/۷ در مقیاس ریشتر و شتاب برروی بستر صخره ای در حدود g 2/0 را دارد. احتمال رخداد آن ۱۰/۰ در طول ۵۰ سال بوده و دورهبازگشت آن ۴۷۵ سال می باشد.
در کشور روماین هم با توجهبه اینکه بیش از ۵۰/۰ کشور که شامل بخشهای مهم کشور می باشد، در منطقه زلزله خیز قرار دارد، سناریوهای زلزله ای با دوره های بازگشت ۵۰ تا ۲۰۰ سال برای زلزله های با بزرگی بالا در نظر گرفته شده است و در مجموع یک سیستم سناریویی برای شرایط رومانی پیشنهاد شده است. در ایران نیز برای شهر تهران توسط JICA بر مبنای سه گسل شهر تهران و یک زلزله فرضی، چهار سناریوی متفاوت را در نظر گرفته اند. در آمریکا و ژاپن هم موارد زیادی را شاهد هستیم که در فصل سوم به بعضی از آنها اشاره شده است.

۲-۵ پارامترهای موثر در تعریف سناریو
تعریف سناریو درواقع به نوعی منعکس کننده اهداف تحلیل و از طرفی چارچوبه تحلیل می باشد. هر سناریو می تواند برای خود ارزشی داشته باشد تا امکان مقایسه نتایج ان با سناریوهای دیگر فراهم گردد.
پارامترهای موثر در سناریو و در تحلیل شبکه حمل و نقل عبارتند از بزرگی زلزله، احتمال ونوع و زمان آن . برای آشنایی با این مفاهیم ابتدا زلزله و عوامل ایجاد کننده آن را بررسی می کنیم.
۲-۵-۱ زلزله
زلزله در اثر حرکت ناگهانی زمین ایجاد می گردد. این حرکت در طول ناحیه ای رخ می دهد که از نر زمین شناسی دچار ضعف است و آن را گسل می نامند. هنگامی که انرژی ذخیره شده در طول گسل بیش از مقاومت آن گردد، موجب لغزش لایه‌های زمین درطول گسل و باعث آزاد شدن انرژی ناگهانی می گردد که خرابی ها و خسارات زیادی را می تواند فراهم کند.

محل آزاد شدن انرژی یامرکز زلزله می تواند در جایی بین سطح زمین و ۷۰۰ کیلومتری زیر سطح زمین باشد . زلزله ها با عمق کم در کمتر از ۴۰ کیلومتر رخ می‌‌دهند و اثرات تخریبی به مراتب بیشتری دارند.
گسل، معرف صفحه ای می باشد که در طول آن حرکات زمین رخ می دهد، و مبدأ حرکت زمین در یک زلزله می باشد. چندین نوع گسل در پوسته زمین وجود دارد که بعضی از آنها به حرکات موجود در صفحات تکنونیک ارتباط دارند.

گسلهای نرمال: صخره های دو طرف گسل تمایل به جدا شدن از یکدیگر داشته و ایجاد کشش در گسل می کند.
گسلهای فشاری یا معکوس: صخره های دو طرف گسل تمایل به فشردن یکدیگر داشته و در گسل فشار ایجاد می کنند . (مانند گسل زاگرس).
گسل های لغزشی جانبی: حرکت در طول یک صفحه گسل تقریبا به شکل قائم و به صورت لغزشی انجام می‌شود.
ترکیبی از گسل قائم و لغزش جانبی ویا گسل معکوس لغزش جانبی می تواند وجود داشته باشد.

به زلزله هایی که بوسیله رهایی ناگهانی انرژی ذخیره شده در زمین ایجاد می‌شود. زلزله تکنونیک گفته می‌شود و به زلزله های کوچکتری که به علت لغزش زمین، ریزش کوها فرو ریختن غارها و صخره های زیر زمینی و فعالیت آتشفشانی بوقوع می‌پیوندند زلزله های غیر تکتونیک گفته می‌شود.
چهار نوع امواج ارتجاعی که در زمین لرزه ها احساس شده و خسارت ایجاد می‌کنند.

دو نوع از آنها که در داخل حجم و جسم صخره ها منتشر می شوند امواج حجمی گفته می شوند که عبارتند از : موج اولیه یا موج P سرعت آن از همه موجها بیشتر است.
موج ثانوی یاموج برشی یا S ، این امواج در جهت امتداد عمود بر جهت انتشار ایجاد برش می کنند. (در آب منتشر نمی شود)
در اکثر زلزله ها ابتدا موج P احساس می‌شود. اثر آنها مشابه به یک غرش صوتی اسشت که باعث تکان دادن و به صدا در آمدن پنجره می‌شود اموج S چندثانیه بعد می رسد و حرکت بالا و پایین و پهلو به پهلو ایجاد می کند.

نووع دیگر از امواج، امواج سطحی است. حرکت آنها محدود به سطح زمین می‌باشد. بیشتر این حرکات در سطح خارجی صورت می گیرد و تغییر مکان ناشی از‌آن با زیاد شدن عمق بتدریج کاهش می یابد. حرکت موج سطحی مانند موج S بدون تغییر مکان قائم بوده و سبب لرزش افقی می گردد.
امواج ری لی مانند امواج اقیانوس ها باعث حرکت دادن قطعات صخره ها هم در حهت قائم و هم در جهت افقی در یک صفحه قائم در امتداد انتشار امواج می‌گردد.

امواج ری لی می توانند به علت مولففه حرکت قائم برروی حجم زیاد از آب (مانند دریاچه) اثربگذارند. ولی امواج لاو از میان آب منتشر نمی شوند و فقط می توانند در روی آبهای سطحی کناره های دریاچه و خلیج اقیانوسها اثر کنند.
امواج حجمی S,P در سطح مشترک انواع متفاوت حفره ها منعکس و منکسر می‌شوند، یا مقداری از انرژی یک نوع موج به انرژی موج نوع دیگر منتشر می‌شود.
وقتی امواج S,P به سطح زمین می رسند. بیشتر انرژی آنها به داخل پوسته زمین منعکس می‌شود. به طور یکه سطح زمین به طور همزامان تحت تاثیر حرکات رو به بالا و رو به پایین قرار می گیرد. دامنه امواج در سطح زمین نیز در بعضی از مواقع به دو برابر دامنه امواج وارد شونده می رسد. البته نوع خاک و توپوگرافی زمین بر روی امواج زلزله تاثیر می گذارند.

انرژی کلی ناشی از زلزله با فاصفله از مرکز زلزله کاهش می یابد ولی این نکته در ارزیابی خسارت وارده بر ساختمانها ممکن است گمراه کننده باشد. آن قسمت از حرکات زمین که دارای پریودکم (فرکانس زیاد) می باشند، در فواصل کم بتدریج مستهلک می شوند. ولی امودج از زمین که دارای پریود زیاد (فرکانس کم)‌می باشند ممکن است صدها کیلومتر حرکت کنند. این ارتعاشات با پریودزیاد می تواند با پریود طبیعی سازه های بلند منطق گردیده و باعث تشدید ارتعاشات آنها شود.
۲-۲-۲- مقیاس اندازه گیری زلزله
اندازه گیری زلزله با مقیاسهای مختلفی انجام می‌شود یکی از آنها مقیاس بزرگی ریشتر است. که با فرمول محاسبه می گردد.
A دامنه ماکزیممی است که بوسیله یک لرزه نگار استاندارد، در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زلزله ثبت می‌شود و دامنه مبنا A0 برابر یک هزارم میلیمتر می باشد.
مقیاس دیگر مقیاس اصلاح شده شدت مرکالی است. این مقیاس بین I تا تقسیم شده است.
۲-۲-۳- آنالیز زلزله
برای آنالیز زلزله در سالهای اخیر از نقشه های پهنه بندی استفاده می گردد. در این ننقشه ها مناطقی که از نظر احتمال وقوع خرابی ژئوتکنیکی با یکدیگر متفاوت هستند مشخص شده اند. از نقشه های پهنه بندی برای طرح کاربر د اراضی، تصمیم گیری درباره اقدامات لازم جهت پیش گیری و تهیه آئین نامه ها و مقررات ساختمانی استفاده می‌نمایند.
برای پهنه بندی نیاز به شناخت منابع لرزه ای مسیر و فاصله و اثرات محل مورد بررسی داریم. لرزه خیزی با استفاده از اطلاعات لرزه شناسی و زمین شناسی تعیین می‌گردد.

۲-۲-۴ پهنه بندی لرزه ای
در برنامه های کاهش ریسک زلزله یا برآورد قابلیت اطمینان یا آسیب پذیری یک سیستمی که در سطح یک منطقه گسترده یافته است. پهنه بندی لرزه ای صورت می‌گیرد تا به کمک آن توزیع شدت زلزله احتمالی در آینده را در سطح یک منطقه برآورد نمایند. شبکه حمل و نقل هم یک سیستم با گسترش جغرافیایی وسیع است، اجزاء آسیب پذیر آن مانند پلها در قسمتهای متفاوتی قرار می گیرند و برای یک زلزله خاص با توجه به نوع خاک محل و فاصله آن از مرکز زلزله با شدت زلزله های مختلفی مواجه می گردند. از طرفی دربرآورد آسیبهای انسانی ناشی از تخریب ساختمانها در سطح یک منطقه وسیع، ناچارا باید علاوه بر شناخت ساختمانها و نحوه رفتار آنها در برابر زلزله و جمعیت ساکن در آنها، از شدت زلزله ای که ساختمان در محل خود با ان مواجه می گردد مطلع شویم.

پهنه بندی لرزه ای در بسیاری از شهرهای دنیا انجام شده است و اینکار در تهران نیز با همکاری مشترک ایران و ژاپن صورت گرفته است.
۲-۲-۵ روش پهنه بندی حرکات زمین تحت اثر زلزله
مشخصات حرکت زمین تحت اثر زلزله، بستگی به فاکتور هایی نظیر منبع، مسیر واثرات محل دارد. بنابراین در پهنه بندی حرکات زمین باید موارد زیر در نظر گرفته شوند:
الف – لرزه خیزی
ب‌- اثرات وضعیت محل بر روی حرکات زمین در حین زلزله
اثرات وضعیت محلت حتی در یک ناحیه کوچک نیز دارای تغییرات شدید است و به همین علت به عنوان مهمترین فاکتور در پهنه بندی حرکات زمین قلمداد می‌شود.