فایل ورد کامل تحقیق موزه ملی ایران؛ بررسی علمی تاریخچه، آثار باستانی و نقش آن در حفظ میراث فرهنگی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل تحقیق موزه ملی ایران؛ بررسی علمی تاریخچه، آثار باستانی و نقش آن در حفظ میراث فرهنگی دارای ۴۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل تحقیق موزه ملی ایران؛ بررسی علمی تاریخچه، آثار باستانی و نقش آن در حفظ میراث فرهنگی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل تحقیق موزه ملی ایران؛ بررسی علمی تاریخچه، آثار باستانی و نقش آن در حفظ میراث فرهنگی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل تحقیق موزه ملی ایران؛ بررسی علمی تاریخچه، آثار باستانی و نقش آن در حفظ میراث فرهنگی :

مقدمه
باور نمی کنید…!!
تهران : میدان امام خمینی ( توپخانه سابق ) : سرو و صدای ماشین ها ، هیاهوی مردم دود ، عابران شتابزاده …..باور کنید ، نه باور نمی کنید ! باور نمی کنید که نزدیکی این میدان شلوغ و پر هیاهو ، دورتر از صدای ماشین ها و فریاد دستقروش ها ، موزه ملی ایران ، نفیس ترین آثار هنری و تاریخی ایران و اسلام را به نمایش گذاشته است .

پیش به سوی مرکز شهر
میدان امام خمینی تقریبا در مرکز شهر تهران قرار دارد . اگر از میدان به سمت غرب حرکت کنید و خیابان امام خمینی را ادامه بدهید و ۱۰۰۰… متر راه بروید ، رو به روی ترمینال اتوبوسرانی شهید فیاض بخش ، موزه ملی ایران را خواهید دید .

حتی اگر موزه نبود …!
مجموعه زیبا و سرسبزی که می بینید . موزه ملی ایران است . ساختمان سمت چپی که آجرهای سرخ رنگ دارد ( به سبک معماری ساسانی ) و سر در آن به شکل طاق کسری
( یکی از زیباترین آثار معماری ساسانی ) ساخته شده است . اشیاء وآثار هنری پیش از اسلام را در خود جای داده و گنجینه ایران باستان نامیده می شود .… اما در سمت راست، بنای بزرگ و باشکوهی به چشم می خورد ، از ظاهر و نوع معماری آن معلوم است که قدمت آن نسبت به ساختمان گنجینه ایران باستان ، بسیار کمتر است گنجینه دوران اسلامی در این ساختمان به نمایش گذاشته شده است .

حتی اگر این مجموعه موزه ملی ایران را در دل خود جای نداده بود . باز هم زیبایی معماری و طراحی ساختمان ها . به خودی خود چشمگیر بـود .
موزه ملی چگونه ساخته شد ؟

پیش از هر کـاری برویم سراغ تاریخچه موزه . خدمتتان عـرض شود که این مـاجرا بـاز
می گردد به ۸۰ ـ ۷۰ سال پیش . اما تا یادم نرفته قبل از تاریخچه دو ـ سه خط مقدمه بنویسم . ناصر الدین شاه قاجار . اولین کسی بود که پس از سفر به اروپا و دیدن موزه های آن سرزمین ، به فکر تاسیس موزه افتاد و بخش هایی از کاخ گلستان را به این کار اختصاص داد . اما این موزه . در حقیقت موزه ای شخصی بود و بازدید عمومی نداشت اولین بار صنیع الدوله به فکر افتاد که موزه ای عمومی تاسیس کند . او از شخصیت های فرهنگی ـ سیاسی اواخر دوران قاجار بود که چند بار نیز به وزارت رسید .

به هر حال ، در سال ۱۲۹۵ هجری شمسی ، به دستور او ، یکی از اتاقهای ساختمان قدیمی وزارت معارف ( فرهنگ ) ، به موزه تبدیل شد و نام آن را هم موزه ملی یا موزه معارف گذاشتند .داستان هنوز به پایان نرسیده است . در سال ۱۳۰۴ عده ای از شخصیت های فرهنگی کشور انجمن آثار ملی را تشکیل دادند . هدف از تشکیل این انجمن ، جلوگیری از ویرانی و غارت آثار و بناهای تاریخی بود . در سال ۱۳۰۶ ، اعضای انجمن به وزارت معارف پیشنهاد دادند که موزه و کتابخانه ای در تهران ساخته شود و این مجموعه ، آثار تاریخی را در خود جای دهد . تلاش و پیگیری اعضای انجمن باعث شد که دولت این پیشنهاد را بپذیرد .

مهندس فرانسوی و موزه ملی ایران !
وزارت معارف ، آندره گدار ، معمار و مهندس فرانسوی را با سمت مدیر باستان شناسی استخدام کرد و تنظیم آثار موزه را به او سپرد . طراحی نقشه موزه را نیز او به عهده گرفت .از روز ۲۱ اردیبهشت ۱۳۱۳ . کار بنای ساختمان موزه آغاز شد و در سال ۱۳۱۶ به پایان رسید . این ساختمان ، بنایی است که هم اکنون گنجینه ایران باستان نامیده میشود .

مادر موزه های ایران :
موزه تازه تاسیس ، موزه ایران باستان نام گرفت . در حقیقت این موزه ، مادر موزه های ایران به حساب می آید ، چون قدمتی نزدیک به یک قرن دارد و مجموعه اشیاء و آثار آن، از نظر تنوع ، قدمت و دوره تاریخی کم نظیرند .
به تدریج ، آثار و اشیای مختلفی که از طریق حفاری ، از تپه ها و گورهای باستانی به دست آمد ، در این موزه جای گرفت . بخشی از اشیاء را نیز مجموعه داران خصوصی هدیه دادند و بخشی نیز از حفاران غیرقانونی به دست آمد و به این مجموعه اضافه شد .

ماجراهای موزه ایران باستان :
پیش از انقلاب ، در طبقه اول ، آثار پیش از تاریخ و دوره تاریخی و در طبقه دوم ، اشیاء و آثار دوره اسلامی به نمایش درآمد . پس از انقلاب ، موزه برای انجام تعمیرات اساسی تعطیل شدو دوباره در سال ۱۳۶۴ در معرض بازدید عموم قرار گرفت . در سال ۱۳۷۵ گنجینه دوران اسلامی افتتاح شد و آثار دوران اسلامی ، در ساختمانی جداگانه ، به نمایش درآمد . هم اکنون نیز آثار واشیای دوران باستان و اسلامی در دو ساختمان
جداگانه ، به نمایش گذاشته شده است .
موزه ملی ایران :
در سال ۱۳۷۶ ، نام موزه ایران باستان ، به موزه ملی ایران تغییر یافت . در سال ۱۳۷۸نیز بار دیگر در گنجینه ایران باستان ، عملیات تعمیر و بازسازی انجام گرفت و در اواخر اسفند ماه همین سال با تغییراتی چند افتتاح شد .
گنجینه ایران باستان :
بازدید از موزه را از گنجینه ایران باستان آغاز می کنیم . آثار این بخش قدیمی ترند و به احترام سن و سال آنها ، اول باید به دیدن این قسمت برویم .
آثار به نمایش درآمده در گنجینه ایران باستان ، از حدود هزاره هفتم قبل از میلاد مسیح
( ع ) تا سال اول قبل از میلاد ، قدمت دارند :
. دوره پیش از تاریخ
. دوره برنزی لرستان
. دوره تاریخی : هخامنشیان ، سلوکیان ، اشکانیان ، ساسانی .

دوره پیش از تاریخ یا گردش به چپ ممنوع !
اکنون وارد تالار اصلی موزه شده اید . بهتر است از سمت راست حرکت کنید . چون ترتیب تاریخ ، از راست به چپ ، رعایت شده است .

تالار وسیع و ویترینهایی پر از اشیاء متنوع و نفیس در برابر شماست ، می توانید بازدید را آغاز کنید .
نمایشگاه سفالگری
در بخش پیش از تاریخ ، بیشتر آثار سفالی به نمایش درآمده اند . چون اولین وسایل و ظرفهای اقوام پیشین ، قبل از استفاده از آهن و مفرغ ( برنز ) ، از گل و سنگ ساخته

می شد . این آثار ، از مناطق مختلفی به دست آمده اند . مناطقی باستانی چون اسماعیل آباد ( در ۸۰ کیلومتری شمال غرب تهران ، ساوجبلاغ ) ، چشمه علی ( در ری ) ، قره تپه
( در شهریار ) ، شوش ، تپه گیان ( نهاوند ) ، سیلک ( کاشان ) ، مارلیک ( گیلان ) و ……….
سفالهای ایرانی ، بر اساس دوره تاریخی و محل جفرافیایی ، ویژگیهای خاص دارند . در هزاره ششم و پنجم پنج و شش هزار سال قبل از میلاد سفالهای حاشیه کویر، در چشمه علی ، تپه گیان ( نهاوند ) ، تلباکون ( فارس ) ، سفالهای نخودی رنگ با نقشهای تزیینی ساخته شد .

از اوایل هزاره سوم قبل از میلاد ، اقوام آریایی ، به فلات ایران وارد شدند و شیوه های جدید سفال سازی را در مناطق شمالی ایران رواج دادند . آنها سفالهایی با رنگ خاکستری می ساختند . از نقش های تزیینی استفاده نمی کردند و ترکیبی از پیکره آدم و حیوان را در ظرفها به کار می بردند . فرهنگ سفال خاکستری ، از میانه های هزاره دوم قبل از میلاد ، در بیشتر قسمتهای ایران . گسترش پیدا کرد .

میراث زنده نیاکان ما !
امروزه پس از گذشت هزاران سال ، ظرفیسفالی و ظریف در برابر مـاست . ظرفی کـه از
تمدنی چند هزار ساله حکایت می کند . آنهایی که این سفالها را می ساختند ، آیا به این موضوع آنهایی که این سفالها را می ساختند ، آیا به این موضوع فکر می کردند که بعدها
و بعدها ، هنگامی که زندگی بشر نسبت به گذشته کاملا دگرگون شده است ، ساخته های شکننده و زیبای آنها باقی بماند و به نسل های دیگر برسد ؟

در این آبخوری ها ، کاسه ها . جام ها ، مردمانی غذا می خوردند و آب می نوشیدند که دیگر اثری از آنها باقی نمانده است . جسم هر ظرف و هر سفالی هزاران داستان نگفته در خود پنهان کرده است . این آثار حکایتگران خاموش نسلهای گذشته اند .
از کجا شروع کنیم ؟

اگر در ابتدای تالار پیش از تاریخ بایستید ، رو به رویتان ، ویترینهایی بزرگ در وسط تالار قرارگرفته اند ، که آثار سفالی در آنها ، به نمایش درآمده است در سمت چپ نیز آثار سفالی ، خارج از ویترین به نمایش درآمده اند و در سمت راست مجموعه مهرهای پیش از تاریخ قرار دارد . بر دیوار پشت سر شما ، نقشه ای برجسته از ایران به چشم میخورد . اگر از راهنما ها توضیح بخواهید ، بر روی آن نقشه ، مراکز مهم تمدن های باستانی ایران را به شما نشان خواهند داد .

تابوت های سفالی :
شاید اولین اشیایی که نظر شما را جلب کنند ، ظرفهای سفالی بزرگ باشند که در ابتدای تالار ، به نمایش درآمده اند . ظرف ها به دلیل بزرگی ، خارج از ویترین نگهداری میشوند . این آثار متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد هستند و از سه ناحیه متفاوت به دست آمده اند ، حاشیه کویر فلات مرکزی ، تپه قمرود و اسماعیل آباد .

این ظرفهای بزرگ ، که حتما تعجب و کنجکاوی شما را برانگیخته اند ، اغلب به عنوان تابوت استفاده می شدند.شاید باور نکنید ، اما اجساد مردگان را در این ظرفهامی گذاشتند و به خاک می سپردند .

جشنواره گاوهای کوهان دار !
در یکی از ویترین ها ، مجموعه ای زیبا و شگفت انگیز از ظرف های سفالی به شکل گاوکوهان دار نگهداری می شود . بیشتر این ظرفها ریتون هستند . ریتون ، ظرفی باستانی به شکل حیوان است که در آن شراب می نوشیدند . البته همه ریتون ها به شکل گاو کوهان دار نیستند و به شکل های دیگر نیز ساخته می شدند

.مثلا دو ریتون در بخش پیش از تاریخ به نمایش گذاشته شده است ، که یکی به شکل مرغابی و دیگری به شکل سر بز کوهی است. هر دوی آنها از زیویه ( کردستان ) به دست آمده اند و قدمت آنها به قرن ۷ قبل از میلاد باز می گردد . گاوهای کوهان دار سفالی در کمال زیبایی و ظرافت ساخته شده اند ، انگار که زنده اند و از پشت شیشه خیره خیره شما را نگاه می کنند .
اونتاش گال و گاو مقدس سفالی و زیگورات و باقی قضایا !

اونتاش گال ، واقعا اسم عجیب و غریبی است . فکر نمی کنم امروز کسی حاضر باشد چنین اسمی برای بچه اش انتخاب کند ، چه ما بپسندیم و چه نپسندیم مادر و پدر اونتاش گال ،پادشاه عبلام او را چنین می نامیدند .

اونتاش گال یکی از بزرگترین پادشاهان عیلام بود و از حدود ۱۲۶۵ تا ۱۲۴۵ قبل از میلاد ، زندگی می کرد . حتما می دانید که دولت عیلام در حوالی خوزستان کنونی تشکیل شد . دوران عظمت هنر و فرهنگ عیلام در قرن سیزدهم قبل از میلاد است .

در آن زمان ، در شوش و چغازنبیل ، ساختمان ها و عبادتگاه های بزرگ و باشکوهی ساخته شده بود این عبادتگاه ها را زیگورات می نامیدند . زیگورات از چند ساختمان که بر روی هم قرار داشتند تشکیل می شد . هر چقدر ساختمان به طرف بالا می رفت ، از حجم آن کاسته میشد . یکی از معروفترین زیگورات ها را اونتاش گال ساخت که حتما نام آن را در کتابهای درسی تاریخ خوانده اید : زیگورات چغازنبیل .

همه این ماجراها را تعریف کردم که داستان گاو سفالی را بگویم . البته این مجسمه ـ که در دوره پیش از تاریخ قرار دارد ـ بدل است و اصل آن در موزه لوور فرانسه است . گاو مقدس سفالی را اونتاش گال ، شاه مقتدر عیلامی ، به خدای بزرگ عیلام ، این شوشیناک ( خداوندگار شوش ) تقدیم کرده است .مجسمه گاو سفالی را در زیگورات پیدا کرده اند . همراه آن ، یک چرخ ارابه ، کلون دروازه با کتیبه ، سرگرزهای مفرغی ( برنزی ) و سنگی با کتیبه و اشیای مفرغی به دست آمد .
کتیبه ها سخن می گویند …!
قدیمی ترین و مهمترین لوح بخش پیش از تاریخ ، لوح معروف حمورابی است . متاسفانه این لوح ، بدل است و اصل آن در موزه لوور فرانسسه نگهداری می شود .
حمورابی ( ۱۷۹۲ تا ۱۷۵۰ قبل از میلاد ) پادشاهی مقتدر بود . مجموعه قوانینی که او برای مردمان سرزمین های زیر فرمانش وضع کرد ، از نخستین قانونهایی است که بشر به وجود آورده است .

در بالای این لوح ، نقش برجسته حمورابی حک شده که در برابر شاماش ( خدای خورشید)به نیایش ایستاده است . لوح دیگری در سال ۱۳۴۵ ، از سرپل ذهاب( کرمانشاه) به دست آمده ، که در این
بخش از موزه نگهداری می شود . لوح سوم لوحی سنگی است که با خط میخی اورارتویی، کتیبه ای بر آن حک شده است . این لوح از ماکو ( آذربایجان ) به دست آمده است .
جام های طلایی !

دو جام طلایی ـ که هر کدام از آنها در نوع خود کم نظیراست ـ در مجموعه پیش از تاریخ به نمایش گذاشته شده اند .

۱ . جام طلای مارلیک ، از زر ناب ساخته شده ویکی از
زیباترین جام های طلایی در جهان است . در وسط این
جام تصویر برجسته درخت زندگی نقش شده ودر هر
طرف ، دو گاو بالدار از درخت بالا می روند .

۲ . قدمت جام طلای حسنلو به قرن ۱۱ یا ۱۲ قبل از
میلاد بازمی گردد . در بالاترین قسمت جام سه خدانقش شده اند که هر کدام بر یک ارابه سوارند . در قسمت دیگر ، تصویر مردی روحانی با جامی بلند در دست نقش شده است ، که بچه ای را به خدایی که بر روی تخت نشسته ، هدیه می کند . در کنار او ، نقش فرشته ای که روی دو قوچ ایستاده و شنل خود را باز کرده ، دیده می شود .

قدیمی ترین مهرهای ایران !
در دوران باستان ، از مهرها بیشتر در بازرگانی و تجارت استفاده می شد . در آن دوران برای اطمینان از اینکه کالاهای معامله شده به مقصد می رسد یا برای تعیین و تشخیص مالکیت کالاها از مهر استفاده می شد .
قدیمی ترین مهرها در هزاره چهارم قبل از میلاد از گل پخته ، سنگ گچ و سنگ مرمر ساخته شدند . در دوره های بعدی ، برای ساختن مهر ، ، از سنگ آهن ، سنگهای یمانی ، یشم. عقیق ، لاجورد ، عاج ، برنز ، طلا ، نقره و …استفاده شد .

قدیمی ترین نمونه های مهر، شکل استامپی دارند ، اما از اواسط هزاره چهارم قبل از میلاد مهرهای استوانه ای نیز ساخته شد .
در آغاز نقش بیشتر مهرها اشکال هندسی بود ، اما به تدریج از نقش های گیاهی ، جانوری و انسانی نیز استفاده شد . با اختراع خط و شکل گیری ادبیات ، شکل مهرها و نوشته های روی آنها ، از افسانه ها ، اساطیر و یا اعتقادات مذهبی مردم الهام گرفت . قدیمی ترین مهرهای بخش پیش از تاریخ ، از سیلک ، تپه حصار ، تپه گیان و شوش به دست آمده اند .

آنچه دخترها و پسرها دوست دارند ببینند ! یا آشپزی
و جنگ به روش دوران باستان !در دوران باستان ، روزگاری که زندگی مردم سخت و دشوار بود ، خشم طبیعت آدم ها را به کام مرگ می فرستاد وجهان در برابر ساکنانش

هموار نشده بود .آیا کسی به ظرافت ، زیبایی و هنر می اندیشد ؟ زندگی و کار طاقت فرسا مجالی برای پرداختن به فعالیتها وسرگرمی های دیگر باقی می گذاشت ؟ تاریخ نشان می دهد ، گاه شرایط زندگی بشر مرفه تر بوده ، به هنر و زیبایی بیشتر اهمیت داده است . هر چه به عقب و به دوران کهن باز گردیم ، جنبه کاربردی هنر پررنگ تر می شود. مثلا در دوران کهن ، از ظرفهایی که امروز برای ما ارزش تاریخی دارند ، برای آشپزی ، غذاخوردن ، نوشیدن و … استفاده می شد . به تدریج با پیشرفت تمدن و تسلط بیشتر بر طبیعت و ابزار تولید ، سازندگان ظرفها و ابزارها به جنبه های زیبایی و هنری بیشتر توجه کردند و حتی ظرفها و اشیایی برای تزیین ساخته شد .

خب حالا برویم سر حرف اصلی در کنار ویترین مهرها ، مجموعه ای از اشیای ظریف و تزیینی ، در کنار وسایل و سلاح های جنگی نگهداری می شود . فکر می کنید در برابر ویترین مغازه عتیقه فروشی ایستاده اید ، آثاری چون موچین نقره ای ، سنجاق های مفرغی ، آیینه النگو ، گردنبند و … در برابر شماست . همه وسایل که هزاران سال پیش ، زن ها و دخترها ، خود را با آن می آراستند . ظرافت بعضی از این اشیاء باور نکردنی است . چگونه در دل زندگی خشن آن روزگار،آثاری به این زیبایی و ظرافت ، به وجود آمده اند ؟ دخترها در همین بخش می توانند وسایل آشپزی دوران کهن را نیز ببینند نمایشگاه سلاحهای سرد همچون شمشیر ، گرز ، پیکان و …حتما با استقبال پسرها رو به رو خواهد شد . بعضی از این سلاحها ، زیبایی و اصالت آثار هنری را دارند .
لرستان مرکز برنز جهان !
برنز یا مفرغ ، قدیمی ترین آلیاژی است که بشر ساخته
است . برنز ، از ترکیب مس و قلع به وجود می آید . با کشف این آلیاژ، در هزاره سوم قبل از میلاد تحولی
بزرگ در تاریخ تمدن بشر به وجود آمد .
مجموعه برنزهای گنجینه ایران باستان از کامل ترین
وکم نظیرترین اشیای برنزی این منطقه ( لرستان )
در جهان است . این مجموعه در تالاری فرعی در کنار
تالار پیش از تاریخ ، قرار دارد . دوره تاریخی این آثار
از اوایل هزاره سوم قبل از میلاد آغاز و به قرن هفتم
قبل از میلاد ختم می شود .

این آثار ، از مناطق مختلف ایران همچون لرستان ، ایلام و کرمانشاه به دست آمده است معروفترین آثار لرستان ، به برنزهای شاخص معروف هستند . کارشناسان با بررسی این آثار دریافته اند که سازندگان این اشیا . قومی جنجگو ، دامدار ، پرورش دهنده اسب و کوچ نشین بوده اند . در میان اشیای برنزی لرستان آثاری چون سلاح های جنگی ، لوازم زین و یراق اسب ، اشیای فرهنگی ومذهبی مانند سر علم ها و … به چشم میخورد این آثاربا روش های ریخته گری ، قالب گیری و چکش کاری به وجود آمده اند

.
تاریخ آغاز می شود !
از انتهای تالار پیش از تاریخ ، دوران تاریخی آغاز می شود . در این بخش به ترتیب آثار دوران هخامنشی ، سلوکی ، اشکانی و ساسانی به نمایش درآمده است .
تخت جمشید در گنجینه ایران باستان !

نام تخت جمشید را که حتما شنیده اید : مجموعه کاخ های شاهان هخامنشی . در دوران تاریخی ، بیش از هر چیز ، آثار عظیم و باشکوه دوران هخامنشی ، جلب توجه می کند . این آثار سنگی را از تخت جمشید جدا کرده و در این مجموعه نگهداری می کنند .

کاخ خزانه و داریوش اول !
نقش برجسته داریوش و خشایارشا در انتهای تالار گنجینه پیش از تاریخ و ابتدای مجموعه دوره تاریخی قرار گرفته است .
داریوش اول ، شاه بزرگ هخامنشی ، بر تخت نشسته ، پشت سر او خدمتگزاران ،
نگهبانان و خشایارشا ، ولیعهد او ، ایستاده اند . این نقش برجسته ، بسیار زنده و زیبا طراحی شده گویی نقش ها می خواهند از سنگ بیرون بیایند و همچون موجودات زنده ، با بازدید کنندگان ، سخن بگویند .

داریوش اول بدون سر !
مجسمه تمام قد زیبای داریوش اول ، در سال ۱۳۵۱ ، در شوش ، در کاخ آپادانا ، کشف شد . متاسفانه سر مجسمه از بین رفته است . این اثر را هنرمندان مصری ساخته و به دربار داریوش هدیه کرده اند . بر روی کمربند ، خنجر دو طرف لباس داریوش کتیبه هایی به به میخی پارسی ، ایلامی ، بابلی ، هیروگلیف مصری و تصویر نگاری ، حجاری شده است

. در دو طرف پایه ، ۲۴ نقش ـ که هر کدام نماینده قوم یا ملت تابع امپراتوری هخامنشی هستند به چشم می خورد . آنها ، لباس های بومی و قومی خود را به تن دارند . متن کتیبه ها ، بیانگر پادشاهی داریوش پسر بزرگ ویشتاسب هخامنشی ، بر کشورهای گوناگون از جمله مصر و حمایت اهورا مزدا ( خدای زردشتیان ) از اوست .
سر بر بالای ستون !
سر ستونی سنگی به شکل سر انسان ، از کاخ سه
دروازه تخت جمشید ، به گنجینه ایران باستان
منتقل شده است . این مجسمه ، با چنان زیبایی
و ظرافتی ساخته شده و اجزای چهره ، پیچش
موهای سر و صورت ، چشم ها ، با چنان دقتی
مجسم شده اند که بیننده باور نمی کند . جنس مجسمه از سنگ است ، گویی مانند ما ، از پوست و گوشت و استخوان ، به وجود آمده و در رگهایش خون جریان دارد .
خشایار شاسخن می گوید …!

در انتهای تالار هخامنشی و ابتدای تالار بعد ـ که از اواسط آن ، دوره سلوکی و اشکانی آغاز می شود ـ پلکان ورودی کاخ سه دروازه قرار دارد . در بالای این پلکان ، کتیبه ای آجری از کاخ آپادانا نصب شده ، که متن آن چنین است : خشایار شا ، شاه بزرگ سخن می گوید ، به خواست اهورا مزدا ، پدرم داریوش شاه ، بسیاری چیزهای نیکو ساخت و دستور داد . به خواست اهورا مزدا که من بر آنها افزودم . اهورا مزدا ، با خدایان بپاید شهریاری مرا .

پنجه ترسناک !
یکی از پایه های ستونی که درموزه به
نمایش درآمده ، به شکل پنجه عظیم
حیوانی درنده است . البته بخشی از
این هنر زیبا و البته ترسناک ، از بین
رفته است . ناخن های تیز و برجستگیهای
پنجه حیوان ، با توانایی خارق العاده ای
طراحی شده اند و از قدرت و عظمت صاحبش
حکایت می کنند .

 

گاوهایی که سقف کاخ ها را نگه می داشتند !
ستونی بلند و شکیل که در قسمت بالای آن ، سر و قسمتی از جلوی بدن دو گاو نر حجاری شده است ، تقریبا در انتهای بخش موزه قرار دارد . این ستون ، یکی از ستونهای کاخ آپاداناست . سقف آپادانا روی شش ردیف ستون قرار داشت . در هر ردیف ، شش ستون از سنگ ساخته شده بود . ستونها را با مهارت فوق العاده ای بالا برده بودند . پایه ستونها ، مربع و بدنه آنها شیار داشت . گاوهای نری که در بالای ستونها نشسته بودند ، وزن سنگین سقف را تحمل می کردند .
کشور گشایی های اسکندر !

آخرین پادشاه هخامنشی ، داریوش سوم ، در جنگ با اسکندر مقدونی ، کشور گشای یونانی ، شکست خورد و پادشاهی عظیم پارس ، به دست ویونانیان افتاد . اما اسکندر چنان فرصت نیافت تا از پیروزی هایش لذت ببرد .پس از مرگ او پادشاهی عظیم ایران

به دست سلوکوس ، یکی از سرداران بزرگ اسکندر سپرده شد . و حکمرانان پس از وی سلوکیان نامیده شدند . به این ترتیب هنر یونانیان همراه با فاتحان ، به ایران آمد ، اما رواج چندانی پیدا نکرد .
در گنجینه ایران باستان ، آثاری از هنر دوره سلوکی ، به نمایش گذاشته شده است .
آثار این دوره قوت و ظرافت هنر هخامنشی را ندارد .

دستی از مفرغ !
دستی ساخته شده از مفرغ ، از دوران سلوکی ، به یادگار مانده است . این دست ، از
منطقه شمی ( ایذه ) به دست آمده است .
البته زیبایی و ظرافت این دست ، در برابر حجاری های هخامنشی شاید زیاد به چشم نیاید ، اما در میان آثار سلوکی اثر قابل توجهی است . شمی ، جایی است نزدیک مالمیر در ساحل چپ کارون ، در کوه های بختیاری ، در جنوب غربی ایران .

خدایان یونانی در اطراف کرمانشاه :
از دینور در اطراف کرمانشاه . مجسمه هایی حجاری شده از خدایان یونانی . به دست آمده است . ساخت و طراحی این مجسمه ها نیز چندان چشمگیر نیست و نمونه های اصیلی به نظر نمی رسند .
. دیونیزوس ، خدای یونانی تاک و شراب .
. سیلینوس ، خدای یونانی شراب ، دوست و معلم دیونیزوس .
. ساتیر . خدایانی نیمه انسان ، نیمه حیوان .
باز هم تابوت سفالی !

تابوتی سفالی با دری که آن هم از جنس سفال است و بر روی آن . چهره آدمی به صورت برجسته نقش شده است . تابوت رنگی سبز ـ آبی دارد و لعاب داده شده است . چنین تابوتی ، شیئی گرانبها به حساب می آمد . تنها شاهزادگان و اشراف می توانستند از این تابوتهای گرانقیمت استفاده کنند .
کمی تا قسمتی از آنتیکوس چهارم !

آنتیکوس چهلرم ( اپیفان ) ( ۱۶۴ ـ ۷۵ قبل از میلاد ) ، ملقب به شهیر فرزند آنتیوکوس
سوم بود . او پس از سلوکوس چهارم ،به پادشاهی رسید . مورخان او را آخرین پادشاه بزرگ سلوکی می دانند . اپیفان تلاش کرد امپراتوری بزرگ یونانی را سر و سامانی ببخشد ، اما در این کار چندان موفق نبود . بقایایی از مجسمه سر او در موزه به نمایش گذاشته شده است .
بار دیگر امپراتوری ایرانی !

امپراتوری اشکانی ( پارتی ) ( ۲۵ قبل از میلاد تا سال ۲۲۷ پس از میلاد ) را اشک بنیان نهاد . او با پیروزی بر آخرین بازماندگان سلوکیان ، امپراتوری خود را استحکام بخشید . پس از او شاهان اشکانی علاوه بر اسم خود ، لقب اشک را نیز به نام خود اضافه کردند .
دیدار با یک آشنای قدیمی !

در میان مجموعه آثار دوره اشکانی ، اثری را خواهید دید که از قدیم با او آشنایی دارید . دوستی قدیمی که همیشه او را دیده اید . کمی به حافظه تان فشار بیاورید . به یاد
نیاورید ؟ کتابهای درسی تاریخ …تاریخ ایران باستان… اشکانیان ….؟ نه مثل اینکه به یاد نمی آورید . مجسمه برنزی شاهزاده اشکانی را می گویم که تصویرش را در کتاب های درسی تاریخ ، دیده اید . این مجسمه تمامقد

، متعلق به قرن دوم بیش از میلاد است . دست راست مجسمه از بین رفته است و دست چپ نیز از مچ به بعد قطع شده است . در طراحی لباس مجسمه دقت فوق العاده ای به کار رفته چین وشکن های لباس به زیبایی مجسم شده است .
مردی نمکی از زنجان !
نمی دانم به یاد دارید یا نه ؟ در سال ۱۳۷۲ ، رزنامه ها و صدا و سیما همه درباره کشف جالبی در زنجان صحبت می کردند ، که از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیت فوق العاده ای داشت .
در سال ۱۳۷۲ در معدن زنجان جسد مردی پیدا شد که قدمت آن به ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد باز می گشت . همراه او ، وسایلی چون چاقو ، سنگ و خرده ریزهای دیگر به دست آمد . کارشناسان دریافتند که او در هنگام مرگ ، ۴۰ سال داشته و در حال شکار بوده و بر اثر ضربه مغزی جان خود را از دست داده است . گوشواره ای که به گوش مرد بود ، کارشناسان را متقاعد کرد که او از خانواده شاهی بوده است . جالب اینکه قسمت هایی از سر و پای جسد سالم مانده و موهایش همچنان بر روی جمجمه اش دیده می شد

.
آخرین امپراتوری ایرانیان پیش از اسلام !
و در آخرین بخش از گنجینه دوران باستان ، با آثار دوره ساسانی ( ۶۴۲ ـ ۲۲۶ میلادی ) آشنا می شویم . ساسانیان برای آخرین بار امپراتوری جهانی پارسی به وجود آورند .
البته وسعت سرزمین های زیر فرمان آنها ، به بزرگی امپراتوری هخامنشی نبود .
اما متصرفات آنها فراتر از مرزهای ایران ، تا مرزهای امپراتوری روم پیش رفت .

اردشیر ، بنیان گذار سلسله ساسانی بود او با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی بر تخت نشست هنر ساسانی . سنت های هنری هخامنشی و اشکانی را با هم تلفیق کرد و هنری جهانی به وجود آورد .
نقش های زیر پای پادشاهان !
یا موزاییک ها در گنجینه ایران باستان !
بله ، کمی عجیب به نظر می رسد که درموزه ای به این بزرگی موزاییک نگهداری شود. موزاییکی که همه جا زیر دست و پا ریخته است و خانه ها و حیاط ها را فرش می کند . اما موزاییکی که من از آن صحبت می کنم ، اثری هنری است موزاییک ، هنری ایرانی نیست ، بلکه از دنیای غرب و امپراتوری روم به ایران آمده است . در این هنر ، با خرده سنگهای رنگی تابلوهای نقاشی می ساختند .
بخشی از موزاییک های کف ایوان کاخ شاپور اول ( ۲۷۲ ـ ۲۴۱ میلادی ) در بیشاپور
( فارس ) ، در موزه ایران باستان ، به نمایش درآمده است .

یادگاری از مردگان !

به داستانی وحشتناک گوش کنید :
در دوره ساسانی مرده ها را به خاک نمی سپردند بلکه آنها را در قله کوه ها و بلندی ها می گذاشتند تا حیوانات وحشی و پرندگان شکاری استخوانها را از گوشت و پوست پاک
کنند . سپس استخوانهای تمیز را در ظزفهایی که از سنگچوب ، یا گچ ساخته می شد ، قرار می دادند و آنها را در دل غارها یا گودال هایی در دامنه کوه ها یا در بناهای زیزمینی می گذاشتند . به این ظرفها استودان می گفتند .

استودان گنجینه ایران باستان ، از جنس سنگ است . در چهار طرف آن ، نقش چهار خدای زردشتی حجاری شده است . دو اسب بالدار ، گردونه ایزد میترا می کشند .
میترا خدای عهد و پیمان و دادگستری و داور روح درگذشتگان است .برقسمت دیگری از این استودان ، زروان ، خدای زمان بی کرانه ، نقش شده است .زروان خدای بسیار کهنی است که اهورا مزدا خدای نیکی ها و اهریمن خدای بدی ها را آفرید .زروان ، خدای جهان نور و ایزد سختی و تقدیر بود . دو نقش دیگر ، خدای آتش ( پسر اهورا مزدا ) و آناهیتا، الهه با روری و سلحشوری را نشان می دهند .

گرازی در گنجینه ایران باستان !
در میان آثاری که از کاخ خسروپرویز ( ۶۲۷ ـ ۵۹۰ میلادی ) ، آخرین پادشاهان ساسانی در دامغان به دست آمده ، یک لوحه گچبری در گنجینه ایران باستان ، نگهداری می شود . نقش این لوح ، سرگرازی است که در میان قاب گردی قرار دارد و دور تا دور آن با مروارید تزیین شده است . نقش حیوانات در دوران ساسانی نشانه بعضی از خدایان و یا نشان های خانوادگی جامعه ساسانی بودند . مثلا در فش ها ( پرچم ) ـ که نشان های خانوادگی و ملی بودند ـ نقش خورشید و ماه و شیر و در فش های دیگر ، تصویر گرگ ، ببر ، غزال و گراز نقش می شد .

تصویرهای طلا و نقره شاهی !
۱ . جامی که می خواهیم درباره آن صحبت کنیم . متعلق به دوره خسرو دوم است و جنس آن از طلاست . در وسط جام ، تصویر شاه نقش شده است . در بالا چند کنگره و یک هلال ماه و در دو طرف آن ، هفت پرنده به چشم می خورند . شاه بر تخت نشسته و دوتن از همراهان ، به حالت احترام ایستاده اند .
۲ . قاب نقره ای . تصویر شاهزاده ای را نشان می دهد که در حال تاختن اسب ، دو شیر را شکار کرده است . نقش ها با روش قلمزنی به وجود آمده اند .
خدانگهدار گنجینه ایران باستان !

پس از اشیای دوره ساسانی چند ویترین از ابزارها و وسایل سنگی ، مربوط به دوره پیش از میلاد ، قرار دارد . در آخرین ویترین می توانید ماکت مجموعه موزه ایران باستان را ببینید و بعد … خدا نگهدار ایران باستان !

گنجینه دوران اسلامی : یک روز کم است !
ساختمانی سه طبقه ، بزرگ و با شکوه ، نزدیک به۴۰۰۰ متر زیر بنا ، به نمایش آثار گنجینه دوران اسلامی اختصاص دارد . طبقه اول ، به سالن و اجتماعات و نمایشگاه موقت اختصاص داده شده در طبقه دوم و سوم ، آثار و اشیای دوره هنر اسلامی ، به نمایش گذاشته شده است . در طبقه دوم آثار بر اساس موضوع و در طبقه سوم ، بر اساس تاریخ جمع آوری شده اند

. آثار گرد آوری شده طی سالیان دراز ، از حفاری های علمی به دست آمده و یا ازمجموعه های با ارزش و معتبری مانند مجموعه آستان شیخ صفی الدین اردبیلی . به این موزه منتقل شده است . تنوع آثار گنجینه دوران اسلامی بسیار زیاد است . شاید یک روز برای بازدید از هر دو طبقه ( دوم و سوم ) ، زمان کوتاهی باشد …؟!