فایل ورد کامل مقاله جایگاه منطق در فلسفه اسلامی؛ بررسی علمی مبانی استدلال و نقش آن در اندیشه دینی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله جایگاه منطق در فلسفه اسلامی؛ بررسی علمی مبانی استدلال و نقش آن در اندیشه دینی دارای ۳۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله جایگاه منطق در فلسفه اسلامی؛ بررسی علمی مبانی استدلال و نقش آن در اندیشه دینی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

منطق در فلسفه اسلامی

منطق اسلامی در ابتدا از مجموعه منطقی ارسطو، ارغنون (که طبق یک رده بندی اخیر یونانی شامل علم خطا به و شعر نیز می باشد) الهام گرفته شده بود. نویسندگان اسلامی به برخی عناصر منطق و نظریه زبان شناختی منطق رواقی نیز آشنا بودند، ومنابع منطقی آنها نه تنها آثار خود ارسطو را شامل می شد بلکه آثار مفسران ارسطویی یونانی متاخر از جمله ایساغوجی اثر فرفوریوس و نوشته های منطقی جالینوس را نیز شامل می شد. با این وجود بیشتر آثار منطقی فیلسوفان اسلامی کاملاً به اسلوب منطق ارسطویی باقی ماند، وبیشتر آثار آنها در این حوزه به شکل تفاسیر ارسطو بود
منطق از نظر فیلسوفان اسلامی فقط شامل مطالعه الگوهای صوری استناج و اعتبار آنها نبود بلکه عناصر فلسلفه زبان و حتی معرفت شناسی و مابعدالطبیعه را نیز شامل می شد. فیلسوفان اسلامی به دلیل مشاجرات اقلیمی با متخصصین دستور زبان عربی بسیار مایل بودند که به رابطه بین منطق و زبان بپردازند و بحث بیشتری را به پرسش درباره موضوع و اهداف منطق درباره استدلال وسخن اختصاص می دهند. آنها در حوزه تحلیل منطقی صوری نظریه حدود ، قضایا و قیاسات را همانطوریکه در مقولات ، درباره عبارت و تحلیلهای پیشین ارسطو تدوین یافته است مفصلاً شرح دادند. آنها به تبع ارسطو قیاس را شکلی می دانستند که هر استدلال عقلی می توانست در قالب آن در آید و نظریه قیاس را نقطه کانونی منطق لحاظ می کردند. حتی بسیاری از ارسطو گرایان اسلامی شعر را در برخی از سبک ها به عنوان هنر قیاسی لحاظ کردند
چون منطق ابزار دانش ، یا وسیله ای که با آن علم به دست می آید لحاظ شد، در دنیای اسلامی نظریه عمومی درباره روش استدلال با تمرکز بر اهداف معرفت شناسانه به منطق اضافه شد. این عنصر منطق اسلامی بر نظریه برهان که در تحلیلات پیشین ارسطو ذکر شده است محوریت یافت و از آن موقع برهان هدف نهایی منطق لحاظ گردید. دیگر عناصر نظریه استدلال مانند جدل و خطابه فرع بر برهان دیده می شدند، لذا این اعتقاد به وجود آمد که حالات معرفتی این دو نوع استدلال یقین واستحکام برهان را ندارند. هدف فیلسوف در نهایت برهان بر حقیقت ضروری و یقینی است؛ استفاده از استدلالات جدل و خطا به عنوان مقدمه دفاع از نتایج برهان، یا نشر نتایج آن به مخاطبی وسیع تر لحاظ شده است

الف- موضوع و اهداف منطق

فیلسوفان اسلامی همانطور که روال آنها در بحث همه شاخه های فلسفه بود توجه زیادی را به تعریف موضوعی که در منطق مطالعه می شود و اهدافی که با این مطالعات دنبال می شود معطوف کردند. فارابی که آثار منطقی و زبان شناختی او بیشتری کار فلسفی اش را تشکیل می دهد، نمونه ای از این رویکرد به منطق است که ویژگی ارسطوگرایی اسلامی است. وی در احصاء العلوم منطق را علمی ابزاری و قانونمند تعریف می کند که هدف آن هدایت عقل به سوی حقیقت وحراست آن از خطای در فکر می باشد وی از ضرورت این علم معقول در زمینه هایی که امکان خطا برای ذهن حداقل در برخی از افعالش وجود دارد- برای مثال، در زمینه هایی که کاوش عقلانی فطری نیست بلکه به صورت استدلالی یا تجربی «از طریق تفکر و تعمق » حاصل می شود- جانبداری کرد. فارابی منطق را با ابزارهایی چون خط کش و پرگار مقایسه می کند، که وقتی، ما اشیاء جسمانی را اندازه گیری می کنیم در آن وقت در معرض خطاهای خطاهای حس قرار گیریم، برای تضمین دقت به کار می روند. ابزارهای منطقی مانند این ابزار از سوی کاربران آن برای تایید هم کارهای فکری و هم استدلال دیگران می تواند به کار گرفته شود. در واقع منطق خصوصاً برای هدایت عقل هنگام نیاز به داوری بین آراء و مراجع متضاد و مقابل هم مفید و مهم می باشد
دیدگاه فارابی درباره منطق به عنوان علمی قانونمند که رفتارهای ذهن در برابر معقولات را اداره می کند، در بسیاری از آثار منطقی مقدماتی اش تکرار شده است، و مبنای اصلاحات بعدی ابن سینا را شکل داد (نگاه کنید به ابن سینا).ابن سینا در فصلهای نخستین المدخل، اولین کتاب منطقی اثر دائره المعارفی اش- شفا- هدف منطق را توانا ساختن عقل برای کسب «علم به مجهول از معلوم » وصف می کند. او همانند فارابی با این استدلال که توانایی های فطری تعقل برای تضمین دستیابی به این هدف ناکافی اند و لذا به کمک یک مهارت نیاز می باشد، از ضرورت منطق جانبداری کرد. هر چد در برخی موارد هوش ذاتی ممکن است برای تضمین دستیابی به علم درست کافی باشد، چنین مواردی حداکثر اتفاقی هستند؛ وی آنها را با فردی مقایسه می کند که بدون اینکه تیرانداز ماهری باشد تصادفی تیری رابه هدف می زند. مهمترین و موثرترین ابتکاری که ابن سینا در توصیف منطق برای اولین بار ارائه کرد. تعریف او از موضوع به عنوان « معقولات ثانوی » یا «مفاهیم ثانوی » در مقابل «معقولات اولی » بوده این تفکیک رابطه تنگاتنگی با فلسفه ابن سینا در این نظریه مهم، بعد الطبیعی اش دارد که ماهیت یا جوهر متمایز از وجود است، واینکه وجود به ترتیب به یکی از این دو حالت می تواند لحاظ گردد: وجود عینی، مانند موجودات واحد در عالم خارج؛ یا وجود ذهنی در یکی از قوای حس یا عاقله نفس (نگاه کنید به وجود)
ابن سینا در المدخل بحث می کند که منطق با هر علوم دیگر تفاوت دارد زیرا صرفاً به وجود ذهنی نمی پردازد (که این در حیطه علم روان شناسی می باشد)، بلکه به عوارض یا صفاتی که به واسطه انتزاع وجود ذهنی اش توسط ذهن به هر جوهر تعلق دارد می پردازد. این صفات بنا به نظر ابن سینا چیزهایی چون نسبتهای ذاتی وعرضی را شامل می شوند که یک موضوع یا یک محمول می باشند و یک قضیه یا یک قیاس می باشند (نگاه کنید به صورت منطقی از بخش اول). این اعراض هستند که به ذهن اجازه می دهند تا مفاهیم را به یکدیگر پیوند دهد تا علم به مجهول بدست آید؛ این اعراض هستند که مبنای قوانین تعقل و استنتاج را که منطق بررسی می کند فراهم می نمایند. این اعراض بیشتر از این نظر صوری اند که به عنوان اعراضی که به کلیه مفاهیم منتزع ا زحالت ذهنی وجود تعلق دارند، کاملاً از معنای خود تفکر مستقل هستند؛ آنها به طبایع ذاتی جوهر که در پیوند دادن به یکدیگر به کار می روند بی تفاوت هستند

مراجع و منابع

Abed,S.B (1991) Aristotelian and Arabic Language in Al-Farabi, Albany, NY:State University of New York Press
تأملی عالی بر موضوعات محوری در فلسفه زبان شناختی فارابی
Black,D.L.(1990) Logic and Aristotke’s ‘Rhetoric’and ‘Poetics’in Medieval Arabic Philosophy,Leiden:Brill
تفسیراین متون ارسطویی را به عنوان آثار منطق بحث می کند
al-Farabi (c.870-950) lhsa’al-‘ulum (Ehumeration of the Sciences),ed. U.Amin, Cairo: Librairie Anglo-gyptienne, 3rd edn,
اثر مهم فارابی که وی در آن مفصلاً به صور مختلف علم می پردازد
al-Farabi (c.870-950) Kitab al-burhan (Book on Demonstration), in R.al-‘Ajam and M.Fakhry (eds) al-Mantiq ‘inda al-Farabi, Beirut:Dar el-Mashreq,1986-7,4 vols
المنطق مجموعه ای از آثار فارابی در حوزه منطق است
al-Farabi (c.870-950) Falsafah Aristutalis (Philosophy of Aristotle), trans.M.Mahdi in Alfarabi’s Philosophy of Plato and Aristotle, Ithca.NY:Cornell University Press,
فلسفه اریستوطالیس شامل گزارش فارابی از ارغنون است
al-Farabi (c.870-950) Sharh al-‘ibarah (Great Commentary on De interpretatione), trans.F.W
Zimmerman,Al-Farabi’s Commentary and Short Treaties on Aristotle’s ‘De Interpretatione ,Oxford
مقدمه ای بسیار عالمانه که اثر فارابی را در مقابل زمینه سنن یونانی و عربی در منطق قرار می دهد
al-Farabi (c.870-950) Commentary on the lsageogy,ed .and trans. D.M. Dunlop, ‘Al-Farabi’s Eisagoge Islamic Ouarterly 3,1956:117-
ترجمه نفیسی از این متن مهم منطقی که اهمیت ایساغوجی را برای این دوره منطق معلوم کرده است
al-Farabi (c.870-950) Risalah on Logic, ed.and trans.D.M.Dunlop. ‘Al-Farabi’s Introductory Risalah on Logic’, Islamic Quarterly 3,1957:224-
چکیده ای مختصر ولی موثر از آراء روی راجع به منطق
al-Farabi (c.870-950) Introductory Sections on Logic, ed. and trans.D.M. Dunlop, ‘Al-Farabi’s Introductory Sections on Logic’, Islamic Quarterly 2,1955:264-
ترجمه ای دیگر از یک بخش درباره منطق که از سوی فارابی به عنوان یک پژوهش مقدماتی بر مطالعه خود فلسفه طرح ریزی شده است
al-Farabi (c.870-950) Paraphrase on the Categories,ed.and trans. D.M Dunlop,’Al-Farabi’s Paraphrase of the Categories of Aristotle’, Islamic Quarterly 4,1958-9:168-97;5,1958-9:21-

خلاصه ای مختصر از آنچه که فارابی آنرا به عنوان دیدگاههای اصلی مقولات درنظر گرفته است
al-Farabi (c.870-950) Commentary on the Prior Analytics, trans.N.Rescher, Al-Farabi’s Short Commentary on Aristotle’ prior Analytics Pittsburgh, PA: Pittsburgh University Press,
یکی دیگر از تفاسیر ارسطویی فارابی
Galston,M.(1981)’Al-Farabi on Aristotle’s Theory of Demonstration’, in P.Morewedge(ed.)Islamic Philosophy and Mysticism, Delmar, NY:Caravan Books,23-
گزارشی بلیغ از اینکه فارابی چگونه مفهوم ارسطو از تعقل برهانی را بهترین شکل استدلال بسط داد
Gyekye,D. (1971)’The Terms Prima intention and Secunda intentio in Arabic Logic’,Speculum 46:32-
تبیین دو عبارت کلیدی منطقی و ارتباط آنها با معادلهای یونانی و لاتینی تبیین اینکه چگونه در منطق فارابی استفاده شده است
Ibn’Adi’Yahya (893-974) Maqalah fi tabyin al-fasl bayna sina’atay al-mantiq al-falsafi wa-al-nahw al-‘arab’
کتابی راجع به تفاوت بین مهارتهای منطق فلسفی و دستور زبان عربی
Ibn Rushd (c.1170) Short Commentaries on Aristotle, ed.and trans.C.E. Butterworth, Averroes’ed. G. Endress, journal of the History of Arabic science 2, 1978: 192-
کتابی موثر از سالهای نخستین که تقسیمات بین منطق و زبان هنوز به شدت مورد بحث بود
Three Short Commentaries on Aristotle’s ‘Topics’,’Rhetornc’, and ‘Poetics’, Albany, NY: State University of New York Press,
تفاسیر کوتاه ابن رشد راجع به حوزه ای تفکری که او پنداشت که از استدلالات برهانی و جدلی کمتر منطقی بودند با این وجود هنوز هم فنون منطقی را چند شکل در نظر می گیرد
Idn Rushd (c.1174)Middle Commentary on the lsagoge,trans.H.A. Davldson, Averroes’Middle Commentary on Prophyry’s’ ‘lsagoge and on Aristotle’s’ ‘Categoriae’ ‘Cambridge’ MA:Mediaeval Academy of America,
تفسیری مبانی راجع به متن منطقی فورفوریوس که در ارتباط دادن استفاده ابن رشد از زبان منطقی با اسلاف اسلامی اش مهم بود
Idn Rushd (c.1174) Middle Commentaries on Categories and De interpretatione, trans. C.E. Butterworth, Averroes’ Middle Commentary on Aristotle’s ‘Categories’and ‘De interpretation’, Princeton, NJ: Princeton University Press,
تفاسیر متوسط این رشد راجع به دو متن ارسطویی که به سبب اینکه آنها نشان می دهند که چگونه وی برخی از واژه های کلیدی منطق فلسفی اش را بسط داده است اهمیت دارد
Idn Rushd (980-1037)al-Isharat wa-‘l-tanbihat (Remarks and Admonitions), Part One trans. S.C. Inati, Remarks and Admonitions, Part One: Logic, Tronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies,
بخش منطق از الاشارات و تنبیهات
Ibn Sina (c.1014-20) al-Shifa’ (Healing), al-Ilahiyyat (Theology), vol.1 (Books 1-5) e.d. G. Anawati and S. Zayed;vol.2 (Books 6-10)ed.S. Dunya, M.Y. Moussa and S. Zayed, Cairo: Organisation Generale des Imprimerie Gouvernementales,
بخش الشفا که به موضوعات کلامی می پردازد
Ibn Sina (c.1014-20)al-Shifa’ (Healing),al-Madkhal (lsagoge), ed. G. Anawati, M. El-Khodeiri and F. al-Ahwani, rev. I. Madkour, Cairo: Al-Matba’ah al-Amiriyyah,
گزارش ابن سینا از ایساغوجی فورفوریوس، فرصتی به او می دهد که معنایی را که در او نیز به زبان منطقی می دهد نشان دهد
Inati, S. (1996)’Logic’, in S.H. Nasr and O.Leaman, History of Islamic Philosophy, London: Routledge, ch. 48,802-
تحلیل مفاهیم اصلی در منطق اسلامی ونقش خود منطق در فلسفه
Lameer, J. (1994) Al-Farabi and Aristotelian Syllogistics: Greek Theory and Islamic Practice,Leiden: Brill
مطالعه ای دقیق درباره آثار منطقی فارابی ومنابع قدیم آنها
Madkour, I. (1969) L’organon d’Aristotle dans le monde arabe (The Organon of Aristotle in the Arab World), 2nd edn, Paris: Vrin
مروری مفید به بخشهای منطق از کتاب شفای ابن سینا
Mahdi, M. (1970)’Language and Logic in Classical Islam’, in G.E. von Grunebaum (ed.)Logic in Classical Islamic Culture, Wiesbaden: Harrasowitz, 51-
گزارشی از مباحثه بین السیرافی و ابوبشر متا
Margoliouth, D.S. (1905) ‘The Discussion Between Abu Bishr Matta and Abu Sa’id al-Sirafi on the Merits of Logic and Grammar’, Journal of the Royal Asiatic Society: 79-
ترجمه ای از مباحثه مشهور، برای گزارشی کامل تر نگاه کنید به مهدی
۲۶. Marmura, M.E. (1963) Studies in the History of Arabic Logic, Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press
مجموعه ای ناهمگون از مطالعات و ترجمه ها ولی به همراه برخی از بخشهای مفید
Marmura, M.E. (1975)”Ghazali’s’ Attitide to the Secular and Logic”, in G.F. Hourani (ed.) Essays on Islamic Philosophy, Albany. NY: State University of New York Press
Rescher, N.(1964) The Development of Arabic Logic, Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press
اثبات اینکه با وجود مخالفت غزالی با فلسفه، وی یکی از حامیان پرشور منطق بوده این اثر کمی قدیمی تر است و مفید است
Rescher, N. (1980)’Avicenna on the Division of the Sciences in tke Isagoge of his Shifa’, Journal for tke History of Arabic Science 4:239-
تحلیلی بسیار روشن از این متن
Sabra, A.I. (1980) ’Avicenna on the Subject Matter of Logic’, Journal of Philosophy 77:157-
تحلیل ارزشمند نگرش ابن سینا به منطق
Wolfson, H.A. (1973) ‘The Terms Tasawwur and Tasdig in Arabic Philosophy and Their Greek, Latin and Hebrew Equivalents’, in I. Twersky and G.H. Williams (eds) Studies in the History and Philosophy of Religion, Cambridge, MA: Harvard University Press, vol. 1, 478-
تحلیل مهم از این فرق مهم در منطق اسلامی، همراه با مباحثی راجع به مبادی آن در کل فلسفه
Zimmermann, F.W. (1972) ‘Some Observations on al-Farabi and the Logical Tradition’, in S.M. Sterm et al. (eds) Islamic Phlosophy and the Classical Tradition, Oxford: University Press, 517-
بحثی راجع به نفشی که فارابی در تاسیس مفهوم منطق به عنوان تحقیق نظری مجزا، ایفا نمود