فایل ورد کامل جامعه‌شناسی و آسیب‌شناسی اجتماعی؛ تحلیل مسائل و چالش‌های ساختاری در جوامع معاصر

مقدمه
ای خداوند پاک و بی انباز و یار            دست گیر و جرم ما را در گذر
” مولوی“
انسانها در فراز و نشیبهای تاریخ همیشه از دردها و آسیبهای اجتماعی بسیاری رنج برده اند و همواره در جستجوی یافتن علل و انگیزه های آنها بوده اند تا راهها و شیوه هایی را برای رهایی از آنها بیابند. از مجموعه این آگاهیها و تجربه ها و آموخته ها، توانسته اند زمینه های مطالعاتی و رشته های مختلفی را برای تبیین بی هنجاریها و نا بسامانیهای زندگی اجتماعی پی ریزی کنند. حاصل این کار پیدایی دانش آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات) است. آسیب شناسی اجتماعی مطالعه بی نظمیها و آسیبهای اجتماعی همراه با علل و انگیزه های پیدایی آنها و نیز شیوه های پیشگیری و درمان این پدیده ها، به انضمام مطالعه شرایط بیمار گونه اجتماعی است؛ زیرا خاستگاه اصلی تبهکاری را باید در کل حیات اجتماعی و نوع خاص روابط انسانی جستجو کرد. نا بسامانیهای اقتصادی-اجتماعی از قبیل : فقر، تورم، گرانی، بیکاری، فقدان امنیت مالی و حقوقی و دیگر عواملی که باعث ” محرومیت“ می شوند، زمینه مساعدی را برای انواع مختلف آسیبهای اجتماعی چون : خودکشی، سرقت، اعتیاد به مواد مخدر، الکلیسم، طلاق، گدایی و … فراهم می آورند. از این رو مفهوم آسیب شناسی گستره وسیعی پیدا می کند و از ابعاد ارزشی و کاربردی فراوانی برخوردار می گردد.

گروه های اجتماعی
می دانیم که شخص اجتماعی واحد پایه در انواع گروهبندیهای اجتماعی است. اکنون سعی می کنیم گروه اجتماعی را تعریف کنیم. گروه اجتماعی به سبب وجود عینی اش در خارج از ذهنیت انسان نمی تواند سنخ اجتماعی محسوب شود. ماهیت روابطی که اشخاص در گروه ها اجتماعی دارند آن را از جماعت اجتماعی متمایز می کند و در یک گروه اشخاص با هم متحد می شوند، منافع مشترک پیدا می کنند و کنش متقابلشان طبق الگو است. بنابراین، گروه اجتماعی از افراد انسانی که در روابط متقابل هستند تشکیل می شود.
هر مطالعه ای درباره منشاء و شکلبندی گروهها باید عطف به یک گروه خاص باشد که آغاز و انجامی در زمان دارد، در این معنا که در زمان معینی بوجود می اید، مدتی کوتاه یا بلند، دوام می آورد و سپس از بین می رود. نمی توان بدون توجه به ابتدا و انتها از زندگی گروهی سخن گفت. زندگی گروهی و روابط اجتماعی با هستی اشخاص بوجود می آید و بسط می یابد.
۱-۱    مشخصات گروه
تعریف جامعه شناختی واژه ” گروه“ خیلی مفصل تر از آنست که در بالا تذکر دادیم. تعریف کامل تر گروه اجتماعی باید مشخصات زیر را در بر گیرد:
الف)واحد اجتماعی که گروه نامیده می شود، باید از درون، به افرادی که عضو آن هستند، و از بیرون، به اشخاصی که ناظر آن هستند، چنین هویتی را القا کند. منظور این نیست که هر فرد عضو گروه باید شخصا معرف حضور هر فرد دیگر عضو یا غیر عضو باشد. انجمن های سری، لژهای فراماسونری، در تعریف گروه اجتماعی جا می گیرند، در حالی که اعضایشان جمع بسته ای را تشکیل می دهند و نه تنها بر اشخاص خارج که بر بیشتر اعضای گروه ناشناسند. در شهرهای بزرگ شمار گروههای اجتماعی آنقدر زیاد است که هیچ کس نمی تواند همه آنها را شخصا بشناسد، ولی همه آنها کم و بیش قابل شناسایی هستند.
ب)گروه یک ساختار اجتماعی دارد، در این معنا که موقعیت هر عضو یا هر شخص نسبت به موفقیتهای دیگر معین است. روی همین اصل، آرایشی از پایگاههای اجتماعی یا قشر بندی اجتماعی در هر گروهبندی حتی در کوچکترینشان( مثلا در خانواده) مشاهده می شود. در هر گروهی حتی در تساوی طلبانه ترینشان نشانه ای از مراتب فرمانبری و فرماندهی به چشم می خورد.
ج)در گروه نقشهای فردی وجود دارد. به عبارت دیگر، هر عضو با گروه در مشارکت است. هرگاه اعضای گروه نقشهایشان را ایفا نکنند، زندگی گروه خاتمه می یابد. گروه که در آن نوعی کنش شخصی وجود نداشته باشد، از دیدگاه جامعه شناختی قابل تصور نیست.
ج)در گروه نقشهای فردی وجود دارد. به عبارت دیگر، هر عضو با گروه در مشارکت است. هر گاه اعضای گروه نقشهایشان را ایفا نکنند، زندگی گروه خاتمه می یابد. گروه که در آن نوعی کنش شخصی وجود نداشته باشد، از دیدگاه جامعه شناسی قابل تصور نیست.
د)روابط متقابل میان اعضا اس و اساس گروه اجتماعی است. بنابراین، گروهی که اعضایش با یکدیگر تماس و ارتباط نداشته باشند، متصور نیست. و این ارتباط، حتی محدود به دو شخص، باید به صورت فرایندی دو جانبه باشد.
ه)هر گروه هنجارهای رفتاری دارد که بر نحوه ایفای نقشها مؤثرند. این هنجارها نه قواعد مکتوبند و نه مقررات، اما اعضای گروه آنها را مراعات می کنندو بنابراین رفتار فرد وقتی که در گروه است و به علت گروه دستخوش تغییراتی می گردد.
ج)اعضای گروه پاره ای منافع مشترک و پاره ای ارزشهای مشترک دارند. گاهی این ارزشها کاملا واضح نیستند، اما حضور آنها وقتی نمایان می شود که اختلاف در سطح ارزشها باعث متلاشی شدن گروه می شود. فی الواقع، اختلاف نسلها در گروه خانوادگی غالبا چیزی جز اختلاف در ارزشها نیستند.
ح)هستی و دوام گروه منوط به داشتن یک یا چند هدف اجتماعی است.
ط)هر گروه عمری نسبی دارد که می توان دوره زمانی آن را اندازه گرفت. و این یکی از نشانه های مهم افتراق میان جماعت اجتماعی مستعجل و گروه اجتماعی است.
اکنون با جمعبندی مشخصات فوق می توانیم گروه را تعریف کنیم: گروه واحد اجتماعی قابل شناسایی، سازمان یافته و با دوامی از اشخاص اجتماعی است که مطابق هنجارهای اجتماعی و داشتن منافع و ارزشهای مشترک نقشهای متقابلی را به منظور نیل به هدف یا هدفهای مشترک ایفا می کنند. یک جامعه کلی مثل جامعه ایرانی، هندی، فرانسوی و…، ترکیبی از گروههای اجتماعی است که در آن وجود دارند. در درون یک جامعه گروهها عمدتا با کارکردهای اصلیشان از یکدیگر متمایز می شوند، در حالی که جامعه های کلی با فرهنگشان از یکدیگر متمایز می شوند.
۲-۱عضو گیری گروه
هر گروه برای ادامه دادن به حیاتش باید بتواند اعضای جدیدی را به عضویت بگیرد. در اصل اشخاص با تولد یا پذیرفته شدن عضو گروه خانوادگی و خویشاوندی گسترده در می آیند. همه گروههای اجتماعی دیگر اعضای جدید را به شرط داشتن صلاحیتهای لازم به عضویت می پذیرند. یک گروه دوستانه ممکن است عضو جدید را به موجب تفاهم صوری اعضای قبلی در خود بپذیرد. اما بعضی از گروهها از راه گزینش، منصوب کردن یا دعوت کردن عضو جدید می پذیرند. در برخی از گروهها، داوطلب عضویت باید صلاحیتش را با گذراندن آزمون کتبی مطابق رسم و آیین گروه به اثبات برساند. در برخی موارد پرداخت حق عضویت اجباریست.
مسئله عضوگیری گروه جدا از مسئله شکلبندی و منشاء گروههاست. اشخاص در گروهها زندگی می کنند چون موجوداتی اجتماعی هستند. در بسیاری موارد اشخاص در فعالیتهای گروهها مشارکت می کنند بدون آن که درباره عضویتشان به این یا آن گروه از خود پرسشی بکنند. داخل شدن فرد در گروه غالبا به شیوه ای بدون تعلق و نا آگاهانه است. پسر بچه ای ازلباس پیش آهنگی خوشش می آید به عضویت گروه پیش اهنگی مدرسه اش در می آید.
۳-۱ طبقه بندی گروههای اجتماعی
نظر به پیچیدگی و تنوع گروههای اجتماعی نه یک طبقه بندی که چند طبقه بندی از گروهها لازمست. پیش تر اشاره کردیم که گروهها عمدتا با کارکردهای اصلیشان از یکدیگر متمایز می شوند و این تنها یکی از معیارهاییست که در طبقه بندی گروهها می تواند به کار آید . شیوه های تفکیک و طبقه بندی گروهها باندازه دیدگاههای بررسی آنها متعدد است. بسیاری از این نگرشها تنها برای هدفهای مطالعه ای تخصصی مفید اند. و خیلی از طبقه بندیهای ساده نیز ارزش جامعه شناختی ناچیزی دارند. طبقه بندی گروهها در سریهای ممتد بر حسب اندازه شان، مثلا از کوچکترین تا بزرگترینشان، اطلاع خاصی به ما نمی دهد، مگر این که اندازه گروه با صفت دیگری که معنای جامعه شناختی دارد، در ارتباط گذشته شده باشد. طبقه بندی همه گروهها بر حسب دوامشان، از قدیمی ترین و پردوام ترین تا جدیدترین و متغیرترین ممکن است از لحاظ تمرین تاریخی جالب باشد، اما در اینجا هم برای آن که طبقه بندی فایده جامعه شناختی داشته باشد بهتر است که دوام و استمرار گروهها با ویژگیهای دیگر آنها در ارتباط گذاشته شود.
هر گروه اجتماعی مشخصات هشت گانه ای را که پیش تر بر شمردیم دارد، لذا می توان همه گروهها را در سری ممتدی بر حسب هر یک از این مشخصات طبقه بندی کرد، با عنایت به این نکته که برخی از این مشخصات مهمتر از بقیه هستندو می توان گروهها را بر حسب ساختارشان طبقه بندی کرد، یعنی بر حسب انعطاف پذیر بودنیا نبودن موقعیت نسبی اعضا، شدید یاضعیف بودن مراتب فرماندهی و فرمانبری، می توان گروهها را بر حسب نقشهای اجتماعی، از بیشترین تا کمترین توقعی که از اعضایشان دارند طبقه بندی کرد و می توان گروهها را بر حسب روابط متقابل اعضا، زیادی و کمی، نزدیکی و دوری، رسمی و غیر رسمی بودن این روابط در مجموعه     پیوسته ای طبقه بندی کرد. می توان گروههای اجتماعی را بر حسب هنجارهای رفتاری، یعنی انتظاراتی که از عضو گروه است تا در رفتارش مراعات کند و یا بر حسب ارزشهای اجتماعی مشترک اعضای گروه، و بالاخره بر حسب نوع هدفهای اجتماعی که گروهها فعالیتشان را برای رسیدن به آنها سازمان داده اند، طبقه بندی کرد.
۴-۱-مبنای مشترک گروههای اجتماعی
از جمله متداولترین و ضمنا ساده ترین نظامهای طبقه بندی گروه ها، نظام طبقه بندی بر پایه چهار مبنای مشترک عضویت در گروه است. این نظام طبقه بندی بیش از آن که نگرشی علمی باشد، روش عملی و مبتنی بر عقل سلیم است که به کمک آن تعداد زیادی از گروهها را می توان در چند مقوله طبقه بندی کرد. چهار مبنای مشترک شیوه عضویت در گروه عبارتند از : الف)نیاکان مشترک،ب)سرزمین مشترک،پ)خصوصیات جسمانی مشابه،ت)منافع مشترک.
الف)نیاکان مشترک نیرومندترین رشته ایست که به طور سنتی انسانها را در روابط اجتماعیشان به یکدیگر نزدیک می کند، گو این که از اهمیت آن در جامعه ای مدرن، پیچیده و خیلی بزرگ کاسته شده است. گروههای مبتنی بر نیاکان مشترک، گاهی گروههای” هم خون“ یعنی گروههایی که اعضایشان با تولد یا ازدواج به یکدیگر می پیوندند. خانواده زن و شوهری با فرزندانش(خانواده هسته ای)، خانواده هم خون(خانواده گسترده) شامل عموها، داییها، عمه ها و خاله ها و فرزندانشان، هر دو از این نوعند، در جامعه های ابتدایی، گروههای هم خون گسترده، طایفه یا ایل نامیده می شوند.
ب)سرزمین مشترک نیز یکی از چهار مبنای بزرگ عضویت گروهی است. چون همه گروههای اجتماعی در زمان و در مکان زندگی می کنند لاجرم باید محدوده مکانی معینی داشته باشند.        ” همسایگی“ در مفهوم جامعه شناختی فقط یک جماعت اجتماعی تلقی نمی شود، و ” اجتماع“ حقیقی community/communaute از نمونه های مدرن گروههای سرزمینی بشمار می آیند. بسیاری از انواع گروههایی که با نام محلی شناخته می شوند، مثل انجمن شهرستانیهای مقیم مرکز، اکیپهای ورزشی، گروه همکاری والدین و مربیان مدرسه، انواع تعاونیهای محلی و گروههای مدنی از جمله گروههای سرزمینی هستند.
ج)مشخصات جسمانی(جنس، سن، وزن) گاهی از شرایط عضویت در برخی از گروههای اجتماعی بشمار می آید. فهرست این نوع گروهها بسیار مفصل است، مثل باشگاه جوانان، سازمانهای زنان، انجمنهای اخوت، تیم های ورزشی بزرگسالان، نوجوانان، سنگین وزن، سبک وزن و از این قبیل.
د)داشتن منافع مشترک نیز منشاء گروهبندیهای گوناگونی در جامعه های مدرن است. از لحاظ جامعه شناختی ”گروه منافع“ با معناترین گروه اجتماعی شمرده می شود، زیرا منافع مشترک ایجاب می کند که اعضای گروه با تشریک مساعی هدف یا هدفهای مشترکی را دنبال کنند. انواع انجمنهای دینی، سیاسی، ادبی، هنری، اتحادیه های حرفه ای، تولید کنندگان، مصرف کنندگان نمونه هایی از تعداد بی شمار این نوع گروهها هستند.
جا دارد خاطر نشان کنیم که این چهار مبنای گروهبندی اجتماعی، چهار طبقه انحصاری نیستند، بلکه انتزاعی از واقعیتهای گوناگون و بر حسب روابط متغیری که با هم نوعان خود دارند. در واقعیت امر، یک شخص همزمان می تواند عضو چند گروه اجتماعی باشد، مثلا گروه خانوادگی، گروه خویشاوندی، اتحادیه شغلی، انجمن نیکوکاری، حزب سیاسی، باشگاه ورزشی، گروه تولید کنندگان، گروه مصرف کنندگان و …
گروه های عمده اجتماعی
طبقه بندی بر اساس کارکردهای اصلی، کارکردهایی که انسانها باید در زندگی گروهی انجام دهند تا جامعه سر پا بایستد، رضایتبخش ترین و معنادارترین طبقه بندی از دیدگاه جامعه شناختی است. همه جا و در هر زمان، موجودات انسانی باید به نحوی با یکدیگر تشریک مساعی کنند تا نیازهای اجتماعی برخاسته از فعالیتهای خانوادگی، تربیتی، دینی، اقتصادی، سیاسی و تفریحی تأمین گردد. این نیازها و کارکردهای اصلی گاهی شرایط اجتماعی و فرهنگی پیشین نامیده می شود، در این معنا که بدون آنها هیچ جامعه ای قادر به ادامه حیات نخواهد بود. بنابراین این کارکردهای اصلی عام و جهانی اند، تحقیقات تجربی نشان داده اند که آنها متغیر نیز هستند.
جامعه شناسان، جهانی بودن گروههای عمده را به اثبات رسانیده اند. با وصف این، اگر این گروهها بدون استثناء در هر جامعه ای وجود دارند. اما اهمیتشان همه جا یکسان نیست. اصلی بودن همه آنها برای بقای جامعه مسلم است، اما در یک جامعه گروههای دینی در صدر اهمیتند، در جای دیگر اولویت از آن گروههای اقتصادی یا سیاسی است. عام و جهانی بودن این گروهها معنایش این نیست که یک شخص اجتماعی همزمان در هر یک از این گروههای عمده جامعه کلی نقش اجتماعی ایفا می کند.
در هر جامعه ای اختلاط و امتزاجی در ایفای نقشها مشاهده می شود. مرد دین در امور اقتصادی-تربیتی-سیاسی وظایفی بر عهده می گیرد، مرد اقتصاد در هیئت امنای مسجد محل عضو است. استاد دانشگاه در کار اجرایی دولت مسئولیتی را بر عهده می گیرد و قس علیهذا. اما آنچه از لحاظ مطالعه جامعه شناختی گروهها اهمیت دارد، تشخیص بدنه دینی، بدنه اقتصادی، بدنه سیاسی، و …، در هر جامعه ایست، یعنی اشخاصی که کارکردهای مرکزی این گروههای عمده را در هر جامعه ای بر عهده دارند.
گوناگونی و تغییرپذیری این گروههای عمده از لحاظ علمی نیز به اثبات رسیده است. این نیازها، این کارکردها، این گروهها در هر جامعه ای حضور دارند معنایش این نیست که به یک صورت و به یک شیوه حضور دارند. گروههای اقتصادی در یک جامعه صنعتی متفاوت از گروههای اقتصادی در جامعه کشاورزیست. گروههای آموزشی و تربیتی نیز از جامعه ای به جامعه دیگر تفاوتهای چشم گیری دارند. یک جا این تعلیمات کاملا دنیوی هستند، جای دیگر صیغه مذهبی دارند. یک جا زیر نظارت متمرکز دولت قرار دارند، جای دیگر دولت نقش ارشادی کمرنگی در کارکرد گروههای آموزشی-تربیتی بر عهده دارد. همین طور گروههای خانوادگی نیز از جامعه ای به جامعه ای دیگر ، از فرهنگی به فرهنگ دیگر، یک شکل نیستند. میانگین سن ازدواج، میانگین تعداد فرزندان، میانگین تفاوت سن زن و شوهر و شیوه همسر گزینی در جامعه ها بسیار متفاوتند. اما ورای این گوناگونی، هر جامعه ای در کار بازتولید خود است، می کوشد اعضای جدید را (نوزادان، مهاجران) تربیت کند، جامعه پذیر کند، وسایل معشیت در اختیار اعضای جامعه بگذارد، نظم عمومی را تأمین کند، نیازهای دینی را برآورده سازد و به ترمیم جسمانی-روانی اعضای جامعه در چارچوب فعالیتهای تفریحی محکم کند. گروههای عمده که این کارکردها را در جامعه تأمین می کنند عبارتند از:
الف)گروه خانوادگی: از اشخاصی تشکیل شده که کارکردهای اصلی اش نیازهای اساسی زندگی خانوادگی را تأمین می کنند: روابط جنسی، تولید مثل و مواظبت از فرزندان، مناسبات عاطفی متقابل اعضا. در برخی از جامعه ها مفهوم خانواده گسترده است و شامل همه افرادی می شود که به سبب ازدواج، تولد، پذیرفته شدن، روابط متقابلی با یکدیگر دارد. گاهی نیز خانواده مترادف  ”خانوار“ بکار می رود که در این حالت اخیر گروه علاوه بر شوهر، زن و فرزندان، کلیه افراد هم خرج را شامل می گردد، مثل خدمتکاران و در گذشته بردگان را نیز شامل می شد.
ب)گروههای تربیتی: از گروههای عمده اند که کارکدهای اجتماعی اصلی شان انتقال فرهنگ جامعه به نسلهای متوالی است، و این وظیفه را به صورت رسمی و غیر رسمی انجام می دهند. در جامعه های ساده این وظیفه را خانواده بر عهده دارد. در جامعه های پیچیده تر، انواع مؤسسات آموزشی و پرورشی از کودکستان تا دانشگاه و انجمن های علمی، فنی، هنری عهده دار این   وظیفه اند. مهم نیست که خانواده یا مدرسه این وظیفه را انجام دهد، مهم اینست که در همه جا به عنوان یک کارکرد مهم اجتماعی شناخته می شود.
ج)گروههای اقتصادی: به کار تولید و توزیع کالاهای مادی و خدمات لازم برای حفظ زندگی جسمانی کل افراد جامعه مشغولند. در اینجا گروهها شکل بندیهای گوناگون دارند. در جامعه ای اعضا خانواده با همکاری یکدیگر محصولاتی برای مصرف شخصی تولید می کنند و در جامعه ای دیگر تقسیم کار کاملا تخصصی است. همه شرکتها، مؤسسات، اتحادیه های حرفه ای، بازرگانی، بانکی، بیمه، حمل و نقل دارای کارکردهای اقتصادی هستند.
ه)گروههای سیاسی: کارکردهای مربوط به ادراه و حکومت، حفظ نظم عمومی، قانونگذاری، تفسیر و اجرای قانون را ایفا می کنند. احزاب سیاسی، نظام قضایی، زندانها و ندامتگاها، واحدهای نظامی و انتظامی به هر شکل و صورت از جمله گروههای سیاسیبه حساب می آیند. دولت مدرن که یک گروه سیاسی چند کارکردی است از حفظ امنیت ملی تا حفظ محیط زیست، از حفظ سلامت جسمانی و روانی افراد جامعه تا حفظ قدرت خرید پول ملی در شمول کارکردهای اصلی اش قرار می گیرد.
ز)گروههای دینی: از لحاظ سامان دادن به روابط انسان و خدا در جامعه ها کارکردهای چند گانه ای دارند. به نظم درآوردن و همشکل کردن رفتارهای دینی، ارشاد و نظارت بر انجام فرایض دینی به پاداش رستگاری در جهان آخرت، مشروعیت دادن به روابط زناشویی وتولد فرزندان از جمله کارکردهای گروههای دینی در جامعه است. علاوه بر این کارکردها، گروههای دینی به تعلیم و تربیت خواه در مدارس اختصاصا دینی یا مختلط، امور عام المنفعه، اداره و تولیت بقاع متبرکه و چاپ و نشر کتابهای دینی و اخلاقی می پردازند. در جامعه ما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از جمله کارکردهای اصلی گروههای دینی مشارکت در امور سیاسی به ویژه قانونگذاری و امور قضایی است.
ج)گروههای تفریحی و سرگرم کننده: طیف وسیعی از گروههای اجتماعی را در بر می گیرد که کارکردهای اصلی شان عرضه تفریحات سالم(و بعضا ناسالم) و سرگرمیهای متنوع برای عموم افراد جامعه است. فعالیتهای زیادی را می توان در این مقوله جا داد. گروهها و سازمانهای متعددی در جامعه ها به این مهم می پردازند، از جمله گروههای ورزشی، نمایشی تئاتر، سینما، موسیقی و سیاحتی. کارکرد این گروهها برای تأمین نیازهای ترمیم جسمانی و روانی و خلاقیتهای دماغی افراد جامعه بسیار ضروری است.
آسیب شناسی اجتماعی چیست؟
آسیب شناسی اجتماعی مفهوم جدیدی است که از علوم زیستی گرفته شده و مبتنی بر تشابهی است که دانشمندان بین بیماریهای عضوی و آسیبهای اجتماعی (کجرویها) قائل می شوند. در واقع، با شکل گیری و رشد جامعه شناسی در قرن نوزدهم میلادی، بهره گیری از علوم مختلف برای بیان فرایندهای اجتماعی نیز معمول گردید و در نتیجه بسیاری از اصطلاحها و واژه های رایج در علوم دیگر چون زیست شناسی، علوم پزشکی، زمین شناسی و مانند آن در جامعه شناسی نیز به کار گرفته شد که از جمله می توان آسیب شناسی اجتماعی را نام برد.
اهمیت گروه ها
بحث گروه های اجتماعی از چندین لحاظ از اهمیت زیادی برخوردار است.
۱-اول آنکه: تشریح و طبقه بندی انواع اصلی گروه ها و نهادهای اجتماعی، مطالعه ساخت اجتماعی را تشکیل می دهد. به همین جهت مطالعه گروه های اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار است.
الف)دیگر آنکه: برای جامعه شنای، گروه ها تنها هنگامی معنا و مفهوم دارد که بین افراد گروه، روابط معین و مشخص برقرار باشد و این روابط منجر به پیدایش یک نوع حس توجه به وضع دیگران گردد. از همین رو است که یکی از مباحث مهم جامعه شناسی و در عین حال روان شناسی اجتماعی، بررسی رفتار افراد در گروه های اجتماعی است. زیرا روان شناسان اجتماعی از جمله       ” کلاین برگ“ معتقدند؛ در حالی که جامعه شناس به گروه ها توجه دارد و روان شناسی به افراد نظر می کند، روان شناسی اجتماعی به مطالعه فرد در گروه های اجتماعی است.
” ژرژ گورویج“ جامعه شناس فرانسوی نیز در تعریف روان شناسی اجتماعی می گوید: ” روان شناس احتماعی تحقیق در آن دسته از حالاتی است که از برخورد اشخاص و از برخورد با     گروه ها به وجود می آید“. از این رو روان شناسی اجتماعی از روابط افراد در گروه ها و کیفیت متقابل آنها و پدیده های ناشی از این روابط، گفتگو می کند.
ب)عامل دیگری که باز هم اهمیت بحث از گروه های اجتماعی را روشن می کند، توسعه و گسترش انواع گروه های مختلف اجتماعی و تأثیر آنها در زندگی اجتماعی و همینطور ” کارکرد“ و فایده این گروه ها در جوامع و نظامهای مختلف اجتماعی است که با پیشرفت صنعت و تکنولوژی از اواخر قرن گذشته تا زمان حاضر به وقع پیوسته است. همان امر توجه محققین اجتماعی و جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی را از یک طرف و سیاستمداران و کارگزاران حکومتها را از سوی دیگر به تشکیل، بقاء و یگانگی و تطور گروه های اجتماعی معطوف ساخته است.
ج)می دانیم که جامعه سازمانی است مرکب از گروه های مختلف که هر یک عهده دار فعالیتهای معینی هستند. بدین جهت برخی از جامعه شناسان معتقدند که هر چه روابط درون گروه بیشتر باشد، هماهنگ کردن آنها مشکل تر و امکان بروز اصطکاک اجتماعی زیادتر است. بنابراین عامل دیگری که اهمیت مطالعه گروه ها را نشان می دهد ”کارکرد“ و روابط درونی آنها در جامعه است.
آشنایی با آسیب های اجتماعی:
با توجه به اینکه سنین نوجوانی، بیشتر از سایر دوره های تحول در معرض آسیب های اجتماعی و تربیتی قرار دارد، لذا می باید نوجوانان را در حد مورد نیاز با این گونه آسیب ها آشنا ساخت. احتمال ابتلا به اعتیاد، به خصوص اعتیاد به سیگار، احتمال سوق پیدا کردن به سمت فساد، احتمال ارتکاب انواع بزهکاری از قبیل سرقت، قاچاق و حتی قتل و یا افت تحصیلی و تربیتی و دوری از مراکز تربیتی از قبیل مدرسه و یا حتی خانه و … مواردی از آسیبهایی هستند که همه ساله از میان نوجوانان قربانیان خود را انتخاب می کنند. لازم است در تربیت عاطفی و اجتماعی نوجوان او را با مواردی از این آسیبها آشنا کنیم و خود نیز مراقبت لازم را انجام دهیم…