فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تأثیر روش‌های مختلف خشک‌کردن بر کمیت و کیفیت اسانس سه ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تأثیر روش‌های مختلف خشک‌کردن بر کمیت و کیفیت اسانس سه ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.) دارای ۲۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تأثیر روش‌های مختلف خشک‌کردن بر کمیت و کیفیت اسانس سه ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تأثیر روش‌های مختلف خشک‌کردن بر کمیت و کیفیت اسانس سه ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تأثیر روش‌های مختلف خشک‌کردن بر کمیت و کیفیت اسانس سه ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.) :

مقدمه است. فرآوردههای این گیاه شامل گلاب، اسانس، گلبـرگ
گل محمدی از دیرباز به علت خواص متعدد، محبوب و غنچه خشک میباشـد. گـلاب از گذشـته تـا کنـون در
همگان بوده و از نوع گلهای عرفـانی محسـوب مـیشـده مراسم مذهبی، انواع شیرینیجات سنتی، شستشوی امـاکن

فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد ۲۴، شماره ۲ ۱۶۳

مقدس و به علت اثر آرامشبخش و نشـاطآور در مراسـم تدفین در بین فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژهای داشته اسـت

(احمــدی، .(۱۳۸۴ همچنــین اســانس گــل محمــدی از بـاارزشتـرین اسانسـها بـوده و از لحـاظ ارزش حجمـی

(ارزش واحــد حجمــی اســانس آن)، ســومین اســانس طبقهبندی میشود (واترمن، .(۱۳۷۹ موارد مصـرف آن در صــنایع عطــرســازی و مــواد آروماتیــک، فــرآوردههــای بهداشتی- آرایشی شامل انواع کرمهای آرایشی، لوسـیونها و صابونها، شامپو، شیر پـاککـن و حمامهـای زیبـایی، در صـنایع غـذایی شـامل انـواع شـیرینیجـات، نوشـیدنیها، پودینگ، ژله و;، صنایع داروسـازی، گـلآرایـی و معطـر نمودن فضا میباشد. کشور بلغارستان از کشورهای پیشرو در زمینه تولید اسانس گل سرخ بـوده و سـایر کشـورهای تولیدکننده اسانس شامل ترکیه، هند، چین، فرانسه و ایران

میباشند Weiss , 1997)؛ .(Kovatcheva et al., 2005

ارقام تجاری R. damascena بوتههای دائمی با قدرت شاخهزایی زیاد، پرخار و بـا گلهـای بسـیار معطـر بـزرگ هستند. اگرچه قسمتهای مختلف گیاه معطر میباشند، ولی معمولاً از گلها اسانسگیری انجام میشود. برگهـا مرکـب، متناوب و دارای ۵-۷ برگچه میباشند. دمبرگها با کرکهای قهوهای متمایل به قرمز پوشانده شدهاند. رویه برگهـا سـبز تیره و سطح زیرین برگها سبز روشن میباشد. طـول دوره زندگی برگها بین ۱-۴ ماه میباشد. برگها در ابتدا تا انتهای فصل رشد تشکیل شده و کوتاهترین طول دوره زندگی را دارند. هم اکنون از برگهای تازه و سالم ایـن گیـاه جهـت تولید کانکریت و ابسولوت استفاده مـیشـود ( Scarman, .(1996 گلآذیـن دیهـیم بـوده و از ۳ تـا ۹ گـل متفـاوت میباشد. در بیشتر مواقع تعداد گلهای تشکیل شده بستگی به فصل داشته اما در اصل مرتبط با کولیتوار میباشد.

با توجه به محدود بودن فصل برداشت گل محمدی که تقریبـاً ۲۰ روز در طـی سـال مـیباشـد و فسـادپذیری و کاهش سریع ماده مؤثره اسانس در اثر دیـر رسـاندن گـل برداشت شده به کارخانه و عدم گنجـایش کارخانـههـا در فصل برداشت، بهرغم فعالیت شـبانه روزی، عـدم قابلیـت نگهداری گلها و همچنین مصارف خاص گلبرگ و غنچـه خشک در بازارهای داخلـی و خـارجی، تحقیـق ذیـل بـه منظور بررسی کمیت و کیفیـت اسـانس در اثـر روشـهای مختلف خشک کردن (آفتاب، سـایه، آون ۳۰ و۴۰ درجـه سانتیگراد) و مقایسه با گلبرگ تازه انجام گرفت.

انتخاب روش مناسب خشک کردن اندامهای گیاهی از موارد مهم در عملیات پس از برداشت میباشد. استفاده از روش نامناسب میتواند منجر به از بین رفتن اندام گیـاهی یا از بـین رفـتن کـل مـواد مـؤثره موجـود در آنهـا شـود

(امیدبیگی، .(۱۳۷۹ طی بررسـی منـابع، مشـخص گردیـد تحقیقی در این خصـوص صـورت نگرفتـه کـه ایـن امـر میتواند به علت محـدود بـودن کشـت گـل محمـدی در کشورهای مشرق زمین و بنابراین عدم وجود تحقیقـات و یا عدم در اختیار گذاشتن این تحقیقات (بخصوص کشور بلغارستان) به علت رقابت شدید برای صادرات اسـانس و سایر فراوردههای ارزشمند حاصل از ایـن گیـاه، از جملـه گل و غنچه خشک، در بازارهای جهانی باشد.

تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر کمیت و کیفیت مواد مؤثره گیاهان دارویی مختلف دیگر مورد تحقیق قرار گرفته است که بـه برخـی از آنهـا اشـاره مـیشـود. تـأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر میزان اسـانس و اجـزای تشکیل دهنـده گلهـای بابونـه رومـی در آفتـاب، سـایه و خشککن الکتریکی (آون ۴۰ سانتیگراد) نشان داد، روش خشککردن، تـأثیر عمـدهای بـر میـزان اسـانس و نسـبت

۴۶۱ تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر کمیت;

اجـزای تشـکیل دهنـده اسـانس گـل بابونـه رومـی دارد.

بیشترین مقـدار اسـانس بـا مناسـبتـرین نسـبت اجـزای تشکیل دهنده، از اسانس گلهایی بدست آمد کـه در سـایه خشک شده بودند (کاظمی، .(۱۳۸۰ تأثیر درجه حرارتهای مختلف خشک کردن ۴۰)، ۶۰ و ۸۰ درجـه سـانتیگـراد)

برگهای نعنا فلفلی (Menta piperita) در سـال ۱۹۹۷ بـر میزان و کیفیت اسانس نشان داد که در درجـه حرارتهـای بالاتر مقدار اسـانس کـاهش یافتـه بـهطـوری کـه مقـدار سیترونلال و سـینئول در ۸۰ درجـه سـانتیگـراد بـه یـک هشـتم رسـید و مقـدار منتـول و نئومنتـول در ۶۰ درجـه سانتیگراد افزایش داشت .(Mahanom et al., 1999)

تحقیقات انجام شده در سـال ۱۹۸۸ بـر روی خشـک کردن آویشن نشان داد که روش خشک کـردن طبیعـی بـا سایه نسبت به خشک کردن در آون ۳۵ درجه سانتیگـراد مقـدار اسـانس بـالاتری داشـت .(Venskutions, 1997)

خشـک کـردن تحـت شـرایط آفتـاب در گیاهـان نعنـاع، اسطوخودوس، اکلیل کوهی، آویشن و بادرنجبویـه، نشـان داد که این گیاهـان در شـرایط آفتـاب ۲۴ درصـد کـاهش اسانس داشتند در صورتی که با خشک کردن این گیاهـان در سـایه فقـط ۱ تـا ۲ درصـد کـاهش اسـانس داشـتند

.(Pryor, 2001)

مواد و روشها

الف-جمعآوری و استخراج اسانس

این تحقیق در بهار سال ۱۳۸۵ همزمان با فصل گلدهی گل محمدی که اوایـل اردیبهشـت تـا اواخـر خـرداد مـاه میباشد انجام شد. تحقیق بر روی ۳ ژنوتیـپ (بـا نامهـای اختصاری A، B و (C که مربوط به مبدأ جمـعآوری آنهـا

(به ترتیب آذربایجان شرقی، خراسان و کاشان) مـیباشـد،

صورت گرفت. این ژنوتیپهـا همـراه بـا تعـداد دیگـری از ژنوتیپهای مختلف گل محمدی از مناطق مختلـف کشـور جمعآوری شده و در یک طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقـاتی مؤسسـه تحقیقـات جنگلهـا و مراتع کشور، واقع در ۱۵ کیلومتری شمال غربی تهـران بـا طول جغرافیایی ۵۱ درجـه و ۱۰ دقیقـه شـرقی و عـرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۴ دقیقه شمالی و ارتفاع۱۳۲۰ متر از سطح دریا کشت شده بودند.

در این تحقیق، گلهـا پـس از برداشـت و جـدا کـردن گلبرگها از سایر اجزای گـل در هـوای آزاد و در معـرض تـابش مسـتقیم آفتـاب، سـایه، آون بـا درجـه حرارتهـای مختلف ۳۰ و ۴۰ درجه سـانتیگـراد بـه صـورت لایـهای نازک بر روی کاغذ گسترده شده و خشک گردیدند.

برای هر اسانسگیری، ابتدا مقداری نمونه گیـاهی بـین

۲-۵ گرم برای اندازهگیری درصد رطوبت، تـوزین شـد و نمونه در آون تا خشک شدن کامل قـرار داده شـد. از هـر ژنوتیپ ۲۰۰–۳۰۰ گرم از گلهای تازه و حدود ۸۰ گرم از گلهای خشک (در سه تکرار) به مدت ۲ ساعت بـه روش تقطیر با آب اسانسگیری شد و پس از تعیین بازده اسانس برای تجزیـه بـا دسـتگاههای GC/MS و GC سـه تکـرار حاصل از هر تیمار با هم مخلوط شدند. بـرای اطمینـان از خشک بودن گیاه در زمان اسانسگیـری، درصـد رطوبـت گیاه نیز تعیین شد.

ب-جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس

به منظور جداسازی و شناسـایی ترکیبهـای اسـانس، از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنجی جرمـی در آزمایشگاه شیمی مؤسسـه تحقیقـات جنگلهـا و مراتـع کشور استفاده شد.

فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد ۲۴، شماره ۲ ۱۶۵

در زمــان تزریــق نمونــههــا بــه GC وGC/MS، یــک میکرولیتر نمونه اسانس در دو میلیلیتر دیکلرومتان رقیـق شد. نمونههای آماده شده ابتدا بـه دسـتگاه کرومـاتوگراف گازی تزریق شد و مناسبترین برنامهریزی حرارتی ستون بـرای جداسـازی کامـل ترکیبهـای اسـانس بدسـت آمـد.

همچنین ترکیبهای تشکیل دهنده هـر اسـانس و شـاخص بازداری هر ترکیب نیز محاسبه گردید. اسانسها به دسـتگاه کروماتوگراف متصل به طیفسنجی جرمی نیز تزریق شده و طیف جرمی ترکیبها بدسـت آمـد. شناسـایی ترکیبهـای اسانس با اسـتفاده از انـدیسهـای بـازداری ( Retention (Index و بررسی طیفهای جرمی پیشنهادی کتابخانـههـای کـامپیوتری دسـتگاه کرومـاتوگراف طیـفسـنج جرمـی و مقایسه این پارامترها با ترکیبهای استاندارد صورت گرفت.

مشخصات دستگاههای مورد استفاده

دستگاه GC

گاز کرومـاتوگراف شـیمادزو (shimadzu) مـدل ۹A،

سـتون DB-5 بـه طـول۳۰ متـر، قطـر ۰/۲۵ میلـیمتـر و ضخامت لایه فاز ساکن ۰/۲۵ میکرومتر بود. برنامـهریـزی حرارتی ستون از ۵-۲۸۰ درجه سانتیگراد با افزایش دمای

۴ درجه در دقیقه بود. نوع آشکارساز FID بـا دمـای ۲۹۰

درجه سانتیگراد و گاز حامل هلیم با فشار ۳ کیلوگرم بـر سانتیمتر مربع بود.

دستگاه GC/MS

گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمـی از نـوع Varian مدل ۳۴۰۰ مورد استفاده قرار گرفت. نوع ستون و برنامهریزی حرارتی آن مشابه بـا سـتون GC بـود. دمـای محفظه تزریق ۲۶۰ درجه سانتیگراد و انرژی یونیزاسـیون

۷۰ الکترون ولت بود و به عنوان گاز حاصل از هلیـوم بـا

خلوص۹۹/۹۹۹ استفاده شد.

نتایج

مواد تشکیلدهنده اسانس حاصل از گلبرگهای تازه هـر

سه ژنوتیپ

در اسانس حاصـل از ژنوتیـپ A، ۱۳ ترکیـب کـه در مجموع %۹۵/۳۲ از اسانس را تشکیل مـیدادنـد شناسـایی شـد. در ایـن اسـانس میـزان ژرانیـول، %۳۹/۸۸ و میـزان ســیترونلول %۳۳/۴۲ بــود و مجمــوع ترکیبهــای مــومی و سنگین %۱۶/۱۳ بود که عمدهترین آنها شامل هگزادکـانول

(%۵/۹۱)، هپتادکان (%۴/۱۳) و هنیکوزان (%۴) بودند.

در اسانس حاصـل از ژنوتیـپ B، ۱۷ ترکیـب کـه در مجموع % ۷۵/۹ از اسانس را تشکیل مـیدادنـد شناسـایی شد. میزان ژرانیول، %۲۱/۱۳ و میـزان سـیترونلول %۱۸/۷۱

بود و مجموع میزان ترکیبهای مومی و سنگین %۲۲/۲۴ بود کــه عمــدهتــرین آنهــا شــامل هگزادکــانول (%۱۲/۳۸) و

هنیکوازن (%۶/۵۰) بود.

در اسانس حاصـل از ژنوتیـپ C، ۱۷ ترکیـب کـه در مجموع %۹۳/۲۱ از اسانس را تشکیل میدادنـد، شناسـایی شد. ترکیبهای معطر و ارزشمند اسانس عبـارت بودنـد از:

ژرانیول (%۳۸/۹) و سیترونلول .(%۲۹/۷۷) ترکیبهای مومی و ســنگین %۱۷/۰۳ از اســانس را شــامل مــیشــدند کــه عمدهترین آنها هگزادکانول (%۸/۹۲)، هنیکوزان (%۳/۹) و

هپتادکان (%۲/۷۹) بودند.

مواد تشکیلدهنده اسانس حاصل از گلبرگهـای خشـک

شده در سایه هر سه ژنوتیپ

در اسانس حاصل از ژنوتیپ A خشک شده در سـایه،

۱۷ ترکیــب کــه در مجمــوع %۹۰/۴۶ اســانس را تشــکیل

۶۶۱ تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر کمیت;

میدادند شناسایی گردید. میزان ژرانیول، %۱۵/۲۶ و میـزان ســیترونلول %۱۴/۶۳ بــود و مجمــوع ترکیبهــای مــومی و سنگین %۵۶/۶۵ اسانس را تشکیل میدادند که عمدهتـرین آنها شامل هنـیکـوزان (%۲۰/۲۱)، نونادکـان (%۱۹/۳۹) و

ان- تریکوزان (%۷/۷۹) بودند.

در اسانس حاصل از ژنوتیپ B، خشک شده در سایه،

۲۰ ترکیـب کـه در مجمـوع % ۹۳/۲۳ اسـانس را تشـکیل میدادند، شناسایی شـد. در ایـن اسـانس میـزان ژرانیـول،

%۷/۶۰ و میزان سیترونلول %۱۳/۸۸ بود و ترکیبهای مـومی و ســنگین %۵۸/۶۴ اســانس را تشــکیل مــیدادنــد کــه عمدهترین آنها شـامل نونادکـان (%۳۲/۰۹) و هنـیکـوزان

(%۱۷/۷۶) بودند.

در اسانس حاصل از ژنوتیپ C، خشک شده در سایه،

۱۷ ترکیـب کـه در مجمـوع % ۹۰/۴۶ اسـانس را تشـکیل میدادند مورد شناسایی قرار گرفت. میزان ژرانیول %۳/۲۹

و ســیترونلول %۹/۸ بــود و ترکیبهــای مــومی و ســنگین

%۷۶/۴۳ اسانس را تشکیل میدادند کـه عمـدهتـرین آنهـا نونادکان (%۴۱/۴۴) و هنیکوزان (%۲۱/۳۸) بودند.