فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنا‌بخشی به زندگی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنا‌بخشی به زندگی دارای ۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنا‌بخشی به زندگی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنا‌بخشی به زندگی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنا‌بخشی به زندگی :

مقدمه

یکی از دشوارترین پرسشها، پرسش در مورد معنای زندگی است. پرسش از زندگی، چیستی آن و فرجام آن از آغاز تاکنون، ذهن بشر را به خود مشـغول سـاخته اسـت و تـا زمـانی کـه بـرای ایـن پرسشها، پاسخهای قانعکننده یافت نشود، نمیتوان چنانکه شایسته بشر است، زندگی کـرد. افـراد در پی یافتن معنای زندگی هستند، اما معنا را با درجات متفاوتی جستوجو میکنند. درواقع، تلاش در یافتن معنای زندگی، خود نیرویی اصیل و بنیادی است، و نه توجهی ثانویه از کششهـای غرایـز او. این معنی، منحصر به فرد و یکتاست و فقط اوست که باید و قـادر اسـت بـه آن تحقـق بخشـد (فرانکل، ۱۳۸۸، ص .(۲۸ بنابراین، معنیجویی نهتنهـا تجلـی واقعـی انسـانیت انسـان اسـت. بلکـه همانطور که تئودور کوچن ثابت کرده، معیاری مطمئن برای سـلامت روان نیـز بـهشـمار مـیرود

(فرانکل، ۱۳۸۹، ص .(۱۴۵

استجر و همکاران، معنای زندگی را نمادی از پیوستگی حال به گذشته و آینده میداننـد؛ یعنـی زندگی چنان منسجم است که حال را به گذشته و امیال و آرزوهای ما را به آینده پیوند میدهـد؛ چـراکـه تجربیات ما را دربرگرفته و این را در بافتی یکپارچه قـرار مـیدهـد (احمـدی، ۱۳۸۹، ص .(۲۷ بنـابراین، معنا در زندگی محدودهای است که در آن، افراد مفاهیم معنـاداری را در زنـدگی خـود بـه حـدی درک، احساس و مشاهده میکنند که موجب میشود خود را هدفمند و یا حتی دارای هدفی بـزرگ در زنـدگی ارزیابی کنند. معنای زندگی از دو بعد حضور معنا و جستوجوی معنا مورد بررسـی قـرار گرفتـه شـده

است .۱ .(Steger & et al, 2006, p. 80-93; 2008, p. 199-228) حضور معنا در زندگی: ادراک افراد از

حضور معنا در زندگیشان به بعد تجربی آنان مربوط مـیشـود (Steger & Dik, 2009, p. 303-320)؛ بهعقیده استجر و همکاران، افراد زمانی حضور معنا را تجربه میکنند کـه خـود و دنیایشـان را درک کنند، جایگاه منحصر به فرد خود را در جهان و آنچه را کـه سـعی در انجـام آن در زنـدگی دارنـد، بشناسند. .۲ جستوجوی معنا در زندگی: اینکه افراد چقدر (میزانی کـه افـراد) معنـا در زنـدگی را جستوجو میکنند، به بعد انگیزهای مربوط میشود (Ibid)، جستوجوی معنا در زندگی به فعالیت اکتشافی برای رسیدن یک حس معنا در زندگی اشاره دارد .(Kiang & Fuligni, 2009, p. 1253-1262)

جوهر اساسی نظریههای دینی در باب معنـای زنـدگی عبـارت اسـت از: تأکیـد بـر ایـن نکتـه که بدون وجود خداوند و فناناپذیری، زندگی معنایی نخواهد داشت (مهـدوی آزادبنـی، .(۱۳۸۶ در

نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنای زندگی ۵۴

قرآن اشاره شده است: »آیا گمان میکنید ما شما را عبث آفریدهایم و بـهسـوی مـا بـازنمـیگردیـد« (مؤمنون: .(۱۱۵ اسلام به هدف و غایت در زندگی اهمیت میدهد و انسان را بـه سـمت کمـال در حرکت مـیدانـد (کرمـانی و جلـوانی، .(۱۳۸۸ از نظـر بسـیاری از افـراد، برجسـتهتـرین عملکـرد روانشناختی مذهب، ارائه حس معنا و هدف در زندگی است (Martos & et al, 2010, p. 863-868)؛ زیرا مذهب فرصتهایی را در اختیار افراد برای کشف هدف یا معنا در زندگیشـان قـرار مـیدهـد .(Steger & Frazier, 2005, p. 574-582) همچنین براساس نظریه شناختی – هیجانی مـذهبی، بـدون باورهای اساسی، مذهب انسانها نمیتوانند معنای زندگی را دریابند. درحالیکـه باورهـای مـذهبی میتوانند موجب احساس امیدواری، هدفمندی و آرامش در افراد شوند .(Rajaei, 2010, p. 81-87)

یکی از مؤلفههای مهم معنویت تصور از خداست. بهاعتقاد ریزاتو، تصـور از خـدا یـک الگـوی درونی روانشناختی از تصورات فرد در مورد خداست. درواقع یـک فراینـد ترکیـب محفوظـات و تنظیم انبوه خاطراتی از منابع مختلف و در ارتباط با خدا، میباشـد .(Lawrence, 1997, p. 214-226) مطالعه اسچنل و بیکر نشان داد افراد اغلب عقاید و تجربیات معنوی و مـذهبی را بـهعنـوان منبعـی برای معنا در زنـدگیشـان در نظـر مـیگیرنـد .(Schnell & Becker, 2006, p. 117-129) بـه عـلاوه، تحقیقــات بســیاری (از جملــه فــرنچ و جــوزف، ۱۹۹۹؛ ســوننس و هوتســبات، ۲۰۰۶؛ پــوهلمن و همکاران، ۲۰۰۶؛ مارتوس و همکاران، (۲۰۱۰ نشان داند که بین مذهب و معنای زنـدگی ارتبـاط مثبتــی وجــود دارد. هــریس و اســتاندارد بیــان کردنــد کــه ارتبــاط مثبتــی بــین معنــا در زنــدگی و بهزیستی معنوی و اهمیت معنویـت در دانشـجویان دانشـگاه وجـود دارد .(Steger, in press, 2001) همچنین نتایج مولکار و استومپیگ حاکی از ارتباط مثبت بین معنـا در زنـدگی و یکتاپرسـتی اسـت .(Steger & et al, 2010, p. 206-227) در همین راستا، شالون در تحقیقات خود به این نتیجـه دسـت یافت که جوانهایی که بیشتر معنوی هستند، بیشتر نماز یا عبادت انجام میدهنـد و احتمـالاً بیشـتر احسـاس هدفمنــدی و معنــا در زنــدگی مــیکننــد .(Shaalon, 2007, p. 80) مطالعــه پارگارمنــت، ماگیارروسل و موری سوانگ، در تحقیقات خود بیان کردند که افراد مـذهبی ممکـن اسـت معنـای بیشتری در زندگی تجربه کنند، بهخصوص زمانی که مذهبشان به سـمت مقدسـات گـرایش دارد و کامل (بینقص) است .(Martos & et al, 2010, p. 863-868) هرچند در پژوهشهای فوق به بررسـی

۶۴ ، سال ششم، شماره دوم، تابستان ۲۹۳۱

مذهب و معنای زندگی پرداخته شده، اما بـه ارتبـاط مـذهب بـا ابعـاد معنـای زنـدگی (حضـور و جستوجوی معنا) توجهی نشده است و اینکه آیا معنویت (تصور از خدا) موجب حضور معنـا یـا جستوجوی معنا میشود؟ در این زمینه مارتوس و همکاران به نتـایج مشـابهی دسـت یافتنـد. بـه علاوه، آنها گزارش کردند که بین برتر دانستن خداوند و حضور معنا در زندگی، و برداشت نمـادین از خدا با جستوجوی معنا در زندگی ارتباط مثبتی وجود دارد .(Ibid) اما مطالعه مذکور به بررسـی تصور از خدا نپرداخته است. اکنون این سؤال پیش میآید که آیا تصور از خدا، بهعنوان مؤلفـههـای مهم مذهب و معنویت همانند فعالیتها و تجربههای مذهبی بر معنـا در زنـدگی تـأثیر دارد و ایـن تأثیر مستقیم است یا از طریق عوامل دیگر صورت میگیرد؟

افزون بر نقش معنویت، استجر و همکاران اظهار میدارند که با تشکیل هویت روابط با دیگران، ایجاد و دنبال کردن اهداف، دیدگاههای مثبت مربوط به آینده، و دیدگاههای خود در دنیـا، ادراک و هدف ایجاد شده و منجر به ایجاد معنای زندگی مـیشـوند (احمـدی، ۱۳۸۹، ص .(۳۱ بسـیاری از نوجوانان برای یافتن معنا در زندگیشان تلاش میکننـد، اغلـب در حـال کـاوش و سـؤال دربـاره اهداف زندگی، هیجانات و انگیزههایشان و آنچه میخواهند با زندگی و تحصیلاتشان انجـام دهنـد، هستند. بهطوریکه میتوان گفت نگرانی اصلی رشد در طی دوره نوجوانی به احساس هدف یا معنا در زندگی مربـوط مـیشـود .(Kiang & Fuligni, 2009, p. 1253-1262) در ایـن زمینـه، آلپـورت در توصیف دوران بلوغ، هویتجویی را مهمترین مشخصه این دوره دانسته، معتقد است: اساسیتـرین بخش جستوجوی هویت تعریف هدف، مقصود و آرمان زندگی اسـت (شـرفی، .(۱۳۸۴ از نظـر اریکسون، هویت عبارت است از یک مفهوم سازمانیافته از خود، که از ارزشها، باورها و اهـدافی که فرد بدان پایبند است، تشکیل شده است (خادمی و همکـاران، .(۱۳۸۶ مطالعـه در زمینـه علمـی اجتماعی هویت نشان داده است کـه افـراد دارای هویـتهـای گونـاگون مـذهبی، شـغلی، قـومی، اجتماعی، سیاسی و جنسی میباشند. مذهب زمینه را برای کشف و تعهد هویت از طریـق پیشـنهاد کردن مفاهیم ایدئولوژیکی، اجتماعی و معنوی فراهم میکند، بهطوریکه نتایج نشان داده اسـت کـه بین مذهب و هویت کسبشده رابطه مثبت وجود دارد .(King, 2003, p. 197-204)

هویت پایدار دینی، بهمعنای دستیابی به یک تعریف منسجم دینی از خود است کـه انتخـاب آگاهانـه و آزادانه ارزشها، باورها و هدفهای زندگی مشخصه اصلی این هویت است؛ به این معنا که فـرد بیابـد

نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنای زندگی ۷۴

کیست؟ چه چیزهایی برای او ارزش بهحساب میآیـد و چـه راههـایی برگزیـده اسـت کـه در زنـدگی پیگیری نماید. شکلگیری هویت دینی با آغاز نوجوانی شروع میشود و در فرایند رشد عقلانی پیوسـته ارزشها، باورها و هدفها مورد تجدیدنظر قرار میگیرند تا فرد به هـویتی پایـدار برسـد. چنانچـه فـرد نتواند در فرایند رشد، به هویت صحیح و پایدار دینی برسد، دچار پـوچی و بحـران مـیشـود (فیاضـی، .(۱۳۸۹ همچنین از نظر بل، هویت مذهبی بهعنوان سازه روانشناختی میباشد که ناشـی از درک فـرد از ضمیر خودش نسبت به یک نیرو یا موجود متعـالی و یـا یـک گـروه اجتمـاعی – فرهنگـی اسـت کـه مشخصه غالب آن، هدف متعالی میباشد. وی بر پایه نظرات مارسیا در خصوص هویـت و پایگـاههـای هویت، چهار پایگاه هویت مذهبی آشفته، زودرس، دیررس و کسبشده (یکپارچه) را مطرح کرد. فلـین با بررسی نقش فعالیتهای عبادی روی زنان مذهبی سالمند، در حفظ حس هویـت فـردی و اجتمـاعی، بیان کرد که افراد از طریق شرکت در فعالیتهای پرمعنا (فعالیتهای عبـادی) هـویتی را مـیسـازند کـه موجب حس زندگی هدفمند و معنادار میشود .(Dawn & Manning, 2010, p. 16-33) همچنین جمالی در تحقیق خود به این نتیجه دست یافت که بین نگرش مذهبی و احساس معنابخـش بـودن زنـدگی رابطـه معنیداری وجود دارد. بهعبارت دیگر، نگرش مذهبی به افراد کمک میکند تا به شناخت بهتـر از هـدف و معنای زندگی دست یابند (جمالی، ۱۳۸۱، ص .(۱ بنابراین، مذهب موجب احساس معنـابخـش بـودن زندگی و بهنوعی پاسخ به سؤالات نوجوان در مورد هدف و معنای زندگی مـیشـود. ایـن امـر بـهنوبـه خود، بر هویت نوجوان تأثیر میگذارد. اگرچه معنای زنـدگی در رابطـه بـا متغیرهـایی ماننـد بهزیسـتی، مذهب، فرهنگ و; بررسی شده است، اما تـاکنون تحقیقـاتی در مـورد تـأثیر تعـاملی تصـور از خـدا و هویت مذهبی در پیشبینی معنای زنـدگی بخصـوص در جامعـه اسـلامی انجـام نشـده اسـت. در ایـن پژوهش، جهت مدلی برای معنای زندگی نقش همزمان تصور از خدا و هویت مذهبی بررسی میشود.

روش تحقیق

پژوهش حاضر از نوع همبستگی میباشد که مجموعهای از معادلات رگرسیون چندمتغییری در مدلیابی معـادلات سـاختاری بـهگونـه همزمـان مـورد ارزیـابی قـرار گرفـت. بـرای بررسـی میانجیگری هویت مذهبی، در ارتباط بین تصور از خـدا و معنـای زنـدگی از تحلیـل عـاملی اکتشافی و تأییدی و مدلیابی معادلات ساختاری از طریق لیزرل اسـتفاده شـد. جامعـه آمـاری کلیه دانشجویان مجرد و متأهل دانشگاههای آزاد و دولتی بیرجند میباشـند کـه ۵۸۱ دانشـجو

۸۴ ، سال ششم، شماره دوم، تابستان ۲۹۳۱

بهصورت چندمرحلهای پرسشنامههـا را تکمیـل نمودنـد. در بـین ۵۸۱ نمونـه دانشـجو، ۳۴۳ دانشجوی زن و ۲۳۷ دانشجوی مرد شرکت داشتند.

مقیاس تصور از خدا: لارنس پرسشنامهای را در ارتبـاط بـا تصـور از خـدا بـهمنظـور ارزیـابی احساسات افراد نسبت به خدا ساخت که شامل ۷۳ گویه میباشد. وی سه ناحیه تعلق داشـتن، خوب بودن (مهربانی) و کنترل داشتن در نظر گرفت. هریک از این سـه بعـد، بـه دو قسـمت تقسیم شده است که این مقیاس شامل حضور، چالش، پذیرش، خیرخواهی، تأثیرپذیر و مشیت الهی است. ضریب همسانی درونی سؤالات برای هریک از عوامل فوق، بهترتیب ۰/۹۴، ۰/۸۶، ۰/۹۰، ۰/۹۱، ۰/۹۲، ۰/۹۲از کاملاً مخالفم ۱()تا کاملاً موافقم (۴) مـیباشـد. در ایـن مطالعـه، ضریب همبستگی آلفای کرونباخ بهترتیب در تعلق داشتن، خـوب بـودن (مهربـانی) و کنتـرل داشتن، ۰/۶۲، ۰/۵۲، ۰/۷۶ دست آمد که حاکی از پایایی مقیاس میباشـد. تحلیـل مؤلفـههـای اصلی با چرخش ابلیمین ساختار ساده ۳ عاملی تعلق، مهربانی و کنترل را نیز نشان داد کـه بـه ترتیب ۲۹/۵، ۸/۵۶ و ۶/۲۱ درصد (و در مجموع ۴۴/۲۹ درصد) از واریانس تصور از خـدا را تبیین نمودند.

آزمون هویت مذهبی: توسط بل (۲۰۰۹) تدوین شده است شامل ۲۸ گویه میباشد. ۵ گویه برای هر پایگاه هویت مذهبی و ۲ گویه مربوط به هر پایگاه هویت کلی میباشد. این پرسشنامه، در یک مقیاس ۶ درجهای از کاملاً موافق ۶()تا کاملاً مخـالف (۱) تـدوین شـده اسـت. ضـریب آلفای کرونباخ برای هویت مذهبی آشفته، زودرس، دیـررس و کسـبشـده، بـهترتیـب ۰/۸۰، ۰/۷۹، ۰/۸۴ و ۰/۷۷ بهدست آمده است. در این مطالعه، هماهنگی درونی در ضریب همبستگی کرونباخ برای هر پایگاه هویت آشفته، زودرس، دیررس و کسبشـده بـهترتیـب ۰/۶۱، ۰/۵۹، ۰/۵۱، ۰/۶۴ بهدست آمد که حاکی از پایایی مقیاس مـیباشـد. تحلیـل مؤلفـههـای اصـلی، بـا چرخش ابلیمین ساختار ساده ۴ عاملی را نشان داد که عاملهـای آشـفته، زودرس، دیـررس و کسبشده به ترتیـب ۱۸/۷۵، ۱۳/۰۶، ۹/۳۹، ۶/۲۷ درصـد (و در مجمـوع ۴۷ درصـد) هویـت مذهبی را تبیین کرد.

آزمون معنای زندگی: این آزمون یک سنجش جدید ۱۰ گویهای درباره حضور جستوجوی معنـا در

نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنای زندگی ۹۴

زندگی است که توسط استجر و همکاران ساخته شده است .(Steger & et al, 2006, p. 80-93) ایـن پرسشنامه، در یک مقیاس ۷ درجهای از مطلقـاً درسـت ۷()تـا مطلقـاً نادرسـت (۱) تـدوین گردیده است. پنج گویه این آزمون، حضور معنا و پـنج گویـه دیگـر، جسـتوجـوی معنـا را ارزیابی میکند. ضریب آلفا برای جستوجوی معنا بین ۰/۸۴ و ۰/۹۲ و برای حضور معنا بـین ۰/۸۱ و ۰/۸۶ گــزارش شــده اســت. در ایــن پــژوهش، همــاهنگی درونــی آلفــای کرونبــاخ جستوجوی معنا و حضور معنا بهترتیب ۰/۷۱ و۰/۸۱ بهدست آمد که حاکی از پایایی مقیاس میباشد. تحلیل مؤلفههای اصلی با چرخش ابلیمن، سـاختار سـاده ۲ عـاملی را نشـان داد کـه عاملهای جستوجوی معنا و حضور معنا بهترتیب ۲۴/۳۱ درصد ۳۲/۲ درصد معنا زنـدگی را تبیین مینمود.

یافتههای پژوهش

بهمنظور تبیین معنای زندگی بر پایه مدلیـابی، مفروضـههـای معـادلات سـاختاری در مـدل مـورد مطالعه بررسی شد. الف) اندازهگیری متغیرها در سـطح فاصـلهای: طبـق گفتـه هـومن اگـر تعـداد طبقههای رتبهای ۵یا بیشتر باشد، احتمالاً میتوان با آنها (البته با کمیخطا) مانند دادههای فاصلهای رفتار کرد (هومن، ۱۳۸۴، ص .(۱۰۶ ب) یکسانی پراکندگی متغیرهای درونزا، بهگونه کلی یکسـان نبودن پراکندگی رگرسیونهای چندمتغیری مدلهای لیزرل را ناروا نمیسازد، بلکه آنهـا را ضـعیف میکند (همان)؛ زیرا روشهای رگرسونهای چندمتغیری از جمله بیشینه احتمال، نسبت به تخطـی از نرمال بودن توزیع جملههای خطا مقاوم میباشد (همان). از سوی دیگر، با توجه به اینکه حجـم نمونه مطالعه حاضر تا حدی بزرگ میباشد، میتوان بر برقراری ایـن مفروضـه اطمینـان کـرد. پ) فقدان همخطی چندگانه متغیرهای برونزا، بنا بر نظـر بسـیاری از صـاحبنظـران (از جملـه اشـر، (۱۹۸۳، همبستگیهای بالاتر از ۰/۸ بین متغییرهای برونزا بیانگر همخطـی بـودن چندگانـه اسـت (همان). نتایج حاصل از ضرایب همبستگی بین متغیرهای موردمطالعه، که در جدول ۱ آمده، بیانگر تأیید مفروضه مذکور است. بالاترین ضریب همبستگی نیز ۰/۶۰ بین تعلقپذیری و کنتـرلکننـدگی بهدست آمد.