فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره وضعیت شیعیان در عصر حضور امامان(ع) و بررسی جایگاه موضوع مهدویت

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره وضعیت شیعیان در عصر حضور امامان(ع) و بررسی جایگاه موضوع مهدویت دارای ۴۲ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره وضعیت شیعیان در عصر حضور امامان(ع) و بررسی جایگاه موضوع مهدویت  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره وضعیت شیعیان در عصر حضور امامان(ع) و بررسی جایگاه موضوع مهدویت

چکیده  
مقدمه  
مهدویت در دوره امامت امیرمؤمنان(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام حسن و امام حسین(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام سجاد(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام محمد باقر(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام صادق(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام کاظم(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام رضا(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام جواد(ع)  
مهدویت در دوره امامت امام هادی و عسکری(ع)  
مهدویت در آغاز دوره امامت مهدی موعود (عج)  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره وضعیت شیعیان در عصر حضور امامان(ع) و بررسی جایگاه موضوع مهدویت

ابن بابویه القمی، علی‌بن حسین، الإمامه والتبصره من الحیره، قم، مدرسه إمام مهدی(ع) ، ۱۴۰۴ق

برقی، احمدبن محمدبن خالد، المحاسن، قم، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ق

‏تمیمی مغربی، نعمان‌بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار، تحقیق سید محمد حسینی جلالی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۹ق

حِمیَری قمی، عبدالله‌بن جعفر، قرب الإسناد، تهران، کتابخانه نینوی، بی تا

خزاز قمی، علی‌بن محمد ، کفایه الأثر، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق

خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، چ سوم، قم، منشورات مدینه العلم، ۱۴۰۳ق

‏صدوق، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمه، قم، دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۹۵ق

صفار، محمدبن حسن‌بن فروخ، بصائر الدرجات، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ۱۴۰۴ق

طوسی، محمد‌بن حسن، الأمالی، قم، دارالثقافه ، ۱۴۱۴ق

ـــــ ، الغیبه، قم، مؤسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۱ق

علی‌بن جعفر(ع)، مسائل علی‌بن جعفر(ع)، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق

کشی، محمدبن عمر، رجال الکشی، مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸

کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۶۵

مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق

‏مفید، محمدبن محمدبن نعمان، الإختصاص، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، ۱۴۱۳ق

ـــــ ، الإرشاد، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، ۱۴۱۳ق

ـــــ ، الفصول المختاره من العیون و المحاسن، بی‌جا، المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق

نعمانی، محمدبن ابراهیم، الغیبه، تهران، مکتبه الصدوق،۱۳۹۷ق

نوبختی، حسن‌بن موسی، فرق الشیعه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۵۵ق

چکیده

اصالت تاریخیِ باور به منجی موعود، از مباحث مهمی است که در روزگار ما برخی آن را به رشته نقد کشیده‌اند. با بررسی توصیفی ـ تحلیلی نخستین منابع تاریخی و روایی به این نتیجه دست یافتیم که اصالت این آموزه و انتساب آن به شیعیان عصر حضور امامان معصوم(ع) از زمان امیرمؤمنان علی(ع) و در تمام طول عصر حضور قابل اثبات و ریشه‌یابی است. آنچه بیشتر در طول این دوره در بوته اختلاف یا ابهام بوده، شناخت شخص مهدی موعود بوده است که با توجه به اوضاع دشوار سیاسی عصر حضور برای بیان معارف شیعی، روند تدریجی بیان و تثبیت برخی آموزه‌ها، تأکید بر انتظار و اقتضای طبیعی ابهام‌آلود بودن جزئیات آموزه مهدویت، تفاوت سطح معرفتی افراد و;، طبیعی می‌نماید و نمی‌تواند مشکلی بر اصالت این آموزه در میان شیعیان عصر حضور به شمار آید

کلید واژه‌ها: مهدویت، منجی، اصحاب ائمه(ع)، شیعیان نخستین.

 

مقدمه

تحقیق درباره باورهای شیعیان عصر ائمّه(ع) و مقایسه اندیشه‌های پذیرفته‌شده شیعیان عصر ما با اندیشه‌های آنان، از مباحثی است که در سال‌های اخیر بیشتر در کانون توجه قرار گرفته است. در این میان، نقد و بررسی دیدگاه شیعیانِ نخستین درباره مباحث مرتبط با امامت، حساسیت و اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا امامت محوری‌ترین تمایز شیعه از سایر فرق اسلامی‌است. این‌گونه تحقیقات، علاوه بر آنکه با اصالت و اعتبار باورهای کنونی شیعه مرتبط است، نقد و بازخوانی مجدد باورهای شیعیان گذشته است که در تصحیح و تقویت باور صحیح مؤثر است

به رغم برخی اختلافات، اصل اعتقاد به مهدویت از آموزه‌های مسلم اسلامی است. روایات بسیاری از رسول خدا(ص) و دیگر امامان معصوم(ع) در این‌باره نقل شده است.۱ با این حال به ویژه در سال‌های اخیر، برخی کوشیده‌اند شبهاتی، خاصه با تکیه بر مباحث تاریخی، در این موضوع ایجاد و در اصالت این باور در تاریخ تشیع مناقشه کنند.۲ آنچه در این نوشتار به دنبال بررسی آن هستیم، میزان آشنایی شیعیان و اصحاب ائمه(ع) با این آموزه در دوره حضور ائمه(ع) و سال‌های آغازین غیبت است؛ تا ضمن بررسی فراز و فرود این اندیشه در جامعه شیعیان نخستین، روشن شود که اعتقاد کنونی شیعیان به این باور، ریشه‌دار و اصیل یا بدعتی متأخر است

نویسنده تاکنون به کتاب یا مقاله‌ای دست نیافته است که به بررسی بعد تاریخی این موضوع به صورت مستقل پرداخته باشد. عمده منابع این تحقیق منابع اصیل روایی و تاریخی است. رویکرد تاریخی، تأکید بر منابع اصیل، تأکید بر سخنان خود افراد در آشنایی با عقاید آنان، از مهم‌ترین نوآوری‌های این تحقیق است

 

مهدویت در دوره امامت امیرمؤمنان(ع)

دوره امامت امیرالمؤمنین علی(ع) رامیتوان به دو مرحله تقسیم کرد: دوره بیست و پنج سال اول که آن حضرت از حضور در مدیریت فرهنگی و اجتماعی جامعه دور نگه داشته شد، و دوره کوتاه مدت حکومت ایشان. اندیشه مهدویت در دوره اول امامت، چندان مطرح نبوده است. برای اصحاب ایشان بیشتر مباحثی مانند اصل بحث امامت و شئون آن و چگونگی برخورد با خلفا مطرح بوده است. بحث مهدویت از فروع بحث امامت است. بنابراین، طبیعی است در زمانی که هنوز خود موضوع امامت کاملاً روشن نشده است، فروع آن پوشیدگی بیشتری داشته باشد. آشنایی شیعیان محدودمیشد به آگاهی از احادیثی که از رسول خدا(ص) یا علی(ع) در این‌باره شنیده بودند۳ و به طور طبیعی این مقدار از آگاهی نیز در اختیار عموم افراد نبود. البته باید توجه داشت که این مقدار آشنایی در آن دوره، نشانه اهمیت و توجه خاص اهل‌بیت(ع) برای معرفی این آموزه است

جابر‌بن عبدالله انصاری از زمان رسول خدا(ص) با صحیفه‌ای که در آن نام و برخی از صفات یکایک امامان از جمله امام دوازدهم(عج) آمده بود، آشنا بود و نسخه‌ای از آن را نزد خود داشت.۴ عمار هم از پیامبر اکرم(ص) شنیده بود که امامان دوازده نفرند و دوازدهمین آنان که نهمین فرزند از نسل امام حسین(ع) است، مهدی موعود است که دوره غیبت طولانی خواهد داشت و با ظهورش جهان را پر از عدل و دادمیکند

عده‌ای به هنگام وفات ابن‌عباس در طائف به عیادت او آمدند و گفتند: «مردم در موضوع حکومت اختلاف دارند. برخی علی را بر بقیه مقدممیدارند و برخی او را بعد از سه خلیفه دیگر قرارمیدهند.» ابن عباس برای آنان از پیامبر(ص) نقل کرد که علی(ع) امام بعد از آن حضرت است و دیگران گمراهند و بعد از علی حسن و حسین و نه فرزند از اولاد حسین امامند که مهدی(عج) از آنان است

دوره حکومت کوتاه امیرالمؤمنین(ع) رامیتوان دوره طلایی رشد و گسترش معارف شیعی از جمله در بحث مهدویت دانست. در این دوره آن حضرت به عنوان مرجع دینی شیعیان ابعاد مختلفی از علوم اهل‌بیت(ع) را برای شیعیان گشود. آن حضرت درباره مهدی موعود(عج) با کمیل‌بن زیاد نخعی،۷ اصبغ‌بن نباته،۸ عاصم‌بن ضمره۹ و برخی دیگر از اصحاب خود سخن گفته‌اند. همچنین روایاتی از آن حضرت نقل شده که در آنها مستقیم یا به طور ضمنی، درباره مهدویت سخن گفته شده است.۱۰ روایاتی نیز از سؤال برخی از اصحاب از امیرمؤمنان(ع) درباره مهدی موعود(عج) و ویژگی‌های آن حضرت خبرمیدهند۱۱ این روایات نشانمیدهد که موضوع مهدویت در میان شیعیان و اصحاب ایشان بیگانه نبوده و در این دوره رشد خوبی در آشنایی آنان با این موضوع ایجاد شده است

مهدویت در دوره امامت امام حسن و امام حسین(ع)

این آغاز نیکو در ترویج آموزه مهدویت بعد از دوره کوتاه مدت ولی بسیار پربرکت حکومت امیرمؤمنان(ع) رو به افول گذاشت. دلیل آن هم این بود که پس از شش ماه حکومت ظاهری امام حسن مجتبی(ع)، دوران تاریک و مسموم حکومت معاویه شروع شد که از سخت‌ترین دوره‌ها برای امام حسن و امام حسین(ع) و شیعیان آنان بود. از نقل‌های موجودمیتوان نتیجه گرفت که به دلیل فراهم نبودن زمینه برای مباحث علمی و اعتقادی شیعه، سخن از امام مهدی(عج) نیز در این دوره چندان مطرح نشده است

البته برخی اشارات رامیتوان در کلام خود امام مجتبی(ع) به امامان دوازده‌گانه۱۲ و مهدویت یافت. در نقلی آن حضرت، مهدی موعود(عج) را نهمین فرزند از نسل برادر بزرگوارشان، امام حسین(ع) معرفی کرده‌اند که دارای غیبت طولانی است.۱۳ روایاتی نیز از امام حسین(ع) در این موضوع به دست ما رسیده است.۱۴ البته برخی از اصحاب این دو امام بزرگوار مانند جابر‌بن عبدالله انصاری۱۵ و عبدالله‌بن عباس۱۶ که امیر مؤمنان(ع) یا رسول خدا(ص) را درک کرده بودند، روایاتی درباره مهدویت نقل کرده‌اند؛ اما از سایر اصحاب ایشان در این مورد سخنی یافت نشد

توجه داریم که این رکود به معنای ناآشنایی جامعه شیعی با این آموزه نبود؛ بلکه بیشتر بدان معنا بود که ترویج و تقویت این آموزه در این دوره بسیار کند شد. بروز سیاسی این آموزه در دوره بعد، خود بهترین شاهد است که اصل این آموزه جایگاه خود را در ذهن و باور شیعیان حفظ کرده بود؛ هرچند ویژگی‌ها و جزئیات آن کاملاً روشن نبود. در همین دوره، در نقلی آمده است که یکی از اصحاب امام حسین(ع) از ایشان پرسیدند: «آیا شما صاحب این امر هستید؟» امام(ع) پاسخ منفی دادند و سپس نشانه‌هایی از امام منتظر را بیان کردند.۱۷ تعبیر «صاحب الامر» از اوصاف مشهوری است که در روایات و کلمات ائمه(ع) و اصحاب برای اشاره به مهدی موعود(عج) استفاده شده است. این نقل علاوه بر اینکه بیانگر آشنایی فی الجمله اصحاب با مهدویت و انتظار ظهور در آن دوره است، نشانمیدهد که تطبیق آن برای برخی از شیعیان مانند راوی مبهم بوده است

مهدویت در دوره امامت امام سجاد(ع)

صرف‌نظر از برخی جریان‌های انحرافی مرتبط با مهدویت مانند «سبأیه» که در دوره امامت امیرالمؤمنین(ع) پدید آمد، این دوره رامیتوان آغاز جدی بحران‌های سیاسی و فرهنگی مرتبط با تطبیق عنوان مهدی موعود بر اشخاص دانست که در دوره‌های بعد ادامه یافت. فشار حکومت‌های جائر اموی و پس از آن عباسی بر شیعیان و ظهور تدریجی ضعف در این حکومت‌‌ها بخصوص در دوره جابه‌جایی قدرت بین آنان، از عوامل تقویت‌کننده این مسئله بود

شیعیان که از ظلم‌های بی‌شمار امویان به ستوه آمده بودند، با مشاهده ضعف‌هایی در این حکومت‌ها، به دنبال منجی خود بودند. تطبیق عنوان مهدی بر علویانی که قصد قیام بر ضد بنی‌امیه داشتند، از اموری بود که برای آنان آرامش‌بخش و دل‌نشین بود. به همین جهت، این تطبیق‌های نادرست در میان جریان شیعه به معنای عام آن شروع شد.۱۸‌ این عنوان شامل فرقه‌هایی مانند کیسانیه و واقفیه نیزمیشود

در این دوره، ادعای مهدویت محمد حنفیه را برخی از مدعیان پیروی مختار‌بن ابی‌عبید طرح کردند که به مرور یک فرقه انحرافی به نام کیسانیه را شکل داد. برخی از کیسانیه معتقد بودند محمد‌بن حنفیه امام مهدی است. این افراد بعد از وفات محمد معتقد شدند که او نمرده است و نمی‌میرد، بلکه باز خواهد گشت و حکومت را به دست خواهد گرفت

با وجود این، در میان جریان اصیل تشیع یعنی اصحاب امام سجاد(ع) سخن چندانی درباره مهدویت یافت نمی‌شود که نشانه سلامت آنان از انحراف یاد شده است. در نقلی آمده است که ابوخالد کابلی از امام زین العابدین(ع) خواست که او را با امامانی که خداوند اطاعت و دوستی آنان را بعد از رسول خدا(ص) واجب کرده است، آشنا سازد. آن بزرگوار برای او نام یکایک ائمه را از امیرمؤمنان(ع) تا امام صادق(ع) بیان کرد و بعد به مناسبت پرسش ابوخالد از علت ملقب شدن ایشان به صادق، سخن از جعفر کذاب و دوران غیبت امام زمان(عج) پیش آمد و امام سجاد(ع) در مورد امام دوازدهم(عج) و غیب ایشان سخن گفتند.۲۰ آن حضرت در روایت دیگر، امامت را تا قیامت در نسل امام حسین(ع) جاری معرفی کرده و از اینکه قائم(عج) دارای دو غیبت است، خبر داده.۲۱ در روایاتی نیز سخنان امام زین‌العابدین(ع) با برخی اصحاب ایشان مانند سعید‌بن جبیر، عمرو‌بن ثابت و ثابت ثمالی درباره موعود منتظر(عج) حکایت شده است

بنابراین، به نظرمیرسد در این دوره جریان شیعه امامی، با تدبیر و هدایت امام سجاد(ع) از فتنه کیسانیه در امان ماند،‌ اما این تطبیق نادرست در میان جریان عام شیعه مایه پدید آمدن نخستین انشعاب سیاسی ـ اعتقادی در میان شیعیان شد که محور آن بحث مهدویت بود

مهدویت در دوره امامت امام محمد باقر(ع)