فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه تحقیق اضطراب و استرس و بررسی راهبردهای مقابله‌ای در مدیریت فشارهای روانی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه تحقیق اضطراب و استرس و بررسی راهبردهای مقابله‌ای در مدیریت فشارهای روانی صفحه می باشد دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه تحقیق اضطراب و استرس و بررسی راهبردهای مقابله‌ای در مدیریت فشارهای روانی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

مبانی نظری وپیشینه تحقیق اضطراب و استرس

اضطراب و استرس

۲-۱ مقدمه

امروزه اضطراب و دلواپسی برای میلیون­ها انسان به صورت مشکلی غیر قابل حل و خسته کننده در­آمده است، ولی باید در نظر داشت که نگرانی­ها همه مخرب نیستند و به کمک یک برنامه­ریزی دقیق می­توان آن ها را از بین برد .نگرانی مفرط یا به عبارت دیگر – دلشوره– یک بیماری روحی است که باعث می­شود سلامتی جسمی به خطر بیفتد. نگرانی­ها اغلب نتیجه تعبیر نادرست افراد از حقیقت است .ما می توانیم روح حقیقت­گرایی و واقع­بینی را به طرق مختلف در خودمان تقویت کنیم. روان­شناسان چنین معتقدند که: «هیچ وقت در خلوت خویش نباید به اضطراب و نگرانی فکر کرد».

اضطراب عبارت است از یک عامل ناشناخته و نا­معلوم که موجب پریشانی فکر و گاه باعث بروز علائم احساس خطر از جمله تپش قلب و رنگ­پریدگی می­شود. در فرآیند اضطراب  بر خلاف ترس طبیعی، یک عامل حقیقی ترس­آور یا خطرناک یا آسیب رسان وجود ندارد بلکه فقط به طور خودکار و ناخود آگاه ذهن آدمی دچار احساس خطر می­شود و هرگاه ذهن در اثر تنش­های روانی و استرس­های عصبی و حوادث ناخوشایند و ناگواری که در زندگی مکرراً برایمان رخ می­دهد از روال عادی خارج شود و حساسیت بیش از حد به رخداد­های آتی و احتمالی پیدا کند دچار اضطراب می­شویم. علل پیدایش اضطراب عوامل وراثتی، تجربه­های تلخ سال­های گذشته و محیط ناآرام و عصبی است. اثرات مخرب آن بر تفکر باعث اختلال در تمرکز حواس می­شود،  قدرت تصمیم­گیری و اراده را از انسان سلب می­کند، او را بدبین می­سازد  و باعث می­شود که انسان دیگر فرد مثمرثمر و سودمندی نباشد (کاپلان^[۱]،۲۰۰۷، ص ۹۸۸).

اختلال افسردگی^[۲] اساسی یکی از شایع‌ترین تشخیص‌های روان­پزشکی است که مشخصه آن خلق افسرده‌ و با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی‌علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص می‌شود؛ چیزی که از آن به عنوان «سرماخوردگی روانی» یاد می‌شود. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند.

افسردگی و اضطراب از شایع ترین بیماری­های روان­پزشکی به شمار می­رود. به­طور آماری از هر پنج زن، سه زن و از هر پنج مرد دو مرد در طول عمر دچار عارضه­ی افسردگی و اضطراب می­شوند. این بیماری­ها جزو بیماری­های مزمن و گاه ناتوان­کننده هستند که در صورت عدم درمان باعث اختلال در عملکرد اجتماعی، فردی، شغلی و زناشویی بیمار می­شوند. از جمله علایم شایع در بیماری افسردگی، کاهش سطح انرژی، احساس بی­حسی و ضعف، احساس یأس و ناامیدی، عدم احساس لذت، انزوا طلبی، اختلال درتمرکز و حافظه، اختلال در اشتها، وزن و خواب، اختلال در عملکرد جنسی، دل مشغولی با احساس گناه، خود سرزنش­گری و گاه خود­کشی است (طاهری،۱۳۸۸،ص۲۴).

در مورد عارضه­ی اضطراب، بیمار در بسیاری از مواقع با علایم جسمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، تپش قلب، احساس تنگی­نفس، دردهای قفسه­سینه با دردهای جسمی بدون علت در اندام­ها، سر درد، بی خوابی، سرگیجه و سبکی در سر، تعریق، لرزش و مورمور شدن اندام­ها، عدم تمرکز، اختلال حافظه، ناراحتی گوارشی به صورت احساس نفخ، یبوست و درد­های گوارشی و تکرر ادراری به پزشک مراجعه می­کند.

بیماران مضطرب همچنین دچار علایم احساس لقمه در گلو، دلشوره، نگرانی­های بدون علت و اختلال خواب، اشتها و عملکرد جنسی هستند. بسیاری از این بیماران به علت شکایات جسمی به کلینیک­های داخلی یا جراحی مراجعه می­کنند و در مورد وضعیت خود دچار نگرانی­های شدید هستند. بیماری­های اضطرابی شامل چندین اختلال هستند؛ از جمله وسواس­های فکری و عملی به صورت افکار مزاحم و تکراری و شدید آزار­دهنده که بیمار در مورد آن احساس گناه می­کند و در بسیاری موارد از بازگو کردن آن امتناع می­ورزد. در مواردی بیمار برای خلاصی از این افکار مزاحم نیاز به صرف انرژی یا انجام اعمال تکراری که برای سایرین بی­معنی است دارد. نوع دیگر اضطراب به صورت حملات ترس شدید و بدون علت است که بیمار به­طور ناگهانی دچار حملات ترس و وحشت شدید و احساس مرگ یا سکته می­شود و در مواقع عادی بیمار همیشه نگران تکرار این حالت است. در بسیاری مواقع بیمار به علت از خروج از خانه به تنهایی یا احساس عدم کنترل در جاهای شلوغ خانه نشین می شود. نوع شایع دیگر اضطراب، ترس از حضور در جمع، حیوانات، حشرات، ارتفاع، فضای بسته یا آسانسور، خون و تزریق است (گله برگ، به نقل از پورافکاری،۱۳۷۱، ص۲۱۶).

از انواع دیگر اضطراب عمومی احساس بی­قراری، عصبانیت، خلق گرفته، عدم تمرکز، احساس سنگینی، درد در اندام­ها، احساس خستگی و اختلال در خواب است.این حالات خصوصاً در خانم­ها در زمان­های خاص مانند عادات ماهانه، پس از زایمان، سقط و دوران یائسگی شایع­تر است.بیماران مبتلا به اضطراب و افسردگی از اختلالات شناختی مانند احساس منفی از خود، عملکرد خود و آینده­ی خود که موجب عدم اعتماد به نفس می­شود رنج می­برند. از مشکلات دیگر این بیماران تفکر خوب و بد است که تمام افراد و مسایل زندگی را به صورت خوب مطلق یا بد مطلق می­بینند (کاپلان،۲۰۰۷، ص۹۹۱).

این بیماران حتی در مورد مسایلی که به آن­ها ربطی ندارد خود را مقصر دانسته و سرزنش می­کنند. این بیماران موفقیت­های خود را کوچک و بی­ارزش می­شمارند و شکست خود را بزرگ و به تمام زندگی بسط می­دهند و این مسأله احساس بی­ارزشی و عدم اعتماد به نفس را برای آن­ها به دنبال دارد.

۲-۲ مبانی نظری و ادبیات پژوهش

۲-۲-۱ تاریخچه اضطراب

اختلالات اضطراب^[۳] بشری که در نوشته­جات طبی آمده است، گروه ناهمگن از سندروهای بالینی و تعریف­ها را در بر می­گیرد. از نظر تاریخی، اصطلاحاتی نظیر، خستگی شدید عضو قلب و در قلب تحریک پذیر و «نوروز قلبی» و «سندرم فعالیت» و «آستنی عصبی عروقی» همه برای توصیف اختلالات فرض اضطراب که در آن­ها تنگی­نفس، تپش قلب، خستگی عدم تحمل فعالیت و اشتغال ذهنی با حالات جسمی علائم عمده اختلال را تشکیل می­داده­اند، مورد استفاده قرار گرفته­اند، نور آستنی یا خستگی عصبی یکی دیگر از اصطلاحاتی است که برای اختلالات اضطراب فراوان بکار رفته است. نوروز اضطراب که به­وسیله فروید بکار رفت. برای متجاوز از چهل سال بر چسب عمده برای اختلالات اضطراب بود (کراز،به نقل از منصور،۱۳۶۸).

برای اولین بار پزشک آمریکایی به­نام بیرد^[۴] سال (۱۸۶۹) نور آستنی را تعریف کرد. بیمارانی که امروز آن­ها را مبتلا به نوروز اضطراب می­شناسیم در نور استنی بیرد گنجانده می­شود. معهذا برخی از بیماران مبتلا به هیستری و یا وسواس بیشتر در تعاریف او جا می­گیرد بعد از او داکوستا^[۵] در سال (۱۸۷۱) سندرم خلل تحریک­پذیری را گزارش داد.

فروید^[۶] در سال (۱۸۹۸) نوروز اضطراب را به­عنوان یک واحد بالینی از پسیکاستنی بازشناخت علامت اصلیاین بیماری نگرانی، اضطراب و دلهره می­باشد که هر سه عملیات مختلفی از یک کیفیت اساسی است که به احساس پریشانی، انتظار خطری تربیت الوقوع­ها و احساس­های بدنی همراه است (گلبرگ،۱۳۶۸- ص۵۹).

نوروز حالت اضطراب به طور عمده اختلال افراد جوان است که شروع آن معمولاً در اواسط دهه سوم عمر است و به­طور متوسط بیمار قبل از مراجعه برای درمان ۵ سال علائم اضطراب را داشته است. شیوع حالات اضطراب در جمعیت نرمال در انگلستان و آمریکا ۲ تا ۵/۴% ذکر گردیده است. معهذا این ارقام اطلاعاتی در مورد شدت علائم و درجه ناتوانی اجتماعی حاصل از این اختلال بدست نمی­دهد.

اختلالات اضطراب در ۱۴% بیماران قلبی و ۲% بیماران جراحی شده مشاهده شده است. اختلالات اضطراب به­نظر می­رسد که در کار طبابت خوب شناخته نمی­شوند. عدم تشخیص اضطراب بدون تردید تا حدودی مربوط به این واقعیت است که اغلب علایم جسمی بارزترین خصوصیات حالات اضطراب را تشکیل می دهند. علت دیگر این است که بیمار مضطرب اغلب خود را مبتلا به یک اختلال جسمی تصور نموده و بیشتر به درمانگاه داخلی مراجعه می­کنند تا مراکز بهداشت روانی (طریقتی،۱۳۶۷،ص۵۳).

اضطراب کلی از شایع­ترین مسائلی است که در کار طبابت با آن برخورد می­شود تخمین زده می­شود که عمده بیماران را مبتلا به اختلال اضطراب مزمن نسبت به پزشکان ۴۰ بر یک است و ۳۰% کسانی­که پزشک عمومی مراجعه می­نمایند از این ناراحتی در عزابند تشخیص افتراقی و ارزیابی طبیب عمومی در مورد اضطراب با رنگین کمانی از عوامل بیولوژیکی و انسانی روبرو است.

نقش پزشک ارزیابی تشخیص کامل در عین حال تعادلی است که بی جهت به قیمت نادیده گرفتن عوامل روانی و محیطی مهم روی جزء زیستی طبی موضوع تکیه نکند. حفظ این تعادل چندان آسان نیست در یک قطب پزشکی در خطر نادیده گرفتن علل پنهانی است در قطب دیگر ناتوانی در شناخت عوامل ایجاد­کننده روانی رفتاری و اجتماعی است. ممکن است منجر به یک سری مراجعات مکرر و بی حاصل گردد که اغلب استفاده از انواع دارو و آزمایشات گران­قیمت را به همراه دارد (مهریار،۱۳۷۳،ص۳۸).

هدف کمک به پزشک در تشخیص و درمان فقر مسائل شایع مربوط به اضطراب است در بعضی موارد نظر یک بیمار مبتلا به آسم مضطرب تشخیص آثار جانبی دارو ممکن است کلیه درمان باشد در ارتباط اضطراب با بیماری­های روان­تنی بحث­های مفصلی انجام نشده و در این ارتباط مقداری در مورد بیماری­های روان­تنها صحبت­هایی می­کنیم. روان و تن در ارتباط بین آن­ها در سراسر تاریخ بشر مورد بحث و گفتگو بوده است. دوره پس از پیدایش علوم جدید نیز سال­های درازی است که روان­شناسان و تحقیق روان­شناسی از سوی پزشکان و دست­اندرکاران پژوهش­های فیزیکی از سوی دیگر در هر یک جداگانه در راستای مخالف با یکدیگرند (شریعتمداری،۱۳۶۹،ص۴۱).

درباره علل بیماری­ها و درمان آن­ها و در نتیجه درباره رابطه مزبور جستجو کرده گرچه از دیر باز از نقطه نظر فلسفی این سؤال مطرح بوده و هست که ارجعیت با روان است یا با ماده و تن. گرچه هنوز نظریه پردازان بر سر حل و فصل این مسأله به توافقی نرسیده­اند. بازبینی و برآورد مراجعان به طبیب عمومی در سلسله بررسی­هایی که از مراجعان به پزشکان عمومی در بخش­هایی مختلف انگلستان به­عمل آمد توافق همگانی در مورد میزان شیوع نوروزها وجود داشت که از هر هزار نفر ۵۰ نفر در هر سال با مشکلاتی به پزشکان­شان مراجعه می­کردند که به­عنوان نوروز تشخیص داده می­شد. این میزان در زنان دو برابر از مردان بود میزان شیوع سالانه نوروز در جمعیت ۵% است بروز بیماری در مناطق شهری بیش از مناطق روستایی است (معانی،۱۳۷۰،ص۱۴).

۲-۲-۲ تاریخچه افسردگی

افسردگی از زمان­های بسیار دور در نوشته­ها آمده و توصیف­هایی از آنچه ما امروزه اختلالات خلفی می خوانیم در بسیاری از مدارک طبی قدیم وجود دارد. داستان «عهد تحقیق» شاه سائون و داستان خودکشی آژاکس در ایلیا هومر، هر دو یک سندرم افسردگی را توصیف کرده­اند حدود ۴۵۰ سال قبل از میلاد، بقراط اصطلاح ملانکولی را برای توصیف اختلالات روانی بکار برد. در حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد کورفلیسوس سلسوس^[۷]در کتاب دمیدیسینا^[۸] افسردگی را ناشی از صفرای سیاه معرفی نمود. این اصطلاح را پزشکان دیگر از جمله جالینوس (۱۲۹- تا ۹۹ بعد از میلاد) نیز بکار بردند، همین­طور الکساندر تراز از قرن ۶ در قرون وسطی طبابت در ممالک اسلامی رونق داشت و رازی و ابن سینا و پزشک بهبودی سمینونه ملانکولی را بیماری مشخص تلقی می­نمودند ملانکولی را هنرمندان بزرگ زمان نیز مجسم کرده­اند.

در سال ۱۶۸۶، بونه نوعی بیماری روانی توصیف نمود و آن را لنکسولیکوس مانیاکام^[۹] نامید. در سال ۱۸۵۴ ژول فالره حالتی را توصیف نموده و آن را جنون ادواری نامید. چنین بیمارانی متناوباً حالات خلقی افسردگی را تجربه می­کنند. تقریباً در همان زمان یک روان­پزشک فرانسوی بنام ژول بایاژره جنون دو شکلی را شرح داد که در آن بیمار دچار افسردگی عمیقی می­شود که به حالت بهت­افتاده و بالاخره از آن بهبود می­یابد (مهریار،۱۳۷۳،ص۹۹).

در سال ۱۸۸۲، کارل کالبام روان­پزشک آلمانی، با استفاده از اصطلاح «سایکوتایمی^[۱۰]» مانی و افسردگی را مراحل مختلف یک بیماری توصیف نموده است.

اصل کریپلین^[۱۱] در سال ۱۸۹۶، براساس معلومات روان­پزشکان فرانسوی و آلمانی مفهوم بیماری مانیک دپرسیو را شرح داد که شامل ملاک­های تشخیصی است که امروزه روان­پزشکان برای تشخیص این بیماری از آن­ها استفاده می­کنند. کریپلین نوع خاص از افسردگی را نیز شرح داد که پس از یائسگی در زن­ها و اواخر بزرگ­سالی در مردها شروع می­شود و بعداً با افسردگی رجعت معروف شده از آن به بعد یکی از معادل­های اختلال خلقی شمرده می­شود بقراط در چهار قرن پیش از میلاد از رابطه «مانی و افسردگی» به طور مشروح بحث نمود. همچنین آرتویس پزشک قانونی در ابتدای قرن اول میلادی دریافت که مانی و افسردگی که بعضی از اوقات در یک فرد رخ می­نماید به­نظر می­رسد که از یک اختلال ریشه می­گیرند. گرچه قرن­هاست که این اختلال توسط دانشمندان مورد توجه دقیق و امکان نظر واقع شده است ولی هنوز این افراط­های ناتوان­کننده خلقی به­صورت یک راز باقی مانده است در خلال عصر طلایی یونان پیشرفت قابل توجهی در فهم درمان بیماری­های روانی به­وقوع پیوست (طریقتی،۱۳۶۷،ص ۱۰۲).

بقراط (۳۵۷-۴۶۰ پیش از میلاد) پزشک بزرگ یونان که «پدر پزشکی جدید» نامیده شده است مداخله خدایان و دیوها در ایجاد بیماری­ها را رد کرد. براساس نظریه بدنی علت بیماری­های روانی اختلال در اعضا مختلف بدن به خصوص مغز بود. بقراط معتقد بود که مغز فرمانده بدن است و بیماری­های روانی مربوط به اختلال روانی در آن است.

همچنین بقراط علت اختلالات روانی را عدم تعادل فرآورده­های مزاجی (صفرا- سودا- خون- بلغم) می دانست. او مغز را مهمترین عضو بدن و تعبیر­کننده آگاهی توصیف می­کرد پیش از او مصریان قلب را حمل حیات روانی و هیجانی می­دانسته­اند. بقراط و پیروان وی به­دلیل تشخیص و درمان بیماری­های روانی شهرت ویژه­ای یافتند. بقراط تأکید نمود که اختلالات روانی علل طبیعی داشته و مثل سایر بیماری­ها مستلزم درمانند. روش­های درمانی وی شامل استراحت کردن، حمام گرفتن – رژیم غذایی خاص بود.

افلاطون (۳۴۷-۴۲۹ ق.م) مسائل مربوط به افراد آشفته روانی را که مرتکب قتل می­شدند مورد بررسی قرار داد و آشکارا اظهار داشت که این افراد مسئول جنایات خویش نیستند و نباید به آنان بدان­گونه که با سایر جانیان رفتار می­شود رفتار نمود. او رفتار هر فرد را نتیجه­ای از تعارض بین استدلال و هیجان میدانست و برخلاف کسانی­که  علت رفتار نابهنجار را بدنی می­دانستند بر نیروی تفکر تأکید ورزید و اظهار داشت که این شخص تنها واقعیت حقیقی وجود انسان است. به­نظر وی عقیده داشت که رفتار انسان تحت نفوذ و استیلای نیازهای بدنی و غریزه­های طبیعی وی است (ارسطو ۳۲۲-۳۸۴ پیش از میلاد) شاگرد افلاطون بود ولی از عقاید وی پیروی نمی­کرد. او بیشتر پیرو عقاید بقراط درباره مزاج­های چهارگانه بود و عقیده داشت که مزاج­های گرم موجب تمایلات عاشقانه و پرحرفی می­شود و نیز موجد تکانه­های خودکشی در فرد است او درباره استدلال و آگاهی مطالب زیادی نوشته و حالت­های هیجانی و انگیزش از قبیل­تر، خشم، حسادت، تنفر، شجاعت، شفقت را مورد بحث و بررسی قرار داد. ارسطو درباره لذت و الم مفاهیمی را مورد استفاده قرار داد که با اصول و عقاید فروید و پیروانش شبیه بود (مهریار،۱۳۷۳،ص ۸۴).

۲-۲-۳ تعاریف و نظریه­های اضطراب

اضطراب یک احساس منتشر بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم و دلواپسی است که با یک یا چند تا از احساس­های جسمی همراه می­گردد مثل احساس خالی شد و سردل، تنگی قفسه­سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد یا میل جبری ناگهانی برای دفع ادار، بی­قراری و میل برای حرکت نیز از علائم شایع است.

اضطراب یک علامت هشدار­دهنده است، خبر از خطری قریب­الوقوع است و شخص را برای مقابله با تهدید آماده می­سازد ترس، علامت هشدار دهنده مشابه، از اضطراب با خصوصیات زیر تفکیک می­شود. ترس واکنشی، به تهدیدی معلوم و خارجی قطعی و از نظر منشا همراه با تعارض است تفکیک بین ترس و اضطراب بطور اتفاقی صورت گرفت (اسکات،۲۰۰۶، ص۶۰۶)..