فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه پژوهش فرسودگی شغلی و نقش حمایت‌های سازمانی در کاهش فشارهای کاری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه پژوهش فرسودگی شغلی و نقش حمایت‌های سازمانی در کاهش فشارهای کاری صفحه می باشد دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه پژوهش فرسودگی شغلی و نقش حمایت‌های سازمانی در کاهش فشارهای کاری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

مبانی نظری و پیشینه تحقیق فرسودگی شغلی و حمایت شغلی

فرسودگی شغلی و حمایت شغلی

چهار چوب پژوهش

چهارچوب این پژوهش پنداشتی بوده و برمبنای مفاهیم فرسودگی وحمایت شغلی پرستاران استوار شده است که درراستای آن مفاهیم  استرس شغلی، فرسودگی شغلی، عوامل موثر بر فرسودگی شغلی پرستاران ، پیامدهای ناشی از فرسودگی شغلی، حمایت شغلی و ارتباط فرسودگی و حمایت شغلی مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

کلمه استرس از واژه لاتین “استرینجر“^[۱]  به معنی کشش محکم مشتق شده است . استرس زا ها در واقع به معنی نیروی خارجی هستند که بر یک فرد وارد شده و باعث کشیدگی یا تنش می شوند (۲۲). حدود۸۰-۵۰ درصد از بیماریها توسط استرس یا با کمک استرس ایجاد می شوند منابع ایجاد کننده استرس گوناگون هستند که یکی ازمهمترین این منابع شغل می باشد(۲).

به طور کلی عوامل بالقوه استرس شغلی سه دسته اند: عوامل محیطی، عوامل فردی و عوامل سازمانی.

عوامل محیطی : این عوامل عبارتند از تغییرات اجتماعی، تکنولوژیکی، سیاسی و اقتصادی. مانند تغییر در اقتصاد کشور و اثر آن بر سازمانها و کاهش حقوق کارکنان ، اختراعات جدید و تکنولوژی که می تواند  مهارتها و تجربه ی فرد را برای یک   دوره کوتاه منسوخ نماید.                                                                                                    

عوامل فردی : تحقیقات نشان داده اند که افراد به روابط شخصی و خانوادگی اهمیت زیادی می دهند.این مسائل می تواند باعث استرس شود و آنها را وادار کند که به چیز های دیگر توجه کنند و همچنین برخی مسائل اقتصادی افراد نیز همین اثر را دارد.

عوامل سازمانی : عوامل متعددی در محیط کار وجود دارند که در ایجاد استرس موثرند.عمده ترین آنها عبارتند از: تفاوتهای حرفه ای، ابهام نقش شغلی، تعارض نقش، اضافه کاری یا کم باری نقش، مسئولیت برای

افراد  و عدم مشارکت (۲۴  ).

فشار عصبی در سطح پایین می تواند موجب تحرک و تلاش بیشتر و همچنین عملکرد بهتر گردد، اما فشار عصبی در سطح بالا باید کنترل شود، زیرا در کار تاثیر منفی می گذارد و نابود کننده زندگی انسان است ( ۱۲).

در پرستاران عوامل تنش زای شایع شامل: فشارکاری بیش از حد، مدیریت زمان، تحت نظارت مدیر بودن، بازتاب مددجویان وخویشاوندان، مراقبت ازبیماران بدحال، عدم امنیت شغلی، تضاد نقشی، شیفت کاری وتغییرات سازمانی می باشند(۲۵). ).  نگرانی رو به افزایش این است که سطوح بالای این استرس ممکن است سبب کاهش اخلاقیات وبروز فرسودگی شغلی شود و بنابراین تهدید کننده کیفیت وثبات خدمات گردد(۲۶).                                                                                          

استرس شغلی بخشی از زندگی کارکنان سیستم مراقبت های بهداشتی درمانی از  قبیل  پرستاران، پزشکان و مدیران اجرایی بیمارستانها است (۲۵). همچنین عامل موثری بر بی کفایتی سازمانها، تغییر شغل کارکنان، غیبت به خاطر بیماری وکاهش کیفیت و کمیت مراقبت میباشد که هزینه های درمان را افزایش و رضایت شغلی را کاهش می دهد(۱۵).

فشار ناشی از حجم کار، ارتباط نزدیک بابیماران، مسئولیت دربرابر مرگ وزندگی آنها، پیشرفتهای تکنولوژی وافزایش ابعاد مراقبت با استرس شغلی پرستاران ارتباط مستقیم دارد (۲۷ ).                           

 فرسودگی شغلی یک تجربه شخصی استرس است که دریک زمینه پیچیده روابط اجتماعی بروز     می کند و تصور شخص را از خودش ودیگران در بر می گیرد ( ۲۸) . زمانی که استرس شغلی به نحو مطلوب شناسایی نشود وبه طور مناسب با آن برخورد نشود ممکن است به بروز فرسودگی شغلی منتهی شود(۳) . سلیه در سال ۱۹۷۶ نشان داد که پرستاری یکی از پر استرس ترین حرفه هاست. او خاطر نشان کرد که لازم است به استرس شغلی درپرستاری توجه شود و مورد بررسی قرار گیرد(۱۵).                                                                                            

فرسودگی شغلی یک نوع خاص از واکنش به استرس شغلی است که درمیان افرادی که خدمات حرفه ای انسانی ارائه می دهند بروز میکند مثل پرستاری، معلمی، مشاوران و کارکنان امور اجتماعی.                

پرستاری به طور ذاتی حرفه ی استرس زا است و محققین دریافته اند که جمعیت پرستاران در سطح بالایی از فرسودگی شغلی قرار دارند. فرسودگی بیشتر در افرادی محتمل است که احساس       می کنند بیش از حد کار می کنند و مورد قدردانی قرار   نمی گیرند (۵).  

واژه فرسودگی شغلی اولین بار توسط فرویدنبرگ درسال۱۹۷۴ مطرح شد . هنگامی که او وضعیتی از خستگی و یأس فزاینده را درافرادی که خدمات مراقبتی ارائه می دادند شناسایی نمود. فرویدنبرگ نشان داد که شخص تلاش برای به دست آوردن انتظارات غیر واقعی که توسط جامعه یا خود افراد تحمیل می شود انجام می دهد که ممکن است باعث خستگی جسمی وروحی شود ؛ درهمان زمان مسلاچ درحال مطالعه روی افرادی بود که با افزایش عواطف برانگیخته شده درشغلشان سازگار  می شوند. مسلاچ وهمکاران برای اولین بار فرسودگی را به عنوان مجموعه ای از علایم خستگی جسمی، عاطفی تعریف کردند که پیشرفت عقاید منفی نسبت به خود و موقعیت شغلی را ایجاد می کند  وفقدان نگرانی و نگرش  مثبت را به نسبت به مددجویان در بر دارد(۴).                                                                                                                        

در بعضی از کتب به جای واژه ی فرسودگی، واژه ی “تحلیل رفتگی” به کار رفته است.  

گیریدین^[۲] و همکاران او تحلیل رفتگی را به عنوان فرسودگی جسمی و ذهنی بسیار زیاد ناشی از دو عامل جو  بوروکراسی و کار بیش از حد و بی نتیجه تعریف کرده اند. مسلاچ  و همکاران او آن را پاسخ به عوامل فشارزای دائمی ناشی از کار و محیط حاکم بر شغل دانسته اند. سعادت(۱۳۷۵) بیان داشته که تحلیل رفتگی عبارت است از : فشار عصبی شدید ناشی از ماهیت کار و وضعیت نامناسب کار.پس از ایجاد حالت فوق،کاراهمیت و معنای خود را از دست می دهد و فردی که دچار تحلیل رفتگی شده ،دائم خسته، پرخاشگر ، بدگمان، منفی باف و عصبی است. علاوه بر آن حساس و زودرنج بوده و با کوچک ترین ناراحتی  از حالت طبیعی خارج می شود .این وضعیت سرایت پذیری بسیاری دارد و فرد تحلیل رفته به زودی گروهی از همکاران خود را نیز مبتلا می کند. بنابراین تشخیص فوری علائم تحلیل رفتگی و جلوگیری از شیوع آن اهمیت زیادی دارد (۱۲) .  

فرسودگی یک نشانه استرس شغلی نمی باشد بلکه نتیجه پایانی استرس شغلی “مدیریت نشده“ است که به صورت احساس واماندگی عاطفی، مسخ شخصیت  و کاهش کسب دستاوردهای فردی شغلی(عدم موفقیت  فردی در شغل ) بروز می کند. احساس واماندگی عاطفی، احساس هیجانی بودن بیش از حد و درماندگی توسط شخصی است که کار می کند. مسخ شخصیت به گسترش فقدان شخصیت، حالت بی احساسی نسبت به  دریافت کنندگان مراقبت درمانی یا آموزشی اطلاق می گردد. کاهش کسب دستاوردهای فردی شغلی زمانی رخ می دهد که احساس رقابت وبه دست آوردن موفقیت درکارکردن با افراد کاهش می یابد. پرستاران به طور ویژه مستعد فرسودگی شغلی هستند چرا که با بیماری، درد، عذاب،کاهش ظرفیت مددجویان و مرگ آنها مواجه هستند وبرای آنها راحتی، حمایت و کمک ایجاد می کنند (۵).

مسلاچ و جکسون ^[۳]  مدلی از فرسودگی شغلی نشان دادند که سه بعد اصلی فرسودگی را مشخص می کرد  و عمده ترین عامل فرسودگی شغلی در این مدل انتظارات بیش از معمول بوده که بر فرد شاغل تحمیل شده و یا خود فرد شاغل از خود داشته است و بر آورده نشده است. این مدل گسترش مسخ شخصیت را نشان می داد که در اغلب موارد با تجربه ای از واماندگی عاطفی ارتباط داشته است. بنابراین اعتقاد بر این است که دو بعد مسخ شخصیت و واماندگی عاطفی  با هم ارتباط دارند و بعد سوم از فرسودگی شغلی که کاهش کسب دستاوردهای  فردی شغلی(عدم موفقیت فردی شغلی) می باشد، جدا وغیر وابسته به دو بعد دیگر است که ممکن است به موازات واماندگی عاطفی گسترش یابد. (۴)              

 میلر و اسمیت^[۴] (۱۹۹۷)جریان تحلیل رفتگی (فرسودگی)را طی مراحلی می دانند که فرد را به آرامی و غیر محسوس و بدون این که خود آگاه باشد  به این ورطه  می کشاند. آنان اندوه بار ترین نوع فشار عصبی را تحلیل رفتگی می دانند. آن ها بیان داشته اند که در مرحله اول که یک فرد وارد سازمانی می شود ممکن است کار برای او فوق العاده جالب باشد، او دارای انرژی بی پایان و مشتاق و علاقه مند است،  شغل برای او دوست داشتنی است. عقیده دارد که حرفه  وی برای تمام نیازها و آرزو هایش راضی کننده است، همه مشکلات همیشه حل می شود و او از شغل و همکارانش لذت می برد. درمرحله بعد این وضعیت مطلوب رفته رفته رو به نقصان می گذارد و ممکن است به این نتیجه برسد که توقعات و انتظارات غیر واقعی پدید می آید و شغل در آن جهتی نیست که فرد به آن تمایل دارد. رضایت شغلی در حد نیاز های او نیست و همکاران و سازمان  کمتر از حد مورد انتظارهستند، پاداش ناکافی است و نا امیدی رشد می کند. در این مرحله فرد هنوز سخت کار می کند تا رویاهای او به واقعیت تبدیل شود، اما چون کار سخت چیزی را تغییر نمی دهد؛ ناامیدی شکل می گیرد و اعتماد به نفس کاهش می یابد. در مرحله سوم، تحلیل رفتگی شروع می شود؛ اشتیاق به انجام دادن کار و تلاش برای آن کاهش می یابد. خستگی دائمی و تندخویی آغاز می شود. بهره وری کاهش می یابد، کار روز به روز بدتر می شود و همکاران و سرپرستان را به باد انتقاد می گیرد .  در صورتی که تحلیل رفتگی در این مرحله از بین نرود فرد شدیدا دچار ناامیدی و عصبانیت می شود و مقصر دانستن او توسط دیگران درباره مشکلات، سبب بدبینی ، کناره گیری و انتقاد شدید وی از سازمان ، سرپرستان و همکاران می گردد. در این زمان فرد در بدترین شرایط برای بروز افسردگی، اضطراب و بیماری های جسمی قرار می گیرد و با بدبینی و احساس بدگمانی نسبت به آینده سخن می گوید(۱۲).

مطالعات نشان داده اند که استرس و فرسودگی شغلی ، عدم رضایت شغلی و ترک کار با هم ارتباط مستقیم دارند(۵ ،۲ و۸ ).

تحلیل رفتگی ( فرسودگی) با فشار عصبی یکسان نیست  اما رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند. تحلیل رفتگی یک نوع فقدان بصیرت ، بی هویتی و کناره گیری است . در مقابل فشار عصبی ، بیم و هراس و اختلال اضطراب گونه است.  تحلیل رفتگی تضعیف روحیه و از دست دادن آرزوها و امیدهاست درحالی که فشار عصبی ، بر هم خوردن یکپارچگی است. در هنگام تحلیل رفتگی انسان از عواطف و احساسات تهی می گردد، در حالی که در هنگام فشار عصبی احساسات و عواطف در سطح بالایی نشان داده می شوند.  باتوجه به مطالب مذکور نتیجه گرفته می شود که منشا تحلیل رفتگی ماهیت کار و محیط حاکم بر شغل است. همچنین بیشتر افراد کارشناس و متخصص دچار تحلیل رفتگی می شوند . به عبارت دیگر ، یک فرد تحصیل کرده که دارای انتظارات و انگیزه بالا وارد سازمان   می شود، اما رفته رفته احساس می کند که:                                 

– شغل او بی معنی و کم اهمیت است.

– شغل او سرانجامی ندارد و او را به جایی نمی رساند.

– در شغل تحرک و پویایی ندارد.

– شغل خسته کننده و یکنواخت است.

-به نیاز های فردی او توجه نمی شود.

-مشارکت در تصمیم گیری ندارد.

-انتظارات او برآورده نمی شوند.

-ارتباط سالم وجود ندارد.

-رقابت ناسالم است و تعارض شدید وجود دارد.

این احساس نسبت به شغل و سازمان باعث ایجاد فشار عصبی ممتد ، خستگی ،کاهش انگیزه و اعتماد به نفس ، ترک روانی سازمان و ناتوانی فکری و جسمی می شود. مجموعه چنین حالات را تحلیل رفتگی (فرسودگی) گویند  (۱۲) .

 عوامل متعددی را می توان بر فرسودگی شغلی موثر دانست.

 فرسودگی شغلی نتیجه پایانی استرس شغلی“ مدیریت نشده” است (۵) که در ابتدای بحث به عوامل به وجود آورنده استرس شغلی کارکنان و همچنین پرستاران اشاره شده است.

علاوه بر عوامل مربوط به کار و محیط کار ، شخصیت نوع A بیشتر در معرض ابتلا به تحلیل رفتگی  (فرسودگی) است. همچنین افرادی  که از نظر ویژگی های شخصیتی نمره بالایی از برون گرایی، وجدان کاری، هوش عاطفی و خودساماندهی دارند کمتر دچار این وضعیت می شوند(۱۲) .                     

درمطالعه ای که درسال۸۵ توسط ستوده وبختیاری درسمنان صورت گرفته است مشخص شد که افزایش ساعات کار بیش از۸ ساعت در روز به طور معناداری موجب بروز فرسودگی عاطفی در پرستاران وماماها می گردد(۲۹)..