فایل ورد کامل مقاله حفاظت اطلاعات؛ بررسی علمی، امنیتی و نقش آن در مدیریت داده‌های سازمانی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله حفاظت اطلاعات؛ بررسی علمی، امنیتی و نقش آن در مدیریت داده‌های سازمانی دارای ۱۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله حفاظت اطلاعات؛ بررسی علمی، امنیتی و نقش آن در مدیریت داده‌های سازمانی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله حفاظت اطلاعات؛ بررسی علمی، امنیتی و نقش آن در مدیریت داده‌های سازمانی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله حفاظت اطلاعات؛ بررسی علمی، امنیتی و نقش آن در مدیریت داده‌های سازمانی :

حفاظت اطلاعات

نـقـل و انـتـقـالات نیروهاى خودى ، یکى از مهمترین راههاى کسب خبر توسط دشمن است . به عنوان مـثـال : وقـتـى کـه مـیـزان تـردد خـودروهـاى نظامى در جاده (نظامى یا غیر نظامى ) ، از ۱۰ ـ ۲۰ خودرو در روز به ۲۰۰ الى ۳۰۰ خودرو برسد، دشمن متوجه مى شود که در محورهاى منتهى به ایـن جـاده هـا، عـمـلیـاتـى خـواهـد بـود و یا از تردد وسایل نقلیه مهندسى (با سر و صدا و عدم پـوشـش 😉 در بـعـضـى محورها، حدس مى زند که در این محورها عملیاتى وجود دارد و یا تردد خودروها و وسایل نظامى با چراغ روشن و یا به صورت ستون یا دسته هاى فشرده در جاده هاى باز، مى تواند قرائنى بر تحولات نظامى آینده به حساب آید.

۱ ـ راههاى شناسایى
دشمن از دو راه به شناسایى نقل و انتقالات و ; مى پردازد:
الف ـ شناسایى مستقیم که توسط دیده بانى ، گشتى ، رادار، عکسبردارى هوایى ، زمینى و ; .
ب ـ شـنـاسـایـى غیر مستقیم که به وسیله جمع آورى آشکار، (رسانه هاى گروهى ، سخنرانیها، مصاحبه ها 😉 جاسوس و عناصر نفوذى انجام مى شود.
فـرمـانـده بـا شـنـاخـتى که از راههاى شناسایى دشمن دارد، شیوه هایى را پیش مى گیرد تا از شناسایى توسط دشمن در امان بماند، به نمونه اى از تاریخ اسلام توجّه کنید.
((امام حسین (ع ) هنگام حرکت از مکه به کوفه از اصحابش پرسید: آیا در میان شما کسى هست که مـسـیـرى غـیـر از جـاده اصـلى بـشـنـاسـد؟ طـرمـاح بـه پـاخـاسـت و گـفـت : بـلى ، اى فـرزنـد رسول خدا(ص )! من بیراهه اى مى شناسم .
امـام (ع ) فـرمـود: پـیـشـاپـیـش حـرکـت کـن . طـرمـاح از جـلو و سـیـّد الشـهـدا و اصـحـابـش ب

ـه دنبال او حرکت کردند.(۱۳۲)
با توجه به ابزارها و راههاى شناسایى آن روز، امام حسین (ع ) تغییر مسیر مى دهد تا از دید و شناسایى دشمن در امان بماند.
۲ ـ اهداف دشمن

دشمن در شناسایى نقل و انتقال ، اهداف زیر را تعقیب مى کند:
به دست آوردن استعداد، گسترش و ترکیب قوا.
شناسایى تسلیحات و تجهیزات .
شناسایى مقصد انتقال ، محورهاى عملیات و زمان آن .

فـرمانده هوشیار با درک اهداف دشمن ، شیوه هایى را اتخاذ مى کند تا دشمن را در اهدافش ناکام بـگـذارد؛ از ایـن رو در هـر زمـان بـا تـوجـه به موقعیت و نوع ابزارها و شیوه هاى شناسایى ، راهـهـاى مـقـابـله را بـرمـى گـزیـنـد. بـه نـمـونـه هـایـى از سـیـره رسول خدا(ص ) توجه کنیدر مى داد یـا از هـمان ابتدا مسیرى غیر از مسیر اصلى در پیش مى گرفت ، تا دشمن از مقصد لشکریان اسلام آگاه نشود و پیامبر(ص ) آنان را غافلگیر سازد.
پیامبر اکرم (ص ) در غزوه بنى لحیان به سمت دیگرى (شام ) رفت و اصحاب گمان کردند که حـضـرت قـصـد حـمـله به شام را دارد. رسول خدا(ص ) به چنین کارى دست زد تا جلوى اطلاعات دشـمـن را سـد کند و آنان را غافلگیر سازد.(۱۳۳) و نیز در جریان حدیبیه چون نیروى قـریـش در مـحـل ((ذى طـوى )) جـمـع شـده بـودنـد تا مانع از رفتن پیامبر (ص ) به مکه شوند، حضرت بى درنگ مسیر را تغییر داد و خود را به حدیبیه رساند.(۱۳۴)
در اینجا مناسب است ، اشاره اى کوتاه به انواع انتقالات نیروهاى خودى داشته باشیم :
۱ ـ نقل و انتقالات از لحاظ ((منطقه و محدوده )) که به دو دسته تقسیم مى شود:
الف ـ بیرون از منطقه عملیات (مناطق غیر نظامى و جاده هاى بین شهرى ).

ب ـ منطقه جنگى که به دو دسته تقسیم مى شود:
نقل و انتقالات صحنه و منطقه عملیات
نقل و انتقالات دیگر قسمتهاى منطقه جنگى
۲ ـ نقل و انتقالات به لحاظ ((حسّاسیّت )) به سه دسته تقسیم مى گردد:
الف ـ عادى که همه روزه جهت پشتیبانى یگانهاى در خط انجام مى شود و در صورت شناسایى ، مسائل عمده اى در مورد یگانها کشف و مشخّص نخواهد شد.ط وضعیت یگانها براى دشمن مشخص شود.
ج ـ نقل و انتقالات ویژه که در صورت شناسایى ، علاوه بر مشخص شدن وضعیت یگانهاى رزمى ، عملیات نیز مشخص شده و لو مى رود.
گفتنى است که ((تاءمین نقل و انتقالات )) از جهات مختلف ، از جمله تاءمین هوایى و ضد کمین ، ; مورد بررسى قرار مى گیرد، ولى در اینجا فقط آن دسته از اقدامات حفاظتى مورد نظر است که جلوى شناسایى دشمن را بگیرد.
۳ ـ محدودیتها
طـرح ریـزى حفاظتى نقل و انتقالات ، باید بگونه اى باشد که مانع تحرک و انجام ماءموریتها نـشـود. در هـر اقـدام ضـد شـنـاسـایـى ضـرورت دارد به محدودیتهاى موجود نیز توجّه کنیم

که قسمتى از آنها بدین قرار است :

الف ـ مـحـدودیـّت زمـانـى ؛ یـگان عمل کننده مجبور است در فاصله زمان مشخصى خود را به مقصد برساند.
ب ـ محدودیت مکانى و مسیر؛ گاهى نقل و انتقالات نظامى منحصراً باید از طریق جاده نظامى ویژه اى انجام شود. در این صورت ، وقتى قرار باشد در ظرف زمان مشخصى ، تعدادى تیپ و لشکر از تنها جاده موجود به سمت محورهاى مورد نظر حرکت کنند، طبیعى است که ترافیک به وجود مى آیـد و ایـن خـود، عـامـل اصـلى شناسایى خواهد بود. بعلاوه بسیارى از مواقع امکان وجود جاده در مسیرهاى قابل پوشش ، میسر نیست ، مثل مسیر کوهستان و خارج از دید افراد محلّى .
ج ـ محدودیت وسایل نقلیه ؛ بطور معمول وسـایـل نـقـلیـه بـه انـدازه کـافـى در اخـتـیار

هر یگان نیست و این امر نیز در طرح ریزى حفاظت نقل و انتقالات باید مورد بررسى قرار گیرد.
محدودیت وسایل نقلیه (بخصوص ترابرى سنگین )، زمان حضور در منطقه عملیاتى را گاه به چندین برابر افزایش مى دهد و کندى نقل و انتقالات به ماهواره ها و هواپیماهاى عکسبردارى دشمن امـان مـى دهـد کـه اطـلاعـات لازم را از یـگانهاى خودى دریافت کنند و به محورهاى عملی

اتى پى برند.
۴ ـ راههاى مقابله
راهـهـاى مـقـابـله با شناساییهاى دشمن در رابطه با موارد یاد شده باید مورد توجّه فرماندهى باشد که به برخى از آنها اشاره مى کنیم :
۱ ـ پـوشـش ؛ انـتـخـاب مـحـل و پـوشـشـى مـتناسب با وضع و حجم خودروها و محموله ها. اقدامات مقدّماتى این کار عبارتند است از:
الف ـ علائم مشخص وسایل نقلیه برداشته شود.
ب ـ پوشش ، متناسب با وضعیت منطقه باشد.
ج ـ نـقـل و انـتـقـال خـارج از مـنـطـقـه عـمـلیـاتـى ، تـحـت پـوشـش وسایل نقلیه عمومى انجام پذیرد.
د ـ افـرادى کـه در نـقـل و انـتـقـال شـرکـت دارنـد، نـسـبـت بـه پـوشـش وسایل توجیه شوند، بخصوص در برخورد با دژبانیها، پلیس راه ، قهوه خانه هاى بین راه و ; .
هـ ـ استفاده از مارکهاى تقلّبى و پوشش متناسب محموله ها.
۲ ـ انتخاب راه مناسب ؛ با توجه به محدودیّتهاى زمانى و وضعیّت جغرافیایى ، باید راههایى برگزیده شود که حتى المقدور از دید مردم عادى دور باشد.

بـا وجـود جـاده هـاى کوهستانى و خارج از شهر و یا جاده هاى جنگلى ، از جاده هاى شهرى و عمومى استفاده نشود و شبها از جاده ها عبور کنند و روزها در پناهگاههاى مناسب به استراحت پردازند.
جاده هاى ((خط الرّاءس )) مناطق کوهستانى براى حرکت نیروها مناسب نیستند.

براى کاهش ترافیک از مسیرها و جاده هاى متعدد کمک گرفته شود.
در کـلیـه مـحـورهـاى عملیاتى ، راههاى جدید نظامى ایجاد شود تا در موقع مناسب در محور مورد نظر به صورتهاى یاد شده تردد شود.
نقل و انتقال بین شهرى ، با استفاده از جاده هاى کمربندى صورت گیرد.
۳ ـ زمان مناسب ؛ در نقل و انتقالات ، زمان مناسب باید منظور گردد.
ـ در مناطق عملیاتى که دشمن دید دارد، باید شبها با نور خاموش حرکت کند.
ـ با در نظر گرفتن مسیر و محدودیتهاى موجود، ساعت عبور از شهرها و تردد بین مناطق عملیاتى ، مى بایست تا حد امکان به هنگام شب انتخاب شود.
ـ با توجه به محدودیتهاى زمان ، کلیه یگانها در زمان واحد و از محورهاى واحد تردد نکنند.
۴ ـ نـحـوه تـردد در نـقـل و انـتـقـالات ؛ بـاید حتى الامکان از انتقالات پراکنده استفاده کرد و نقاط الحـاق بـه شـکـلى بـاشـد که به ایجاد ترافیک منجر نشود. بخصوص در شهرها و مناطقى که جاسوسها حضور دارند، رعایت این شیوه ضرورى و الزامى است .
حفاظت ارتباطات و مخابرات
همان گونه که در گذشته اشاره شد، یکى از شیوه هاى جمع آورى اخبار توسط دشمن ، استفاده از شـنـود بـا سـیم و بى سیم و نیز بهره مندى از دستگاههاى مدرن کشف رمز است .

این دستگاهها قـادرنـد بـیـشـتـر رمـزهـا را آشـکـار کنند و مورد بهره بردارى دشمن قرار دهند. از این رو، حفاظت ارتباطات و مخابرات از مسائل مهمّ و قابل توجّه فرماندهان نظامى است .

۱ ـ شیوه بهره گیرى از ارتباطات
بـا تـوجـه بـه امکان دسترسى دشمن به متخصّصهاى کشف رمز و نیز دستگاههاى مدرن کشف رمز کـه مـوجـب افـزایـش تـوان شنود دشمن و کاهش اعتبار دستگاههاى بى سیم مى شود، بایستى به موارد زیر توجّه کامل داشته باشیم :
در ارسـال پـیـامـهاى رمزى ، تعویض رمزها با فاصله زمانى اندک صورت پذیرد و حتى هنگام عملیات ـ در صورت امکان ـ در یک روز از چند رمز استفاده شود.
از دسـتـگاههاى بى سیم ، فقط در مواقعى استفاده شود که امکان به کارگیرى سیستم ((باسیم )) و ((امر بر)) نباشد و یا ((سرعت )) بر ((حفاظت )) مقدم باشد.
چـنـانـچـه مـحـدودیتهاى زمانى و مشکلات فنى ما را ناچار به استفاده از سیستم بى سیم کند، در صورت امکان ، از مخابره پیامهاى محرمانه و فوق محرمانه ، بپرهیزیم .
۲ ـ سیستم کابل روزمینى
چـون امـکـان کـابـل کشى زیر زمینى در مناطق جنگى ، بطور طبیعى محدود است و بیشتر سیستمهاى کـابـل رو زمـیـنـى مـورد اسـتـفـاده قـرار دارنـد و امـکـان بـهـره بـردارى عـوامـل جـاسوس و ستون پنجم از سیستم در بین راه وجود دارد، از این رو رعایت نکات زیر درخور اهمّیت است :

الف ـ مـکالمات با استفاده از دستگاههاى رمز کننده به صورت رمز انجام گیرد و از مکالمه باز و مکشوف خوددارى شود.

ب ـ هـمـواره مـسـیـر خـطها توسط گشتیهاى کارآزموده ، بررسى و بازرسى شده و موارد مشکوک پیگیرى شود.
ج ـ در هر صورت از مکالمات محرمانه و فوق محرمانه خوددارى شود.
د ـ از سیستم هشدار دهنده در این ارتباط استفاده گردد.
ایـن سـیـسـتمها مى توانند کلیه اخلالها و یا ورود غیرمجاز به شبکه هاى با سیم را کشف و اعلام کنند.
هـ ـ استفاده از دستگاههاى تغییر صوت نیز شاید بتواند دشمن را گمراه سازد.
۳ ـ سکوت رادیویى
مـسـاءله دیـگـر در حـفـاظـت مـخـابـرات ، سـکـوت رادیـویـى اسـت ، دشـمـن بـطـور معمول از ترافیک ارسال پیامها به فعالیّت در محورهاى جدید پى خواهد برد. از این رو، باید مساءله سکوت رادیویى یا عدم ترافیک در ارسال پیامها را مدّ نظر داشت . همچنین به خاطر اینکه دشـمـن نـتـوانـد کـانـالهاى جدید را ردیابى کند، باید دستور العملهاى سکوت رادیویى براى کلیه رده هاى مخابراتى تهیه و اجرا گردد.
۴ ـ جنگ ضد الکترونیک
مـى تـوان بـا اسـتـفـاده از جـنـگ ضـد الکـتـرونـیـک ، سـیـسـتـم جـمـع آورى اطـلاعـات دشـمـن را مـخـتـل سـاخـت و از قـبـل بـا ایجاد بعضى از شبکه هاى فریب و با استفاده از بى سیمهاى مختلف (گردان و لشگر)، مى توان سیستمهاى جمع آورى خبر دشمن را شلوغ کرد و او را در هدفش ناکام گذاشت !
جـنـگ الکـتـرونـیـک و ضـد الکـترونیک ، امروزه از مسایل بسیار پیچیده اى است که در کاربردهاى نظامى از اهمیت فوق العاده اى برخوردار است و توان بالایى را مى طلبد.
حفاظت اسناد و مدارک
دشـمـن از طـریـق عـوامـل جاسوسى ، نفوذى و ستون پنجم با استفاده از خطاهاى حفا

ظتى و نقصان سـیـسـتـم حـفاظت اسناد، مى تواند به بسیارى از اطلاعات طبقه بندى شده دست یابد؛ از این رو، براى ناکام گذاشتن دشمن ، برما لازم است که اقدامات زیر را انجام دهیم .
دو گونه اقدام جهت حفاظت اطلاعات داریم : پیشگیرانه (تدافعى ) و تهاجمى .
در اقدامات پیشگیرانه یا حفاظت تدافعى ، موظف هستیم کلیه دستورات حفاظتى را به کار بندیم و در حـفـاظـت از اسـنـاد و اسـرار تـلاش کـنـیـم کـه حـتـى در صـورت عـدم دقت از سوى برخى از پـرسـنـل ، عـوامـل نـفـوذى و جاسوسى دشمن نتواند به اسناد طبقه بندى شده و اسر

ار نیروهاى اسلام دسترسى پیدا کند.
در اقـدامـات پـیشگیرانه باید به دو نکته اساسى یعنى ((حفاظت اسناد و مدارک و حفاظت گفتار)) تـوجـه کـامـل داشت . چون در بخش اول پیرامون حفاظت گفتار بحث کردیم ، در اینجا از آن صرف نظر کرده و به بحث اسناد مى پردازیم .
حفاظت اسناد
اسـنـاد و مـدارک نظامى ، داراى اخبار مستندى است که دشمن براحتى و بدون مشکلى مى تواند بر اساس آنها تصمیم گیرى کند.
سـنـد عبارت است از هر جسم ، وسیله و مدرکى که اطلاعات و مطالبى را بازگو و یا ارائه دهد؛ مانند: اقسام نوشته ها، فیلمها، نقشه ها، کروکى ها و ; .
اخـبـار و اطـلاعـات کـه بـه صورت اسناد طبقه بندى شده درآمده ، یکى از مهمترین م

قاصد اصلى عـوامـل نفوذى و جاسوسى دشمن به شمار مى آید که باید جهت ناکام گذاشتن جاسوسان دشمن ، دست به اقدامات پیشگیرانه زد و اسناد را از دسترس ‍ آنان دور داشت ، یا بدرستى از آنها حفاظت کـرد و یـا آنـهـا را مـحـو و نابود ساخت ؛ همان عملى را که برخى از امامان و یاران آنها انجام مى دادند.

امـام رضـا(ع ) وقتى که از سوى برخى از شیعیانش نامه اى دریافت مى کرد، پس از مطالعه آن را پاره و محو مى نمود تا به دست ماءموران حکومت نیفتد و مى فرمود:
((اِنّى اِذا قَرَاءْتُ کُتُبَهُ اِلَىَّ خَرَّقْتُها))(۱۳۵)
وقتى نامه او (یکى از شیعیان ) به من مى رسد، پس از قرائت آن را پاره مى کنم .
امـام حـسـیـن (ع ) بـه سران کوفه نامه اى نوشت و آن را به قیس به مسهّر سپرد تا به کوفه بـرسـاند. ابن زیاد، ماءموران و بازرسانى بر راههاى ورودى و خروجى کوفه گماشته بود. وقـتـى قـیـس بـه نـزدیـکـى کـوفـه رسـیـد، تـوسط ماءموران امنیتى ابن زیاد دستگیر شد. قیس لحظاتى پیش از دستگیرى ، براى حفاظت از نامه محرمانه امام ، بى درنگ آن را پاره کرد و محو نمود تا ماءموران ابن زیاد، نتوانند به محتواى آن دست یابند.
حـصـیـن بـن نـمـیر، فرمانده نیروهاى امنیتى ، قیس بن مسهّر را دستگیر و نزد ابن زیاد برد. ابن زیـاد بـا خـشم پرسید: چرا نامه را پاره کردى ؟ قیس گفت : براى اینکه به مضمون نامه آگاه نـشـوى . ابـن زیـاد بـیـشتر خشمناک شد و هرچه تلاش کرد تا از قیس ‍ اطلاعاتى در رابطه با نامه کسب کند، سودى نبخشید. سرانجام گفت : ((یا باید بر منبر روى و حسین و پدر و برادرش را نفرین کنى (و یا به مضمون نامه اقرار کنى ) و گرنه تو را قطعه قطعه خواهم کرد.)) قیس پیشنهاد نخست را پذیرفت . به مسجد کوفه آمد و بر منبر رفت . چون مردم اجتماع کردند، پس از حمد و ثناى خداوندى به ستایش خاندان رسول خدا(ص ) پرداخت و برحاکمان ستمگر و عبید الله بـن زیـاد و پـدرش و بنى امیّه لعن فرستاد. آنگاه خطاب به مردم گفت : ((من سفیر حسین بن على (ع ) هـستم و به سوى شما آمده ام او هم اکنون در فلان مکان ، اردو زده است ، براى یارى اش به پـا خـیـزیـد و بـه سـوى او بـشـتابید)) ابن زیاد که چون افعى زخم خورده به خود مى پیچید، دستور داد او ار از بالاى دار الاماره به زمین پرتاب کنند و قیس این چنین به درجه رفیع شهادت رسید.

(۱۳۶)
دو نکته اساسى در این قضیه قابل توجه است :
الف ـ محو اسناد محرمانه به هنگام خطر.

ب ـ رساندن پیام و ابلاغ ماءموریت در هر شرایطى .
(قـیـس بـن مـسـهـّر از حـمـاقـت دشمن و ذکاوت و هوشیارى خود بهره گرفت و پیام امام را به مردم رساند.)

سـند از مهمترین نوع انتقال اخبار مى باشد، بدین خاطر براى دشمن و جاسوسان و نفوذیهاى او از اهمیّت ویژه اى برخوردار است ، چون :
۱ ـ قابل اعتمادتر است .
۲ ـ گلچین شده اخبار است .
۳ ـ امکان دارد داراى مطالبى باشد که در غیر سند نتوان آنها را یافت .
اقسام سند
سند به چهار دسته به ترتیب زیر به منظور حفظ و جلوگیرى از افشا شدن ، طبقه بندى مى شود:
۱ ـ بکلى سرّى
۲ ـ سرّى
۳ ـ خیلى محرمانه
۴ ـ محرمانه
۱ ـ بـکـلى سـرّى ؛ اسـنـادى اسـت کـه افشاى غیر مجاز آن ، باعث وارد آمدن ضربه هاى سنگین و اساسى و بروز خسارات و خطرات جبران ناپذیر به منابع کشور گردد.
نمونه اى از طرحهاى بکلى سرّى :
ـ طرحهاى عملیاتى در رابطه با دشمنان (پیش از اجرا).
ـ طرحهاى ترکیب و گسترش نیروها در عملیاتهاى مهم و اساسى .
ـ طرحهاى استراتژیکى حمله و دفاع .
ـ طـرح و بـرنـامـه ریـزى حـمـله هـا و عـمـلیـاتـهـا هـمـراه بـا تـرتـیـب

عمل در محورها و روش استراتژیک پیروزى بر دشمن .
۲ ـ سـرّى ؛ اسـنـادى است که افشاى غیر مجاز آن ، زیان عمده اى به امنیت و سیستم دفاعى کشور مى رساند و یا پیروزى در حمله ها را به مخاطره افکند.
نمونه اى از اسناد سرّى :

ـ اطلاعاتى که میزان توان رزمى و آمادگى نیروهاى خودى را مشخص کند.
ـ اطلاعات در مورد ترتیب نیروها در رابطه با: جنگ و امنیت کشور.
ـ آمار وسایل سنگین و سبک ، توپخانه قرارگاه و آمار مهمّات آن ، میزان بهره بردارى قرارگاه از نـیـروهـاى زرهـى و کـارآیـى آنـان در عـمـلیـات و آمـار وسایل زرهى و نیروهاى آن در سطح قرارگاه .
ـ کـلیـه گـزارشـهاى مربوط به منطقه جنگ و عملیات آینده ، میزان کارآیى ، آموزش ، استعداد و شیوه کار تخریب ; .
۳ ـ خـیـلى مـحـرمـانـه ؛ اسـنـادى اسـت کـه افـشـاى غـیـر مـجـاز آن ، بـه مسائل امنیتى و دفاعى خسارت وارد سازد.
نمونه اى از اسناد خیلى محرمانه
ـ آمـار وسـایـل سـنـگـیـن و سـبـک ، تـوپـخـانـه لشـکـر و تـیـپ مـسـتـقـل ، آمـار مـهـمّات لشکر و تیپ ، میزان بهره بردارى لشکر از نیروهاى زرهى و کار آنها در عملیات .
ـ آمـار وسـایـل زرهـى و نیروهاى آن در سطح لشکر و تیپ و گزارشهاى متفرقه اطلاعات عملیات لشکر.
ـ نوع و شیوه رمزها و فرکانسهاى تیپها و لشکرها.
۴ ـ مـحـرمـانـه ؛ اسـنـادى اسـت کـه افـشـاى غـیـر مـجـاز آن در مـیـان مـردم آزاد نـیـسـت و فـقـط پرسنل متخصّص هر رده در رابطه با کار خود از آن آگاه مى شوند.
نمونه اى از اسناد محرمانه :

ـ آموزشهایى که برادران رزمنده در رده هاى مختلف مى بینند.
ـ روحیه رزمندگان در رده هاى پائین .
شیوه هاى حفظ اسناد
الف ـ نـگـهـدارى ؛ نگهدارى اسناد طبقه بندى شده در رده هاى مختلف جبهه با هم تفاوت دارد. در رده هـاى مـقـدم جـبـهـه ، که بطور مستقیم با دش

من درگیرند، نباید هیچ گونه سند و کالک طبقه بـنـدى شـده نـگـهـدارى شـود؛ هـمچنین در قرارگاههاى تاکتیکى ، حد اکثر، اسناد محرمانه بطور مـحـدود نـگـهـدارى مـى شـود و در مـقـرهـاى فـرمـاندهى در خطّ مقدم ، نگهدارى حداکثر، اسناد خیلى محرمانه و اسناد سرّى بطور محدود در حدّ نیاز جنگ مانعى ندارد.
تذکّر:
سـیـسـتـم نـگـهدارى اسناد بکلى سرّى و سرّى ، با اسناد خیلى محرمانه و محرمانه باید تفاوت اسـاسـى داشـتـه بـاشـد بـراى مثال ((اسناد بکلى سرّى )) و ((سرّى )) تنها نزد فرماندهى در مـحـفـظـه هـاى کـامـلاً مـطـمئن حفاظت شده مى ماند و دسترسى افراد به آن ناممکن است ، ولى اسناد ((خـیـلى مـحـرمـانـه )) و ((مـحـرمـانـه )) در بـایـگـانـى اسـنـاد، طبقه بندى شده و توسط افراد صـلاحـیـّتـدار نـگـهـدارى مـى شـود و چـاپ و تـکـثـیـر و نـسـخـه بـردارى از آنـهـا کنترل شده و با اجازه مقامات مسؤ ول صورت مى گیرد.
ـ اسـنـاد سـرّى و بـکـلى سـرّى ، بـه هـیـچ وجـه نـبـایـد تـایـپ و یـا در سیستم دبیرخانه ثبت و بایگانى شود، بلکه توسط خود افرادى که مجازند به این نوع اطلاعات دسترسى پیدا کنند بطور مستقیم یا توسط روش ارسال اسناد، به مقصد مى رسد.
ـ کـادر دبـیرخانه ، هر چند مورد اعتماد باشند، دسترس

ى آنها به اسناد، مجاز نیست و اسناد خیلى مـحـرمانه نیز در صورت لزوم ، باید توسط افرادى که صلاحیتشان از پیش تایید شده و با سـیـسـتـمـى کـنـتـر

ل شـده ، تـایـپ و در دفـتـرهـاى مـخـصـوص ثـبـت و منتقل مى شود.
ـ اسناد طبقه بندى شده ، به هیچ وجه نباید مخابره شود.
ـ ورود کلیه افراد غیر مجاز به اماکن و مراکز نگهدارى اسناد و مدارک طبقه بندى شده ممنوع است .
ـ جـهـت حـفـاظـت صـحـیـح از مـدارک طبقه بندى شده از به هم ریختگى آنان باید جلوگیرى شود. نگهدارى اسناد، باید فقط در محل کار باشد.
ب ـ حـفـاظـت فـیـزیـکـى اسناد؛ اسناد طبقه بندى شده بخصوص خیلى محرمانه به بالا باید در مـکـانـى نـگهدارى شود که امکان تاءمین حفاظت فیزیکى و گذاشتن نگهبان ، وجود داشته باشد و بـه هیچ عنوان ، بدون مراقب رها نشود و در هر رده ، فردى مورد اعتماد و آموزش دیده ، مسؤ ولیت حفاظت و نظارت بر نگهدارى و تکثیر و نسخه بردارى و ; اسناد را عهده دار خواهد بود.
ج ـ تـعـیـیـن طـبـقـه بـنـدى ؛ پـس از تـهـیـه هـر سـنـد، طـبـقـه بـنـدى آن الزامـى اسـت و در انـتـقـال به رده هاى پایین تر، میزان دسترسى به آن را باید تعیین کرد و افرادى که مجازند به آن دسترسى پیدا کنند، باید مشخص شوند.
الف ـ دقـت در ارسـال اسـنـاد طـبـقـه بـنـدى شـده ؛ در حـمـل یـا ارسـال اسـنـاد طـبـقـه بـنـدى شـده بـا تـوجـه بـه نـوع طـبـقـه بـنـدى نـکـات زیـر قابل توجه است :
ـ اسـنـاد در پـاکـتـهـاى لاک و مـهـر شـده قـرار داده شـود و هـمـراه فـردى صـلاحـیـتـدار و مـطـمـئن ارسال شود. البته گاه لازم است با اسکورت مسلّح انجام گیرد.
ـ ارسال مدارک مطابق آیین نامه مربوطه صورت گیرد.
ـ بـراى حـمـل اسـنـاد طـبـقـه بـنـدى شـده ، حـتـمـاً از کـیـفـهـاى سـامـسـونـت رمـزى و یـا قفل دار محکم استفاده شود و از پوشه و پاکت به تنهایى استفاده نگردد.
ـ اسـنـاد بـا درخـواسـت تـلفـنـى افـراد نـبـایـد ارسـال شـود

، بـلکـه فـرسـتـنـده مـدارک ، از قبل با کسى که اسناد به دست او خواهد رسید، تماس گرفته و او را در جریان قرار خواهد داد.
ـ از حمل بى مورد اسناد و مدارک به مکانهاى عمومى پرهیز شود.
ـ در حمل اسناد با موتور، کیف حامل اسناد را در جلوى موتور در معرض دید قرار دهید.
حفاظت تبلیغات

همان گونه که درگذشته اشاره کردیم ، دشمن از راه جمع آورى آشکار اطلاعات ، مى تواند به قـرائن و عـلائم حـمـله و حـتـى بـه تـاکـتـیـکها و اصول و روشهاى جنگى پى ببرد و به مقابله برخیزد.
اطـلاعـاتـى کـه دشـمـن بـا صـِرف هـزیـنه هاى گزاف و از راههاى دشوار درصدد کسب آن است ، بـراحـتـى مـى تـواند از طریق تبلیغات دریافت شود. از این رو، ابزارهاى تبلیغاتى بایستى تحت کنترل و ضوابط خاص و قابل سانسور در آید.
صدا و سیما
صـدا و سـیـمـا نـقـش بـزرگ و ارزنـده اى در نـبـرد دارد و عـامـل مهمى براى بسیج مردمى و دلگرمى رزمندگان و پشتیبانى جنگ و تضعیف روحیه دشمن به شـمـار مـى رود، لیـکـن بـه شـرط آنـکـه بـا دقـّت و بـا احـتـیـاط کـامـل عمل کند و خداى نکرده عامل و منبع موثق اطلاعات براى دشمن نگردد، زیرا ممکن است بسیارى از تـصـاویـر و فـیـلمـهـایـى کـه تـلویـزیـون پـخـش مـى کـنـد، حـاوى اطـلاعـاتـى بـاشـد، از قـبـیل : نحوه سنگرهاى انفرادى و جمعى ، موضع توپخانه ، تاکتیکهاى استقرار و ; که براى دشمن ارزش ‍ اطلاعاتى فراوان داشته باشد. و یا آنچه از رادیو به عنوان خاطره ، داستان و ; پخش مى شود، نکات اطلاعاتى ارزنده اى در برداشته باشد. بنابراین همچنان که صدا و سیما نقش مهمّى در جنگ دارد، اگر بدون احتیاط عمل کند، مى تواند نقش تخریبى داشته باشد، نمونه آن بمباران پالایشگاه نفت آبادان بود که بدان اشاره شد.
مطبوعات
روزنامه ها، مجلاّت ، خبرنامه ها و ; اقدام به چاپ و نشر مطالبى در رابطه با جبهه و جنگ مى کـنـنـد. ایـن مـطـالب ـ چـه از قـبـیـل : مـقـالات و تـحـلیـلهـا و تـفـسـیـرهـا بـاشـد و چـه از قـبـیـل : خـبـر و آمـار و ارقـام ـ اگـر در درج آنـهـا دقـت نشود، به اط

لاعات ارزنده اى براى دشمن تـبـدیـل مـى شود و بسیارى از آمار و ارقام که در روزنامه ها تحت عنوان شهید و مفقودالاثر و یا حتى اعلان مجلس ترحیم و ; چاپ و پخش مى شود، تلفات نیروهاى خودى را نشان مى دهد و ; .
سخرانیها و مصاحبه ها
مـسـؤ ولان و دسـت انـدرکـاران و فـرمـانـدهـان در رده هـاى مختلف گاه اقدام به مصاحبه مى کنند و مصاحبه ها که حاوى نکات ظریفى است ، از رادیو و تلویزیون و مطبوعات پخش و نشر مى شود کـه مـى تـوانـد اطـلاعـاتى را به دشمن بدهد و یا سخ

نرانیهایى که در مساجد و جلسات عمومى تحت عنوان بررسى علل پیروزى و ذکر عنایات الهى و امدادهاى غیبى و یا عناوین دیگر صورت مـى گـیـرد، مـى تـواند ناخواسته جزئیات عملیات و نحوه شروع و اتمام حمله را بیان کند و یا نـوع تـاکـتـیـکـهـاى مـحـرمـانـه را بـازگـو نـمـایـد. بـطـور مـعـمـول ، سـخـنـرانـان بـراى آنـکـه مـطـالب جـدیـدى ارائه دهـنـد، اقـدام بـه ذکـر بـرخـى از مسائل و اخبارى مى کنند که براى دشمن بسیار ارزنده است .
طبیعى است اگر این روشها به همین صورت ادامه یابد، در دراز مدت چیزى به نام اسرار جنگ و یـا تـجـارب مخفى که بهره بردارى جهت نیروهاى آینده باشد، نخواهیم داشت و کلیه تاکتیکها و تجاربى که به قیمت خون بهترین جوانان این مملکت به دست آورده ایم ، تقدیم دشمن مى شود. از ایـن رو، ضـرورت دارد بـا تـهـیـه و اجراى دستورالعملهاى حفاظتى ، به سانسور مطبوعات و رسـانـه هـاى گـروهـى اقـدام شـود و بـا تـوجـیه کلیه خبرنگاران و عکّاسان و دست اندکاران و مـطـبـوعـات و نیز فرماندهان و مسؤ ولان رده هاى مختلف قرارگاهها، لشگرها، تیپها و گردانها، خـطـرات ایـن مـوضـوع را بـه آنـان گوشزد کرد تا با ایجاد انضباطى مناسب جلوى افشاى این اطـلاعـات گـرفـتـه شـود؛ حـتـى در زمـان صـلح نـیـز رعـایـت خـیـلى از مسائل در خاطره ها، سخنرانیها، مصاحبه ها و پخش فیلمها لازم است .
بـنـابـراین ، اگر اصول حفاظت در تمامى جهات به کار گرفته شود، مقام لشکرى یا کشورى وقـتـى قـادر بـه مـصـاحـبـه و سـخـنـرانـى خـواهـد بـود کـه از قـبـل مـحـورهـاى مـصـاحـبـه یـا سـخـنـرانـى اش بـه تـصـویـب مـقـامـات مـسـؤ ول رسـیـده بـاشـد و هـمچنین پخش فیلم و خاطرات و مقالات از رسانه هاى خبرى . چنانچه فردى خـارج از مـقـررات تـعـیـیـن شده اقدام به افشاى اخبار جنگ کند، باید تحت پیگرد قانونى قرار گیرد.

ارجاع اخبار به مسؤ ولان
در قـرآن کـریـم به شیوه تبلیغات در جنگ اشاره شده که اگر مورد توجه همه مسؤ ولان و دست انـدرکـاران نـبـرد قـرار گـیـرد، خـداونـد پـیـروزى آنـان را ت

ـضـمـیـن کـرده است ، چرا که تمام دستورالعملهاى حفاظ

تى در این آیه شریفه آمده است ;
در قرآن کریم مى خوانیم :
((وَ اِذا جـائَهـُمْ اَمـْرٌ مـِنَ الاَْمـْنِ اَوِ الْخـَوْفِ اَذاعـُوا بـِهِ وَ لَوْ رُدُّوهُ اِلَى الرَّسُولِ وَ اِلى اوُلِى الاَْمْرِ مِنْهُمْ لَعـَلِمـَهُ الَّذیـنَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْلا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطانَ اِلاّ قَلیلاً))(۱۳۷)
و هـنـگـامـى کـه خـبـرى از پـیـروزى یـا شـکـست به آنها برسد، (بدون تحقیق ) آن را شایع مى سازند، در حالى که اگر آن را به پیامبر و پیشوایان (که قدرت تشخیص ‍ کافى دارند) باز گـردانـنـد، از ریـشـه هـاى مـسـائل آگـاه خـواهـنـد شـد و اگـر فـضـل و رحـمت خدا بر شما نبود، جز عدّه کمى ، همگى از شیطان پیروى مى کردید (و گمراه مى شدید).

اقدامات ضد جاسوسى
یـکـى از روشـهاى مهم دشمن براى کسب اخبار و اطلاعات ، نفوذ جاسوسان او در یگانهاست . نفوذ در جبهه ها و یگانها ممکن است به دو شکل صورت گیرد:
۱ ـ فـرد از پـیـش در خـدمت دشمن بوده و با بهره گیرى از کانالهاى باز در جبهه و جلب اعتماد مـسـؤ ولان ، بـه مـراکـز و اسـنـاد طـبـقـه بـنـدى شـده راه یـابـد و اسـنـاد و اطـلاعـاتـى را انتقال دهد.
۲ ـ دشمن با به کارگیرى عوامل گوناگون و ترفندهاى متفاوت ، ف

رد را گمراه سازد و موجب مزدورى وى گردد.
اهداف دشمن
اهدافى که دشمن از نفوذ جاسوسان خود دنبال مى کند، عبارت است از:
جمع آورى اخبار و اطلاعات و آگاهى کامل از منطقه ، به منظور آفند یا پدافند.
جمع آورى اخبار اطلاعات به منظور خرابکارى .
گردآورى اخبار و اطلاعات جهت اقدامات عملیاتى .

ایـجـاد جـوّ شـایـعـه ، تـضـعـیـف ، دو دسـتـگـى و بـى نـظـمـى بـه مـنـظـور اختلال در کار یگان و تخریب .
ترفندهاى فریب
دشمن ، براى اغفال و مزدور ساختن افراد ناآگاه و ساده لوح ، به ترفندهاى زیر دست مى زند:
الف ـ بررسى و شناسایى خصوصیات و نقاط ضعف و قوت فرد.
ب ـ بـا انـتـخاب پوششهاى حساب شده و دقیق ، خود را به او نزدیک کرده و با تعریف و تمجید از او و تاءیید نظرها و دیدگاههایش ، اعتماد او را به دست مى آورد.
ج ـ برگزارى بحثهاى ایدئولوژیک به منظور تغییر تفکر و اندیشه افراد.
د ـ بـرقـرارى ارتباط و تماس براى آماده سازى فرد در زمینه همکارى با بیگانگان و ارتکاب خیانت .
هـ ـ دادن وعده هاى دروغ و تطمیع افراد.

و ـ تـاءمـیـن نـیـاز مـادى و پـولى فـرد. بـخـصـوص بـراى افـرادى که نیاز پولى دارند و یا گـرفـتـار دنـیـا طـلبـى و ثـروت انـدوزى هـسـتـنـد. بـطـور معمول جاسوسان دشمن از این نوع افرادند. و در حقیقت مزدورند.
ز ـ تـهـدیـد. اسـتـفـاده از شـیـوه تـهـدیـد بـه تـرور، اذیـت و آزار خـانـوا

ده ، تـهدید به افشاى مـسـائل شـخـصـى و هـتـک حـیـثـیت وى و شانتاژ بازى از شیوه هاى رایج دشمن براى مهره سازى و عامل گیرى (نفوذى ) است ، بخصوص در استمرار همکارى فرد با بیگانگان بیشتر از این شیوه سود مى برد و چنین وانمود مى کنند که هیچ چاره اى جز ادامه همکارى و جاسوسى نیست .
ح ـ ضـعـف افـراد از ناحیه مسائل جنسى و فراهم کردن امکانات آن از طرف دشمن ، موجب مى گردد تا اشخاص حیوان صفت به استخدام دشمن درآیند.
ط ـ گاه اختلافات و دو دستگیهاى موجود در یگانها تواءم با شناسایى افراد کینه توز و حسود و بدخواه ، به دشمن امکان مى دهد تا با غافلگیرى افراد ناسالم ، آنان را به مزدورى بگیرد.
اقدامات حفاظتى
بـا توجه به اهداف و ترفندهاى فریب و شیوه هاى پیچیده عناصر نفوذى و جاسوس ، در نفوذ بـه صـفـوف رزمـنـدگـان ، حـفـاظـت اطـلاعات باید با به کارگیرى تجارب به دست آمده و با اسـتـفـاده از قـرائن و مـظـنـه هـاى اخـبـار و حرکات مشکوک با همکارى افراد مطمئن و موثق ، تلاش پیگیر نماید و کوشش عناصر نفوذى و جاسوس دشمن را عقیم سازد.
بـعـلاوه ، مـسـؤ ولان امـر بـا شـنـاخـت انـگـیزه ها و روشهاى انحرا

ف افراد، مى بایست به رفع نـیـازمندیهاى معقول آنان همت گمارند و با ایجاد کنترل و آموزشهاى عقیدتى ، اخلاقى لازم ، جهت پـرهـیـز از فـسـاد و بـررسـى دائم وضـع پـرسـنـل ، اقـدامـات لازم را بـه عـمـل آورنـد و بـا زیـر نـظـر داشـتـن آنـان تـوسـط عـیـون و مـراقـبـت پـیـوسـتـه ، عـوامـل و حـرکـات مـشکوک را شناسایى کنند و دشمن را در رسیدن به اهد

افش ناکام بگذارند. با تـوجـه بـه سـیـره عملى پیامبر اکرم (ص )و ائمه معصومین علیهم السلام و روایات اسلامى به تعدادى از شیوه هاى حفاظتى در جهت مقابله با افراد نفوذى اشاره مى کنیم .
۱ ـ زیر نظر گرفتن افراد مشکوک : افراد مشکوک اعم از فرماندهان و مسؤ ولان و یا افراد عادى بـایـد تـحـت مـراقـبـت عـیـون قـرار گـیـرنـد و رفـتـار و کـردار و گـفـتـارشـان کنترل شود.
امام رضا(ع )مى فرماید:
((کـانَ رَسـُول اللّه (ص )اِذا بـَعـَثَ جـَیـْشـاً فـَاتَّهـَمَ اَمـیراً بَعَثَ مَعَهُ مِنْ ثِقاتِهِ مَنْ یَتَجَسَّسَلَهُ خَبَرَهُ))(۱۴۸)
(سـیـره رسـول خـدا(ص )چـنین بود) که هر گاه لشکرى را (به خاطر مصالحى ) به فرماندهى امـیـرى متهم ، براى نبرد با دشمن اعزام مى کرد، فرد مطمئنى از افراد خود را به عنوان ((عین )) طور ناشناس ، به همراهش مى فرستاد تا او را زیر نظر داشته باشد.
۲ ـ مراقبت و کنترل دائم : پیامبر اکرم (ص )در عهدنامه اش به امام على (ع )چنین دستور مى دهد:
((;ثُمَّ لاتَدَعْ مَعَ ذلِکَ اَنْ تَکُونَ عَلَیْهِمْ عُیُونٌ مِنْ اَهْلِ الاَْمانه وَالصِّدْقِ یَحْضُروُنَهُمْ عِنْدَ اللِّقاءِ وَ یَکْتُبُونَ بَلاءً کُلٍّ مِنْهُمْ حَتّى کَاَنَّکَ شَهِدْتَهُ ثُمَّ اعْرِفْ لِکُلِّ امْرِى ءٍ مِنْهُمْ ما کانَ مِنْهُ وَ لا تَجْعَلَنَّ بَلاءَ امْرِى ءٍ مِنْهُمْ لِغَیْرِهِ;))(۱۴۹)
;سپس از این مگذر که بر آنان (فرماندهان ) عیونى ، امانتدار و راستگو داشته باشى که همراه آنـان بـه هـنـگـام بـرخـورد بـا دشـمنان حاضر باشند و گرفتارى هر یک از آنان را براى تو بنویسند، آن گونه که گویى تو خود شاهدى . آنگاه براى هر کدام از آنان ، آنچه از او انجام شده بشناسى ، گرفتارى فردى از آنان را به حساب دیگرى میاور; .

امیر مؤ منان (ع )به سردار رشید خود، مالک اشتر مى نویسد:
((وَابـْعـَثِ الْعـُیـُونَ مـِنْ اَهـْلِ الصِّدْقِ وَالْوَفـاءِ عَلَیْهِمْ فَاِنَّ تَعاهُدَکَ فِى السِّرِ لاُِمُورِهِمْ حَدْوَه لَهُمْ عـَلَى اسـْتـِعـْمـالِ الاَْمانَه وَالِرّفْقِ بِالرَّعیه وَ تَحَفَّظْ مِنَ الْاءَعْوانِ فَاِنْ اَحَدٌ مِنْهُمْ بَسَطَ یَدَهُ اِلى خِیانَه اِجْتَمَعَتْ بِها عَلَیْهِ عِنْدَکَ اَخْبارُ عُیُونِکَ، اِکْتَفَیْتَ بِذلِکَ شاهِداً;))(۱۵۰)
عـیـون (و خـبـر رسـانـهاى ) درستکار و صادق و وفادار به خود، بر مسؤ ولان و دست اندرکاران کشورى (و لشگرى ) بگمار، زیرا مراقبت پنهانى آنان باعث مى شود که به امانتدارى و مداراى بـا مـردم عـمـل کـنند و از یاران و همکاران خیانتکار بپرهیز، اگر فردى دست به خیانت دراز کرد، به گواهى همان اخبارى که توسط عیون رسیده اکتفا کن .
هـمـان گـونـه کـه مـلاحـظـه شـد رسـول خـدا(ص )و ائمـه مـعـصـومـیـن عـلیـهـم السـلام در پـى کـنـتـرل پـرسـنـل نـظـامـى خـود و کـشـف تـوطـئه هـا و گـاه براندازیها و خنثى ساختن نقشه ها و شـنـاسـایـى جـاسـوسـان دشـمن ، که بطور معمول از نیروهاى منافق بودند، علاوه بر اینکه از اطـلاعـات مـردم بـراى اهـداف یـاد شـده بـهـره مـى جـسـتـنـد، عـیـونـى نـیـز داشـتـنـد کـه مـسـائل ، حـرکـات بـى جـا و افـراد مـشـکـوک را شـنـاسـایـى کـنـنـد و گـزارش دهـنـد. رسـول خـدا(ص )خـود دربـاره آنـچه که در جامعه و بین مردم مى گذشت از افراد پرس و جو مى کـرد و از ایـن طـریـق اخـبـار و اطـلاعـات لازم را در مـورد پرسنل و افراد جامعه به دست مى آورد.
((یَسْاءَلُ النّاسَ عَمّا فِى النّاسِ))(۱۵۱)
از مردم مى پرسید، آنچه را در میان مردم مى گذشت .
رسـول خـدا(ص )نـه تـنـهـا در مـورد فـرماندهان مساءله دار، عیونى را اعزام مى داشت ، بلکه در برخى از سریه ها نیز فردى را مى فرستاد تا اخبار را به آن حضرت گزارش د

هد.
ابن عساکر مى نویسد:
انّ النّبى بعث سریه و بعث معها رجلاً یکتب الیه بالاخبار))(۱۵۲)
وقـتـى پـیـامـبـر سـریـّه اى را اعـزام مـى کرد، مردى را همراه آنان مى فرستاد تا اخبار را براى حضرتش بنویسد.

از مـجـمـوع مـطـالب چـنین استنباط مى شود که رسول خدا(ص ) و حضرت امیر(ع ) پیوسته مراقب پـرسـنـل نـظـامـى و مـسؤ ولان و دست اندرکاران مملکتى بوده اند تا آنان مسؤ ولیت خود را خوب انجام دهند.
ثمره این مراقبت دائم همان است که امیر مؤ منان (ع )به آن اشاره کرد که : اگر آنان احساس کنند عـیونى مراقب آنان است ، در انجام وظیفه و برخورد شایسته با مردم و زیردستان ، دقت بیشترى خواهند داشت .
۳ ـ بـررسـى صـلاحـیـّت افـرادى کـه بـه اطـلاعات طبقه بندى شده دسترسى دارند: به علّت حـسـّاسـیّت این مراکز، به هیچ عنوان نباید به اعتمادهاى ظاهرى افراد تکیه شود، زیرا عناصر نـفـوذى بـراى جـلب تـوجـه مـسـؤ ولان و افـراد، از تـمـامـى شـیـوه ها و روشها بهره مى برند. فرماندهان باید در نقل و انتقالات افراد و انتصابات ، صلاحیت افراد را در نظر گیرند.
۴ ـ گـزارش مـوارد مـشـکـوک : پـیـگـیـرى کـلیـه مـوارد مشکوکى که در محدوده کار و ماءموریتها و عملکردها رخ مى دهد، یکى از راههاى کشف عناصر نفوذى است . از این رو، به صرف اعتماد، نباید نـسـبت به موارد و حرکات مشکوک بى توجه بود. اطلاعات و مواضع نیروهاى

خودى که بگونه اى به دست دشمن مى رسد و عملیاتها و شناساییهایى که لو مى رود، و اسنادى که ناپدید مى شـود، از مـوارد مـشـکـوک بـه حـسـاب مـى آیـنـد و احتمال مى رود عناصر نفوذى اقدام به رساندن اطـلاعـات بـه دشـمن ، کرده باشد. این موارد ب

اید بى درنگ به حفاظت اطلاعات گزارش شود و بـا پـیـگـیـرى دقـیـق و تـجـزیـه و تحلیل حادثه علّت و ریشه آن را بیابند و در صورت وجود عناصر نفوذى و جاسوسى ، آنان را شناسایى کنند.
بـررسـى حـرکـات ، جـابه جایى ها و تغییر شکلها، میزان اطلاعاتى که در محیط کار افراد لو رفـتـه است و ; از مواردى است که مسؤ ولان باید به آن توجه داشته باشند و موارد مشکوک را به حفاظت اطلاعات گزارش دهند.
۵ ـ کنترل جاسوسان محلى :
جـاسـوس دشـمـن و سـتون پنجم مى تواند اطلاعات مورد نیاز خود را با استفاده از روشهاى زیر به دست آورد و در جهت اهداف خود به کار گیرد:
الف ـ نفوذ دادن عامل خود به داخل منطقه .
ب ـ استخدام عامل مزدور (ستون پنجم )
ج ـ اطلاعات آشکار موجود در محل .
از ایـن رو، جـاسـوسـان بـایـد تـحت مراقبت کامل قرار گیرند. با تدابیر زیر مى توان آنها را کنترل کرد:
۱ ـ کـنـتـرل تـردد غـیـر نـظـامـیـان در مـحـدوده هـاى نـظـامـى هـمـچـنـیـن کنترل محل گسترش عملیاتى با فعال کردن دژبانیها.
۲ ـ کوچ دادن ایلات و عشایر و مردم بومى از منطقه عملیاتى .
۳ ـ ایجاد گشتیهاى اطلاعاتى و دژبانى در محورهاى تردد افراد.
۴ ـ کـنـتـرل مـراکـز تجمع نیروها در شهرها، (حمّامها، ساندویچ فروشیها، مهمانخانه ها و;) از طریق منابع مورد اعتماد.

۵ ـ کنترل و به کارگیرى رانده شدگان و پناهندگان و برخورد دقیق اطلاعاتى با آنان ، تحت نظارت حفاظت اطلاعات .
۶ ـ دستگیرى و بازجویى افراد مشکوک در اطراف تیپها و لشگرها و کسانى که بدون ضابطه به محوطه نظامى داخل شده اند.
۷ ـ برچیدن دکه هاى مسیرهاى تردد و تماس رزمندگان .
۸ ـ انجام طرحهاى حفاظت و فریب در نقل و انتقالات و تردد

ها.
۹ ـ انجام طرحهاى پوشش و اختفا در انتقال تجهیزات .
شیوه برخورد معصومین علیهم السلام با جاسوس
پیامبر اکرم (ص )و ائمّه هُدى (ع ) با جاسوس بشدت برخورد مى کردند و در بسیارى از موارد، دستور قتل (۱۵۳) آنان را صادر مى نمودند که به برخى از آن موارد اش

اره مى کنیم .
۱ ـ رسول خـدا(ص )بـه قـتـل جـاسـوس ابـوسـفـیـان فـرمـان داد. سـلمـه بـن اکـوع در ایـن بـاره نـقـل مـى کـنـد: در یـک سـفـر جـنـگـى ، جـاسـوسـى از دشـمـن نـزد رسـول خـدا(ص )آمـد. کـنـار اصـحـاب نـشـسـت و پـس از اندکى پابه فرار گذاشت . پیامبر(ص )فـرمـود: او را دسـتـگـیـر کـنـیـد و به قتل برسانید. من از اصحاب سبقت گرفتم و او را کشتم و اموالش را گرفتم . پیامبر(ص )به من بیش از سهمیه ام داد.(۱۵۴)
۲ ـ امـیـر مـؤ منان دست فردى را به جرم جاسوسى براى دشمن (معاویه ) قطع ک

رد که جاسوس در پى آن مُرد.(۱۵۵)
۳ ـ امـام حسن (ع )و جاسوسان معاویه : خبر شهادت امیر مؤ منان (ع )و بیعت مردم با فرزندش امام حـسـن (ع )بـه مـعـاویه رسید. مردى از قبیله حمیر را پنهانى به کوفه فرستاد و مردى از قبیله بنى القین را به بصره روانه کرد تا اخبار و اطلاعات را جمع آورى کرده و گزارش د

هند و کار بر امام حسن (ع )تباه شود. امام حسن (ع )از جریان آگاهى یافت و دستور داد: مرد حمیرى را که در کوفه ، در دکان قصابى پنهان شده بود، دستگیر کنند و گردن بزنند، و به بصره هم نوشت : جـاسـوس دیـگـر را کـه از قـبـیـله ((بـنـى القـین )) بود و در قبیله بنى سلیم پنهان شده بود بیابند. پس او را گرفته و گردن زدند.(

منابع و ماخذ:

www.wikipedia.ir

www.daneshnameroshd.ir