فایل ورد کامل مقاله ویژگیهای عناصر شیمیایی و تحلیل علمی ساختار اتمی، خواص فیزیکی و کاربردهای صنعتی و پزشکی
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
فایل ورد کامل مقاله ویژگیهای عناصر شیمیایی و تحلیل علمی ساختار اتمی، خواص فیزیکی و کاربردهای صنعتی و پزشکی دارای ۱۷۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد فایل ورد کامل مقاله ویژگیهای عناصر شیمیایی و تحلیل علمی ساختار اتمی، خواص فیزیکی و کاربردهای صنعتی و پزشکی کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله ویژگیهای عناصر شیمیایی و تحلیل علمی ساختار اتمی، خواص فیزیکی و کاربردهای صنعتی و پزشکی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله ویژگیهای عناصر شیمیایی و تحلیل علمی ساختار اتمی، خواص فیزیکی و کاربردهای صنعتی و پزشکی :
ویژگی های عناصر شیمیایی
نقــره Silver
تـاریخچــه:
(آنگلوساکسون: Siolfur, Seolfor لاتین: نقره (Argentom). نقره از زمانهای قدیم شناخته شده بوده است و در کتاب انجیل عهد عقیق به آن اشاره شده است. باقی ماندههای سربارهای در آسیای دور و در جزایری در دریای اژه نشان میدهد که بشر از ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد قادر به جداسازی نقره از سرب بوده است.
منــابع
نقره به صورت خالص و در سنگهای معدنی و از جمله مهمترین آنها آرگنیت (Ag2S) و کلرید نقره (AgCL)؛ سرب، سرب-روی، مس، طلا، و سنگهای معدنی مس-نیکل وجود دارد.
مکزیک، کانادا، پرو، و ایالات متحده تولید کنندههای اصلی نقره در نیم کرهی غربی هستند.
روش تولیـــد
نقره در طی پالایش الکترولیکی مس نیز بازیابی می شود. نقره ی خالص تجاری حداقل ۹/۹۹ درصد نقره دارد. خلوصهای بیش از ۹۹
۹/۹۹ درصد به صورت تجاری قابل دسترسی هستند.
ویــژگیهــا
نقرهی خالص، درخشش فلزی سفید و خیره کنندهای دارد. کمی از طلا سختتر و بسیار شکل پذیر و چکش خوار است و از این حیث بعد از طلا و شاید پالادیم قرار میگیرد. نقرهی خالص بالاترین رسانایی الکترونیکی و حرارتی و پایینترین مقاومت تماسی را در بین همهی فلزات دارد.نقره در هوا و آب و خالص پایدار است اما در
تماس با ازن، سولفید هیدروژن یا هوای دارای گوگرد، تیره میشود. آلیاژهای نقره مهم هستند.
کـاربـرد
نقرهی ناب (نقره استرلینگ) در جواهرات و ظروف نقره که ظاهر در آنها مهمترین عامل است، استفاده می شود. این آلیاژ حاوی ۵/۹۲ درصد نقره و باقی مانده مس و یا برخی از فلزات دیگر است. نقره از مهمترین مواد در عکسبرداری است، حدود ۳۰ درصد مصرف صنعتی نقره در آمریکا به این کاربرد مربوط میشود. نقره در آلیاژهای دندانی نیز استفاده میشود. در ساخت لحیم و آلیاژهای لحیمکاری سخت، اتصالات الکتریکی و باتریهای پر ظرفیت نقره-روی و نقره-کادمیم از نقره استفاده میگردد. رنگهای نقره در ساخت مدارهای چاپی به کار میروند.در تولید آیینه از نقره استفاده میشود و میتوان آن را از طریق رسوب شیمیایی، رسوب الکتریکی یا تبخیر بر روی شیشه یا فلز رسوب داد. هنگامی که رسوب تازه است، مهمترین انعکاس دهندهی نور مرئی شناخته میشود. اما به سرعت تیره شدن و بیشتر خاصیت انعکاسی خود را از دست میدهد. نقره انعکاس دهندهی ضعیف اشعهی ماوراء بنفش است. فولمینات نقره مادهی منفجرهی قدرتمندی است که گاهاً در حین فرایند نقره پوشی تشکیل میگردد. یدید نقره در باردار کردن ابرها جهت تولید باران استفاده میشود. کلرید نقره خواص نوری جالبی دارد زیرا میتوان آن را شفاف نمود، همچنین به عنوان چسب شیشه کاربرد دارد. نیترات نقره یا سنگ جهنم، مهمترین ترکیب نقره است و در عکسبرداری کاربرد فراوانی دارد. نقره قرنها بهطور سنتی در ضرب سکه در بسیاری از کشورها استفاده میشده است. البته در سالهای اخیر، مصرف نقره بسیار بیشتر از تولید آن بوده است.
ملاحــظات به کـارگیـری
در حالی که نقرهی سفید سمی محسوب نمیشود اما بیشتر نمکهای آن سمی هستند. تماس با نقره(فلز یا ترکیبهای محلول) در هوا نباید بیش از ۰۱/۰ میلی گرم بر متر مکعب (با ۸ ساعت کار روزانه و متوسط هفته ای۴۰سا
ل کار) باشد. ترکیبهای نقره را می توان در یک دستگاه چرخشی جذب کرده و نقرهی احیاء شده را در بافتهای مختلف بدن رسوب داد. شرایطی مشهود به آرگیریا با ایجاد رنگ قهوهای کمرنگ پوست و غشای مخاطی همراه است. نقره اثرات گندزدایی دارد و بسیاری از ارگانیسمهای کوچکتر را بدون هیچ صدمهی جدی به حیوانات بزرگتر از بین می برد.
قیـمت
در ۱۹۳۹، قیمت نقره توسط آمریکا تثبینوامبر ۱۹۶۱;;;..
;;;;;;;..
ضرب سکه در ۱۹۶۵;;;;;;;;;.
;;;;.. . این اولین تغییر در ضرب سکهی آمریکا از زمان وضع سیستم;;;;;;;; در ۱۷۹۲ بود. ;;;;;;;;;;;;;;;;.
;;;;;;;;;;.
ترکیب سکههای یکو پنج سنتی بدون تغییر باقی ماند. سکه های یک سنتی ۹۵درصد مس و۵ درصد روی هستند. سکههای پنج سنتی ۷۵ درصد مس و ۲۵ درصد نیکل و دلارهای قدیمی نقره، ۹۰درصد نقره و۱۰ درصد مس دارند. سکههای;;;;;;. قدیمیتر با ۹۰درصد نقره و ۱۰ درصد مس;;;;;;;;;;;;;;;.. : البته در عمل;;;;;;;;;..(قانون گریشام)
زیرا ارزش کنونی نقره از ارزش پولی آن بیشتراست. سکههای نقرهی دیگر کشورها با سکههای ساخته شده از سایر فلزات جای گزین شده است. در۲۴ ژانویهی ۱۹۶۸، حکومت آمریکا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; . از آن زمان، قیمت نقره نوسان زیادی پیدا کرده است. مثلاً در ژانویهی ۱۹۹۰، قیمت نقره تقریباً ۲۵/۵ دلار به ازای;;;;;;;;;;. بود. البته بیش نوسان قیمت به دلیل ناپایداری بازار بوده است.
نیکـــــل ( Nickel )
تـــاریخچــه
(نیکل آلمانی، ;;;;;;;;;;;.) کرونستد در ۱۷۵۱، نیکل را در کوپرنیکل (نیکولیت) کشف کرد.
منــــــابع
نیکل به عنوان یک جزء در بیشتر شهاب سنگها یافت میشود و اغلب به عنوان یکی از معیارهای تشخیص یک شهاب سنگ از سایر کانهها به خدمت گرفته میشود. شهاب سنگهای آهنی یا سیدریتها ممکن است حاوی آهن آلیاژ شده با ۵ تا ۲۰ درصد نیکل باشند. نیکل تجاری از پننلندیت و پیرهوتیت منطقهی سد بودری در انتاریو به دست میآید. این منطقه۳۰ درصد مصرف جهانی نیکل را تولید میکند.
منابع دیگری در ;;;;;، استرالیا، کوبا، اندونزی و چند جای دیگر وجود دارد.
ویـژگیهـا
نیکل سفید نقرهای است و جلای زیادی پیدا میکند. نیکل سخت، چکش خوار، شکل پذیر، نسبتاً فرو مغناطیس و رسانای نسبی حرارت و الکتریسیته است. نیکل گروه فلزات آهنـکبالت تعلق دارد و در تشکیل آلیاژها ارزش زیادی دارد.
کاربردهـــا
نیکل در تولید فولاد زنگ نزن و سایر آلیاژهای مقاوم به خوردگی مانند اینوار(R )، مونل(R )، اینکول(R ) و هستالویها (R )کاربرد فراوانی دارد. لولههای ساخته شده از آلیاژ مسـنیکل بهطور گسترده در ساخت کارخانههای آب شیرینکنی برای تبدیل آب دریا به آب شیرین استفاده میشوند. نیکل درتولید سکهها بهکار میرود. فولادنیکلدارنیز برای ;;;;;.. استفاده میشود. نیکل جزیی از نیکروم(R )، پرمالوی(R )وکستنتان نیز هس
ت.
نیکل شیشهای با رنگ سبز کمرنگ به دست میدهد. آب کاری نیکل اغلب در ایجاد پوشش محافظ روی سایر فلزات استفاده میگردد و نیکل بسیار ریز، کاتالیستی برای هیدروژنه کردن روغنهای گیاهی است. در سرامیکها، در تولید مغناطیسهای آلنیکو و در باتری ذخیرهسازی ادیسون (R ) نیز از نیکل استفاده میگردد.
ایــزوتوپهــــا
سولفات و اکسیدهای نیکل ترکیبهای مهمی هستند. نیکل طبیعی مخلوطی از پنج ایزوتوپ پایدار است. نُه ایزوتوپ پایدار دیگر نیز شناخته شدهاند.
ملاحظات بهکـارگـیری
تماس با فلز نیکل و ترکیبهای محلول نباید از ۵/۰ میلیگرم بر سانتی مکعب ( با ۸ ساعت کار روزانه و هفتهای ۴۰ ساعت کار ) تجاوز کند. بخار و گرد و غبار سولفید نیکل به عنوان ;;;;;
کُـــرم Chromium
تـاریخچــه
(آلمانی: کروما، رنگ). کُرم در ۱۷۹۷ توسط وایوکلین کشف گردید او کرم فلزی را در سال بعد از آن با رنگ خاکستری فولادی درخشان و سختی بالایی که براقکردن آن را ممکن میسازد، تهیه نمود.
منـــابع
سنگ معدن اصلی کرم، کرومیت است که در زیمباوه، روسیه، ترانوال، ترکیه، ایران، آلبانی، فنلاند، ماداگاسکارو و فیلیپین یافت میشود. معمولاً این فلز از احیای اکسید آن با آلومینیوم تولید میگردد.
کـاربردهــــا
کرم در سخت کردن فولاد، تولید فولاد زنگ نزن و ساخت بسیاری از آلیاژهای مفید استفاده میشود. مقدار زیادی کرم در آبکاری به منظور ایجاد سطحی سخت و زیبا و جلوگیری از خوردگی بهکار میرود. کرم به شیشه رنگ سبز یاقوتی میدهد و بهعنوان کاتالیست استفادهی فراوانی دارد.
صنعت نسوز نیزکرومیت را بهدلیل نقطهی ذوب بالا، انبساط حرارتی متوسط و پایداری ساختار بلورین در ساخت آجرها و مدلها مفید دانسته است.
تـرکـیبهـــــا
تمام ترکیبهای کرم، رنگی میشوند. مهمترین آنها کرومات سدیم و پتاسیم، دیکروماتهای آنها و زاجهای کرم آمونیوم و پتاسیم است. دی کروماتها به عنوان اکساینده در تجزیه کمّی و نیز در چرم سازی بهکار میروند. ساختار ترکیبها از ارزش صنعتی برخور دارند، کرومات سرب، زرد رنگ است و رنگدانه ارزشمندی محسوب میگردد.ترکیبهای کرم در صنعت نساجی بعنوان رنگبر و در صنعت هوافضا و سایر صنایع به عنوان آندکننده آلومینبوم بکار میروند.
ملاحظات به کـارگـیری
ترکیبهای کرم سمّی هستند و باید با ایمنی مناسب با آنها کار نمود.
وانــادیم Vanadium
تاریخچـــه
(الههی اسکاندیناوی، وانادیس)، وانادیم اولین بار توسط دلریو در ۱۸۰۱ کشف شد. متاسفانه، شمییدان فرانسوی به اشتباه ادعا نمود که عنصر جدید ریو تنها کرم ناخالص بوده است. خود دلریو نیز گمان کرد که اشتباه کرده است و نظر شیم
ی دان فرانسوی را پذیرفت. اینعنصر در ۱۸۳۰ توسط سفسترم مجدداً کشف شد و بهاحترام الههی اسکاندیناویـ وانادیسـ و به دلیل ترکیبهای چند رنگ زیبایش، وانادیم نام گرفت. وسکو در ۱۸۶۷ وانادیم تقریباً خاص را از طریق احیای کلرید آن با هیدروژن، جداسازی نمود. وانادیم با خلوص ۳/۹۹ تا ۸/۹۹ درصد تا ۱۹۲۲ تولید نگردید.
منابـــع
وانادیم در حدود ۶۵ کانه مختلف یافت میشود که در میان آنها، کارنوتید، رسلوکیت، وانادینت و پاتورنیت منابع مهم این فلز هستند. همچنین وانادیم در سنگ فسفات و سنگهای معدنی آهنی مشخص و در برخی از روغنهای خام به شکل ترکیبهای پیچیده آلی یافت میشود. وانادیم در شهاب سنگها نیز به میزان کم وجود دارد.
تولید صنعتی وانادیم از خاکستر نفتی امید به داشتن منابع مهمی از این عناصر را زنده نگه داشته است. وانادیم پرخلوص و نرم را میتوان از طریق احیای تریکلرید وانادیم با منیزم یا مخلوط سدیم ـ منیزم به دست آورد.
امروزه حجم زیادی از وانادیم تولیدی از طریق احیای کلسیم از V2 O5 در ظرف تحت فشار تولید میشود که روش پذیرفته شدهای از فرآیند ابداعی مککشنی و سیبایر است.
ایـزوتوپهــا
وانادیم طبیعی مخلوطی از دو ایزوتوپ است ۵V (24 درصد ) و ۵۱V (76/99 درصد ).۵V کمی رادیو اکتیو است و نیمه عمر بیش از ۱۰۱۷ * ۹/۳ سال دارد. نُه ایزوتوپ ناپایدار دیگر نیز شناخته شده اند.
ویژگــی هــا
وانادیم خالص فلز سفید براق، نرم و شکل پذیر است و مقاومت به خوردگی خوبی نسبت به بازها، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک و آب شور دارد اما در بالاتر از ۶۶۰c به سرعت اکسید میشود. این فلز استحکام سازهای خوبی دارد ونفوذکم نوترون درسطح مقطع آن برای کاربردهای هستهای مفید میسازد.
کـــــاربردها
وانادیم در تولید فولادهای ابزار تندبر و مقاوم به زنگزدگی استفاده میشود و در فولاد سازی پایدار کننده کاربید مهمی به شمار میرود.
حدود ۸۰ درصد وانادیم تولید شده امروزی به صورت فرووانادیم یا افزودنی به فولاد بکار میرود. ورقه نازک وانادیمی به عنوان عامل اتصال دهنده در روکش دهی تیتانیوم برروی فولاد استفاده میشود. پنتاکسید وانادیم در سرامیک ها و بهعنوان کاتالیس
ت استفاده میگردد. همچنین در ساخت مغناطیسهای ابر رسانا با شدت میدان ۱۷۵۰۰۰ گاووس از وانادیم استفاده میشود.
ملاحظات بکارگـیری
وانادیم و ترکیب های آن سمی هستند و باید بادقت با آنها کارکرد. حداکثر غلظت مجاز غبار V2O5 در هوا حدود ۰۵/۰ در سطح ( با۸ ساعتکار روزانه و هفته ای ۴۰ ساعت کار ) است.
قیمت
وانادیم شکل پذیر به صورت تجاری موجود است. فلز مانادیم تجاری با خلوص حدود ۹۵ درصد تقریباً ۲۰ دلار بر پوند قیمت دارد. وانادیم ( ۹/۹۹ درد ) حدود ۱۰۰۴ دلار به ازای هر انس ارزش دارد.
ایـترییــم Yttrium
تـاریخچـه
( ایتربی، دهکده ای در سوئد نزدیک واکسهلم ) ایترییا که منطقه ای حاوی ایترییم است در ۱۷۹۴ توسط گادولین کشف گردید. ایتروبی، محل معدن روبازی است که بسیاری از کانههای معدنی غیر معمول حاوی عناصر خاکی نادر و سایر عناصر را در بر میگیرد. این شهر کوچک نزدیک استکهلم علت نامگذاری اوربیوم، تربیوم، ایترییوم و همچنین ایترییم است.
در ۱۸۴۳ موساندر نشان داد که ایتریا می تواند به اکسیدهای ( یا خاک هایی ) از سه عنصر تجزیه شود. نام ایترییا به اصلی ترین آنها اختصاص یافت و بقیه اربییا و تربییا نامگذاری شدند.
منابـــع
ایترییوم در تقریباً تمام کانه های فلزات خاکی نادر وجود دارد. تجزیه نمونههای سنگ ماه که از ماموریتهای آپولو به دست آمد، وجود مقدار نسبتاً بالایی از ایترییوم را نشان داد.
ایترییوم تجاری از ماسه منازیت که حاوی حدود ۳ درصد و از باسنازیت که حدود ۲ درصد ایترییوم دارند، بازیابی می شوند. ولی عنصر ناخالص آن را در ۱۸۲۸ از طریق احیای کلرید با پتاسیم به دست آورد. هم اکنون این فلز به صورت تجاری ازطریق احیای فلورید آن با فلز کلسیم تولید میشود. روشهای دیگری برای تهیه آن وجود دارد.
ویژگـــــیهــا
ایترییم نقرهای فلزی درخشان و نسبتاً پایدار در هواست. البته تراشههای آن اگر دما از ۴۰۰c تجاوز کند مشتعل میشوند. اترییم بسیار ریز شده در هوا بسیار ناپایدار است.
کـــــاربردهـــا
اکسید اترییم یکی از مهمترین ترکیبهای اترییم است و بیشترین استفاده را دارد و به طور گستردهای در تولید یوروپیم YVO4 و فسفرهای یوروپیم Y2O3برای ایجاد رنگ در صفحه تلویزیونهای رنگی استفاده میشود. امروزه صدها هزار پوند از آن در این کاربرد مصرف میشوند. اکسید ایترییم در تولید ایترییم ـ آهن ـ لعل استفاده میشود که فیلترهای ریز موج بسیار مؤثری هستند.
ایترییم، آهن، آلومینیوم و لعل های گادولینیم با فرمول هایی مانند Y3Fe5O12 و Y3Al5O12 خواص مغناطیسی جالبی دارند. لعل آهن ایترییم کارآمدی استثنایی نیز در فرستنده و مبدل انرژی صوتی دارد. لعل و آلومینیوم ایترییم با سختی ۵/۸، به عنوان ;;;;;.. ( الماس شبیه سازی شده ) کاربرد یافته است.
مقادیر کم ایترییم ( ۱/۰ تا ۲/۰ درصد ) را می توان برای کاهش اندازه ی دانه در آلیاژهای کرم، مولیبدن، زیرکونیم و تیتانیم مقادیر کم ایترییم و در افزایش استحکام آلیاژهای آلومینیوم و منیزیم بکار گرفت. آلیاژهایی با خواص مفید دیگر را میتوان از طریق استفاده از ایترییم به عنوان افزودنی به دست آورد. این فلز را می توان بعنوان اکسیژن زدا برای وانادیم و سایر فلزات غیر آهنی بکار برد. این فلز خوب سطح مقطع کمی برای گ
یرندگی هستگی دارد.
ایترییم ۹۰، یکی از ایزوتوپ های آن است که در تعادل با همراهش ۹۰Sr به عنوان محصول انفجارهای هسته ای وجود دارد. ایترییم بعنوان کروی کننده در تولید چدن کروی مورد توجه قرار گرفته است. در چدن کروی به جایین چدن شکل پذیری زیادی دارد. ایترییم در دستگاههای لیزر و به عنوان کاتالیز در پلیمریزاسیون اتیلن نیز کاربرد یافته است. ایترییم توانایی بالقوهی استفاده در سرامیک و شیشه را نیز دارا است زیرا اکسید آن دمای ذوب بالا، مقاومت به شوک خوب و مشخصههای انبساطی کمی برای شیشه دارد.
ایـزوتـوپ
ایترییم طبیعی فقط شامل یک ایزوتوپ ۸۹Y است. نونزده ایزوتوپ ناپایدار دیگر نیز مشخص شدهاند.
قیمت
فلز ایترییم با خلوص ۹/۹۹ درصد به صورت تجاری با قیمت۷۵دلار به ازایهرپوند موجود است.
تیتـــانیـوم Titanium
تاریخچه
( لاتین: تیتان ها titan، نخستین پسران زمین، ;;;;;;;;; ) این عنصر در ۱۷۹۱ توسط گرزیگور کشف و در ۱۷۹۵ توسط کلاپروت نامگذاری شد. به هرحال تیتانیم ناخالص توسط نیلسون و پترسون در ۱۸۸۷ تهیه گردید و فلز خالص آن (۹/۹۹ درصد ) تا ۱۹۱۰ که توسط هانتر از طریق حرارت دادن Ticl4 با سدیم در یک محفظهی فولادی به دست آمد، ساخته نشده بود.
منـــابـع
تیتانیوم در شهاب سنگها و خورشید وجود دارد. سنگهای به دست آمده از سفر آپولوی ۱۷ به ماه، حضور ۱/۱۲ درصد Tio2 و سنگهای مربوط به ماموریتهای قبل درصدهای کمتری را نشان دادند.
نوارهای اکسید تیتانیوم در طیف ستارگان نوع M، همیشه وجود دارند. این عنصر نهمین عنصر فراوان در پوستهی زمین است. تیتانیم تقریباً همیشه در سنگهای آذرین و در رسوبات به دست آمده از آنها حضور دارند.
تیتانیم در کانه های روتیل، ایلمنیت، اسپن و در تیتانیت ها و سیاری از سنگ های معدن آهنی یافت میشود. تیتانیم در خاکستر زغال سنگ، در گیاهان و در بدن انسان وجود دارد.
این فلز عنصر کمیاب آزمایشگاهی بود تا این که کرول در ۱۹۴۶ نشان داد که میتوان تیتانیم را به صورت تجاری از طریق احیای تتراکلرید تیتانیم با منیزیم تولید نمود. این روش امروزه استفادهی گستردهای در تولید تیتانیم دارد. این فلز را مـیتوان از طـریق تجـزیـهی یـدیـدتـیـتــانیـم خالص سازی کرد.
ویــژگــی هـــا
تیتانیم در حالت خالص، فلز سفید و براق است و چگالی کم، استحکام خوب، راحتی ساخت و مقاومت به خوردگی عالی دارد. تیتانی
م تنها زمانی شکل پذیر است که عاری از اکسیژن باشد. این فلز که در هوا میسوزد تنها عنصری است که در نیتروژن نیز آتش میگیرد.
تیتانیم نسبت به اسید سولفوریک رقیق، اسید هیدروکلیرک و اغلب اسیدهای آلی، گاز کلر و محلولهای کلریدی مقاوم است. گزارش شده است که تیتانیم طبیعی پس از بمباران با دیوترون، بسیار رادیواکتیو میشود. تشعشعات تابیده شده اغلب پوزیترون و اشعه های گامای سخت هستند. این فلز دو شکلی است. شکا آلفای هگزاگونال در ۸۸۰C به آهستگی به شکل بتای مکعبی تبدیل میشود. این فلز با اکسیژن در حرارت زیاد و با کلر در ۵۵۰C ترکیب میشود.
فلز تیتانیم از لحاظ فیزیولوژکی، خنثی در نکست بسیار بالا با پراکنش نوری بیش تر از الماس دارد.
ایزوتوپ ها
تیتانیم طبیعی حاوی پنج ایزیوتوپ با جرم های اتمی از ۴۶ تا ۵۰ است. همگی آنها ناپایدارند. هشت ایزوتوپ ناپایدار دیگر شناخته شدهاند.
کــــاربردهــا
تیتانیم ، آلیاژساز مهمی در آلومینیوم، مولیبدن، منگنز، آهن و فلزات دیگر محسوب میشود. آلیاژهای تیتانیم به طور اساسی در هواپیما و موشکها که استحکام سبک وزن و توانایی تحمل حدود دمایی مهم است، استفاده میشوند.
تیتانیم به محکمی فولاد اما ۴۵ درصد سبک تر است تیتانیم ۶۰ درصد سنگین تر از آلومینیوم اما دو برابر مستحکم تر است. تیتانیم توانایی بالقوی استفاده در کارخانه های آب شیرینکن برای تبدیل آب دریا به آب شیرین را دارد. این فلز مقاومت عالی نسبت به آب دریا دارد و در میلگاردانها، طنابها و بادبان های کشتی و سایر قسمتهای کشتی که در معرض آب شورند، استفاده میشوند. آند تیتانیمی پوشش یافته با پلاتین در ایجاد حفاظت کاتودی در مقابل خوردگی آب نمک بکار میرود.
تیتانیوم به طور مصنوعی به عنوان ;;;;;.. تولید میشود اما نسبتاً نرم است. یاقوت های ستارهای و یاقوت های سرخ خاصیت ستارهای بودنخودرا به دلیل حضور Tio2 نشان میدهند.
دی اکسید تیتانیوم استفادهی گسترده ای هم در رنگهای ساختمانی و هم رنگهای هنری دارد زیرا دائمی است و توان پوشش دهی خوبی دارد. رنگدانه های اکسید تیتانیوم بیشترین استفاده از این عنصر را در بر میگیرند. رنگ تیتانیوم، بازتابنده عالی اشعه مادون قرمز است و به همین دلیل در رصد کننده های خورشیدی که در آنها گرما باعث ایجاد شرایط ضعیف روئیت میشود استفاده فراوانی دارد.
تتراکلورید تیتانیم برای رنگ کردن شیشه استفاده میشود. این ترکیب در هوا، بخار میشود و در تولید صفحه های دودی استفاده شده است.
قیمت
قیمت پودر تیتانیم فلزی (۹۵/۹۹ درصد ) در حدود ۱۰۰ دلار بر پوند است.
مولیبون Molybdenum
تاریخچه
(یونانی؛ مولیبدوس (Molybdos)، سرب ) پ
یش از آن که شل، مولیبدنیت را به عنوان سنگ معدن متمایزی از یک عنصر جدید در ۱۷۷۸ مشخص کند، مولیبدنیت با گرافیت و سنگ معدن سرب اشتباه گرفته میشد. این فاز در ۱۷۸۲ توسط هلم به صورت ناخالص تهیه شد. مولبیدن به صورت آزاد یافت نمیشود اما عمدتاً از مولیبدنیت به دست میآید. ولفنیت و پاولیت نیز سنگهای معدنی تجاری فرعی مولیبدن هستند.
منـــابـع
مولیبدن به صورت محصول جانبی عملیات مع
دن کاری تنگستن و مس نیز بازاریابی میگردد. این فلز از پودر ساخته شده از طریق احیای هیدروژن از تری اکسید مولیبیک تخلیص شده یا مولیبدات آمونیوم تهیه میشود.
ویـــژگــی هـــا
این فلز سفید نقرهای، بسیار سخت اما نرم تر و شکل پذیرتر از تنگستن است. ضریب کشسانی بالایی دارد و فقط تنگستن و تانتالیوم ـ از در دسترس ترین فلزات ـ نقاط ذوب بالاتری دارند. تیتانیم عنصر آلیاژی ارزشمندی است زیرا در افزایش قابلیت سخت پذیری و چقرمگی فولادهای سریع سرد و بازپخت شده سهیم است. همچنین استحام فولاد را در دمای بالا بهبود میدهد.
کـــاربردهـــا
مولیبدن در آلیاژهیا پایه نیکول مشخصی مانند هستالویها ( R ) که مقاوم به حرارت و خوردگی در مقابل محلول های شیمیایی هستند، بکار میرود. مولیبدن در دماهای بالا اکسید میشود. این فلز کاربرد جدیدی به عنوان الکترود کوره های شیشه ای برقی و انبارهها پیدا کرده است. تیتانیم در کاربردهای هسته ای و قطعات موشک و هواپیما نیز بکار میرود. مولیبدن به عنوان کاتالیست در پالایش نفت ارزشمند است. کاربردهایی نیز به صورت ماده رشتهای در استفادههای الکتریکی و الکترونیک پیدا کرده است. مولیبدن عنصر کم ولی ضروری در تغذیه گیاه است. برخی از زمینها به دلیل فقدان این عنصر در خاکشان، لم یزرع میشوند. سولفید مولیبدن به عنوان روانساز مخصوصاً در دماهای بالا که روغنها تجزیه میشوند، سودمند است. تقریباً همه فولادهای فوق مستحکم و حداقل نقطه تسلیم بالاتر از (Lb/In2 ) 300000 Psi حاوی مولیبدن از ۲۵ درصد تا ۸ درصد هستند.
جیوه (Mercury )
تاریخچـه
(سیاره عطارد ) جیوه برای چینی ها و هندوهای باستان شناخته شده بود و در مقبره های مصری با قدمت ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد یافت شد. جیوه تنها عنصر فلزی مایع رایج در دماهای معمولی است و به ندرت به صورت آزاد در طبیعت یافت میشود. سنگ معدن اصلی آن سینابار است. اسپانیا و ایتالیا تقریبا ۵۰ درصد نیاز جهانی این فلز را تولید میکنند. واحد تجاری کاری جیوه (فلاسک) است که معادل ۷۶ پوند است. این فلز از حرارت دادن سینابار در جریان هوا و چگالش بخار آن به دست میآید. جیوه فلز سنگین، سفید نقره ای، رسانای نسبتاً ضعیف گرما در مقایسه با سایر فلزات و رسانای جریان الکتریسیته است. به راحتی با بسیاری از فلزات از جمله طلا، نقره و قلع آلیاژ میشود که به این آلیاژها آمالگام (ملقمه) میگویند. سهولت ملقمه سازی آن با طلا، استفاده از آن را در بازریابی طلا از سنگ های معدنی اش ممکن ساخته است.
مهمترین نمک های آن، کلرید جیوه (بخارهای خورنده ـ بسیار سمی )، کلرید جیوه ای (کالومل، هنوز بعضاً در پزشکی استفاده میشود)، فولمینات جیوه (چاشنی انفجاری مورد استفاده فراوان در انفجارها) و سولفید جیوه (ورمیلیون، رنگدانه بسیار عالی)، ترکیبات عالی جیوه، مهم هستند. معلوم شده است که تخلیه الکتریکی بار موجب
ترکیب بخار جیوه با نئون، ارگون، کریپتون و گرنون میگردد. این محصولات که با نیروهای واندروالس اتصال یافته اند با فرمول های زیر نمایش داده میشوند :
Hgxe – Hgkr – Hgar – Hgne جیوه بسیار سمی است و براحتی از طریق اندام تنفسی، ;;;;;;. و یا از پوست ;;;;;; جذب میشود. جیوه سم جمع شونده است و در هوا به سرعت به مقادیر خطرناکی میرسد. هوای اشباع شده با بخار جیوه در ۲۰ درجه سانتیگراد حاوی غلظتی است که چندین برابر بیش از حد سمی بودن است. این خطر در دماهای بالاتر افزایش مییابد. بنابراین احتیاط در کار با جیوه اهمی
ت دارد. مخازن جیوه باید با دقت پوشش داده شود و از تراوش آن جلوگیری نمود. اگر حرارت دادن جیوه یا ترکیب های آن ضروری باشد باید در زیر هواکش با تهویه مناسب انجام گیرد. متیل جیوه یک آلاینده خطرناک است و امروزه در آب و جریانها به فراوانی یافت می شود. نقطه سه گانه جیوه ( ۸۳۴۴/۳۸- ) درجه سانتیگراد نقطه ثابتی در مقیاس دمای بین المللی (Its – ۹۰ ) است.
کاربــــردهــا
این فلز بطور گسترده در کار آزمایشگاهی برای ساخت دماسنج ها، فشارسنج ها، پمپ های نفوذی و بسیاری وسایلی دیگر استفاده میشوند. جیوه در ساخت پمپ های بخار جیوه و علایم تبلیغاتی، کلیدهای جیوه ای و سایر تجهیزات الکترونیکیبکار میرود. سایر کاربردها عبارتند از : ;;;;;;;; ، ;;;;;;;; ، ;;;;;;;; ، ;;;;;;;;
کبالت Cubalt
تاریخچــه
( آلمانی، کوبالدKobald ، روح شرور یا ;;;.. ، ;;;.. . یونانی. مامن، (Mine ). کبالت توسط برانت در حدود سال ۱۷۳۵ کشف گردید.
منــابـع
کبالت در کانه های کبالتیت و اریتریت یافت میشود. اغلب همراه سنگ های معدنی آهن، مس، سرب، نقره و نیکل وجود دارد و از آنها به عنوان یک محصول جانبی به دست میآید. درشهاب سنگها نیز کبالت وجود دارد.
مهم ترین منابع سنگ معدن آن در زئیر، مراکش و کانادا یافت میشود. مدیریت جغرافی آمریکا اعلام داشته است که پایین اقیانوس آرام شمالی احتمالاً منابع غنی از کبالت در اعماق نسبتاً کمآب نزدیک به جزایر هاوایی و دیگر ;;;;;;; آمریکا وجود دارد.
ویژگــی ها
کبالت فلز ترد و سخت و در ظاهر شبیه آهن و نیکل است. نفوذ پذیری فلزی در حدود دو سوم آهن دارد. کبالت گرایش به داشتن دو آلوتروپ در بازهی وسیعی از دما دارد. این استحاله ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..
کـاربردهـــا
کبالت با آهن ، نیکل و سایر فلزات در تشکیل آلینکو آلیژسازی میشود. آلینکو آلیاژ مستحکم و مغناطیسی غیر معمولی است که کاربردهای مهم زیادی دارد. آلیاژهای استلیت حاوی کبالت، کرم و تنگستن در ابزارهای برش پرسرعت ، پرکار و دما بالا و در ساخت قالب ها استفاده میشوند. کبالت در فولادهای مغناطیسی دیگروفولادهای زنگ نزنو آلیاژهای مورد استفاده در توربین های جت و زنراتورهای توربین گازی به کار میرود. این فلز به دلیل ظاهر، سختی و مقاومت به اکسید شدنش در آب کاری استفاده میشود.
نمک های کبالت قرن ها برای تولید رنگ های دائ
می و درخشان در چینی، شیشه، سفال، کاشی و لعب بکار میرفته است. کبالت جزء مهمی در ;;;;;;;;;;;;; . محلولکلرید ;;;;;;;;;;;. . معلوم شده است که کبالت به شکل کلرید، سولفات، استات یا نیترات در بهبود یک بیماری مشخص کمبود مادهی معدنی در حیوانات مؤثر است. خاک ها باید تغذیهی مناسب حیوانات از ۱۳/۰ تا ۳/۰ جزء در میلیون، کبالت داشته باشد.
ایزوتوپ ها
کبالت ۶۰ یک ایزوتوپ مصنوعی است که منبع مهمی برای اشعه ی گاما محسوب شده و استفادهی فراوانی به عنوان ردیاب دارد و عامل رادیوتراپی است.
قیــمت
قیمت قطعات فشردهی کبالت ۶۰ از ۱ تا ۱۰ دلار به ازای هر کوری بسته به کیفیت و فعالیت ویژه تعبیر میکند.
ملاحظات به کـارگـــیری
تماس با کبالت (بخارها و غلارهای فاز) باید به ۰۵/۰ میلی گرم بر هر مترمکعب محدود گردد (۸ساعت کار روزانه در هفته ای ۴۰ ساعت کار).
ســـرب Lead
تاریخچــــه
( انگلوساکسون: ;;;;.. (Lead). لاتین: پلمبیوم ( Plumbum ). سرب از مدت ها پیش شناخته شده است و در ;;;;. به آن اشاره گردیده است. شیمیدان ها معتقدند که سرب قدیمی ترین فلز و به ;;;;;. مربوط میشود. سرب در طبیعت به صورت آزاد اما به ندرت پیدا میشود.
منابــــع
سرب عمدتاً از گالنا ( Pbs ) و از طریق فرایند تشویه به دست میآید. آنگسیت، کریوسیت و مینیم سایر کانه های سرب دار معروف هستند.
ویــــژگیهــا
سرب فلز آبی کم رنگ مایل به سفیذ با درخشندگی زیاد، بسیار نرم، با چکش خواری بالا، شکل پذیر و رسانای ضعیف الکتریسیته است. سرب مقاومت زیادی به خوردگی دارد. لولههای سربی ;;;;;;;;;;;;.. و هنوز نیز مورد استفاده هستند. سرب به عنوان مخزن مایعات خورنده (مانند اسید سولفوریک) به کار میرود و میتوان با فزودن درصد کمی آنتیموان یا سایر فلزات آن را چقرمه کرد.
شکـــلهـای مـوجـود
سرب طبیعی مخلوطی از چهار ایزوتوپ پایدار است : ۲۰۴Pb ( 48/1 درصد) ، ۲۰۶Pb (6/23 درصد)، ۲۰۷Pb ( 6/22 درصد) و ۲۰۸Pb ( 3/52 درصد). ایزوتوپ های سرب محصولات نهایی هر سه سری از عناصر رادیو اکتیوطبیعی است : ۲۰۶Pb برای سری اورانیوم، ۲۰۷Pb برای سری اکتنیوم و ۲۰۸Pb برای سری توریم. بس
کــاربردهــا
آلیاژهای سرب عبارتند از : لحیم، فلز چاپ و فلزات ضد اصطکاکی مختلف . مقادیر زیادی از سرب ـ چه به صورت فلزی و چه دی اکسیدی ـ در باتری های ذخیره استفاده میشوند. مقدار زیادی نیز در پوشش دهی کابل، لوله کشی، ;;;;.. و در ساخت تتراتیل سرب به کار میرود. این فلز به عنوان جاذب صدا بسیار مؤثر است و برای سپر تشعشعی تجهیزات اشعهی ایکس و راکتورهای هسته ای و جذب ارتعاشات به کار میرود. سرب سفید، کربنات بازی، سرب سفید تصفیه شده، ;;;;;;.. و سایر ترکیبهای سرب به طور گسترده در رنگ ها استفاده میشوند اگرچه در سالهای اخیر استفاده از سرب در رنگ ها ;;;;;;; تا مخاطات سلامتی را حذف یا کاهش دهد.
اکسید سرب در تولید “شیشهی بلوری” ریز و ” سنگ صیقل ” با ضریب شکست بالا برای لنزهای ضد رنگ به کار میرود. نیترات و استات آن، نمک های محلول هستند. نمک های سرب از جمله ارسنات سرب به عنوان حشره کش استفاده میشوند اما استفاده از آنها در سالهای اخیر به خاطر کمخطر بودن ترکیب های آلی عملاً منسوخ شده است.
ملاحظات بکـارگــیری
در کار با سرب باید احتیاط زیادی نمود زیرا سّم تجمعی است. نگرانی های محیطی مربوط به سمی کنندگی سرب به بین المللی برای حذف سرب در بنزین انجامیده است.
گــالـــیم Gallium
تاریخچــه
( لاتین: گالیا (Gallia )، فرانسوی، لاتین: ;;;;;.. ، ;;;;;;.. ، ;;;;;; ).
این عنصر توسط مندلیف تحت عنوان اکالومینیوم پیش بینی و توصیف شد و در ۱۸۷۵ از طریق طیف نگاری توسط لکوک دبویسبایدران کشف گردید وی در همان سال، گالیم را از طریق الکترولیز محلول هیدروکسید گالیم در KOH به دست آورد.
منـابــع
گالیماغلب بهعنوان عنصرکمیاب دردیاسپور، اسپالریت، ژرمانیت، بوکسیت وزغالسنگ یافت میشود. مشخص شده است که غبارهای سوختهی زغال سنگ حاوی ۵/۱ درصد گالیم است.
ویــژگــی هــا
گالیم یکی از چهار عنصری ـ جیوه، سزیم و روبدیوم ـ است که میتوان آن را درحدود دمای اتاق مایع نمود و در نتیجه در دماسنج های دما بالا به کارگرفت. گالیم یکی از وسیعترین دامنههای حالت مایع را در میان همهی فلزات را دارد و از فشار بخار کمی حتی در دماهای بالا برخوردار است.
کــــاربـردهــا
گالیم، شیشه یا چینی را تر میکند و هنگامی که بر روی شیشه رنگ میشود آیینه ای درخشان میسازد. گالیم به طور گسترده در ناخالص سازی نیم
ه رساناها و تولید تجهیزات حالت جامد از جمله ترانزیستورها استفاده میشود.
گالات منیزیم حاوی ناخالصیهای دو ظرفیتی مانند Mn + 2 ، در فسفر پودری فعال شدهی ماوراءبنفش کاربرد یافته است. ارسنید گالیم قادر به تبدیل مستقیم برق به نورتک نام است. گالیم به راحتی با بیش تر فلزات آلیاژ میشود و به عنوان جزیی از آلیاژهای با دمای ذوب پایین کاربرد یافته است.
ملاحظات به کـــارگــیری
به نظر میرسد سمی بودن آن اندک است اما باید تا به دستآوردن اطلاعاتبیشتردرکاربا آن دقت نمود.
قیمت
این فلز را میتوان به شکل فوق خالص ( + ۹۹۹۹۹/۹۹ درصد) تهیه نمود و قیمت آن حدود ۳ دلار به ازای هر گرم است.
ســزیـم Cesinm
تاریـخچــه
( لاتین: ;;;; ، آبی آسمانی). سزیم توسط بونسن وکیرشهف درسال ۱۸۶۰ با طیفنگاری در آب معدنی دورخیم کشف گردید.
منابـــع
سزیم، یک فلز قلیایی است که در لیپودولیت، پلیوکت ( یک سیلیکات هیدراته از آلومینیوم و سزیم ) و چند منبع دیگر یافت میشود. یکی از غنی ترین منابع جهانی سزیم در دریاچهی برنیک آمریکا قرار دارد. برآورد میگردد که این منبع حاوی ۳۰۰۰۰۰ تن پلیوکت با متوسط ۲۰ درصد سزیم باشد.
سزیم را میتوان از طریق الکترولیز سیانید ذوب شده و چند روش دیگر جداسازی نمود. سزیم بسیار خالص عاری از گاز را میتوان به روش تجزیهی حرارتی از ید سزیم تهیه نمود.
ویژگــی هـا
این فلز از طریق طیفی حاوی دو خط روشن در امتداد آبی به همراه چند خط دیگر در امتداد قرمز، زرد و سبز مشخصه سازی میشود. سزیم سفید نقره ای، نرم و شکل پذیر است. سزیم الکتروپوزیتوترین و قلیایی ترین عنصر است.
سزیم، گالیم و جیوه تنها عناصری هستند که در دمای اتاق مایع میباشند. سزیم به صورت انفجاری با آب سرد واکنش میدهد و در دماهای زیر -۱۱۶C با یخ واکنش میدهد.
هیدروکسید سزیم قوی ترین باز شناخته شده ای است که با شیشه واکنش میدهد.
کـاربردهــا
به دلیل تمایل زیاد واکنش آن با اکسیژن، سزیم به عنوان ” گاززدا” در لوله های الکترونی استفاده میشود. هم چنین در پیل های فتوالکتریک و به عنوان کاتالیست در هیدروژنه کردن ترکیب های آلی خاص به کار میرود. این فلز اخیراً در سیستم های رانش یونی کاربرد یافته است. سزیم در ساعت های اتمی که تا ۵ ثانیه در ۳۰۰ سال دقت دارند
استفاده میشود. ترکیبهای مهم آن عبارتند از: کلرید و نیترات سزیم.
ایزوتوپ
سزیم از هر عنصر دیگری ایزوتوپ بیشتری (۳۲ ایزوتوپ) دارد. که جرم آنها از ۱۱۴ تا ۱۴۵ گسترده است .
قیمت
قیمت سزیم در حال حاضر حدود ۳۰ دلار به ازای هر گرم است.
روبیـدیـوم Rubidium
تاریخـچـــه
( لاتین:;;;;;;;.. ) روبیدیوم در سال ۱۸۶۱ توسط بنسن وکیرشهف درلپیدولیت معدنی با استفاده از طیف نگار کشف شد.
منـابــــع
این عنصر فراوان تر از مقداری است که تا جند سال پیش تصور میشد. امروزه گفته میشود که روبیدیوم شانزدهمین عنصر از لحاظ فراوانی در پوستهی زمین است. روبیدیوم در پلوسیت، لیتوسیت و زینوالدیت که به شکل اسیدی دارای ۱ درصد روبیدیوم است، یافت میشود. در لپییدولیت تا ۱۵ درصد روبیدیوم وجود دارد و منبع تجاری آن محسوب میگردد. کانه های پتاسیم از جمله کانه های یافت شده در دریاچهی سیرلس (آمریکا) و کلرید پتاسیم بازیافتی از آب های شور میشیگان نیز حاوی این عنصر و منبع تجاری آن می باشد. هم چنین همراه با سزیم در منبع فراوان پلوسیت در دریاچه ی برنیک (آمریکا) یافت میشود.
ویــــژگی هــــا
روبیدیوم را می توان در دمای اتاق مایع نمود . روبیدوم عنصر فلزی نقره ای و نرم است و در گروه فلزات قلیایی دومین عنصر الکتروپوزیتیو و قلیایی محسوب میگردد. خود به خود در هوا آتش می گیرد و شدیداً با آب واکنش داده و ;;;;;;; . همانند سایر فلزات قلیایی باجیوه و آلیاژهای آن با طلا، سزیم، سدیم و پتاسیم مقلمه میسازند. روبیدیوم به رنگ بنفش متمایل به رنگ زرد کم رنگ شعله ای است. فلز روبیدیوم را می توان از
طریق احیای کلریدروبیدیوم با کلسیم و چند روش دیگر تهیه نمود . این کار باید در زیر روغن معدنی خشک یا خلاء و یا محیط خنثی انجام گیرد.
ایزوتوپ هــا
بیست و چهار ایزوتوپ از روبیدیوم شناخته شده است . روبیدیوم موجود در طبیعت از دو ایزوتوپ ۸۵Rb و ۸۷Rb ساخته شده است. ردبیدیوم ۸۷ به مقدار ۸۵/۲۷ درصد روبیدیوم طبیعی وجود دارد و ساتع کنندهی اشعهی بتا با نیمه عمر ۱۰۱۰ * ۹/۴ سال است. رادیوالکتیو بودن روبیدوم معمولی به قدری است که میتوان فیلم عکاسی را در حدود ۳۰ تا ۶۰ روز در معرض آن قرار داد. روبیدوم چهار اکسید دارد : Rb2o4 – Rb2o3 – Rb2o2 – Rb2o
کـاربردهــا
از آنجا که می توان روبیدیوم را به راحتی یونیزه کرد، در ” موتورهای یونی” مورد استفاده در وسایل نقلیهی فضا پیما مورد توجه قرار گرفته است سزیم تاحدی در این کاربرد مؤثرتر است.
روبیدیوم به عنوان سیال کاری در توربین های بخار و برای استفاده در ژنراتور حرارتی ـ برقی براساس قانون هسدرود سنامسک مغناطیسی در نظر گرفته میشود.در این ژنراتور ،یونهای روبیدیم از طریق حرارت در دماهای بالا تشکیل شده و از یک میدان مغناطیسی عبور میکند . این یونها برق را هدایت و شبیه نمونه ای ازژنراتور عمل کرده و در نتیجه جریان الکتریسیته تولید می شود.روبیدیم به عنوان “گاززدا”در استوانه های خلا و به عنوان یک جزءاز سلول نوری به کار میرود.در شیشه های خاص نیز ازروبیدیم استفاده میگردد.rbag 4 i5 به دلیل دارا بودن بالاترین هدایت در دمای اتاق در میان تمام بلورهای یونی شناخته شده، دارای اهمیت است.هدایت آن در ۲۰ درجه سانتیگراد حدودا به اندازه اسید سولفوریک رقیق است.این خاصیت،استفاده از آن را در باتری های فیلمی نازک و سایر کاربردها مطرح می کند.
قیمت
قیمت حال حاضر آن در مقادیر کم حدودا ۲۵ دلار به ازای هر گرم است.
ژرمــانیــوم Germanium
تـاریـخـچـــه
(لاتین:ژرمنیا، آلمان)منولیت،وجود این عنصر را تحت
نام اکاسیلیکون در سال ۱۸۷۱پیش بینی نمود ولی عنصر ژرمانیوم در ۱۸۸۶توسط وینلکر کشف گردید.
منابع
این فلز در منابع زیر یافت می شود:
آرگیرودیت،سولفیدی ازژرمانیوم و نقره.
ژرمانیت که۸درصد از این عنصر را دارد.
سنگ های معدنی روی.
زغال سنگ و سایر کانیها.
این عنصر در حالت تجاری از غبارهای فراورش احیای سنگ های معدنی روی و هم چنین ازمحصولات احتراق زغال سنگ های خاص بدست می آید.ذخیره های عظیمی از این عنصر در آینده مسلماً منابع زغال سنگ خواهد بود.
ژرمانیوم را می توان از سایر فلزات از طریق تقطیر جزء به جزءتترا کلرید فرار آن جداسازی نمود.این روش ها امکان تهیه ژرمانیوم فوق خالص را فراهم میکند.
ویژگی ها
این عنصر خاکستری متمایل به سفید فلزی است ، در حالت خالص بلوری و ترد است و درخشندگی خود را در هواو در دمای اتاق حفظ میکند.ژرمانیوم،نیمه رسانای بسیار مهمی است.روش های ;;;;.. به تولید ژرمانیوم بلوری برای استفاده درنیمه رساناها همراه با ناخالصی تنها در حد یک جزءدر ۱۰۱۰انجامیده است.
کاربردها
هنگامی که آرسنیک،گالیم یا سایر عناصر به عنوان ناخالصی در ژرمانیوموارد میشوند،میتوان از آن به عنوان ماده ترانزیستور در هزاران کاربرد الکترونیکی استفاده نمود.رایجترین کاربرد ژرمانیوم به عنوان یک نیمه رسانا است.ژرمانیوم در بسیاری از کاربردهای دیگر از جمله عناصر آلیاژی،فسفر در لامپ های فلورسنت و به عنوان کاتالیست استفاده یافته است.
ژرمانیم و اکسید آن نسبت به نور مادون قرمز شفاف هستند و در طیف نگارهای مادون قرمز و سایر تجهیرات نوری از جمله نشان گرهای فوق حساس مادون قرمز استفاده می شوند.
ضریب شکست بالاو خواص پراکنشی اکسیدآن،ژرمانیم را به عنوان جرئی از لنزهای دوربین با دید وسیع و لنزهای شیئی میکروسکوپ مفید ساخته است.
حوزه شیمی ژرمانیوم آلی اهمیت روز افزون یافته است.ترکیب های خاصی از ژرمانیوم سم مامالین کمی دارند و در عین حال فعالیت چشمگیری در برابر باکتری های از خود نشان میدهند که آنها را به عنوان عامل های ;;;;;.. مفید می سازد.
قیمت
قیمت ژرمانیوم حدودا ۳ دلار به ازای هر گرم است.
آرسنیک Arsenic
تاریخچهص شده با ارنیکوس، نر ازاین عقیده که فلزات جنسیت(ماده یا نر)های مختلف دارند،عربی:الزنیخ، ;;. از زرنیـزر فارسی، طلا).آرسنیک در دو شکل بلوری جامد یافت می شود: زرد خاکستری یا فلزی با به ترتیب وزن مخصوص های ۹۷/۱و۷۳/۵
این اعتقاد وجود دارد که آلبرتوس مگنوس این عنصر را در ۱۲۵۰پس از میلاد به دست آورد.شرودر در ۱۶۴۹دو روش تهیه ی این عنصر را منتشر ساخت.میسپیکل ـ ارسنوپریت (Fesas)رایج ترین کانه ای است که از آن در هنگام حرارت دادن آرسنیک تصفیه شده و سولفید آهن خارج می شود.
ویـژگی هــا
این عنصر خاکستری فولادی،بسیار ترد ، بلوری و جامدنیمه فلزی است که در هوا تیره می شود و در هنگام حرارت دادن به سرعت به صورت اکسید ارسنوس با بوی سیر در میآید. آرسنیک و ترکیبهای آن سمی است.
کـاربـردهــا
آرسنیک در لحیم کاری سخت،;;;;;;;و سخت کاری و بهبود کروی کردن گلوله استفاده می شود.مهم ترین ترکیب های آن عبارتند از آرسنیک سفید، سولفیدآن، سبز پاریسی، آرسنات کلسیم و آرسنات سرب سه تای آخر به عنوان سموم و حشره کشهای کشاورزی به کار گرفته شده اند. آزمون مارش از تشکیل و آماده سازی تجزیه آرسین استفاده میکند. آرسنیک به عنوان ناخالص کننده در تجهیزات حالت جامداز جمله ترانزیستورها استفاده روز افزونی یافته است. آرسنید گالیم به عنوان ماده لیزر در تبدیل مستقیم الکتریسیته به نور تک فام به کار گرفته میشود.
سلنیم Selenium
تاریخچه
(آلمانی: سلن (selen) ماه) سلنیم در ۱۸۱۷توسط برزیلیوس کشف شد.او سلنیم را به همراه تلوریم یافت و (برای زمین) نام گرفت.
روش تـولیــد
سلنیم در چند کانه کمیاب از قبیل کروکسیت و کلوستالیت یافت میشود. در سالیان گذشته، سلنیم از غبارهای دودکش باقیمانده از فراروش سنگ های معدنی سولفیدمس به دست میآمد اما امروزه فلز آندی حاصل از تصفیه خانه های مس الکترلیتی مهم ترین منبع جهانی سلنیم را فراهم کرده است. سلنیم از طریق تشویه ی گل های حفاری با سود یا اسید سولفوریک یا ذوب احیای آنها با سود یا نیتر بازیابی می شود.
ویـژگـی هــا
سلنیم در چند شکل آلوتروپی وجود دارد. سه تای آنها عموما شناخته شده اند اما چند آلوتروپ دیگر مورد ادعا قرار گرفته اند. سلنیم رمز یا در شکل شیشه ای سیاه است.سلنیم مونوکلینک بلوری قرمز پر رنگ است،سلنیوم هگزاگونال
ی) را (که نور را مستقیما به برق تبدیل میکند) و هم رسانایی حساس به نور را (مقامت الکتریکی آن با افزایش نور دهی کاهش می یابد) از خود نشان میدهد. این ویژگی ها، سلنیم را در تولید سلولهای نوری و نور سنج های عکاسی و هم چنین سلولهای خورشیدی مفید ساخته است.سلنیم قادر به تبدیل جریان متناوب به مستقیم نیز هست و به همین دلیل در یک سو کننده ها کاربرد فراوانی دارد. در زیردمای ذوب، سلنیم نیمه رسانای نوعp است و استفاده های زیادی در کاربرد های الکترونیکی و حالت جامد پیدا کرده است.
گفته میشود که سلنیم عنصری در عمل غیر سمی است و به عنوان یک عنصر کمیاب و حیاتی محسوب میشود. البته سولفید هیدروژن و سایر ترکیب های سلنیم شدیدا سمی هستند و در عکس العمل های فیزیولوژیکی خود شبیه آرسنیک هستند.
ایـزوتـوپ هــا
سلنیم طبیعی شش ایزوتوپ پایدار دارد. پانزده ایزوتوپ دیگر نیز شناخته شده اند. این عنصر عضو خانواده گوگرد است و از لحاظ شکل ها و ترکیب های مختلفش شبیه گوگرد می باشد.
کـاربردهــا
سلنیم در کپی برداری برای تولید مکرر اسناد و نامه ها به کار میرود. در صنعت شیشه برای رنگ زدایی شیشه و برای ساخت شیشه های رنگ یاقوتی و لعاب ها از لنیم استفاده میشود.در محلول ظهور عکس و به عنوا افزودنی به فولاد زنگ نزن نیز از آن استفاده میگردد.
ملاحظـات به کـار گیـری
سلفید هیدروژن در غلظت ۵/۱ جزء در میلیون برای انسان غیر قابل تحمل است. سلنیم در برخی خاکها به مقدار کافی برای ایجاد اثرات جدی بر تغذیه حیوانات ازگیاهانی مانند ;;;.. که در چنین زمین هایی میرویند وجود دارد. تماس با ترکیب های سلنیم (هم چنینse) در هوا نباید از ۲/۰ میلی گرم بر متر مکعب ( متوسط ۸ ساعت کار روزانه و هفته ای ۴۰ ساعت کار ) تجاوز کند.
قیـمت
سلنیم حدودا ۳۰۰ دلار به ازای هر پوند قیمت دارد. هم چنین شکل فوق خالص آن با قیمت نسبتا بالاتر در دسترس است.
بــــرمBromin
تـاریـخچـه
(آلمانی: بروموس(Bromos) ، ;;;;;;..) بالارد در ۱۸۲۶ آن را کشف نمود اما تا ۱۸۶۰ به صورت کمی تهیه نشد.
منــابـع
برم به عنوان عضوی از گروه ها لوژنها از آبهای شور چاه هایی در آمریکا (میشیگانو آرکانزاس) بدست میآید. امروزه مقدارکمی برم از آب دریا که تنها حدود ۸۵ جزءدر میلیون برم دارد، استخراج می گردد.
ویــژگی هــا
برم تنهاعنصر غیرفلزی مایع است. این عنصرسنگین، متحرک و قرمز کم رنگ ـ قهوه ای است و در دمای اتاق به سرعت به شکل بخار قرمز با بوی نا مطلوب شدید شبیه کلر تبخیر شده و اثر تحریک کنندگی زیادی بر چشم ها و گلو دارد.
برم به راحتی در آب یا دی سولفید کربن حل شده و محلول قرمز رنگی میسازد که از کلر فعالیت کمتر اما از دید فعالیت بیشتری دارد. برم به سرعت با بسیاری از عناصر اتصال می یابد و خاصیت رنگبری دارد و زمانیکه بر روی پوست مالیده می شود، آسیب های دردناکی ایجاد میکند. برم مخاطرات سلامتی جدی دارد و باید در زمان کار با آن حداکثر تمهیدات ایمنی را به کار گرفت.
تـولیـد
بیشتر برم تولیدی در آمریکا در ساخت دی برمید اتیلن به کار میرفت ، این ماده در سرب زدایی از ترکیب های نفتی دارای احتراق متعادل استفاده می شود. البته سرب در نفت بدلیل مخالتات محیطی به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته است. این مساله تاثیر عمده ای بر تولید برم در آینده خواهد داشت.
کـاربردهــا
برم در ساخت;;;;..، ;;;;;;;، ترکیبهای خالص کننده آب، رنگها، پزشکی، ;;;;.. و برمید های غیر عالی برای عکاسی به کار می رود. برمیدهای عالی نیز مهم هستند.
کـریـپتـون Krypton
(یونانی:کریپتوس، مخفی) این عنصر در ۱۸۹۸ توسط رمسی و تراورس در باقیمانده حاصل از جوشاندن هوای مایع کشف شد.در ۹۶۰ به طوربین بین المللی توافق گردید که واحد اولیه طول- متر- بر حسب طیفی نارنجی – قرمز کریپتون ۸۹ تعریف شود. این تعریف جایگزین متر استاندارد پاریس شد که بر حسب میله ساخته شده از آلیاژ پلاتین- روبیدیم تعریف شده بود.در اکتبر ۱۹۸۳متر که عموما به صورت یک ده میلیونی ربع دایره محیط قطبی زمین تعریف میشد مجددا توسط انجمن بین المللی اوزان و مقیاس ها به صورت مسیر طی شده توسط نور در خلا در زمان ۲۹۹۷۹۲۴۵/۱ ثانیه تعریف گردید.
منــابـع
کریپتون در هوا به مقدار ۱جزءدر میلیون وجود دارد.معلوم شده است که اتمسفر مریخ حاو۳ /۰ جزء در میلیون کریپتون است.کریپتون جتمد عنصر بلوری سفید با ساختار مکعبی مرکز پراست که در همه گازهای نادر رایج می باشد.
ویـژگی هــا
کریپتون یکی از گازهای نجیب است و با خطوط طیفی سبز درخشان و نارنجی اش مشخص میگردد.
ایـزوتوپ هــا
کریپتون طبیعی، شش ایزوتوپ پایداردارد.امروزه هفده ایزوتوپ ناپایدار دیگرمشخصی شدهاند.خطوط طیفی کریپتون در حد ند گرم تهیه شده است و می توان آن را از چند روش تهیه نمود.
وجود فلوراید بالاترکریپتون و نمکی از یک اکسی اسیدکریپتون نیزگزارش شده است، یونهای مولکولی Arkr+ , Krh+ مشخص شده اند و مطالعه شده اند و شواهدی برای تشکیل Krxe یا Krxe+ فراهم آمده است .
کـاربـردهـا
کلاترات های کریپتون با هیدروکنون و فنل تهیه شده است .۸۵kr کاربرد تازه ای در تجزیه شیمیایی پیدا کرده است. با محصور شدن این ایزوتوپ در جامد های مختلف،کریپتونات ها تشکیل میشوند. فعالیت این کریپتونات ها به واکنش های شیمیایی در سطح حساس است و بنا بر این برآورد غلظت واکنش دهنده ها ممکن می شود.کریپتون در لامپ های فلاش عکاسی خاص برای عکسبرداری با سرعت بالا به کار میرود.
قیـمت
به دلیل قیمت بالای آن تا به امروز کاربرد های کریپتون محدود بوده است.گاز کریپتون در حال حاضر حدود ۳۰ دلار برلیتر قیمت دارد.
استـرانتـیومSterantum
تـاریخچـه
(استرانتیان(Strantian) ، شهری در اسکاتلند) ، در سال ۱۸۰۸دیوی از طریق الکترولیز آن را کشف نمود. البته کرافورد در ۱۷۹۰ کانی جدیدی (استرونتیانیت) را متفاوت با سایر کانههای باریم تشخیص داد.
شکل های موجود استرانتیوم
استرانتیوم عمدتا در سلستیت و استرونتیانیت یافت می شود. این فلز را میتوان از طریق الکترولیز مخلوط کلرید ذوب شده آن با کلرید پتاسیم و یا توسط احیای اکسید استرانتیوم با آلومینیوم در خلا و دمایی که در آن استرانتیوم تقطیر میگردد، تهیه نمود.
سه شکل آلوتروپ از این فلز با دماهای تبدیل ۲۳۵ و ۵۴۰ درجه سانتیگراد وجود دارد.
ویـژگی هــا
استرانتیوم از کلسیم نرم تر است و سریع تردرآب تجزیه میشود. نیتروژن را در زیر ۳۸۰ درجه سانتیگراد جذب نمیکند و برای جلوگیری ازاکسایش باید آن را در زیر کروزین نگهداری نمود.
استرانتیومی که تازه بریده شده ات ظاهر نقره ای دارد اما سریعا با تشکیل اکسید به زرد کم رنگ تبدیل میشود. تکه های بسیار ریز آن خود بخود در هوا مشتعل میشوند. نمکهای فرار استرنتیوم بر روی شعله رنگ قرمز لاکی زیبایی ایجاد میکنند. این نمکها در مواد محترقه و تولید فشفشه استفاده می شوند.
ایـزوتوپ هـا
استرانتویم طبیعی مخلوطی از چهار ایزوتوپ پایدار است. شانزده ایزوتوپ ناپایدار دیگر نیز شناخته شده اند. مهم ترین آنها ۹۰sr با نیمه عمر ۲۹ سال است و محصول فعالیت هسته ای و دارای مشکلات سلامتی می باشد.این ایزوتوپ یکی از بهترین ساطع کننده های بتای پر انرژی با عمر طولانی است که در دستگاه های تولید نیروی کمکی هسته ای (snap) به کار میرود.
امید به استفاده از این تجهیزات در ماشین های فضائیها ،ایستگاه های هواشناسی دور، شناورهای دریای و جاهایی که به منبع نیروی الکتریکی – هسته ای – سبک و با دوام نیاز است، وجود دارد.
کـاربردهـا
در حال حاضر استفاده عمده از استرانتیوم در تولید شیشه برای لامپ تصویر های تلویزیون رنگی است. همچنین در ساخت مغناطیس های مزیتی و تصفیه روی به کار میرود.نیترات استرانتیوم یک ماده نوری جالب است زیرا ضریب شکست فوق العاده بالا و پخش نور بیشتر از الماس دارد.
استرانتیوم به عنوان ;;;;;;.. به کار گرفته شده است. اما بسیار نرم می باشد. این عنصر درطبیعت یافت نمی شود.
قیـمت
فلز استرانتیوم(خلوص۹۸ /۰)در ژانویه ۱۹۹۰ حدودا ۵ دلار بر انس قیمت داشت.
نیـوبـیم (Niobium)
تـاریخچـه
(نیوبه(Niobe) ، دختر تانتالوس(Tantalus)کشف نیوبیم در ۱۸۰۱ توسط هاتچت در سنگ معدن فرستاده شده به انگلستان و یک قرن پیش از آنکه توسط جان وینتروپ جوان اولین حاکم کانکتیکات کشف شود، اتفاق افتاد.این فلز نخستین بار در ۱۸۶۴ توسط بلومستراند از طریق احیای کلرید آن با حرارت دادن در محیط هیدروژن تهیه شد.
نام نیوبیم در سال۱۹۵۰پس از صد سال بحث توسط انجمن بین المللی شیمی محض و کاربردی پذیرفته شد. بسیاری از جوامع شیمی پیشرو و سازمان های دولتی، این عنصر را با اسم نیوبیم عنوان می کنند. با این حال بیشتر متالوژها، جوامع پیش رو در فلزات و همه ی تولید کننده های پیشرو در آمریکا به جز یکی از آنها هنوز این عنصر را با نام (کلومبیم) مطرح مینمایند.
منــابـع
این عنصر در نیوبیت (یا کلومبیت)، نیوبیت – تانتالیت، پاروکرواوکسنیت یافت می شود. منابع عظیمی ازنیوبیم- همراه کربناتیت ها (سنگ های کربن- سیلیکاتی) به عنوان یک جزء از پاروکر یافت شده اند. ذخایر بزرگ سنگ معدن در کانادا، برزیل، نیجریه، زئیر و روسیه پیدا شده اند.
ویــژگی هــا
نیوبیم فلز درخشان، سفید، نرم و شکل پذیری است که در مجاورت هوا در دمای اتاق پس از زمان طولانی به آبی کم رنگ تغییر می یابد. اکسید شدن این فلز در هوا در ۲۰۰ درجرون محفظه نگهداری شود.
کــاربردهـا
نیوبیم در مفتول جوشکاری قوسی در انواع پایدار شده در فولاد های زنگ نزن به کار میرود، هزاران پوند از نیوبیم در سیستم های پیش رفته از جمله در برنامه های فضایی جمینی استفاده شده است.
این عنصر خواص ابررسانایی دارد.مغناطیس های ابر رسانااز رشته Nb-Zr ساخته شده اند که خاصیت ابر رسانایی خود را در میدان های مغناطیسی قوی حفظ میکنند. این نوع کاربرد، امید به تولید مستقیم و زیاد نیروی برق راتقویت می کند.
ایـزوتوپ هــا
هجده ایزوتوپ از نیوبیم شناخته شده اند. این فلز را می توان از تانتالیم جداسازی و به چند روش تهیه نمود.
قیــمت
فلز نیوبیم (خلوص۵/۹۹) حدودا ۷۵ دلار به ازای هر پوند قیمت دارد.
تکنسیم Technetium
تـاریـخچـه
( یونانی: تکنتوس (techneton )، مصنوعی ) عنصر چهل و سوم بر اساس جدول تناوبی پیش بینی گردید و به اشتباه تاریخ کشف آن سال ۱۹۲۵ گزارش و در آن زمان نام ماسوریم به آن داده شد. این عنصر عملا توسط پرییر و سگره در ایتالیا در سال ۱۹۳۷ کشف گردید. این عنصر در نمونه ای از مولیبدن که توسط ذرات دیوترون در شتاب دهنده برکلی بمباران شده بود یافت شد. این نمونه توسط ایلاورنس برای این محققان فرستاده شده بود. تکنوسیم اولین عنصری است که به صورت مصنوعی تولید گردیده است. پس از این کشف، جستجوی این فلز در خاک انجام گرفت. سرانجام در ۱۹۶۲، تکنوسیم ۹۹ جداسازی و در پیچلند آفریقایی (نوعی سنگ معدنی غنی از اورانیوم ) به مقدار بسیار جزئی و به صورت محصول خود به خودی شکافت اتمی توسط بی .تی کنا و پیکی کرودا شناسایی گردید. اگر این عنصر وجود داشته باشد احتمالاً غلظت آن بسیار کم است. تکنوسیم در طیف ستاره های نوعS, M, N یافت شده است و حضور آن در مواد به دست آمده از ستارگان به ارائه ی نظریه های جدید در مورد تولید فلزات سنگین در ستارگان انجامیده است.
ایـزوتوپ هـا
بیست و دو ایزوتوپ از تکنوسیم با دامنه جرمی ۹۰ تا ۱۱۱ گزارش شده اند. همه ایزوتوپ ها رادیواکتیوند. تکنوسیم یکی از دو عنصر با Z<83 (عدد اتمی) است که هیچ ایزوتوپ پایداری ندارد: عنصر دیگر پرومتیوم ( Z = 61) است. تکنوسیم سه ایزوتوپ با نیمه عمر طولانی دارند:
T99C ( T1/2 = 1/2 * 105 ( سال T98C ( T1/2 = 4/2 * 106 ( سال T97C ( T1/2 = 2/6 * 106 ( سال)
ایزوتوپ T99CM ( M نشان گر حالت متا است) با نیمه عمر ۶۱ روز در کارهای ردیابی استفاده میشود. البته مفیدترین ایزوتوپ تکنوسیم ( ساعت T99Cm(T1/2 = 6/01 است که بهدلیل نیمه عمر کوتاه ش، انرژی اشعه گاما که منتشر میکنند و توانایی ایجاد پیوند شیمیایی با بسیاری از ( مولکول های فعال زیست محیطی) در بسیاری از آزمایشهای پزشکی مربوط به ایزوتوپ رادیواکتیو استفاده میشود. از آنجا که T99C به عنوان محصول شکافت اتمی از شکافت اورانیوم در راکتورهای هسته ای تولید میشود، در طی سالها مقادیر زیادی از آن تولید شده است. مقادیری در حد چند کیلوگرم تکنوسیم وجود دارد.
تکنوسیم فلز خاکستری ـ نقره ای است که در هوای مرطوب به آهستگی کدر میشود. حالتهای معمول اکسید شدن تکنوسیم ۷+ و ۵+ و ۴+ است. در شرایط اکسید کننده، تکنوسیم ( VII ) به صورت یون پرکنتات ( TCO4 ) وجود خواهد داشت. تکنوسیم در اسید نیتریک، تیزاب سلطانی ( مخلوط اسید نیتریک و اسید هیدروکلریک ) و اسید سولفوریک غلیظ حل میشود اما در اسید هیدروکلریک با هیچ غلظتی قابل حل نیست. این عنصر عامل مقاوم به خوردگی کننده مهمی در فولادهاست و در دمای ۱۱ کلرین و پایین تر، ابررسانای عالی محسوب میشود.
قیـمت
ملاحظـات بکـارگیـری
گزارش شده است که فولادهای کربنی آرام احتمالا از طریق افزودن ۵۵ جزء در میلیون KT3O4 به طور مؤثر در مقابل آب مقطر گازدار تا دمای ۲۵۰ درجه سانتیگراد محافظت میشود، این محافظت در برابر خوردگی به سیستم های بسته محدود میگردد زیرا تکنوسیم رادیو اکتیو بوده و باید ;;;;;;;;. شود. T98C فعالیت ویژه ای در حد ۲/۶ * ۱۰۸ Bq/Y
دارد. نباید به فعالیتی در این سطح اجازه پخش شدن داد. T99C یک آلاینده خطرساز است و باید در جعبه ;;;;;;;; با آن کار کرد.
رزیـــم Ruthenium
تـاریـخچـه
( لاتین : رزنیا ( Ruthenia )، روسیه ) برزیلیوس و اسان در ۱۸۲۷ پس ماندههای باقیمانده پس از انحلال پلاتین ناخالص به دست آمده از کوه های اورال در تیزاب سلطانی را مورد آزمایش قرار دادند. با وجود اینکه برزیلیوس هیچ فلز غیرمعمولی را یافت نکرد اما اوسان ادعا نمود سه فلز جدید یافته است که یکی از آنها را روزنیوم نامید. در ۱۸۴۴ کلاوس که عموماً به عنوان کاشف رزنیم شناخته شده میشود، نشان داد که اکسید رزنیم اسان بسیار ناخالص است و یک فلز جدید در خود دارد. کلاوس ۶ گرم رزنیوم را از بخشی از یلاتین ناخالص که در تیزاب سلطانی نامحلول بود به دست آورد.
منــابـع
رزنیم به عنوان عضوی از گروه پلاتین به صورزت خالص به همراه سایر اعضای این گروه در سنگ های معدنی به دست آمده از کوه های اورال و آمریکای شمالی و جنوبی یافت میشود. همچنین این فلز به همراه سایر فلزات پلاتین در مقادیر کم اما تجاری در پنتلاندیت ;;;; ، منطقهی معدنی نیکل و در منابع پروکسینیت آفریقای جنوبی یافت میشود.
این فلز به صورت تجاری از طریق یک فرآیند پیچیده شیمیایی جداسازی میگردد و مرحله آخر آن احیای هیدروژن از کلرید رزنیم آمونیم است که یک پودر حاصل میشود. این پودر با استفاده از روش های متالوژی پودر یا جوشکاری قوس ـ آرگون فشرده میگردد.
ویـژگی هــا
رزنیم فلز سفید و سختی است که چهار تغییر شکل بلوری دارد. د
ر دمای اتاق تیره نمیشود اما به سرعت اکسید میگردد و به وسیله هالوژن ها، هیدروکسیدها و ; مورد حمله قرار می گیرد. رزنیم را با رسوب الکترولیتی یا روش های تجزیهی حرارتی آبکاری نمود. این فلز یکی از موثرترین سخت کننده های پلاتین و پالادین است و در ساخت اتصالات الکتریکی به منظور افزایش مقاومت به سایش با این فلزات آلیاژ سازی میشود. گفته میشود که آلیاژ رزنیم ـ مولیببدن در دمای ۶/۱۰ کلورین ابر رسانا ست. با افزودن ۱/۰ درصد رزنیم به تیتانیم مقاومت به خوردگی تیتانیم چند صد برابر میگردد. رزنیام کاتالیست پرکاربردی است. سولفید هیدروژن را میتوان به صورت کاتالیستی توسط نور و با استفاده از مخلوط معلّق آبی ذرات Cds به همراه دی اکسید رزنیم تجزیه کرد. گمان میرود که بتوان از این روش برای حذف H2S در پالایشگاه های نفت و سایر فرآیندهای صنعتی استفاده نمود. ترکیب هایی د
ر حداقل ۸ حالت اکسیدی یافت شدند، اما از میان آنها حالت های ۲+ ، ۳+ و ۴+ رایج ترند. تترااکسیدسدیم همانند تترااکسید اسمیم شدیدا سمی است. بعلاوه احتمال انفجار آن وجود دارد. ترکیب های رزنیم شباهت زیادی به ترکیب های کارسیمی از خود نشان میدهند.
قیــمت
این فلز حدوداً ۳۰ دلار به ازای هر گرم قیمت دارد.
رودیوم Rhodium
( یونانی : رودن ( Rhodon، گل رز) ولاستون در سال ۴-۱۸۰۳ رودیوم را در سنگ معدن پلاتین ناخالص که احتمالا از آمریکای جنوبی به دست آورده بود کشف نمود.
منابع
رودیوم به صورت خالص به همراه سایر فلزات پلاتینی در ماسه های رودخانه ای کوه های اورال وآمریکای جنوبی وشمالی یافت میشود. هم چنین با سایر فلزات پلاتینی در ناحیهی سولفید نیکل ـ مس واقع در کانادا ( منطقهی سودبوری و انتاریو ) پیدا میشود. اگرچه که مقادیر رودیوم موجود در این منابع بسیار اندک است اما مقدار فراوان نیکل فراوری شده، بازیابی رودیوم را در مقیاس تجاری امکان پذیر میسازد. تولید سالانهی جهانی رودیوم تنها ۷ تا ۸ تن است.
ویژگی ها
این فلز سفید نقره ای است و در حالت برافروخته به آرامی در هوا به رسکیو اکسید تبدیل میشود و در دماهای بالاتر دوباره به حالت عنصری برمیگردد. رودیوم نسبت به پلاتین نقطهی ذوب بالاتر و چگالی کم تری دارد. رودیوم توان بازتابندگی بالایی داشته و سخت و بادوام است.
کاربردها
استفاده اصلی رودیوم به عنوان عنصر آلیاژی در سخت کردن پلاتین و پالادیم است. این آلیاژها در سیم پیچی کره ها، المان های ترموکوپل، آستری در تولید رشته های شیشه، الکترودهای شمع هواپیما و بوته های آزمایشگاهی بکار میروند.
رودیوم به دلیل داشتن مقاومت الکتریکی پایین، مقاومت تماسی پایدار و کم و مقاومت زیاد نسبت به خوردگی به عنوان ماده اتصال الکتریکی مفیدی میباشد. رودیوم آبکاری شده که به روش های آب کاری برقی یا تبخیری تولید میگردد، بسیار سخت است و در تجهیزات نوری به کار میرود. رودیوم در جواهرات، دکورسازی و به عنوان کاتالیست نیز کاربرد دارد.
ملاحظات بکارگیری
تماس با رودیوم ( بخار و غبار فلزی به صورت عنصری ) نباید از mg/m3 ( با متوسط ۸ ساعت کار روزانه و هفته ای ۴۰ ساعت ) تجاوز نماید.
قیمت
رودیوم حدوداً ۱۰۰۰ دلار به ازای هر اونس تروی فیمت دارد.
پالادیوم Palladium
تاریخچه
پالادیوم پس از کشف سیارک پالاس که تقریباً در همان زمان روی داد نامگذاری گردید. پالاس الههی یونانی عقل و احتیاط بود.
منابع
ولاستون در کشف خود در سال ۱۸۰۳، پالادیوم را به همراه پلاتین و سایر فلزات گروه پلاتین در محل های رسوبی واقع در روسیه و آمریکا جنوبی و شمالی، اتیوپی و استرالیا یافت نمود. پالادیم به همراه منابع نیکل ـ مس آفریقای جنوبی و کانادا نیز وجود دارد. جدا کردن پالادیم از فلزات پلاتین به نوعی سنگ معدنی بستگی دارد که پالادیوم در آن یافت میشود.
ویژگی ها
این عنصر فلز سفید فولادی است که در هو ا کدر نشده و حداقل چگالی و پایین ترین نقطه ذوب را در میان فلزات گروه پلاتین داراست. در حالت تاب کاری، نرم و شکل پذیر است و انجام کار سرد استحکام و سختی آن را شدیداً افزایش میدهد . پالادین توسط اسیدنیتریک و اسید سولفوریک مورد حمله شیمیایی قرار میگیرد. این فلز در دمای اتاق ویژگی غیر معمول جذب هیدروژن تا ۹۰۰ برابر حجم خودش را داراست که احتمالاً به صورت P d2h در میآید. هنوز روشن نیست که آیا این ترکیب واقعی است یا نه ؟ هیدروژن به راحتی در پالادیوم حرارت دیده نفوذ پیدا میکند و امکان خالص سازی این گاز را فراهم مینماید.
کاربردها
پالادیوم بسیار ریز شده کاتالیست خوبی است و در واکنش های هیدوژنه کردن و هیدروژن زدایی بکار میرود. این عنصر آلیژ سازی شده و در حرفه جواهر سازی بکار میرود. طلای سفید آلیاژی از طلای رنگ زدایی شده با افزودن پالادیوم است. پالادیوم را میتوان همانند طلا به ورقی به نازکی ۲۵۰۰۰/۱ اینچ تبدیل نمود. این فلز در دندانپزشکی، ساعت سازی و ساخت تجهیزات جراحی و اتصالات الکتریکی کاربرد دارد.
قیمت
این فلز به قیمت حدوداً ۱۵۰ دلار به ازای هر اونس تروی به فروش میرسد.
کادمیم Cadmium
( لاتین، کادمیا ( Cadmia ، یونانی = کادمیا (Kadmia، نام قدیم کالامین، کربنات روی ) این عنصر در ۱۸۱۷ توسط استرومیر در ناخالصی کربنات روی کشف گردید.
بیشتر وقت ها کادمیم در مقادیر کم به همراه سنگ های معدنی روی مانند اسپالریت (ZNS ) یافت میشود. گرینوکیت (CDS ) تنها کانه ای است که در هر صورت حاوی کادمیم است. تقریباً تمام کادمیم به صورت محصول جانبی فراورش سنگ های معدنی روی، مس و سرب به دست میآید.
ویژگی ها
کادمیم فلز آبی کم رنگ ونرمی است که با چاقو برده میشود و از بسیاری جهات شبیه روی است.
کاربردها
کادمیم جزئی از برخی آلیاژهای دارای حداقل دمای ذوب است و در آلیاژهای یاتاقان با ثابت های اصطکاک کم و مقاومت به خستگی زیاد کاربرد دارد. این عنصر به طور گسترده در آب کاری استفاده میشود. به طوری که حدود ۶۰ درصد مصرف آن را در بر میگیرد. همچنین در بسیاری از انواع لحیم برای پیل های استاندارد emf ، باتری های Ni – Cd و به عنوان مانع در کنترل شکافت هسته ای کاربرد دارد. ترکیب های کادمیم در مواد شب تاب تلویزیون های سیاه و سفید و در شب تاب های سبز و آبی تلویزیون رنگی استفاده میشود. کادمیم و محلوهای ترکیبی آن سمی هستند.
ملاحظات بکارگیری
سهل انگاری در توجه به خواص سمی کادمیم می تواند موجب تماس غیر منتظره با بخارهای سمی شود. به عنوان مثال، در کار بالحیم نقره که حاوی کادمیم است باید دقت نمود. مشکلات جدی مربوط به سمی بودن آن در مدت زمان های طولانی تماس و کار با حمام های آب کاری کادمیم مشخص شده است. تماس با غبار کادمیم نباید از ۰۱/۰ میلی گرم بر متر مکعب ( به ازای متوسط ۸ ساعت کار روزانه و هفته ای ۴۰ ساعت کار ) تجاوز نماید. غلظت سقف (بیشینه) به ازای یک دوره ۱۵ دقیقه ای نباید از mg/m3 14/0 بیش تر باشد. تماس با بخار اکسید کادمیم نباید از mg/m3 05/0 در ۸ ساعت کار روزانه و هفته ای ۴۰ ساعت تجاوز نماید وبیشینه ی غلظت نباید از mg/m3 05/0 عبور کند. این مقادیر به تازگی مورد مطالعه قرار گرفته و برای کاهش خطات تماس پیشنهاد شده اند. در سال ۱۹۲۷ ، کنفرانس بین المللی وزن ها و معیارها، متر را بر حسب طول موج خط طیفی قرمز کادمیم ( مجدداً تعریف نمود به عبارت دیگر یک متر مساوی طول موج های ۵۵۳/۱ و ۱۳/۱۶۴ است. این تعریف در حال حاضر
تغییر کرده است ( کریپتون را ببینید)
قیمت
قیمت رایج کادمیم حدوداً ۱۲ دلار به ازای هر پوند است و در خلوص بالا قابل تهیه میباشد.
ایندیم Indium
تاریخچه
( به دلیل خط نیلی رنگ درخشان در طیف آن ) این عنصر توسط ریچو و ریشتر که بعداً آن را جداسازی نمود کشف کرد.
تا سال ۱۹۲۴ ، یک گرم یا بیشتر از این فلز به صورت جدا تولید شده بود. این عنصر احتمالاً به فراوانی نقره است امروزه در حدود ۴ میلیون اونس تروی از ایندیم به طور سالانه در غرب تولید میشود. در حال حاضر، کانادا سالانه یک میلیون اونس تروی ایندیم تولید میکند.
منابع
اینیدم غالباً با مواد دارای روی همراه است و بیشتر ایندیم تجاری از این مواد تهیه میشود ؛ البته ایندیم در سنگ های معدنی آهن، سرب و مس نیز یافت میشود.
ویژگی ها
ایندیم فلز نقره ای متمایل به سفید با درخشندگی فراوان و بسیار نرم است. در هنگام خمش فلز خالص، صدای جیغ بلندی شنیده میشود. ایندیم همانند گالیم شیشه را تر میکند.
کاربردها
ایندیم در تولید آلیاژها با دمای ذوب کم کاربرد یافته است :
آلیاژ ۷۶ Ga – ۲۴ In در دمای اتاق مایع است. ایندیم در ساخت آلیاژهای یاتاقان، ترانزیستورهای ژرماتیمی، یک سو کننده ها، مقاومتهای گرمایی و رساناهای نوری استفاده میشود. میتوان ایندیم را بر روی فلز دیگر آبکاری کرد و یا بخار آن را روی شیشه نشاند و آینهای به خوبی آیینه نقره ای اما با مقاومت به خوردگی محیطی بالاتر به دست آورد.
ملاحظات بکارگیری
شواهدی وجود دارد که ایندیم بو و خاصیت سمی بودن کمی دارد البته تا حصئل اطلاعات بیش تر باید در کار با آن دقت نمود.
قیمت
قیمت ایندیم حدودا ۱ تا ۵ دلار به ازای هر گرم بسته به خلوص و کمیت است. ایندیم به شکل فوق خالص در دسترس است.
تاریخچه
( انگلوساکسون : tin ، لاتین: استالیومStannum ) از باستان شناخته شده بوده است.
منابع
قلع عمدتاً در کاستریت ( Sno2 ) یافت میشود. بیش تر نیاز جهانی از مالایا، بولیوی، اندونزی، زئیر، تایلند و نجریه تامین میشود. اگر چه منابعی در آلاسکا و کالفرنیا وجود دارد اما تولید آمریکا تقریباً صفر است. قلع از طریق احیای کاستریت با ذغال سنگ در کورهی شعلهای به دست میآید.
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
یزد دانلود |
دانلود فایل علمی 