یزد دانلود |
دانلود فایل علمی فایل ورد کامل مقاله اجرای عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری؛ بررسی علمی مدیریت محیطی، فناوریهای نوین و اثرات اجتماعی
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
فایل ورد کامل مقاله اجرای عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری؛ بررسی علمی مدیریت محیطی، فناوریهای نوین و اثرات اجتماعی دارای ۱۲۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد فایل ورد کامل مقاله اجرای عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری؛ بررسی علمی مدیریت محیطی، فناوریهای نوین و اثرات اجتماعی کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله اجرای عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری؛ بررسی علمی مدیریت محیطی، فناوریهای نوین و اثرات اجتماعی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله اجرای عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری؛ بررسی علمی مدیریت محیطی، فناوریهای نوین و اثرات اجتماعی :
اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری
چکیده:
افزایش چشمگیر جمعیت و ارتقاء خواسته های بشر، جامعه انسانی را با سرعت هر چه بیشتر به سوی ماشینی شدن پیش می برد این تحول اگر چه موجبات آسایش و رفاه بیشتر را برای انسان فراهم می نماید لیکن در تقابل با طبیعت و جلوه های گوناگون آن که بی شک از ارکان حیات سالم می باشد چنگ در محیط زیست انسان و حیات جانداران انداخته و هر روز بخشی از آن را به نابودی می کشاند. توسعه شهرها و افزایش جمعیت خود عامل مهمی بر تخریب و از بین رفتن منابع طبیعی به شمار می رود.
انسان متمدن امروز با آگاهی از این واقعیت تلخ به مقابله با آثار شوم زندگی ماشینی بر خاسته و با شعار «ادامه حیات در گرو بقای محیط زیست» تلاش جدیدی را برای پاسداری از زیستگاه جانداران آغاز نموده است.
یکی از معضلات زندگی در شهرها و جوامع پرجمعیت امروزی آلودگی هوا می باشد که ادامه زندگی را بر مردم دشوار نموده است.
امروزه با پیشرفت دانش و آگاهی انسان مسلم است چنانچه با این مشکل بزرگ بطور صحیح و اصولی برخورد نشود اثرات سوء آن به محیط زیست تأثیر گذاشته و مردم را بیمار و جامعه را فلج می کند خوشبختانه در سالهای اخیر حرکت های سازنده ای در راستای این گرایش جهانی به جهت حفظ و مراقبت از محیط زیست در کلیه کشورها دنیا بالاخص کشورهای پیشرفته آغاز شده است همین آغاز نوین بخش در کشور عزیزمان گردیده و بطور پیش آهنگ در پنج مرکز استان ها از جمله: اراک مرکز استان مرکزی از سال ۱۳۷۳ با ایجاد کمربند سبز به منظور جلوگیری از آلودگی هوا شروع به فعالیت نموده است که متولی آن در اراک اداره کل محیط زیست با مشارکت شهرداری اراک می باشد.
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
-مقدمه
-تعریف
-هدف
انواع فضاهای سبز شهری
-نقش کارکردی گیاهان در فضاهای سبز شهری
۱-درختکاریها ( درختان و درختچهها)
۲- بوته کاریها( رز کاری، بوته کاری نمایش، پرچین و دیوارههای سبز، پیچها و بالا روندهها)
۳- گیاهان پوششی
۴- گلکاریها ( گلکاریهای دائمی، گلکاریهای فصلی)
۵- چمن
– شرح جزئیات مشخصات فنی
فصل اول- درختکاری در پارکها
۱-۱ آبیاری
۲-۱کود دهی و تغذیه گیاه
۳-۱ سمپاشی و دفع آفات
۴-۱ وجین علفهای هرز
۵-۱ هرس فرم و نگهداری ۱۶
۶-۱ واکاری ۱۷
۷-۱ پا بیل نمودن و سله شکنی بستر کاشت ۱۹
۸-۱ مرافبتهای ویژه ۱۹
فصل دوم—درختکاریهای معابر
۱-۲ آبیاری ۲۲
۲-۲کود دهی و تغذیه گیاه
۳-۲ سمپاشی و دفع آفات
۴-۲ وجین علفهای هرز
۵-۲ هرس و قطع اشجار
۶-۲ واکاری
۷-۲ پا بیل نمودن
فصل سوم- جنگل کاریها و کمربند های سبز
۱-۳ آبیاری
۲-۳ واکاری
۳-۳ هرس و قطع اشجار
۴- ۳ وجین علفهای هرز
۵-۳ سله شکنی
۶-۳ مبارزه با آفات و بیماری وحیوانات و جوندگان
۷-۳ کود دهی و تغذیه گیاه
۸-۳ آثار بعضی از آفات و امراض متداول و چگونگی کنترل آنها
فصل چهارم- بوته کاریها
۱-۴ آبیاری ۵۳
۲-۴ وجین علفهای هرز ۵۵
۳-۴ سله شکنی ۵۶
۴-۴ کوددهی و تغذیه گیاهی
۵-۴واکاری
۶-۴ گل گیری
۷-۴ سمپاشی و دفع آفات
۸-۴ هرس فرم و هرس نگهداری
۹-۴ نظافت
۱۱-۴ مراقبتهای ویژه
فصل پنجم- گیاهان پوششی
۱-۵ آبیاری
۲-۵کود دهی و تغذیه گیاه ۶۷
۳-۵ سله شکنی ۶۸
۴-۵ وجین علفهای هرز
۵-۵ هرس و چیدن شاخههای خشک شده
۶-۵ سمپاشی و دفع آفات
۷-۵ واکاری
۸-۵ نظافت
۹-۵ مراقبت های ویژه
فصل ششم—گلکاریهای فصلی
۱-۶ آماده سازی بستر کاشت ۷۲
۲-۶ کود دهی و تغذیه گیاهی ۷۳
۳-۶ نشا کاری ۷۴
۴-۶ آبیاری ۷۴
۵-۶ وجین علفهای هرز ۷۴
۶-۶ واکاری ۷۵
۷-۶ گل گیری ۷۵
۸-۶ سمپاشی و دفع آفات ۷۵
۹-۶ تجدید کاشت ۷۶
فصل هفتم- چمن
۱-۷ آبیاری ۷۷
۲-۷ چمن زنی ۷۸
۳-۷ کود دهی و تغذیه چمن ۸۰
۴-۷ وجین علفهای هرز ۸۱
۵-۷ لکه گیری و ترمیم چمن ۸۲
۶-۷ تهویه چمن ۸۲
۷-۷- سمپاشی و دفع آفات ۸۳
۸-۷ نظافت ۸۳
فصل هشتم—مراقبت و نگهبانی
۱-۸ تامین لباس کار متناسب با نوع وظیفه ۸۵
۲-۸ وظایف مراقبین و نگهبانان ۸۶
۳-۸ آموزش عوامل اجرایی ۸۷
فهرست بهای ماهانه نگهداری فضای سبز( چمن و گل ) ۸۸
فهرست بهای ماهانه نگهداری فضای سبز ( درخت و ارقام ردیفی ) ۹۵
نتیجه گیری ۱۰۶
پیشنهادات ۱۰۷
فهرست منابع ۱۰۸
-مقدمه
تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری به منظور دستیابی به کیفیتهایی در سطح کاملا مطلوب تا حد قابل قبول از طریق به کارگیری روشهای فنی در مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری صورت میگیرد. این امر مستلزم آگاهی و شناخت از مجموعه اقداماتی است که باید نسبت به یکایک اجزاء و عناصر به وجود آورنده فضاهای سبز شهری بر طبق ضوابط مشخصی به کار برده شود تا فضاهای سبز موجود را برای طولانی مدت حفظ، نگهداری و قابل استفاده نماید.
مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری در صورت آگاهی از کیفیت اقدامات اجرایی انجام شده به هنگام احداث، قادر به انجام مراقبتهایی است که علاوه بر حفظ تداوم عناصر، مواد، مصالح و تجهیزات بکار رفته، اسباب ارتقاء کیفی محیط را با تامین شرایط مناسب برای رشد و بالندگی گیاهان در ارتباط با محیط و محل استقرار و با هدف تداوم بهرهبرداری مستمر شهروندان در طولانی مدت فراهم میسازد. نخستین گام در انجام عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری در اختیار داشتن مستندات مربوط به چگونگی احداث ( مشخصات فنی عملیات ساخت و احداث فضاهای سبز ) میباشد.
در تدوین و نگارش مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، نیازهای اکولوژیکی گیاهان کاشته شده باید در نظر گرفته شود. این امر باعث میشود تا علاوه بر فراهم ساختن شرایط مناسب برای تداوم حیات و زنده مانی، بقای گیاهان کاشته شده با بکارگیری مراقبت های اصولی ( دستورالعملهای فنی- اجرایی) استفاده از تمهیدات فنی لازم فراهم و موجبات ارتقاء کیفی محیط همراه با تسهیل در امر مدیریت نگهداری مطلوب به وجود آید.
-تعریف
مشخصات فنی و اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان کاشته
شده در فضاهای سبز شهری اصطلاحا به معنای تدوین و تنظیم دستورالعملهایی است که به موجب آن ضوابط و روشهای مناسب و مطلوب برای نگهداری و مراقبت از گیاهان کاشته شده در یک فضای سبز شهری تشریح میگردد.
بر اساس چنین دستورالعملهایی روشهای اجرایی انجام عملیات اجرایی مراقبت و نگهداری از گیاهان باید تحت شرایط پیش بینی شده و قابل کنترل در شرایط مطلوب تعریف گردد تا امکان انجام وظیفه عوامل اجرایی ( پیمانکاران) بر اساس استانداردهای کیفی یکسان، قابل قبول و مطلوب میسر شود. بدیهی است نتایج کیفی حاصل از انجام عملیات مراقبت و نگهداری در روشهای تعریف شده باید از آنچنان وضوحی برخوردار باشند تا کارفرما، پیمانکار و دستگاه نظارت جملگی از مفاد آن به ادراکات ذهنی دست یابند.
-هدف
با توجه به تعریف ارائه شده، هدف از تدوین مشخصات فنی- اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، انشای دستورالعملهایی است که به موجب آن عوامل اجرایی نگهداری کننده از فضاهای سبز شهری موظف خواهند بود تا تحت شرایط مشخص و با بکارگیری روشهای توصیه شده، عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان را در زمانهای مشخص
و در دوره زمانی معینی به انجام رسانند.
نظر به اینکه در تدوین دستورالعملهای مشخصات فنی- اجرایی، وظایف عوامل اجرایی برای انجام کارهای معین بصورت استانداردهای کیفی بیان میگردد، بنابراین با دسترسی به چنین ابزاری علاوه بر فراهم شدن زمینه مناسب برای ارزیابی از اقدامات اجرایی انجام شده، امکان پرداخت منصفانه حق الزحمه از طریق تبدیل پارامترهای کیفی به پارامترهای کمی میسر و پرداخت صورت وضعیتها را بر اساس فهرست بهای پایه امکان پذیر میگرداند.
-تنوع فضاهای سبز شهری
فضاهای سبز شهری به اشکال مختلفی بروز مییابند که عمده ترین آنها را میتوان در سیمای پارکهای شهری نظیر: پارکهای محله، ناحیه، منطقه، شهری، فرا شهری، رفیوژها—بلوارها و میادین، حاشیه معابر، جنگل کاریها و کمربندهای سبز در داخل و یا حاشیه شهرها سراغ گرفت.
احتمال وقوع برخی نارساییها در حین انجام عملیات مراقبت و نگهداری از پوشش گیاهی فضاهای سبز شهری به علت عدم دسترسی به مشخصات فنی عملیات اجرایی در طرحهای احداث و ایجاد فضای سبز و یا سهل انگاری عوامل اجرایی به هنگام اجرای عملیات احداث باعث میگردد تا در نگهداری گیاهان موجود از نظر تامین نور کافی، خاک مناسب و حفظ رطوبت مورد نیاز مشکلاتی به
وجود آید . این امر به مرور و با ایجاد رقابت در بین گیاهان در حال رشد به عنوان موجوداتی زنده سبب تغییر فرم و غلبه یابی برخی از گیاهان بر گروهی دیگر شده و در طولانی مدت موجبات مخدوش شدن سیمای عمومی طرح و از دست رفتن احساس روابط کار کردی در یک مجموعه فضای سبز را فراهم میسازد.
آگاهی از سرشت و نیازهای اکولوژیکی گیاهان در فرایند مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری میتواند برنامه ریزی واقع بینانه تری را برای انجام به موقع و صحیح عملیات حمایتی و مراقبتی و در حفاظت و نگهداری از هر طرح احداث شده فضای سبز را فراهم نماید.
– نقش کارکردی گیاهان در فضاهای سبز شهری
گیاهان بر حسب کارکرد قابل انتظارشان از بکارگیری در طرح توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری در یکی از گروههای زیر قرار میگیرند:
۱- درختکاریها
درختان و درختچهها علاوه بر دارا بودن برخی تفاوتهای ظاهری، به هنگام اجرای عملیات مراقبت و نگهداری به تیمارهای مراقبتی خاصی نیاز دارند.
انجام و یا عدم اجرای برخی تیمارها در میزان هزینه بری عملیات مراقبتی تاثیر مستقیم بر جای میگذارد. بنابراین در بیان مشخصات این گروه از گیاهان میتوان تعاریف زیر را بصورت قرار دادی مورد استفاده قرار داد:
درختان- گروهی از گیاهان چوبی هستند با ارتفاع زیاد و معمولا بیش از ۳ متر، دارای تنه واحد و کاملا مشخص که بر روی آن شاخههای فرعی با قطر و اندازهای کوچک و باریکتر از تنه اصلی ظاهر میشوند و تاج پوشش بهم پیوسته و واحدی را بصورت مشخص و متمایز در قسمت فوقانی گیاه به وجود میآورند. از معروف ترین درختان قابل استفاده در فضاهای سبز شهری
میتوان به گونههایی همچون: انواع نارون، چنار، کاج، آیلان، افرا، پلت، بید، انواعی از زبان گنجشکها، توت، اقاقیا، تبریزی، سپیدار، سرو شیراز، زربین، سرو نقرهای سرو تبری، سدروس، لیلکی بدون خار، شاه بلوط، بلوط همیشه سبز، انواع بلوط، درخت چینی و ; اشاره نمود.
-درختچهها گیاهانی هستند چوبی، نسبتا کوتاه و مهمترین وجه تمایز آنان از درختان عدم تشخیص تنه اصلی و وجود تنه چند شاخه که از محل طوقه بصورت ساقههایی همسا
ن و با قطر مشابه ظاهر میشوند و ۵-۳ متر و گاهی نیز بیشتر ارتفاع مییابند و از این میان میتوان: گل یخ، به ژاپنی، یاس زرد، توری، ختمی درختی، دوتسیا، طاووسی، نرگس درختی، یاس بنفش، برخی انواع ژونیپرس، انواعی از زرشک، پیروکانتا، کتناستر، الیا گنوس، فندق، داغدان، سما و ; را نام برد.
درختان و درختچهها با هدف بهبود شرایط بیوکلیماتیک از طریق ایجاد حجم سبز و یا به منظور تامین سایه از طریق ایجاد فضاهای سر پوشیده و نیمه سر پوشیده، ایجاد پوشش بر روی مناظر نا مطلوب، قاب گیری چشم اندازهای زیبا، ایجاد حفاظ در مقابل وزش باد، هدایت مسیر وزش نسیم، ایجاد پس زمینه در درونمایه مناظر و چشم انداز های شهری بصورت کاشت انبوه و متراکم و یا حتی تنک و ردیفی و به صورت تک پایههایی از درختان و درختچههای کوچک و بزرگ بکار برده میشوند.
به رغم تامین برخی اهداف کارکردی خاص، جملگی در گروه درختان و درختچهها قرار گرفته و اصطلاحا « درختکاری» نامیده میشوند و با قرار گرفتن در یکی از موقعیتهای فوق به نیازهای مراقبتی متناسب با آن احتیاج پیدا کرده و عملیات خاصی را میطلبند.
در میان درختان و درختچهها وجود دو ویژگی متمایز « پهن برگ و خزان کننده» و یا « سوزنی برگ و همیشه سبز» باعث میشود تا نیازهای مراقبتی هر گروه با توجه به موقعیت کاربردی آنان از تفاوتهایی نیز برخوردار شود. از اینرو ضروری است تا در تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری این موضوع مورد توجه قرار گیرد.
۲- بوته کاری
بوتهها رستنیهای چوبی پر شاخ و برگ با ساقههای خشبی و یا نیمه خشبی میباشند که شباهت زیادی با درختچهها دارند با این تفاوت که ارتفاع و اندازه بوتهها در مقایسه با درختچهها کوتاهتر بوده و معمولا کمتر از ۲-۱۵ متر ارتفاع دارند، غالبا در نزدیکی سطح زمین قرار گرفته و اصولا فاقد ساقههای با قطر زیاد میباشند.
درختچههای کوتاه نیز به لحاظ کاربرد گستردهای که در ایجاد فضاهای سبز شهری دارند معمولا همراه با بوتهها و به شکل مجتمع کاری و یا تک بوته کاشته میشوند از اینرو در گروه « بوته کاریها» قرار میگیرند. این گروه با دارا بودن کارکردهای متنوع در طرحهای ایجاد و توسعه فضاهای سبز شهری در فرمهایی متمایز از یکدیگر تحت عناوینی همچون:
رز کاری- با کاشت انواعی از گل سرخها، رزهای هیبرید و یا نسترن و;
بوتهکاریهای نمایشی- کاشت مجموعهای از انواع زرشک، یوکا، پیروکانتا و شیر خشت، اسپیره، به ژاپنی، رزماینوس، لاواندا و;.
پرچین و دیواره سبز- کاشت ردیفی و منظم انواع گیاهان هرس پذیر نظیر: برگ نو( ترون )،برخی شمشادها، پیروکانتا و یا انواعی از شیر خشت، زرشک قرمز، سرو خمرهای;.
پیچها و بالاروندهها- انواعی از گیاهان پر شاخ و برگ که قیم، پر گلا و یا پایههای نگاهدارنده نیاز دارند نظیر: گلیسین، آبشار طلا، نسترن، مو چسب و ;. در توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری مورد استفاده قرار میگیرند. از اینرو باید با در نظر گرفتن سرشت متنوع این قبیل از گیاهان و توجه به نیازهای اکولوژیکی آنان بر اساس موقعیتهایی که بکار برده شدهاند تحت عملیاتی مراقبتی و نگهداری مناسب قرار گیرند.
۳-گیاهان پوششی
ایجاد پوشش بر روی سطح خاک در معرض فرسایش و یا سطوح شیبدار ایجاد شده در طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری با بهره گیری از تنوع گستردهای از گیاهان علفی و یا حتی سایه پسند متداول است و گیاهانی همچون: عشقه، سانتولینا، آجوگا و ;. و برخی از انواع رزهای رونده، شیر خشت رونده و یا حتی ژونیپروسهای خزنده به صورت گسترده و بدین منظور مورد استفاده قرار میگیرند.
در پارهای موارد بعلت در نظرنگرفتن نیازهای اکولوژیکی گیاهان در زمانی نه چ
ندان طولانی پس از کاشت و استقرار گیاه با مشکلات عدیدهای به علت از دست رفتن فرم و ظاهر طبیعی گیاه بصورت تنک شدن، غلبه یابی، بالا رفتن از سایر گیاهان مواجه میشویم. بنابراین به هنگام تدوین مشخصات فنی برای نگهداری از این قبیل گیاهان باید ضمن در نظر گرفتن اهداف کارکردی از کاشت گیاهان اکولوژیکی آنان توجه لازم مبذول شود.
۴- گلکاری
از مهمترین اقدامات زیبا سازی در فضاهای سبز شهری میتوان به کاشت انواع مختلفی از گیاهان زینتی یک و یا چند ساله اشاره نمود که در یک دوره رویشی کوتاه و یا میان از جلوههای زیبایی برخوردار هستند. مهمترین ویژگی قابل توجه در مدیریت نگهداری از گیاهانی است که با هدف اراده و نمایش رنگهای گوناگون و ایجاد جلوههای ویژه در پیش زمینه طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری از طریق حفظ، نگهداری باید انجام پذیرد.
چنین اقداماتی در فرایند عملیات مراقبت و نگهداری عبارت خواهد بود از طراحی کاشت، انتخاب گیاه مناسب، آماده سازی، بستر کاشت، واکاری، مراقبت و باز کاشت که اغلب هم بسیار پرهزینه است. در ایجاد و احداث اغلب طرحهای توسعه فضای سبز شهری که منطبق بر اندیشه طراحی کاشت شکل گرفته است، همواره تلاش میشود تا سهم این بخش در حداقل ممکن صورت پذیرد.
در طرحهای توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری گلکاریها به یکی از دو صورت زیر انجام میشود:
گل کاری دائمی: کاشت گیاهان زینتی علفی، پیازی و ریزوم دار دو و یا چند ساله به منظور جلب توجه از طریق ارائه بافت، فرم و یا رنگهای درخشان شاخ برگ و گل با گیاهانی همچون: تاج الملوک، زبان درقفا، انگشتانه، کوکب، انواع میخک و قرنفل به صورت حاشیه کاری و یا قرار دادن در داخل گلجای، بخش قابل توجهی از فضاهای سبز شهری را به کاشت این قبیل از گیاهان اختصاص داده است.
گلکاریهای فصلی- این بخش از عملیات توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری با کاشت نشای گلهای فصلی نظیر: پامچال، لاله، سنبل، بنفشه، اطلسی، شاه پسند، لادن، داودی، کلم زینتی، انواع شب بو و; در باغچههای اختصاص یافته به آن به صورت فصلی و با ت
عویض کشت گیاه پس از یک دوره گل دهی طبق مشخصات فنی مربوطه تکرار میگردد.
۵- چمن
یکی از متداولترین کفپوشهای گیاهی انواع چمن میباشد که در اغلب طرحهای ایجاد فضای سبز شهری از جایگاهی مهم و ارزشمند برخوردار است ئ سطوح نسبتا وسیعی را نیز به خود اختصاص میدهد. در صورت عدم رعایت ضوابط فنی به هنگام عملیات آماده سازی بستر کاشت، مشکلات فراوانی را در دوره نگهداری شاهد خواهیم بود. نیاز به انجام عملیات واکاری و ترمیم از طریق لکه گیری و مرمت سبب از دست رفتن یکنواختی در بافت پیش زمینه را فراهم نموده و هزینه نسبتا زیادی را تحمیل میکند. همچنین باید در نظر داشت که هر بار تجدید عملیات کاشت و لکه گیری چمن خسارات قابل توجهی را به سایر گیاهان و تاسیسات همجوار وارد میسازد. توجه به چنین مواردی در تدوین مشخصات فنی عملیات نگهداری از چمن باعث خواهد شد تا ضمن رفع برخی نارسایی ها و کاستیها در عملیات مراقبتی از چمن، موجبات طول عمر و دوام چمن فراهم و شرایط مطلوب برای استفاده از آن را در دراز مدت بوجود آورد.
با انجام صحیح و به موقع عملیات مراقبتی از سطوح چمن کاری، ارتقای کیفی محیط حاصل میشود و از صرف هزینههای بی مورد و گزاف برای نگهداری از فضاهای سبز شهری که در مواردی به اشتباه و بدون در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آن مورد استفاده قرار میگیرد جلوگیری خواهد شد.
شرح جزییات مشخصات فنی و اجرایی
شالوده و اساس شکلگیری فضاهای سبز شهری را درختان و درختچهها به وجود میآورند . استفاده از درختان و درختچهها در طرحهای توسعه فضای سبز شهری اصولاً با اهداف گوناگونی صورت میگیرد که مهمترین آنها را میتوان در تولید اکسیژن و کاهش آلودگیهای محیطی ( هوا ، آب ، خاک ، صدا ) ایجاد تغییرات بیوکلیماتیک ، تامین نسبی آسایش زیستی ( تعدیل دمای محیط ، افزایش رطوبت نسبی ، ایجاد سایه و تنظیم جریان وزش باد و نسیم ) برشم
رد.
همچنین میتوان با استفاده از درختان و درختچهها با هدف حفاظت فیزیکی و به منظور کاهش سرعت وزش باد و کنترل فرسایش و همچنین ایجاد کننده ارزشهای بصری از طریق به وجود آوردن الگوهای سایه روشن در محیط ، منظر سازی ، قاب گیری چشم اندازها و ایجاد پوشش بر روی مناظر نامطلوب بهره گرفت .
از اینرو نقش درختان و درختچهها در پارکسازی ، حاشیههای سبز معابر ، خیابان
ها ، بلوارها و بزرگراههای شهری ، جنگلکاریها و کمربندهای سبز پیرامون شهرها اهمیت مییابد و عملیات مراقب و نگهداری از گیاهان در چنین فضاهایی باید با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آنان و از طریق به کارگیری تیمارهای مراقبتی ویژه هرکدام از سه کارکرد فوق صورت پذیرد.
گیاهان چوبی نیز همانند سایر موجودات زنده به مواد غذایی ، آب و مراقبتهای باغبانی نیاز دارند و به هنگامی که خارج از رویشگاه و زیستگاه طبیعیشان کاشته میشوند ، ضرورت تامین این قبیل نیازها افزایش مییابد . بنابراین ضروری است تا در تنظیم دستورالعملهای انجام عملیات اجرایی مراقب و نگهداری از درختکاریهای شهری با در نظر داشتن نقش کارکردی درختان براساس موقعیتی که به کار برده شدهاند ، شرح جزییات عملیات نگهداری از آنان تدوین و به مورد اجرا گذاشته شود. با توجه به موقعیتهای کاربردی درختکاریها و تنوع روشهای نگهداری از آنها به لحاظ موقعیت مکانی و محل استقرار و نیز جزییات مشخصات فنی ـ اجرایی ، عملیات مراقبت و نگهداری از درختان و درختچهها در فضاهای سبز شهری در سه فصل جداگانه تحت عناوین درختکاری در پارکها ، درختکاری حاشیه معابر ، جنگلکاریها و کمربندهای سبز توضیح داده خواهند شد.
فصل اول
ـ درختکاری در پارکها
کاشت درختان و درختچههای زینتی در پارکهای شهری یکی از مظاهر عینی استفاده از گیاهان در شکلگیری فضاهای سبز شهری است . بنابراین درختان به عنوان اسکلت فضای سبز شهری و ایجاد کننده ابعاد فضایی در پارکها از نقش تعیین کننده و با اهمیتی برخوردارند. کاشت درختان و درختچهها در پارکها به منظور دستیابی به اهداف از پیش یاد شده با استفاده از تنوع نسبتاً زیا
ه است تا عملیات اجرایی نگهداری از درختان و درختچههای کاشته شده در پارکها از پیچیدگیهای نسبی برخوردار گردد. با یادآوری این نکته که در عملیات مراقبت از درختکاریهای تزیینی توجه به نیازهای اکولوژیکی گیاهان اهمیت بیشتری مییابد ، ذکر این نکته ضرورت دارد که درک ارزشهای زیبا شناختی درختان و درختچههای زینتی تنها با شناخت صحیح از روابط کارکردی آنان و بر حسب موقعیت قرار گرفتنشان در طراحی کاشت حاصل خواهد شد.
۱ – ۱ آبیاری
• تامین نیاز آبی درختان و درختچههای زینتی باید مطابق با سیستم آبیاری طراحی شده برای همان مجموعه فضای سبز انجام شود و پیروی از الگوی آبیاری طراحی شده الزامی میباشد. آبیاری درختان و درختچههای زینتی در پارکهای برخوردار از سیستم آبیاری تحت فشار به صورت بارانی انجام میشود.
• در غیاب سیستم آبیاری تحت فشار ، آبیاری درختان باید با استفاده از شیلنگ متصل به شیرهای برداشت و یا تانکرهای سیار مجهز به سیستک پمپاژ با رعایت عدم ایجاد آبشویی در خاک پای درخت و سایر رستنیهای کاشته شده در مجاورت آنان توسط کارگران آبیار آموزش دیده انجام شود.
• دفعات و طول مدت آبیاری درختان و درختچههای زینتی کاشته شده در پارکها باید با توجه به تغییرات آب و هوایی ماههای مختلف سال انجام پذیرد.
• آبیاری درختان و درختچههای زینتی به تبعیت از برنامه کلی آبیاری سایر گیاهان باید در ساعات خنک روز انجام شود.
• در حالتی که آبیاری در بخشهایی از پارک به صورت جوی پشته ، غلام گردشی و یا کرتی انجام میشود باید ترتیبی اتخاذ شود تا با قرار دادن موانعی در مسیر حرکت آب ، سرعت جریان آب قابل تنظیم و آرام شود تا اینکه به مقدار کافی در خاک نفوذ کرده و درختان و درختچههای واقع در مسیر کاملاً سیراب شوند.
• در صورت مشاهده هر گونه نقص فنی در سیستم آبیاری و مواجه با خرابی آبپاشها و یا پارگی و سوراخ شدن شیلنگها باید به فوریت نسبت به رفع نواقص اقدام گردد.
• مسیر کانالها و جویهای آبرسانی در پارکها باید همیشه پاکیزه نگه داشته شود و از وجود هرگونه زباله ، نخاله و یا علفهای هرز پاک سازی گردد.
• ترمیم تشتک آبخور درختان و درختچههای واقع در مسیر آبیاری ثقلی در طول دوره آبیاری ضروری است . پاک سازی ، نظافت و کنترل مستمر مسیر آبیاری همراه با مرمت تشتکهای آبخور باید در طول مدت آبیاری به منظور جلوگیری از هرزروی آب انجام شود.
• محل کاشت و تشتک آبخور سوزنی برگان باید به لحاظ نیاز مداوم آنان به رطوبت کافی همواره مرطوب نگه داشته شود.
• در صورت وزش بادهای شدید ، بروز خشک سالی و یا کمبود بارندگی ، بکارگیری تمهیدات لازم به منظور سیراب سازی گیاهان از طریق آبیاری خارج از برنامه درختان و درختچههای همیشه سبز تا پیش از شروع یخبندانهای زمستانه و یا شروع زود هنگام دوره رویش گیاهان ضرورت دارد.
• چنانچه محل استقرار درختان و درختچهها در داخل چمن و یا در میان سایر گیاهان پوششی قرار گرفته باشد ، اطراف این قبیل از گیاهان باید تا فاصله نیم متری از طوقه درخت از وجود هر گونه رستنی پاکسازی و با استفاده از مالچ پوشانید تا گیاه بتواند از رطوبت کافی بهرهمند گردد.
• در صورت مشاهده پژمردگی و احساس نیاز درختان و درختچهها به آب بیشتر ، باید با استفاده از روش آبیاری شیلنگی نسبت به تامین آب مورد نیاز این قبیل گیاهان در پروژههای برخوردار از سیستمهای آبیاری تحت فشار مبادرت گردد.
۲ – ۱ کود دهی و تغذیه گیاه
کود دهی درختان و درختچهها در پارکها به قصد افزایش رشد صورت نمیگیرد از این رو در تغذیه این گروه از گیاهان باید موارد زیر رعایت شود :
الف – تغذیه با استفاده از کودهای شیمیایی
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچههای زینتی در پارکها با استفاده از کودهای شیمیایی فقط به هنگامی که سلامتی گیاه به دلیل بروز برخی کمبودها رو به زوال نهاده و با ضعیف شدن گیاه موجبات کاهش طول عمر آن فراهم میشود انجام میپذیرد. باید کود دهی با استفاده از کودهای شیمیایی مناسب و با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده صورت پذیرد.
• پیش از کود دادن به درختان باید با انجام بررسیهای لازم ، از اینکه سلامتی گیاه تحت تاثیر عوامل بیماریزا و یا بروز صدمات فیزیکی و یا حمله آفات به خطر نیفتاده باشد اطمینان حاصل شود.
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچههای زینتی در پارکها با استفاده از کودهای شیمیایی حتیالامکان نباید از طریق کود پاشی مستقیم بر روی خاک انجام شود. در فضاهای سبز شهری ترجیحاً استفاده از روش تزریق محلول کود در خاک به هنگام شروع به فعالیت رویشی درختان که سرعت جریان و حرکت شیرابهها بیشتر است با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده ک
ود قابل توصیه است . .
• تغذیه مستقیم درختان و درختچههای زینتی به روش کود پاشی سرک و با استفاده از کودهای شیمیایی گرانوله بر روی خاک در محدوده سایه انداز تاج درختان و درختچهها در مناطقی که خاک از تراکم پوشش علفی برخوردار است چندان موثر نیست .
• از بهم زدن خاک اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال به منظور مخلوط کردن آن با کود باید
احتراز شود زیرا مضرات این کار بیشتر از منافع آن است .
• محلول پاشی کودهای شیمیایی بر روی برگهای درختان و درختچهها از مناسب ترین روشهای تغذیه درختان و درختچههای زینتی به شمار میرود . در صورت برخورداری مجموعه فضای سبز از سیستم آبیاری تحت فشار ، محلول پاشی از طریق سیستم آبیاری انجام میشود. در غیر این صورت استفاده از دستگاههای سمپاش به منظور محلول پاشی کودهای شیمیایی محلول توصیه میشود .
ب – تغذیه گیاه با استفاده از کود دامی
• تغذیه درختان و درختچههای زینتی با استفاده از کود دامی پوسیده به منظور اصلاح ساختمان خاک ، افزایش نفوذ پذیری و تنفس بهتر ریشههای سطحی در محیط اطراف طوقه با رعایت عدم ایراد صدمات فیزیکی برای سایر رستنیهای علفی از ابتدای فصل پاییز تا شروع فصل رویش ضروری است .
• تغذیه گیاهی با استفاده از کود دامی پوسیده باید همراه با پابیل نمودن سایه انداز تاج و اطراف طوقه درخت انجام شود.
• در استفاده از کودهای دامی حصول اطمینان از پوسیدگی کامل ، سلامت و عدم مشاهده قارچ زدگی و یا آلودگی به آفات و عوامل بیماریزا و نیز فقدان اجسام خارجی نظیر قطعات شیشه ، سنگ ، چوب و سایر اجسام فلزی تیز و برنده و همچنین عاری بودن از وجود بذر علفهای هرز ضرورت دارد.
• در صورت مواجه با خاکهای سنگلاخی و فقیر و یا مشاهده نخالههای ساختمانی در اطراف ریشه درختان و درختچههای زینتی در زمان مناسب و به تناوب ، تعویض و جایگزینی خاک اطراف ریشه گیاه ضرورت دارد.
۳ – ۱ سمپاشی و دفع آفات
تنوع گونههای گیاهی در مجموعه فضاهای سبز شهری باعث میشود تاگسترش فعالیت و انتشار آفات و بیماریهای گیاهی در مقایسه با آن دسته از فضاهای سبزی که از تنوع گیاهی محدودتری برخوردار میباشند آثار تخریبی کمتری بر جای ماند . از این رو :
• به منظور کاهش اثرات زیان بار استفاده از سمپاشی در محوطه پارکهای شهری ، انجام اقدامات پیشگیرانه و عملیات به زراعی و مبارزه بیولوژیکی با آفات گیاهی همراه با پاکسازی محوطه کشت ، یخ آب دادن ، حذف سرشاخههای آلوده و . . . باید به مورد اجرا گذاشته شود. ترجیحاً روشهای مبارزه تلفیقی توصیه میشود.
• به منظور مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی ، پس از مبارزه بیولوژیکی و مکانیکی ، ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه از اولویت برخوردار است . مبارزه شیمیایی با آفت بر روی شاخه و برگهای درختان و درختچهها فقط به هنگام طغیان آفات ضرورت پیدا میکند.
• سمپاشی کامل درختان بلند باید با استفاده از بالابر در تمامی سطوح داخلی و خارجی این قبیل درختان انجام شود.
• به منظور ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه درختان و درختچههای زینتی ، عملیات سمپاشی باید با استفاده از سموم کم خطر و توصیه شده و رعایت کامل مقررات زیست محیطی به مورد اجرا گذاشته شود.
• عملیات سمپاشی بر علیه آفات و بیماریهای گیاهی باید با رعایت کامل اصول ایمنی و به هنگامی که وزش باد وجود نداشته و هوا کاملاً آرام باشد انجام شود.
• رعایت نکان ایمنی و مقررات زیست محیطی در استفاده از سموم شیمیایی و به کارگیری ابزار و وسایل سمپاشی و پوشیدن لباس مناسب و استفاده از ماسک توسط کارگر سمپاش الزامی است.
• به هنگام سمپاشی بر علیه آفات و بیماریهای گیاهی ، پیشبینی تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از تردد عابرین در محوطه سمپاشی شده تا حصول اطمینان از سلامتی و ایمنی محیط ضرورت دارد و در حین انجام عملیات سمپاشی نیز مراتب باید با نصب تابلوهای هشداردهنده به اطلاع عموم برسد.
• پاکسازی ، جمع آوری و بسته بندی مناسب جهت دفع بهداشتی قوطی سموم شیمیایی و تحویل به مراکز بهداشت و حفاظت کار شهرداری در اسرع وقت و پس از اتمام عملیات سمپاشی الزامی است.
۴– ۱ وجین علفهای هرز
• وجین علفهای هرز در اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال و نیز شاخههای سوزنی برگان خزنده بر روی خاک با هدف پاکسازی از وجود هر گونه رویش علفی نابجا و مزاحم مستم
راً باید صورت پذیرد.
• وجین علفهای هرز در محوطه اطراف طوقه درختان و درختچههای زینتی باید به صورت مستمر و حداقل هر دو هفته یک بار پس از آبیاری انجام شود.
• وجین علفهای هرز باید قبل از گلدهی و به بذر نشستن آنان انجام شود.
• محوطه اطراف طوقه درختان و درختچههای زینتی تا فاصله نیممتری از طوقه باید پابیل و مالچ پاشی شود تا از رویش علفهای هرز جلوگیری گردد.
• وجین علفهای هرز در داخل کانالهای آب رسانی ، جوی و پشتهها ، کرتها و همچنین داخل تشتکهای آبخور باید به صورت مستمر به مورد اجرا گذاشته شود.
• استفاده از مالچهای گیاهی بر روی سطح خاک پیرامون طوقه درختان در پارکهای شهری یکی از مناسبترین روشهای مبارزه با علفهای هرز به شمار میرود و باید به مورد اجرا گذاشته شود.
• استفاده از علفکشهای شیمیایی به منظور از بین بردن علفهای هرز در اطراف طوقه درختان و درختچههای زینتی کاشته شده در فضاهای سبز شهری ممنوع میباشد.
۵ – ۱ هرس فرم و نگهداری
هرس درختان و درختچههای زینتی در اغلب فضاهای شهری معمولا به منظور شکل دهی و تنظیم رویش و گسترش هر چه بیشتر شاخههای افقی صورت میگیرد بنابراین:
• هرس فرم سوزنی برگان زینتی که به صورت تک پایه کاشته شدهاند ضرورت ندارد.
• هرس شاخههای بلند سوزنی برگان رونده و یا خزنده که از رشد زیاد و نامتعارف برخوردار گشته و بیش از مقدار پیش بینی شده در طراحی و کاشت فضا را اشغال نموده است باید انجام شود.
• هرس فرم درختان و درختچههای زینتی باید منحصرا توسط باغبانان ماهر و آموزش دیده انجام شود.
• هرس فرم درختان و درختچههای همیشه سبز به منظور ایجاد تاپیاری
(مجسمههای درختی) منحصرا توسط باغبانان ماهر و آموزش دیده انجام شود.
• هرس نگهداری درختان و درختچههای پهن برگ خزان کننده باید در پاییز و یا زمستان هر سال با رعایت اصول کلی هرس نظیر حذف نرک در پایههای پیوندی، شاخههای شکسته، بد فرم، آفت زده و بیمار، رویشهای ناخواسته به منظور ایجاد تهویه و نور گیری بهتر در داخل تاج پوشش انجام شود.
• حذف تنه جوش، پا جوش و سرشاخههای خشکیده باید مستمرا ودر طول فصل رویش انجام پذیرد.
• هرس درختان و درختچههای زینتی در پارکها و فضاهای سبز شهری و ضدعفونی نمودن ابزار و ادوات هرس با استفاده از مواد شیمیایی مجاز و رعایت کلیه مقررات زیست محیطی قبل و بعد از اتمام انجام شود.
• بریدن و حذف شاخههای شکسته و خشکیده و مزاحم به منظور تامین ایمنی تردد عابران باید صورت پذیرد.
• پس از اتمام عملیات هرس و با استفاده از مخلوط چسب پیوند قارچ کش پوشش مناسب بر روی محل هرس به منظور جلوگیری از پوسیدگی و ممانعت از نفوذ آفات و عوامل بیماری زا به داخل گیاه ضرورت دارد.
• پس از بریدن و قطع درختان خشک شده و کنده کنی آنان با استفاده از ابزار و ادوات مناسب و رعایت دستورالعملهای قطع اشجار، محل خارج ساختن کندهها باید ضد عفونی شود.
• پس از اتمام عملیات هرس باید نسبت به خرد کردن سر شاخهها در ابعاد مناسب، جمعآوری و بسته بندی قابل حمل درختان مقطوعه در محل قطع درخت مبادرت شود.
۶-۱ واکاری
گاهی اوقات در نتیج دقت در کاشت و دست کاری شدن نهالها در موقع کاشت و یا شرایط نامساعد جوی بعضی از نهالها کاشته شده از بین می روند و جایشان خالی می ماند. چنانچه کاشت نهال از آغاز و فصل نهالکاری شروع شده باشد می توان جای نهالهای از بین رفته رابا نهالهای جدیدی (قبل از پایان همان فصل) پر کرد.
تشخیص نهالهایی که از بین رفته اند و یا نهالهایی که در شرف از بین رفتن می باشند خیلی ساده بوده و آنها را از شکل ظاهری می توان شناخت. ترک نهالهای همیشه سبز (سوزنی برگان) پژمرده شده و رنگشان زرد و برگهای سوزنیشان شروع به ریختن می کنند. نهالهای پهن برگ نیز برگهایشان یا ریخته و یا چروک می خورد ولی گاهی ممکن است که این نهالها باز هم به زندگی
خود ادامه دهند. به همین جهت پهن برگان پژمرده شده را نباید از زمین بیرون آورد بلکه در نزدیکی اینگونه نهالها باید نهال جدیدی کاشته شود تا در صورت از بین رفتن نهال قبلی جانشین آن شود.
واکاری نهالها در صورتی لازم می شود و پر ارزش خواهد بود که به مقیاس زیاد عملی گردد. به طوری که اگر در یک بخش نسبتاً کوچک جنگلکاری اگر به مقدار ۵% نهالهای از بین رفته باشد. لزومی به واکاری نهالها نبوده و نهالهای باقیمانده می توانند کمی تنگ تر سطح قسمت جنگلکاری را بپوشانند.
به طور متوسط طبق تجربیات مکتبه حدود ۱۵% درصد باید واکاری شود.
• باز کاشت درختان و درختچههای زینتی خشکیده و از بین رفته در پارکها باید با انتخاب نهال سالم و مشابه با گیاه از بین رفته و در نظر گرفتن موقعیت گیاه از بین رفته در طراحی کاشت و اندازه مشابه با گیاه قبلی صورت پذیرد.
• باز کاشت درختان و درختچههای زینتی در پارکها مستلزم امحنای کامل بقایای درخت خشکیده به ویژه خارج ساختن کندههاست .
• کنده کنی درختان و درختچههای مقطوعه باید بدون وارد ساختن هر گونه صدمه و آسیبی به سایر گیاهان و تاسیسات و ابنیه همجوار انجام پذیرد.
• مناسبترین زمان برای واکاری و باز کاشت درختان و درختچههای زینتی در پارکهای شهری از اول مهر تا پایان اسفند میباشد. کاشت سوزنی برگان و پهن برگان همیشه سبز باید در ابتدای شروع فصل رویش و در اول بهار انجام شود.
• نهال مورد نیاز برای واکاری درختان و درختچههای زینتی در پارکهای شهری باید حتیالامکان از تولیدات نهالستانهای محلی واقع در شرایط آب و هوایی مشابه با محل اجرا تهیه شود.
۷ – ۱ پابیل نمودن
سله بستن بستگی به نوع خاک دارد. چنانچه خاک سنگین و ریز بافت باشد پس از هر آبیاری سله می بندد وجود سله پای درخت باعث خفگی نهال می گردد زیرا هوا نمی تواند به ریشه برسد. بستن سله در سطح خاک باعث ترکهای عمیق می گردد که این ترکها تمام رطوبت خاک زیرین و پای درخت را به بیرون هدایت و از دسترس ریشه نهال خارج می نمایند به منظور جلوگیری از سله بستن باید خاک را از نظر فیزیکی اصلاح نمود و بعداً اطراف طشتک آبگیر درخت را مالچ پاشی از نوع خاک برگ – کود پوسیده حیوانی، خاک درّه، ماسه و پیت و ; نمود. البته پس از هر وجین سله شکنی خود بخود انجام می شود و خاک نرم شده و تهویه به خوبی انجام می گردد. به صورت
عملیات سه شکنی یکی از ضروریات رشد و نمو درختان می باشد که ضمن حفظ رطوبت، تهویه خاک را در بر دارد.
سله شکنی و پابیل نمودن اطراف طوقه نهال درختان و درختچههای زینتی در دوره استقرار ، باید در پاییز و همراه با اضافه کردن کود پوسیده دامی در سایه انداز تاج نهال و اطراف طوقه آن انجام شود. مخلوط نمودن کود شیمیایی با خاک توصیه میشود.
پابیل نمودن سطح سایه انداز تاج درختان و درختچههای بزرگ و کهنسال زینتی به ویژه در صورت مجاورت با سایر رستنیها ضرورت ندارد.
۸ – ۱ مراقبتهای ویژه
به منظور جلوگیری از شکسته شدن درخت به وسیله وزش باد و رشد مستقیم طولی نهال باید از قیم استفاده نمود. معمولاً قیم برای درختانی به کار می رود که قطر آنها از ۷۰ تا ۸۰ میلیمتر کمتر باشد. قیم ها دو نوعند فلزی و چوبی، هنگام قیم گذاری، باید دقت کرد محل قرار گرفتن قیم طوری باشد که حداکثر حمایت از درخت امکان پذیر شود. ضمن اینکه، قیم حداقل جلب توجه را داشته باشد، به این معنی که اگر درخت دارای وزن سنگین است، محل استقرار قیم باید محکم باشدو ترجیح آنکه از مصالح ساختمانی با دوام استفاده شود. برای اتصال درخت به قیم نباید از سیمهای فلزی استفاده کرد زیرا به مرور سیم داخل تنه درخت فرورفته و درنهایت آن را خفه کرده و از بین خواهد برد. بهترین وسیله برای این کار استفاده از کمربندهای برزنتی است و برای آن که کمربند به ساقه یا تنه درخت فشاری وارد نکند قطعه چوبی استوانه ای شکل قطورتر از ساقه، پهلوی ساقه درخت قرار می دهند و کمربند را به دور آن می بندند. اندازه قیم با توجه به قطر برابر سین درخت انتخاب می شود. مثلاً برای درختانی که قطر برابر سینه آنها ۷۰ تا ۸۰ میلیمتر است از قیمهای بلند و بزرگ که حدود ۵۰ میلیمتر قطر و ۵/۲ متر درازا دارند استفاده می کنند. اگر از قیم چوبی استفاده می گردد باید پوست کنی شده باشد زیرا در زیر پوست می توانند کانون پرورش و تکثیر آفات و بیماریها گردد بطور متوسط طول ضلع مقطع چوب ۴ سانتیمتر و ارتفاع آن به اندازه ای باشد که حدود ۵ سانتیمتر کوتاه تر از ارتفاع نهال باشد و انتهای قیم حدود ۳۰-۲۰ سانتیمتر پائین تر از قسمت انتهایی ریشه در زمین فرو رود.
• کنترل و بازرسی مستمر قیمها از مهمترین جنبههای مراقبتی درختان و درختچههای زینتی در طی دوره استقرار به شمار میرود از اینرو محکم ساختن اتصال شاخهها به قیم و حفاظت از تنه درختان و درختچههای زینتی در طول مدت استقرار و نیز راست و قائم قرار گرفتن آنان در مواجهه با بادهای شدید ضرورت دارد .
• به منظور پیشگیری از پوسیدگی و یا شکستگی قیم و نیز کنترل وضعیت اتصال شاخهها و همچنین ممانعت از وارد شدن آسیبهای احتمالی به پوست و تنه درختان و درختچهها بازدیدهای مستمر ضرورت مییابد .
• پاکسازی داخل تاج پوشش سوزنی برگان از برگهای خزان شده باقیمانده در داخل شاخهها ، باید مستمراً و با استفاده از تیرکهای چوبی بلند به مورد اجرا گذاشته شود .
• برف تکانی از روی شاخه درختان و درختچهها در هنگام و بعد از بارش برفهای سنگین ضروری است . به کارگیری تیرکهای چوبی بلند توسط کارگران آموزش دیده در اسرع وقت به منظور برف تکانی از روی شاخهها اجتناب ناپذیر است .
• سوزنی برگان بالغ اصولاً در مقابل سرما و یخبندان مقاوم هستند ، لیکن به منظور جلوگیری از سرمازدگی ریشه نهالهای حساس برخی از این قبیل درختان و درختچهها ، سطح خاک اطراف نهالها باید در فصل سرما تا فاصله نیممتری از طوقه با استفاده از مالچ پوشانیده شود.
• بازرسیهای مستمر سالانه به منظور اطلاع از وضعیت سلامت درختان بزرگ و کهنسال ضرورت دارد . انجام اقدامات پیشگیرانه در جهت رفع پوسیدگیهای موضعی ، ایمن سازی
و جلوگیری از وقوع خسارات ناشی از فرو افتادن شاخهها و درختان و همچنین بررسی لزوم قطع درختان کهنسال غیر قابل نگهداری در پاییز هر سال ضروری است و باید نسبت به انجام به موقع آن اقدام شود.
• در صورت وقوع حوادث طبیعی غیر قابل پیشبینی نظیر طوفان ، سیل و یا وقوع صاعقه و آتشسوزیهای اتفاقی ، قطع شاخههای شکسته و آسیب دیده در اسرع وقت و مطابق با ضوابط فنی و سپس خرد کردن و پاکسازی و بسته بندی مناسب جهت خارج ساختن زواید حاصله از محل وقوع حادثه ضرورت دارد .
• سوزاندن برگ و سر شاخههای ناشی از هرس و قطع اشجار در محوطه پارکها و فضاهای سبز شهری اکیدا ممنوع است.
• پاکسازی و جمع آوری و بسته بندی برگها، سرشاخههای ناشی از هرس و همچنین سایر زوائد گیاهی ناشی از عملیات وجین و واکاری باید بلافاصله پس از اتمام عملیات روزانه و قبل از ساعت ۳بعداز ظهر برای تهیه کمپوست و یا مالچهای گیاهی بصورت بسته بندی مناسب قابل حمل و بارگیری و تخلیه توسط پیمانکاران خدمات و پاکیزه سازی شهری به مکانهای پیش بینی شده انتقال یابد.
فصل دوم
– درختکاری معابر
کاشت درختان در حاشیه معابر علاوه بر برخورداری از کارکردهایی همچون تولید اکسیژن و کاهش آلودگی محیطی، در ایجاد تغییرات بیوکلیماتیک، حفاظت فیزیکی و تامین نسبی آسایش زیستی تاثیر داشته و در تزیین نمای عمودی فضاهای باز شهری و ایجاد ارزشهای بصری موثر میباشد. حضور ردیفهای منظمی از درختان در حاشیه خیابانها و معابر باعث میشود تا عملیا
ت اجرایی نگهداری از آنان به توجهاتی خاص نیاز داشته باشد:
۱-۲ آبیاری
بخشی از آب مورد نیاز درختان کاشته شده در حاشیه خیابانها به علت قرار گرفتن در مجاورت با جوی آب که به هنگام بارندگی نقش هدایت و تخلیه روان آبهای سطحی را دارا میباشد به سهولت و غالبا با صرف هزینه کمتری صورت میگیرد. لیکن آبیاری درختان و درختچههای کاشته شده در چنین فضاهایی در فصول خشک و یا در مواجهه با کمبود آبهای جاری مستلزم آبیاری است بنابراین:
• آبیاری درختان کاشته شده در حاشیه معابر به علت دسترسی عموم مردم و احتمال دستکاری یا آسیب رسانی به تاسیسات آب رسانی بصورت قطرهای و یا بارانی میسر نیست. از این رو آبیاری درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر با استفاده از شیرهای برداشت که به صورت مخفی در مسیر درختکاریهای معابر تعبیه شدهاند انجام میپذیرد. در غیاب وجود چنین تاسیساتی، آبیاری درختان حاشیه معابر باید با استفاده از تانکرهای سیار آب رسانی و توسط کارگران آبیار بصورت کرتی یا جوی پشته انجام شود.
• هرگونه تغییر در تعداد دفعات و طول مدت آبیاری درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر به علت شرایط ناشی از تغییرات آب و هوایی در طول ماههای مختلف سال فقط در صورت ابلاغ دستورالعمل دستگاه نظارت انجام خواهد شد.
• آبیاری درختان واقع در حاشیه معابر باید در ساعات خنک روز و حتیالامکان شبها انجام شود.
• آبیاری درختان واقع در حاشیه معابر در صورت استفاده از تانکر سیار آبرسان مجهز به سیستم پمپاژ همواره باید از محل مشخصی شروع شود.
• به منظور تنظیم سرعت جریان آب در آبیاری درختان و درختچههای واقع در حاشیه معابر که به روشهای کرتی و یا جوی پشته انجام میشود، با قرار دادن موانعی در مسیر جریان آب، باید امکان نفوذ بیشتر آب به داخل خاک جهت سیراب ساختن کامل گیاهان فراهم شود.
• رعایت نظم آبیاری درختان واقع در حاشیه معابر به ویژه در طول فصول خشک الزامی است. در غیر اینصورت به علت واکنش درختان به تغییر دور آبیاری، برگ ریزان خارج از فصل به وقوع خواهد پیوست.
• مناسبترین نوبتهای آبیاری برای درختان واقع در حاشیه معابر و رفیوژها در ماه پیک ( ماهی که بیشترین میزان تبخیر و تعرق گیاهی وجود دارد ) در طول فصل خشک هفتهای یک بار و حداقل به مقدار روزانه ۱۰ لیتر به ازای هر درخت باشد. هرگونه تغییر بین دفعات آبیاری بر اساس دستورالعمل باید باشد.
• محل استقرار درختان واقع در حاشیه معابر باید همیشه پاکیزه نگه داشته شود. بنابراین چنین سطوحی باید مستمرا مورد بازدید قرار گرفته و از وجود هرگونه زباله، نخاله و علف هرز پاکسازی شود.
• ترمیم تشتک آبخور درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر که به صورت ثقلی آبیاری میشوند، در طول دوره آبیاری ضروری است. بازرسی و کنترل مستمر مسیرهای آبرسانی جهت مرمت تشتکهای آبخور و جلوگیری از هرز روی آب و جاری شدن آنها الزامی است.
• در صورت استفاده از تانکرهای سیار آبرسانی برای آبیاری درختان واقع در حاشیه معابر رعایت نکات ایمنی بر اساس ضوابط و مقررات راهنمایی و رانندگی الزامی است.
۲-۲ کوددهی و تغذیه گیاه
الف- تغذیه با استفاده از کودهای شیمیایی
• کوددهی و تغذیه درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر باید فقط به هنگامی که سلامتی گیاه به دلیل بروز برخی کمبودها در منابع غذایی رو به زوال نهاده و با ضعیف شدن گیاه موجبات کاهش طول عمر آنرا فراهم میشود، با استفاده از کود شیمیایی مناسب و رعایت دستورالعمل کارخانه سازنده انجام شود.
• پیش از کود دادن به درختان کاشته شده در حاشیه معابر ضروری است با انجام بررسیهای لازم، از اینکه سلامتی درختان تحت تاثیر عوامل بیماری زا و یا بروز صدمات فیزیکی و یا حمله آفات به خطر نیفتاده باشد اطمینان حاصل شود.
• کوددهی و تغذیه درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر حتیالامکان نباید از طریق سرک پاشی کودهای شیمیایی بر روی سطح خاک انجام شود، روش تزریق محلول کود در خاک به هنگام شروع رویش درختان که سرعت جریان و حرکت شیرابهها بیشتر است همراه با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده کود قابل توصیه است.
• تغذیه مستقیم درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر از طریق سرک پاشی کودهای شیمیایی در سطح سایه انداز تاج درختان و درختچهها در مناطقی که خاک از تراکم پوشش علفی برخوردار است چندان موثر نیست .
• محلول پاشی کودهای شیمیایی بر روی برگهای درختان و درختچهها از مناسبترین روشهای تغذیه گیاهی بشمار میرود و باید به مورد اجرا گذاشته شود.
ب- تغذیه گیاهی با استفاده از کود دامی
• تغذیه درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر با استفاده از کود پوسید دامی و پابیل نمودن آن به منظور اصلاح ساختمان خاک، افزایش نفوذ پذیری و تنفس بهتر ریشههای سطحی در محیط اطراف طوقه، به شرط عدم ایراد صدمات فیزیکی برروی سایر رستنیهای علفی باید از ابتدای فصل پاییز تا شروع فصل رویش اقدام شود. استفاده همزمان کودهای فسفاته
قابل توصیف است.
• در صورت استفاده از کود دامی باید از پوسیدگی کامل، سلامت و عدم مشاهده قارچ زدگی و یا آلودگی به آفات و عوامل بیماری زا و نیز فقدان اجسام خارجی نظیر قطعات شیشه، سنگ، چوب و سایر اجسام فلزی تیز و برنده و همچنین عاری بودن از وجود بذر علفهای هرز اطمینان حاصل شود.
• در صورت مواجهه با خاکهای سنگلاخی و فقیر و یا مشاهده نخاله های ساختمانی در اطراف ریشه درختان و درختچهها، در زمان مناسب و به تناوب، تعویض و جایگزینی خاک اطراف ریشههای گیاه ضروری است.
۳-۲ سمپاشی و دفع آفات
• به منظور کاهش اثرات زیانبار استفاده از سمپاشی در معابر شهری اقدامات پیشگیرانه و عملیات به زراعی و مبارزه بیولوژیکی همراه با پاکسازی محوطه کشت، یخ آب دادن و;.باید به مورد اجرا گذاشته شود. ترجیحا روشهای مبارزه تلفیقی قابل توصیه است.
• عملیات سمپاشی با استفاده از سموم شیمیایی مجاز و توصیه شده و بکار گیری دستورالعمل کارخانه سازنده باید بر اساس بازدیدهای مستمر ، به مورد اجرا گذاشته شود.
• سمپاشی بر علیه آفات و بیماریهای گیاهی بر روی درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر در وسعتهای زیاد باید به صورت همزمان انجام شود.
• مبارزه با آفات نباتی باید همراه با ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه پس از مبارزه بیولوژیکی و مکانیکی در دستور کار قرار گیرد. سمپاشی و مبارزه شیمیایی بر روی شاخه و برگها فقط در صورت طغیان آفت ضرورت پیدا میکند.
• سمپاشی کامل درختان بلند باید با استفاده از بالا بر در تمامی سطوح داخلی و خارجی این قبیل درختان انجام شود.
• عملیات سمپاشی به منظور ضدعفونی کردن خاک اطراف طوقه درختان و درختچهها، فقط با استفاده از سموم کم خطر توصیه شده و رعایت کامل زیست محیطی باید اجرا شود.
• عملیات سمپاشی بر علیه آفات و بیماریهای گیاهی باید با رعایت کامل اصول ایمنی
و هنگامی که وزش باد وجود نداشته باشد و هوا کاملا آرام باشد.
• رعایت نکات ایمنی در استفاده از سموم و بکارگیری ابزار و وسایل سمپاشی و پوشیدن لباس مناسب و استفاده از ماسک الزامی است.
• به هنگام پیش بینی تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از تردد عابرین در محوطه تا حصول اطمینان از سلامتی و ایمنی محیط ضروری است و در حین انجام عملیات سمپاشی نیز مراتب باید با نصب تابلوهای هشدار دهنده و انتشار آگهی از طریق رسانههای جمعی به اطلاع عموم رسانیده شود.
• پس از اتمام عملیات سمپاشی پاکسازی، جمع آوری و بسته بندی جهت دفع بهداشتی قوطی سموم شیمیایی و تحویل به مراکز بهداشت و حفاظت کار شهرداری الزامی است.
۴-۲ وجین علفهای هرز
• وجین علفهای هرز در اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال به منظور پاکسازی از وجود هرگونه رویش علفی نابجا و مزاحم باید مستمرا صورت پذیرد.
• وجین علفهای در محوطه اطراف طوقه درختان و درختچهها باید بصورت مستمر و حداقل هر دو هفته یک بار پس از آبیاری انجام شود.
• وجین علفهای هرز قبل از گل دهی و به بذر نشستن آنان انجام شود.
• محوطه اطراف طوقه درختان و درختچهها تا فاصله نیم متری باید مستمرا پابیل و مالچ پاشی شود تا از رویش علفهای هرز جلوگیری گردد.
• وجین علفهای هرز در داخل کرتها، جوی پشته ها و همچنین تشتکها آبخور باید بصورت مستمر به مورد اجرا گذاشته شود.
• استفاده از علف کشهای شیمیایی به منظور از بین بردن علفهای هرز در اطراف طوقه درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر و فضاهای سبز شهری ممنوع میباشد.
• استفاده از مالچهای گیاهی بر روی سطح خاک پیرامون طوقه درختان یکی از مناسبترین روشهای مبارزه با علفهای هرز بشمار میرود و باید به مورد اجرا گذاشته شود.
۵-۲ هرس و قطع اشجار خشکیده
• هرس نگهداری درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر شامل عملیات سر برداری، تاج برداری، حذف و بریدن شاخههای مزاحم و شکسته شده به منظور ایمن سازی و سبک کردن تاج پوشش درختان انجام میشود. این عملیات با هدف کاهش خسارات ناشی از بارش برفهای سنگین، عدم تداخل با کابلهای هوایی و رسیدن نور به داخل تاج پوشش درختان باید انجام پذیرد.
• انجام عملیات هرس نگهداری از درختان واقع در حاشیه معابر باید همه ساله در فصل پاییز انجام شود.
• عملیات هرس فرم بر روی درختان کاشته شده در حاشیه معابر باید با هدف تنظیم فاصله شاخه درختان از سطح زمین و سهولت تردد راحت عابران و ماشینهای عبوری انجام شود. ۵/۲ متری شاخهها از سطح پیاده رو و ۴ متری از سطح سوارهها در پاییز هر سال با رعایت اصول کلی هرس همراه با تنک کردن شاخههای داخلی به منظور ایجاد تهویه و نور گیری بهتر در داخل تاج پوشش انجام میپذیرد.
• قطع اشجار خشکیده و نا ایمن در حاشیه معابر با استفاده از ابزار و وسایل مناسب و رعایت ضوابط قطع اشجار انجام شود و نسبت به کنده کنی و ضد عفونی نمودن محل آن بلافاصله اقدام شود.
• انجام عملیات مراقبتی پس از هرس باید با استفاده از چسب پیوند و ایجاد پوشش مناسب بر روی محل هرس به منظور پیشگیری از پوسیدگی و ممانعت از نفوذ آفات و عوامل بیما
ری زا به داخل گیاه در اسرع وقت به مورد اجرا گذاشته شود.
• به منظور هرس درختان و درختچهها در فضاهای سبز ضدعفونی نمودن ابزار و ادوات هرس با استفاده از مواد شیمیایی مجاز و رعایت کلیه مقررات زیست محیطی قبلی بعد از اتمام عملیات ضروری است.
• پس از انجام عملیات هرس خرد کردن سر شاخهها در ابعاد مناسب، جمع آوری، پاکسازی و بسته بندی قابل حمل درختان مقطوعه در محل قطع درخت الزامی است.
۶-۲ واکاری
• باز کاشت درختان خشکیده بالغ و کهنسال در صورت وجود فضای کافی و مناسب و با استفاده از گونههای مشابه و با انتقال درختان در ابعاد و اندازههای مناسب با گونه اولیه میسر است و باید به مورد اجرا گذاشته شود. باز کاشت درختان در حاشیه معابر مستلزم نابودی کامل بقایای درخت خشکیده، به ویژه کنده کنی است. خارج ساختن کنده درختان باید بدون وارد ساختن آسیبی به سایر گیاهان و تاسیسات انجام پذیرد.
• واکاری و باز کاشت درختان خشکیده در حاشیه معابر باید با انتخاب نهال سالم و با رعایت مشخصات فنی – خصوصی عملیات کاشت انجام شود.
• واکاری درختان و درختچههای خزان کننده باید از اول مهر ماه تا پایان اسفند انجام شود و سوزنی برگان در ابتدای بهار و شروع دوره رویش باز کاشت شوند.
• نهال مورد نیاز برای واکاری فضاهای سبز حاشیه معابر باید حتی الامکان از تولیدات نهالستان های محلی واقع در شرایط آب و هوایی مشابه با محل اجرا تهیه شود.
۷-۲ پابیل نمودن
• سله شکنی و پابیل نمودن اطراف استقرار ( سه تا پنج سال نخست پس از کاشت نهال)، باید در پاییز و همراه با اضافه کردن کود پوسیده دامی به خاک انجام شود.
• به منظور نفوذ پذیر ساختن خاک در اطراف طوقه درختان و درختچههای کاشته شده در حاشیه معابر، پابیل نمودن و کندو کوب سطح خاک ضروری است و این اقدام باید بدون وارد ساختن هرگونه صدمه و آسیبی به ریشههای سطحی در پاییز همراه با پابیل نمودن خاک در سطح سایه انداز تاج درختان و درختچههای بزرگ و کهنسالان انجام شود.
– مراقبتهای ویژه:
• نصب قیم به منظور حفاظت از تنه و شاخه درختان کاشته شده در حاشیه معابر از زمان عملیات احداث و در طول استقرار به منظور جلوگیری از وارد شدن آسیب به پوست و تنه درختان ضروری است. پس از کسب اطمینان از استقرار موفقیت آمیز نهالها که معمولا بعد از گذشت پنج سال از زمان کاشت و برخورداری درخت از رویش مناسب و خود اتکایی حاصل میگردد باید نسبت به برداشت قیم اقدام شود.
• به منظور حصول اطمینان از سلامت درختان و پیشگیری از وارد شدن آسیب به پوست تنه در طول مدت استقرار گیاه و نصب قیم بازدید و کنترل مستمر بست قیم ها الزامی است.
• آبشویی درختان کاشته شده در حاشیه معابر باید با استفاده از فشار آب و صبح هنگام انجام شود. این عملیات با استفاده از تانکرهای سیار آبرسانی مجهز به سیستم پمپاژ حداقل ماهی یک بار در طول فصل خشک و در صورت نیاز به تکرار عملیات آبشویی به منظور شستشوی دوده و سایر آلودگیها از روی شاخ و برگ درختان به منظور تسهیل امکان برقراری تنفس بهتر و انجام عملیات فتوسنتز در ساعات اولیه روز و قبل از ساعت ۷ صبح انجام شود
.فصل سوم
-جنگل کاری ها و کمر بندهای سبز
تامین بخش عمدهای از اهداف ایجاد فضای سبز شهری از طریق جنگلل کاری و ایجاد کمربندهای سبز در اراضی بزرگ و عمدتا در حاشیه پیرامونی شهرها و در سطوح وسیع با کاشت برنامه ریزی شده صورت میگیرد. کشت مخلوط درختان و درختچههای پهن برگ خزان کننده همراه با سوزنی برگان همیشه سبز که حتی الامکان از بین گونههای بومی و در مواردی نیز با استفاده از گونههای غیر بومی سازگار با شرایط محیطی منطقه صورت میگیرد و نهایتا یک جامعه گیاهی را به وجود میآورد. جزئیات مربوط به مشخصات فنی عملیات اجرایی مراقبت و نگهداری از جنگل کاریها و کمربندهای سبز عبارتند از:
۱-۳ آبیاری
یکی از مواظبت های اصولی و اساسی برای نهال آبیاری منظم آن می باشد، در مناطقی که باران کافی با پراکنش خوب وجود دارد احتیاجی به آبیاری ندارد ولی در منطقه اراک با توجه به اینکه حدود ۵ ماه خشکی و گرمای شدید است. لذا آبیاری نیاز دارد و مقدار آبیاری و دفعات آبیاری بستگی به درجه حرارت، شدت باد، سرشت گیاه، بافت خاک و مواد تشکیل دهند خاک و ارتفاع از سطح دریا و شیب و جهت دارد.
– شیو آبیاری
امروزه به جهت صرفه جوئی در آب و آبیاری یکنواخت و کنترل شده از روش آبیاری تحت فشار (باران قطره ای) استفاده می کنند. مزایائی که آبیاری قطره ای که بیشتر مورد استفاده جنگلکاری قرار می گیرد، دارد بشرح زیراست:
– کاربرد روش آبیاری قطره ای
کارائی مصرف آب را افزایش می دهد. بدلیل کمبود مقدار آب جزئی بودن سطح مرطوب شده خاک، مقدار تبخیر بسیار کم است، در این روش از جاری شدن آب در سطح زمین جلوگیری می شود، در نتیجه فرسایش آبی در این روش وجود ندارد با توجه به مشخص بودن نیاز گیاهان به آب و تعیین مقدار آب روزانه، محدود بودن عمق آبیاری از نفوذ آب به اعماق زمین جلوگیری می شود. بطوریکه ممکن است قسمت سایه انداز گیاه نیز خشک باقی بماند. بدلیل تبخیر کم آب از سطح خاک
قسمت اعظم آیباری به مصرف تعرق می رسد و در نتیجه کارائی آب مصرفی افزایش می یابد. در روش آبیاری قطره ای نیروی انسانی و ماشینی مورد نیاز کاهش می یابد که در واقع کارگران نیمه ماهری که در آبیاری قطره ای بکارگماشته می شوند فقط برای کنترل کردن جریان آب در لوله ه
ا و قطعات آبیاری می باشند. علوفه هرز امکان رشد پیدا نمی کنند و نیز خاک اطراف درخت سله نمی بندد. تزریق کود بداخل لوله های آبیاری قطره ای هم از نظر نیروی کار و هم از نظر کارائی مصرف کود مقرون بصرفه است. هنگام آبیاری قطره ای رطوبت توأم با هوا در خاک موجود بوده و گیاه به راحتی تنفس کرده و به رشد خود ادامه می دهد، در صورتیکه در روشهای آبیاری سطحی، گیا
ه حداقل چند ساعت توقف رشد پیدا می کند. علیرغم مزایائی که ذکر شد معایبی نیز دارا می باشد که مسدود شدن قطره چکانها با موادی مانند گچ، آهک و آهن محلول در آب و همچنین سرمایه اولیه زیاد.
لذا پیشنهاد می شود که برای آبیاری جنگلکاری از سیستم آبیاری قطره ای استفاده شود. ولی برای زیبائی و تنوع و استفاده مردم از آب روان لازمست که در قسمتهائی از منطقه اقدام به احداث جویهای پلکانی با مصالح خود منطقه یا مشابه نمود، تا منظر زیبایی بوجود آمده و بازدید کنندگان از وجود چنین جویبارها لذت ببرند. بنابراین قسمتی از جنگلکاریها نیز از طریق سیستم آبیاری نشتی استفاده می شود هر چند که این سیستم معایب فراوان بالاخص پرت آب، مصرف بیش از اندازه دارد ولی باعث بالا رفتن رطوبت نسبی منطقه و زیبائی میگردد.
– نوبت های آبیاری
نوبت آبیاری برای سیستم تحت فشار آبیاری قطره ای با توجه به نوع گونه و سرشت درخت، و وضعیت آب و هوائی ماههای خشک سال تعیین می گردد. برای ماه اردیبهشت ۶ روز، خرداد ۵ روز، تیر ۴ روز، مرداد ۵ روز، شهریور ۶ روز در نظر گرفته می شود.
در آبیاری بصورت نشتی در سالهای اول کاشت هر ۵ روز نوبت آبیاری در نظر گرفته می شود و در سالهای بعد نیاز آبی لازم به ذکر است که پریود آبیاری با توجه به گونه های کاشته شده باید مرتب و منظم باشد.
نیاز آبی درختان طی دوره دهساله و به بعد
ردیف سال رشد آب مورد نیاز پر درخت در یک نوبت نوبت آبیاری در طول دوره آب مورد نیاز یک هکتار مترمکعب
۱ سال اول ۲۵ لیتر ۳۰ ۶۲۵=۸۳۳×۲۵×۳۰
۲ سال دوم ۲۴ لیتر ۲۴ ۴۸۰=۸۳۳×۲۴×۲۴
۳ سال سوم ۳۲ لیتر ۱۸ ۴۸۰=۸۳۳×۳۲×۱۸
۴ سال چهارم ۴۸ لیتر ۱۴ ۵۶۰=۸۳۳×۴۸×۱۴
۵ سال پنجم ۸۸ لیتر ۱۲ ۸۸۰=۸۳۳×۸۸×۱۲
۶ سال ششم ۱۳۶ لیتر ۱۰ ۱۱۳۳=۸۳۳×۱۳۶×۱۰
۷ سال هفتم ۲۰۰ لیتر ۹ ۱۴۹۹=۸۳۳×۲۰۰×۹
۸ سال هشتم ۲۸۰ لیتر ۸ ۱۸۶۶=۸۳۳×۲۸۰×۸
۹ سال نهم ۳۸۴ لیتر ۸ ۲۵۵۹=۸۳۳×۳۸۴×۸
۱۰ سال دهم ۴۸۰ لیتر ۷ ۲۷۹۸=۸۳۳×۴۸۰×۷
۱۱ سالهای بعد ۴۸۰ لیتر ۷ ۲۷۹۸ متر مکعب
ردیف ماه
سال رشد اردیبهشت خرداد تیر مرداد شهریور
۱ سال اول ۶ روز ۵ روز ۴ روز ۵ روز ۶ روز
۲ سال دوم ۸ روز ۶ روز ۵ روز ۶ روز ۸ روز
۳ سال سوم ۱۰ روز ۸ روز ۷ روز ۸ روز ۱۰ روز
۴ سال چهارم ۱۳ روز ۱۰ وز ۹ روز ۱۰ روز ۱۳ روز
۵ سال پنجم ۱۶ روز ۱۲ روز ۱۰ روز ۱۲ روز ۱۶ روز
۶ سال ششم ۱۸ روز ۱۴ روز ۱۲ روز ۱۴ روز ۱۸ روز
۷ سال هفتم ۲۰ روز ۱۶ روز ۱۴ روز ۱۶ روز ۲۰ روز
۸ سال هشتم ۲۴ روز ۱۸ روز ۱۶ روز ۱۸ روز ۲۴ روز
۹ سال نهم ۲۶ روز ۲۰ روز ۱۸ روز ۲۰ روز ۲۶ روز
۱۰ سال دهم ۲۹ روز ۲۲ روز ۲۰ روز ۲۲ روز ۲۹ روز
۱۱ سالهای بعد ۲۹ روز ۲۵ روز ۲۲ روز ۲۵ روز ۳۹ روز
نوبت های آبیاری در طول ماه های خشک طی دوره دهساله و به بعد
۲-۳ واکاری
گاهی اوقات در نتیج دقت در کاشت و دست کاری شدن نهالها در موقع کاشت و یا شرایط نامساعد جوی بعضی از نهالها کاشته شده از بین می روند و جایشان خالی می ماند. چنانچه کاشت نهال از آغاز و فصل نهالکاری شروع شده باشد می توان جای نهالهای از بین رفته رابا نهالهای جدیدی (قبل از پایان همان فصل) پر کرد.
تشخیص نهالهایی که از بین رفته اند و یا نهالهایی که در شرف از بین رفتن می باشند خیلی ساده بوده و آنها را از شکل ظاهری می توان شناخت. ترک نهالهای همیشه سبز (سوزنی برگان) پژمرده شده و رنگشان زرد و برگهای سوزنیشان شروع به ریختن می کنند. نهالهای پهن برگ نیز برگهایشان یا ریخته و یا چروک می خورد ولی گاهی ممکن است که این نهالها باز هم به زندگی خود ادامه دهند. به همین جهت پهن برگان پژمرده شده را نباید از زمین بیرون آورد بلکه در نزدیکی اینگونه نهالها باید نهال جدیدی کاشته شود تا در صورت از بین رفتن نهال قبلی جانشین آن شود.
واکاری نهالها در صورتی لازم می شود و پر ارزش خواهد بود که به مقیاس زیاد عملی گردد. به طوری که اگر در یک بخش نسبتاً کوچک جنگلکاری اگر به مقدار ۵% نهالهای از بین رفته باشد.
لزومی به واکاری نهالها نبوده و نهالهای باقیمانده می توانند کمی تنگ تر سطح قسمت جنگلکاری را بپوشانند.
به طور متوسط طبق تجربیات مکتبه حدود ۱۵% درصد باید واکاری شود.
۳-۳ هرس و آرایش درختان هرس
عبارتست از قطع شاخه های زاید گیاه، به منظور و اصلاح و جوان کردن آن و ایجاد شکلی مناس
ب از نظر کلی هرس به دو طیق انجام می پذیرد.
۱ هرس طبیعی
که بر اثر کاهش بذر (سایه اندازی روی شاخه های پایینی) و یا در اثر شرایط آب و هوایی داخل توده جنگلکاری و فعالیت عوامل تجزیه کننده بافتهای چوبی به وجود می.آید
۲ هرس مصنوعی
در انجام عمل هرس مصنوعی کاری را که طبیعت به کندی انجام می دهد جنگلبانان مصنوعاً آنرا انجام می دهند، هرس مصنوعی عبارتست از قطع شاخه های تاج درختان و شاخه های خشکیده جهت جوان کردن درخت و فرم دادن به درخت و افزایش رشد طولی و مستقیم کردن ساقه می باشد.
هرس مصنوعی روی شاخه های مرده و یا روی شاخه های زنده صورت می گیرد، زیان هرس شاخه های مرده از هرس شاخه های زنده کمتر است، هرس شاخه های مرده لازم به نظر می رسد، در هرس مصنوعی شاخه های زنده دقت کافی باید مبذول نمود، هرس مصنوعی را باید به دفعات انجام داد که درخت به توانند زخم های خود را جبران نماید جای شاخه های بریده شده باید التیام پیدا کند. در هرس زنده چون قسمتی از اعضاء تولید کننده مواد غذایی درخت حذف می گردد اصولاً مضر مجال نبات است. لذا شاخه و برگها و سوزنهای درختان سوزنی برگ واقع در سایه را که فعالیت کمی دارند می توان بدون زیان برداشت نمود.
.زمان هرس
در مورد انجام هرس شاخه های مرده یا ضعیف شده و یا در حال مرگ هیچگونه محدودیت زمانی وجود ندارد و می توان در تمام فصول سال حتی تابستان (زمان رویش) هرس را انجام داد. ولی هرس شاخه های زنده حتماً بایستی در زمان استراحت نباتی انجام گیرد. معذالک هنگام سرمای سخت که موجب ترک برداشتن پوست درخت می گردد باید از انجام هرس خودداری کرد همچنین شروع مجدد فعالیت حیاتی نبات هرس خطرناک و زیان آور است. زیرا بافتها پر از شیره نباتی گشته و پوست به سهولت کنده می شود، سطح زخم گسترده تر و ناص
افتر می گردد و با به طبع عوامل فساد نیز متعدد خواهد بود. در این فصل نیز کارگر به علت اشتغال بامور کشاورزی کمتر در دسترس خواهد بود و هرس از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود.
نحوه انجام هرس
در هرس شاخه های درختان رعایت نکته های زیر ضروری است
– هنگام قطع کامل یک شاخه، صرف نظر از قطر آن، باید دقت کرد تا پرشی که برای هرس داده می شود، در پائین قسمت شاخه ای که قرار است حذف شود، یا به موازات تنه یا شاخه اصلی ایجاد گردد، به طوری که قسمتی از شاخه بریده شده روی تنه یا شاخه باقی نماند. در نتیجه این امر باعث می شود که سطح بریده شده به سرعت توسط بافت پوششی ایجاد کالوس کرده و التیام یابد.
– در مواردی که درخت چندین سال هرس نشده باشد و به هرس شدید نیاز باشد، این عمل باید در طول چندین سال انجام شود و به تدریج درخت را به شکل و اندازه دلخواه در آورد و از هرس های بسیار شدید یکباره و بی رویه باید احتراز کرد.
– اکثر بیماری ها و آفات درون شاخه های خشکیده یا در سطح آنها زمستان گذرانی می کنند. از این رو لازمست در تمام طول فصل سال و به ویژه در فصل زمستان، تمام شاخه های شکسته و خشکیده درختان، بریده و سوزانده شوند. این عمل به ویژه در مبارزه با آفاتی مانند پوست خوارها و سوسک شاخک بلند ارّه ای، از اهمیت خاصی برخوردار است.
– هر قدر زاویه ای که شاخه با تنه حامل خود می سازد به قائمه نزدیکتر باش
د، این شاخه قویتر بوده و از شرایط رویش بهتری بر خوردار است و چنین زاویه ای، در برابر فشارهای خارجی نیز مقاومت بیشتری دارد. بنابراین، هنگام هرس باید در درج اول شاخه هایی حذف شوند که با تنه یا شاخه حامل خود زاویه بسته تری دارند. در ضمن، شاخ های کج و معوج و خمیده و شاخه هایی که مزاحم رشد همدیگر هستند، باید هرس شوند. شاخه های باقیمانده، باید در جهات مختلف و با فاصله های مناسبی نسبت به هم، پیرامون تنه درخت قرار گیرند.
– هرگاه هنگام هرس شاخه ها، به مواردی برخورد شود که انشعابهای دو شاخه ای مطرح است، آنهایی که قطر یکی از شاخه هایشان از دیگری کمتر باشد، قویتر از آنهایی هستند که قطر شاخه هایشان با هم مساویند و هنگام سر زنی باید تا نصف شاخه های طویل قطع شوند. باید ۳/۱توجه داشت که وضعیت محل برش نسبت به نخستین جوانه نزدیک به آن، در نحوه رشد شاخه ها و شکل درخت بسیار موثر است به این معنی که اگر جوانه یاد شده در قسمت بالای شاخه قرار گرفته باشد در اثر رشد و نموی که می یابد تبدیل به شاخه ای می شود که تقریباً به طور عمودی رشد می کند و بالا می رود و اگر جوانه در زیر شاخه واقع شده باشد بسیار نزدیک به حالت افقی رشد خواهد نمود. به هر صورت مهمترین اصلی که باید هنگام هرس رعایت کرد عبارتند از : کاهش سطح زخم، حداقل ممکن، صاف نمودن سطح زخم، قطع شاخه هم سطح تنه بدون اینکه جزئی از شاخه روی تنه درخت باقی بماند. برای اجتناب از جداشدن پوست را سمت شاخه از قسمت پائین کمی بریده شود. سپس از بالا عمودی قطع و محل زخم آیش گردد یعنی سطح زخم صاف و کمی محدب به طوری که آب نتواند در محل زخم جمع شود تا زخم به سرعت التیام یابد.
– اجتناب از له کردن و ایجاد پارگی در پوست توصیه می شود که محل زخم را با چسب پیوند تا مواد دیگر به پوشانید.
هرس بعضی از گونه ها مانند اقاقیا چتری که دارای شاخه های شکننده بالاخص زمانی که برف چسبان روی آن نشسته و در اثر باد شاخه ها می شکنند تابع قاده فوق نمی باشد و باید برای ضخیم شدن شاخه های تاج هر ساله هرس کرد یا اینکه دیواره های سبز به وسیله ترون یا بیدروسی برای شکل دادن و یا زیبایی هر سال دو الی سه مرتبه هرس می شوند. بعضی از درختان که شاخه های آنها در داخل شبکه برق و مخابرات و یا به داخل پنجره منازل می روند با هر قطره و اندازه باید هرس شوند.
۴-۳ وجین و مبارزه با علوفه هرز
علوفه هرز و نباتات خودرو علاوه بر کسب مواد غذایی و رطوبت موجب خفگی نهال و باعث خساراتی فراوان
می گردند، خطر دیگر نباتات خودرو مساعد کردن شرایط حریق می باشد، در موقع حذف نهالهای خودرو و ریشه کن کردن آنها باید نهایت دقت را به عمل آورد تا به نهال اصلی صدمه وارد نشود. در مناطق گرم و خشک حذف نباتات خودرو از نظر تأمین رطوبت مورد نیاز نهالها واجد اهمیت می باشد، گاه عمل وجین دو تا سه مرتبه صورت می گیرد. اصولاً مبارزه با علفهای هرز به دو روش انجام می شود که هر روش برای خود محاسن و معایبی دارد که ذیلاً به شرح هر کدام می پردازیم :
۱ مبارزه مکانیکی با علفهای هرز
در این روش حذف و ریشه کن کردن علفهای هرز به وسیله نیروی انسانی و ماشین آلات کشاورزی صورت می گیرد این روش هزین زیادی در بر دارد و کار در وسعت زیاد به سرعت انجام نمی شود و در حین کار به نهالهای اصلی صدمه و لطمه وارد می شود و ممکن است کارگر بر اثر بی احتیاطی به جای علوفه هرز نهال مورد نظر را از بین ببرد ولی انجام این روش محاسنی در بر دارد به کارگیری
نیروی انسانی موجب اشتغال عده ای می شود و فیزیک خاک بهتر و از تبخیر رطوبت جلوگیری می شود و شکافهایی که در خاک به وجود می آید از بین رفته. حذف علوفه هرز باید قبل از نشستن به بذر صورت گیرد در صورتی بعد از رسیدن بذر انجام شود بذور علوفه دور ریخته و مجدداً شروع به رشد می نماید – در جنگلکاریها برای از بین بردن علوفه هرز بین ردیفهای درختکاری – شخم سبک
یا با کولتیواتور می زنند.
۲ استفاده از سموم علفکش
امروزه در جنگلکاریها با وسعت زیاد استفاده از نیروی انسانی جهت حذف علفهای هرز مقرون به صرفه نیست لذا از سموم علفکش برای مبارزه استفاده می نمایند این روش خیلی سریع انجام می شود و در تمام دنیا رایج است معایبی که دارد موجودات زنده مفید در خاک و هوا (روی درختان) را از بین می برد و ممکن است به گونه اصلی آسیب بزند نیاز به کارگر آموزش دیده دارد با توجه به خصوصیت و ویژگی علوفه هرز و نحوه کاشت و داشت سم مورد نظر توسط کارشناس تعیین و دفعات سمپاشی و میزان آن آموزش داده شود. جدول زیر معرفه چند نوع سم علفکش جهت مبارزه با علفهای هرز می باشد.
استفاده از سموم علفکش بر علیه علفهای هرز
نام فارسی
علف هرز نحوه مبارزه نوع سم مقدار سم در هکتار (لیتر/ کیلو) دفعات
مبارزه نحوه عمل
علفها هرز یکساله و قسمت هوایی علفهای هر دائمی محلولپاشی روی علفهای هرز سبز کرده گراماگسون مایع
۲۰% ۵-۵/۲ ۳-۲ در بهار یا تابستان روی علفهای سبز کرده مصرف کنید از سمپاشی روی تنه سبز و شاخ و برگ درختان خودداری نمایید
علفهای هرز بذری بار یک برگ و پهن برگ محلولپاشی در سطح خاک نرم ترفلان امولسیون
۴۸% ۵/۲-۲ ۱ بعد از مصرف در عمق ۵ تا ۱۰ سانتی خاک مخلوط کنید موقع مخلوط کردن به درخت آسیب وارد نشود، روی علفهای هرز سبز کرده تأثیر ندارد
علفهای هرز دائمی شامل مرغ پیچک . کنگر وحشی محلولپاشی روی علفهای هرز سبز کرده راند آب مایع
۳۴% ۱۲-۶ ۲-۱ در موقعی که گیاه به حداکثر رشد میرسد مصرف کنید از تماس س
م با برگ درختان خودداری کنید
علفهای هرز یکساله و قسمت بالای خاک علفهای هرز دائمی محلولپاشی روی علفهای هرز سبز شده گراماگسون مایع
۲۰% ۵-۵/۲ ۳-۲ در بهار و تابستان روی علفهای سبز کرده مصرف کنید از سمپاشی اول تنه سبز و شاخ و برگ درختان خوددداری نمایید
علفهای هرز دائمی پهن برگ و باریک برگ شامل مرغ، قیاق پیچک و کنگر وحشی محلولپاشی روی علفهای هرز سبز کرده راند آب مایع
۳۴% ۷-۶ ۲-۱ یا مقدار کافی آب روی علفهای هرز که کاملاً رشد کرده اند مصرف کنید میزان مصرف بستگی به نوع علف هرز دارد
پهن برگها و باریک برگهای یکساله شامل سوروف، ارزق وحشی، سمعک و تاج خروس محلولپاشی روی خاک کارمکس پودر
۸% ۵-۴ ۱ در بهار قبل از رویش علفهای هرز مصرف کنید. روی ارقام پا کوتاه مصرف نکنید
باریک برگهای یکساله و دائمی شامل مرغ و قیاق محلولپاشی روی علف هرز با سفاپون پودر
۸۵% ۲-۱ مستقیماً روی گرامینه های رشد کرده مصرف کنید از مصرف روی زمین سخت و در باغهای خیلی جوان خودداری نمایید
غالباً آب برای آبیاری کمیاب بوده و گران به دست می آید بنابراین همیشه نهالها با خشکی سر و کار خواهند داشت. چند هفته بعد از کاشت درخت علفهای هرز نیز بالا آمده و در جتسجوی آب با نهالهای کاشته شده رقابت خواهند کرد. در این صورت بهتر است اقدام به ریشه کن کردن علفهای هرز نمود. در ظرف دو سه سال اول بعد از کاشت بایستی کلیه عرصه کاشته شده را از وجود علفهای هرز پاک نگاه داشت. مخصوصاً سطح خاک در اطراف نهالهای کاشته شده حتماً تمیز شده باشد. در مواردی که نهالکاری روی خطوط به عمل آید بایستی تمام عرض نواری که به قدری کمتر از هر طرف نهال گسترده شده است از وجود نباتات مضّره پاک شود. چنانچه نهالها به طور نامنظم در روی زمین کاشته شده باشند علفهای هرز باید در محوطه ای به شعاع یک متر در دور نهال ریشه کن شود. چند هفته بعد از وجین اول چون ممکن است علفهای هرز مجدداً بالا بیایند بایستی وجین کردن آنها تکرار گردد. در این موقع باید دقت کرد که قبل از شروع به گل نشستن و تشکیل دانه، کلیه علفهای هرز در زمین مورد کاشت ریشه کن شوند. ریشه کن کردن علفهای هرز مزایای دیگری هم دارد که از آن جمله جلوگیری از شکاف خوردن سطح زمین، گرمی هوا و ممانعت از تبخیر رطوبت خاک از این شکافها بوده که با این نتیجه نهالها می توانند از رطوبت خاک استفاده کرده و زنده
بمانند و چنانچه گرمی هوا شدت یابد باز هم با این ترتیب از میزان ضایعات کاسته خواهد شد. حذف نباتات مضّره با دومین وجین موجب کاهش خطر آتش سوزی گردیده و در بعضی موارد که بعد از دومین وجین علفهای هرز باز نمو می نمایند و یا سطح خاک ترک می خورد وجین سوم هم در سال اول لزوم پیدا می کند. لذا در اراضی هموار و قابل رفت و آمد تراکتور می توان از ادوات کشاروزی کولتیواتور، دیسک، هرس و ; استفاده و نباتات مضّره را از بین برد.
۵-۳ سله شکنی
سله بستن بستگی به نوع خاک دارد. چنانچه خاک سنگین و ریز بافت باشد پس از هر آبیاری سله می بندد وجود سله پای درخت باعث خفگی نهال می گردد زیرا هوا نمی تواند به ریشه برسد. بستن سله در سطح خاک باعث ترکهای عمیق می گردد که این ترکها تمام رطوبت خاک زیرین و پای درخت را به بیرون هدایت و از دسترس ریشه نهال خارج می نمایند به منظور جلوگیری از سله بستن باید خاک را از نظر فیزیکی اصلاح نمود و بعداً اطراف طشتک آبگیر درخت را مالچ پاشی از نوع خاک برگ – کود پوسیده حیوانی، خاک ارّه، ماسه و پیت و ; نمود. البته پس از هر وجین سله
شکنی خود بخود انجام می شود و خاک نرم شده و تهویه به خوبی انجام می گردد. به صورت عملیات سه شکنی یکی از ضروریات رشد و نمو درختان می باشد که ضمن حفظ رطوبت، تهویه خاک را در بر دارد.
۶-۳ مبارزه با آفات و بیماری و حیوانات و جوندگان
حشرات به موازات بشر از دیرباز بر روی کره زمین زندگی می کرده اند حشرات در بین خود در مقابل گیاهان وحشی نوعی تعادل به وجود آورده بودند ولی کم کم بشر به فکر زراعت افتاد یعنی عده ای از گیاهان را برای خوراک خود انتخاب کرده و به ازدیاد آنها پرداخت و برای این کار ز
مین را از عده ای نباتات دیگر که برای تغذیه او مناسب نبودند پاک کرد. بدین طریق اولین دخالت بشر در وضع طبیعی زمین شروع شد و عدم تعادلی در پوشش نباتی به وجود آمد. حشراتی که بر روی نباتات وحشی زندگی می کردند در این نواحی زراعت شده خود را با غذا و زندگی جدید تطبیق دادند و محیط بهتری به دست آوردند و با سرعت تولید مثل کردند و به صورت حشرات مضر و یا آفت در آمدند و از آن روز جنگ بین حشره و بشر شروع شد و هر اندازه زراعت توسعه یافت آفت هم مشخص تر و خطرناک تر شده برای مبارزه با چنین دشمنان خطرناکی طرق مختلفی وجود دارد که اساس دفع آفات را تشکیل میجدهد. این طرق عبارتند از : مبارزه زراعی، فیزیکی، مکانیکی، بیولوژیک و شیمیایی. قبل از هر گونه مبارزه ای به دستورالعمل زیر توجه شود.
– تشخیص بیولوژی گیاه مورد بررسی (به ویژه حالتی که در آن، به وسیله اکوسیستم پیرامون خود، تحت تأثیر قرار گرفته است)
– تشخیص آفات اصلی منطقه، دانستن بیولوژی آنها، تعیین نوع خسارت وارده و مطالعه موارد اقتصادی و زیبائی
– تشخیص فاکتورهای کلیدی محیط، که روی گونه های آفت اثر می کند و پتانسیل آفت در اکوسیستم
– توجه به نقطه نظرها، روشها و مواردی که به طور انفرادی یا دسته جمعی، از آفات یا پتانسیل آنها به طور دایم جلوگیری می کند
– طوری برنامه ریزی کنید که با تغییر موقعیت قابل تعمیم باشد
– مرحله حساس چرخ زندگی و جمعیت گونه های متهم آفت را بیابید و مبارزه را هر چه نزدیکتر، در این محدوده انجام دهید.
– سعی کنید اکوسیستم را تنوع بخشید.
– دشمنان طبیعی آفات و سلامتی درختان را، به طور منظم تقویت کنید.
– تغییرات پیش بینی نشده را بر آورد نموده و با توجه به اکوسیستم پیچیده فضای سبز، با احتیاط حرکت کنید.
-تعادل بیولوژیک و حشرات مفید
مهمترین مسئله ای که در مبارز شیمیایی باید در نظر گرفت تعادل بیولوژیک است، در طبیعت عده حشرات حشره خوار وجود دارد که آنها را بر حسب نوع تغذیه شکارچی یا پارازیت می گویند.
اگر وجود این حشرات مفید نبود تعداد حشرات مضر با چنان سرعتی روبفرونی می رفت که در مدت بسیار کوتاهی اثری از سبزه و گیاه روی زمین باقی نمی ماند. خوشبختانه حشرات طفیلی مانع از چنین توسعه و ازدیاد حشرات مضر می شود مثلاً کفشدوزهای معمولی هم خود و هم لاروشان از شته ها و پشتکها تغذیه می کنند. صدها گونه زنبورهای کوچک برای تأمین زندگی خود میلیونها حشرات مضر را معدوم می کنند زنبور تلمنوس نمونه ای از این حشرات مفید است. در حال حاضر در بعضی از کشورها استعمال خودسرانه سموم جدید حشره کش چنان عدم تعادلی در وضع
طبیعی ایجاد کرده که موجبات نگرانی دانشمندان را فراهم آورده است اکنون فکر نوینی وارد میدان گردیده است که هدف آن جلب توجه مردم به خطر استعمال بی حد و حصر ترکیبات شیمیایی جدید در دفع آفات است. پیروان این فکر نوین عقیده دارند که باید به کار بردن سموم دوام دارو ق
وی جدید را به حداقل تنزل داد و یا روشهای مخصوص و انتخاب نوع و مقدار استعمال سموم طوری عمل مبارزه با آفات را انجام داد که حتی المقدور دشمنان طبیعی آفات یعنی حشرات مفید صدمه ای نبینند و از اثرات کشنده سموم تا آنجا که مقدور است در امان بمانند و در صورت امکان این حشرات مفید را مصنوعاً نیز تربیت کنند و در طبیعت رها سازند. این طرز مبارزه یعنی اس
تفاده معقول از مبارزه شیمیایی همراه با سایر طرق مبارزه به خصوص مبارزه بیلوژیکی را مبارزه تلفیقی می گویند.
– مواظبت و مبارزه با حیوانات و جوندگان
حیوانات کوچک با حفر سوراخهایی در زمین جنگلکاری باعث خرابی آن می گردند و خسارت زیادی ببار می آورند. این حیوانات عبارتند از : موش کور، موش صحرائی، سنجاب، خرگوش، جوجه تیغی و غیره اصولاً به وسیله طعمه مسموم می توان حیوانات را از بین برد، برای جلوگیری از آسیب جوندگان می توان ۱۰۰ گرم جوی سیاه را با ذرت و یا یک کیلوگرم فسفردوزنگ و یا لیتر و از این مخلوط کرده آن را در سر راه جوندگان قرار داد. برای از بین بردن حلزون در جنگلکاری و باغچه ها از متاآلوئید استفاده می شود.
مبارزه فیزیکی
در خصوص مبارز فیزیکی باید محیط جنگلکاری عادی از هر گونه خار و خاشاک و شاخه های مرده یا آفت زده باشد زیرا این مواد کانون تکثیر بیماری ها و آفات می باشد. برای از بین بردن لاروها و تخم حشرات در زمستان جنگلکاری یخ آب داد تا در اثر انجماد تعدادی از لاروها و تخمها از بین بروند. تناوب زراعی نیز در کاهش امراض و آفات نقش مهمی دارد و همچنین تقویت خاک و آبیاری منظم باعث قوی شدن نهال و در نتیجه کاهش آفات و امراض می شود. قطع شاخه های خشک و آفت زده و سوزاندن آن اثر مثبتی در کاهش آفات و بیماری های نباتی دارد.
۷-۳ کوددهی و تقویت خاک
در اثر بهره برداری از عرصه جنگلکاری، خاک بستر بعد از مدتی ضعیف می شود زیرا نهال از مواد غذایی موجود در زمین همیشه استفاده می نماید. از طرفی نباتات جوان مواد معدنی بیشتری از زمین کسب می نمایند، لذا در اثر این بهره بردرای هر ساله بار خیزی خاک کاهش می یابد. بنابراین کود دادن موجب اصلاح و تقویت خاک میگردد. باید توجه داشت جهت تعیین نوع عناصر و مقدار آن باید هر ۳-۲ سال آزمایش خاک در افقهای مختلف خاک انجام داد و پس از انجام آزمایش و مشخص شدن کمبودها نسبت به کوددهی اقدام نمود. کودهای مورد نیاز نهال عبارتند از :
-کودهای آلی
کودهای آلی شامل هوموس، کود حیوانی و غیره بسیار حائز اهمیت می باشند و به حاصلخیزی اراضی تحت جنگلکاری کمک می نماید. عمده کاربرد آن اصلاح فیزیکی خاک است و سپس مواد مغزی را در اختیار نهال قرار می دهد.
۱ خاک برگ
خاک برگ را عیناً مثل کود دامی مصرف می نمایند. در خاک برگ باید دقت نمود که فاقد علفهای هرز باشد.
۳کودهای شیمیایی
کودهای شیمیایی مکمل کودهای آلی هستند و به فوریت جذب گیاه
می شوند ولی فیزیک خاک را اصلاح نمی کنند انواع آن از قبیل کودهای از ته، کود فسفاته، کودهای پتاسه، کودهای آهکی.
– کمبود عناصر شیمیایی برای درختان
کمبود ازت باعث بی رنگ شدن برگ درختان، کمبود فسفر باعث قرمز شدن برگها می شود، کمبود پتاس در خاک باعث قهوه ای رنگ شدن برگ و پیچیدگی آن می شود، کمبود منیزیم باعث زرد شدن برگ نو نهال می شود. کمبود آهن باعث زردی نهال می گردد، کمبود گوگرد باعث کوچک ماندن و پیچیدگی برگ و برگ به رنگ زرد کم رنگ در می آید. کمبود منگنز باعث ایجاد لکه های زرد روی برگ می گردد، کمبود بٌر باعث بیماری های کرییتوگامیک می گردد.
دستورالعمل مربوط به نوع خاک، تعویض و کوددهی آن :
با انجام نمونه برداری در اعماق مختلف خاک، کیفیت فیزیکی، شیمیایی خاک را در اعماق مورد نظر، مشخص کنید. اگر خاک موجود در اعماق یاد شده بر نهال مناسب نیست با تعویض خاک یا اضافه کردن مواد آلی (حیوانی و گیاهی) و کودهای شیمیایی به مقدار مناسب، کیفیت خاک را تا حد مطلوب بهبود بخشید.
حد نسبی مقدار اسیدی یا قلیایی بودن، مقدار مواد آلی موجود نیمرخ خاک، نوع و اندازه ذرات خاک و وضعیت زهکشی (طبیعی یا مصنوعی) پروفیل خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است که باید مورد مطالعه دقیق قرار گیرد باید توجه داشت خاکهایی که بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی باشند، برای رشد و نمو اغلب گیاهان و نباتات مناسب نیستند.
– مقدار واکنش یا PH حالتهای مختلف اسیدی، قلیایی و یا خنثی بودن خاک را نشان می دهد
– زمانی که مقدار PH خاک بین ۷ تا ۱۴ باشد خاک قلیایی است
– زمانی که مقدار PH خاک ۷ باشد، خاک از نظر واکنش خنثی است
-مهمترین مقدار واکنش (PH) خاک برای رشد بهینه اکثر نباتات بین ۵/۵ تا ۷ است. لازم به توضیح است که شماری از گیاهان وجود دارند که واکنشهای (PH) کاملاً اسیدی یا کاملاً قلیایی را دوست دارند.
– برای کاهش واکنش (PH) در خاکهای قلیایی، به طور معمول از مواد اسیدی و اسیدزا مانند اسید سولفوریک و گوگرد عنصری استفاده می کنند
– برای افزایش واکنش (PH) در خاکهای اسیدی به طور معمول از مواد آهکی مانند کربنات کلسیم (Ca Co3) استفاده یم شود
– برای افزایش شمار گلها در گیاهان گلدار باید از کودهایی استفاده کرد که درصد فسفر آنها زیاد باشد
– کودهای لازم را می توان به صورت سولفات آلومینیوم (به ویژه در خاکهایی که دارای واکنش PH قلیایی هستند) به مقدار ۵/۰ تا ۱ کیلویی برای ۱۰ متر مربع و یا به صورت دوره ای به مقدار ۵/۰ کیلوگرم برای پر ۱۰ متر مربع مصرف کرد.
– کودهای فسفر را می توان به صورت سوپر فسفات تریپل، به مقدار ۱ تا ۵/۱ کیلوگرم برای پر ۱۰ متر مربع استفاده کرد.
– کودهای پتاسه نیز برای سلامتی گل و گیاه و مقاومت بیشتر آنها به ناملایمات، مصرف می شوند. برای جبران کمبود مقدار پتاسیم در خاک به طور معمول از سولفات پتاسیم و یا کلر در پتاسیم به مقدار ۵/۰ کیلوگرم در پر متر مربع استفاده می شود
– زمان مصرف کودهای شیمیایی
برای درختان و درختچه ها و بوته ها از اول بهار تا اواسط تابستان و سپس اواخر شهریور تا اواخر مهر می توان استفاده کرد.
– برای کود دادن به درختان بزرگ باید تعداد سوراخ به عمق ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر و در فاصله های ۸۰ سانتیمتری ایجاد کرد. در محدود سایه انداز آنها تا فاصله ۵/۱ متر از تنه درخت باشد و کودهای شیمیایی مورد نظر را باید درون این سوراخها ریخته و سپس سوراخ را از آب پر نمود. برای ریختن کود در این سوارخ ها از قیف هم می توان استفاده نمود.
– در مصرف کودهای شیمیایی و آلی همیشه باید یک اصل مهم را در نظر داشت، به این صورت که هیچگاه نباید شرایطی فراهم شود که علایم کمبود در گیاه ظاهر شود، چون در این حالت، به مرحله نابودی میل می کند.
۸-۳آثار بعضی از آفات و امراض متداول و چگونگی کنترل آنها
– نوع آفت: شته بز و سیاه
علامت: اجتماعی از حشرات کوچک سبز و سیاه در روی برگها و جوان انتهائی که باعث پیچیدگی و شیرابه دادن برگها می شود.
کنترل: با سموم دریس، مالاتیون وشبیه آنها سمپاش زمستانه لازم است.
– نوع آفت: لارو
علامت: انواع لارو ها کرمی شکل، حشراتی که برگ را سواخ می کنند یا می خورند.
کنترل: سمپاش با دریس و فنیترویتون هنگام ظهور آفت در زمان شیوع. که برای آنها سمپاشی زمستانه لازم است.
– نوع آفت: حشر برگ خوار
علامت: خطوط کم رنگ یا بر آمدگی یا گال روی برگها و یا حفره هائی که به وسیل این جانور ایجاد میشود.
کنترل: سم و یا زیتون استفاده کنید
– نوع آفت: شپشک
علامت: کارهای شبیه تار کتان یا پشم روی ساقه و برگها
کنترل: آغشته کردن گیاه با سموم دیموتوئات یا مالاتیون
– نوع آفت: قاب بالان
علامت: ناهنجاری ها و لکه های قهوه ای کم رنگ یا خاکستری در روی ساقه و برگ
کنترل: با سم مالاتیون یا سموم نفتی
– نوع آفت: پروانه فری
علامت: خشکیدن شاخه
کنترل: سمپاشی با گوزاتیون یا سوپراسید در نیمه اول خرداد و سمپاشی بعدی ۱۵ روز بعد
– نوع آفت: قارچ علی
علامت : قارچ سمی زردرنگ روی بقایای گیاهی
کنترل: از بین بردن گیاهان مرده و استریل کردن خاک با فرم آلدئید شش هفته قبل از کشت
– نوع آفت: کپرک نقطه ای برگ
علامت: انواع لکه هایی که به صورت پودر یا کرک روی برگها را می پوشانند
کنترل: سمپاشی مسی و شبیه آن و بنومیل
-نوع مرض : پیچیدگی برگها
علامت : قرمزی در برگهای از بین رفت هلو
کنترل : سمپاشی با بنومیل یا سموم مسی
– نوع آفت: زنگ
علامت: گردی زرد رنگ یا قهوه ای رنگ روی برگها.
کنترل: سمپاشی با تیرام
– نوع آفت: گال زخم
علامت: نقطه ای تیره روی میوه و برگ سیب
کنترل: سمپاشی با بنومیل یا سموم مسی
– نوع آفت: نقره ای شدن برگها
علامت: رنگ نقره ای در برگها
کنترل: قطع و سوزاندن شاخه های آلوده
– حفاظت بر ضد چرای دام و آتش سوزی
برای جلوگیری از صدماتی که دامها به قسمتهای مور کاشت دارد می سازند باید تصمیمات خاصی اتخاذ کرد. چنانچه دامها در مجاورت قطعات کاشت چرانیده ش
ده باید از ورود آنها جلوگیری به عمل آید و قانوناً منطقه جنگلکاری شده قرق گردد و تلخیص را طبق مواد قانون مجازات گردند. یکی دیگر از عوامل مخرب، آتش سوزی است که بایستی وقوع آن پیش بینی شده وقطعات مورد کاشت را بر ضد آن حفاظت نمود. ریشه و مبنای تمام آتش سوزی ها عدم توجه و آگاهی عامه بوده است. آشناساختن عموم ودستوراتی که در مورد حفاظت قطعات کاشت بر ضد آتش سوزی لازم می باشد از مسائل فوری و ضروری است. یکی از مسائل لازم در ایجاد جنگلکاری احداث آتش بر می باشد که بین چند ردیف درختکاری آتش بر ایجاد که از سرایت آتش به قطعات دیگر جلوگیری به عمل آید و یا درترکیب گونه ها باید سعی شود گونه های سوزنه برگ با پهن رگ با هم مخلوط کاشته شود زیرا گونه های پهن برگ نسبت به سوزنی برگان تحمل بیشتری نسبت به آتش دارند. حذف علوفه هرز و خشک و پاک بودن سطح جنگلکاری از مواردی است که د
ر کاهش آتش سوزی کمک شایان توجه ای دارد. به منظور پیشگیری موارد زیر باید رعایت گردد :
– تهیه و تدوین قوانین و مقررات برای رعایت اصول ایمنی (در برابر آتش) و اعمال مقررات آن الزامی است.
– ترویج، تبلیغ و آموزش های لازم در جهت آگاهی اجتماعی، برای احتراز از احتمال بروز آتش سوزی، ضروری است.
– آموزش برای مقابله با حریق، به ویژه برای کارکنان پارک و مسئولان اطفای حریق الزامی است.
– پیش بینی و احداث راهها و خطوط ارتباطی، برای دسترسی سریع و نقل و انتقال افراد و مواد
برای مبارزه با آتش، در طراحی الزامی است
– پیش بینی و احداث راهها و خطوط ارتباطی، برای دسترسی سریع و نقل و انتقال افراد و مواد برای مبارزه با آتش، در طراحی الزامی است
– پیش بینی و تأمین وسایل و تجهیزات اطفای حریق و شیرهای آب در طراحی فضای سبز الزامی است
– پیش بینی آتش برها (نوارهای خالی از گیاه) در طراحی فضای سبز بستته به شرایط لازم است
– استفاده از امکانات بیمه در برابر خطر آتش سوزی لازم است
– تهیه نقشه ها و دستوراتهای مبارزه با آتش ضروری است
– گنجانیدن برجها یا مکانهای مراقبت و تأسیسات هشدار دهنده بسته به شرایط، الزامی است
– محصور کردن قسمتهای حساس در برابر خطر آتش (مانند محلهای ذخیره سوخت و جمع آوری شاخه های) الزامی است
– پیش بینی وسایل جمع آوری سریع مواد آتش زا از محوطه (مانند انبوه برگهای خزانی و علوفه خشک سطحی)، لازم است
– مخلوط کردن درختان سوزنی برگ و پهن برگ بسته به شرایط، لازم است
-پیش بینی دریاچه ها و استخرها برای عملیات اطفاء در طراحی، بسته به شرایط، لازم است
– تأمین دپوی ماسه و خاک برای مبارزه با آتش، بسته به شرایط، لازم است
– تهیه وسایل مدرن اطفای حریق در محل
– تعبیه شیرهای برداشت آب از شبکه آبرسانی جهت اطفای حریق
فصل چهارم
-بوته کاریها
انجام عملیات اجرایی مراقبت و نگهداری از بوتهکاریها در فضاهای سبز شهری به لحاظ تنوع گونههای گیاهی، ویژگیهای گیاه شناسی کاربردی و نیازهای اکولوژیکی گیاهان( آب و هوا، خاک، رطوبت و نور)بسیار حائز اهمیت است. استحکام ساقه و تنه بوتهها تحت تاثیر بافت چوبی و خشبی گیاه قرار دارد و در فرم پذیری تاج تاثیر میگذارد و بر حسب موقعیتی که این قبیل گیاهان در فضاهای شهری کاشته میشوند به تیمارهای مراقبتی ویژهای نیاز پیدا میکنند. از این رو ضرورت دارد با آگاهی از نقش آفرینی این قبیل گیاهان در شکل گیری فضاهای سبز شهری و به منظور تامین اهداف از پیش تعیین شده تحت اقدام عملیات مراقبتی قرار گیرند.
مهمترین کارکردهای بوته ها در طرحهای توسعه و ایجاد فضای سبز در فصلهای زیر قرار دارد.
رز کاریها
کاشت انواع رزهای هیبرید، نسترن و یا حتی رزهای وحشی بصورت تک بوته و یا اغلب به صورت مجموعه کاری با توجه به زمان و طول مدت گلدهی در برخی ارقام و واریتهها در فضاهای سبز شهری متداول است. از این رو برخی عملیات اجرایی مورد نیاز برای مراقبت از این دسته گیاهان نظیر گل گیری و هرس تقریبا جنبه منحصر بفرد داشته و باید با رعایت اصول فنی بکار برده شود.
بوته کاریهای نمایشی
استفاده از تنوع نسبتا زیاد گیاهان بوتهای و نیز برخی از درختچههای کوچک به لحاظ ارائه رنگ، بافت و فرم در فضاهای سبز شهری کاربرد زیادی دارد. این قبیل گیاهان زینتی از طریق تولید تنههای چند شاخه و تزئینی، فرمهای گوناگون تاج ، گلدهی، میوه دهی زینتی و تولید بو و رایحه خوش به صورت تک بوتههایی از انواع یوکا، زرشک، انواع رز، پیروکانتا، به ژاپنی، یاس زرد، اسپیره و;.. و یا مجموعه کاری در ترکیب با سایر عناصر گیاهی بکار برده میشوند.
تیمارهای مراقبتی و نگهداری از بوته کاریها بستگی به موقعیت قرار گرفتن آنان و به منظور برآورد ساختن اهداف طراح در استفاده از این قبیل گیاهان در فضاهای سبز شهری دارد.
پرچین و دیوارههای سبز
محصور سازی، حفاظت، تفکیک فضاهای داخلی و خارجی، هدایت جهت وزش باد نسبی، تعیین مسیر حرکت عابران، ایجاد مانع و محوطههای محصور از جمله کارکردهایی هستند که استفاده از درختچه را برای ایجاد فضاهای سبز شهری بصورت پرچین و دیواره سبز متداول نموده است. پرچینها غالبا به لحاظ تامین برخی کارکردهای مستمر در طول چهار فصل از بین پهن برگان همیشه سبز و یا سوزنی برگان شکل پذیر انتخاب میشوند. مهمترین خصوصیت این گیاهان
، قابلیت هرس پذیری آنان به علت تولید شاخههای جوان بارشد طولی زیاد میباشد.
از مهمترین گیاهان پرچینی میتوان به انواعی از درختچههای برگ نو ( ترون ) Ligustrum vulgare که در واریتههای نسبتا متنوع، با برگهای ریز و یا درشت و رنگهای سبز روشن و تیره، ابلق و ساده، بیشترین مصرف برای پرچین سازی را دارند، اشاره نمود. این گیاه در جداسازی حریم سواره از پیاده رو و بعنوان نور شکن در رفیوژهای خیابانی بصورت گسترده کاشته میشود.
انواع گوناگونی از جنس شمشاد Euonymus و یا Buxus به لحاظ تنوع گونه و جلوههای زیبا در پارک سازی از نظر ایفای نقش پرچین و دیواره سبز کاربرد دارد. از مهمترین سوزنی برگان مناسب برای ایجاد پرچین میتوان به سرو خمرهای با قابلیت مناسب هرس اشاره کرد که بخاطر فرم شاخه بندی، رنگ و شکل پذیری مناسب کاربرد زیادی در ایجاد پرچین دارد. درختچههایی نظیر زرشک و یا پیرو کانتا و یا حتی درختانی نظیر بلوط همیشه سبز به عنوان مواردی خاص با در نظر گرفتن عملیات اجرایی میتواند تحت اقدام قرار گیرند.
پیچها و بالا روندهها
ایجاد پوشش و یا نمایش الگوهای سایه روشن از طریق استقرار گیاهان بر روی داربست، آلاچیق و یا دیوارهها ممکن میگردد. برخی از این قبیل گیاهان با تولید شاخههای بلند ، قابلیت گلدهی فراوان و یا تولید بو و رایحه خوش و تامین سایه ایفای نقش میکنند. استفاده از برخی گیاهان بالا رونده مانند تاک، مو چسب، انواع رز و نسترنهای رونده و پیچهایی نظیر امین الدوله از زمانهای قدیم اهمیت داشته است. بنابراین مراقبت از این گیاهان با توجه به نقش عملکردی آنان اهمیت مییابد.
موقعیت قرار گرفتن بوتهکاریها در فضاهای سبز شهری به منظور برآورد ساختن اهداف طراح در ساخت مناسب و بجا از کاشت این قبیل گیاهان با بکارگیری تیمارهای مراقبتی لازم میسر میگردد. با توجه به مراتب فوق جزئیات مربوط به عملیات نگهداری از بوتهکاریها را میتوان به شرح زیر بیان نمود:
۱-۴ آبیاری
تامین آب مورد نیاز بوته کاریها با توجه به موقعیت کاشت سبز شهری صرف نظر از کارکرد قابل انتظارشان باید بصورتی انجام شود تا گیاه قادر به ادامه حیات و تداوم انجام اعمال حیاتی برای زنده مانی بوده و از شادابی کامل برخوردار باشد. از اینرو تامین آب مورد نیاز این گروه از گیاهان باید بر اساس الگوی پیش بینی شده و بکارگیری ضوابط انجام پذیرد:
• آبیاری پرچین و دیوارههای سبز به لحاظ برخورداری از نظم کاشت ردیفی و در صورت بهره گیری از سیستم آبیاری تحت فشار باید به صورت قطرهای انجام شود.
• در صورت عدم وجود سیستم آبیاری تحت فشار، آبیاری بوته کاریها باید با استفاده از شیلنگ و بهره گیری از شیرهای برداشت و یا تانکرهای آبرسانی سیار با رعایت عدم وقوع آبشویی خاک در پای گیاهان انجام شود.
• رعایت نظم دفعات و طول مدت آبیاری با توجه به شرایط فصلی و بافت خاک در آغاز دوره رویش گیاهی با حداقل ۲ مرتبه آبیاری در هفته و آبیاری همه روزه در طول فصل تابستان با ت
وجه به کارکرد قابل انتظارشان از کاشت بوتهها و به ویژه در رز کاری ها مورد اقدام قرار گیرد.
• آبیاری بوته کاریها باید در ساعات خنک روز انجام شود و از پاشیدن آب بر روی شاخه و برگ گیاهان به ویژه در طول ساعات گرم و آفتابی بعد از ظهر اجتناب گردد.
• در صورت بهره گیری از سیستم آبیاری بارانی در مجموعههای فضای سبز، رعایت برنامه زمان بندی شده، طول مدت و روش آبیاری الزامی است.
• به محض مشاهده هرگونه نقص فنی در سیستم آبیاری و خرابی قطره چکانها و یا سوراخ شدن شیلنگها باید در اسرع وقت نسبت به رفع نواقص آنها اقدام شود.
• در صورتی که آبیاری بصورت ثقلی و به روش جوی پشته، غلام گردشی و یا کرتی انجام شود باید ترتیبی اتخاذ گردد تا با قرار دادن موانعی در مسیر آب، موجبات کاهش سرعت جریان آب فراهم تا به مقدار کافی در خاک نفوذ و گیاهان واقع در مسیر را کاملا سیراب سازد.
• مسیر کانال و جویهای آبرسانی باید همیشه پاکیزه نگه داشته شود و مرتبا از وجود هرگونه زباله و علفهای هرز پاکسازی گردد.
• با کنترل مستمر مسیرهای آبرسانی باید نسبت به مرمت تشتکهای آبخور در طول مدت آبیاری اقدام و از هرز روی آب جلوگیری به عمل آید.
۲-۴ وجین علفهای هرز
• وجین علفهای هرز در بین بوتهها باید به صورت مستمر و حداقل هر هفته یک بار پس از انجام آبیاری و از وجود هرگونه رویش نابجا، پاکسازی شود.
• وجین علفهای هرز در بین بوتهها باید در ساعات خنک روز به صورت دستی پس از آبیاری و یا با استفاده از ابزارهای مکانیکی ساده انجام شود.
• وجین باید قبل از گلدهی و به بذر نشستن علفهای هرز انجام شود.
• اطراف طوقه گیاهان تا فاصله ۳۰ سانتیمتری باید پابیل و از رویش علفهای هرز جلوگیری به عمل آید.
• استفاده از مالچهای گیاهی بر روی سطح خاک اطراف بوتهها یکی از مناسبترین روشهای مبارزه با علفهای هرز و نگهداری رطوبت خاک بشمار میرود و باید مورد استفاده قرار گیرد.
• مصرف علف کشهای شیمیایی به منظور از بین بردن علفهای هرز در اطراف بوته کاریها مجاز نمیباشد.
۳-۴ سله شکنی
• سه شکنی عبارتست از نرم و سست کردن خاک پای بوتهها به منظور افزای
ش نفوذ پذیری خاک و تسهیل تنفس بهتر ریشه گیاه. سله شکنی باید با استفاده از بیلچه و یا کج بیل به صورت مستمر و همراه با وجین علفهای هرز انجام شود.
• به هنگام سله شکنی باید از وارد نمودن صدمه به ریشههای سطحی گیاه پرهیز شود.
۴-۴ کوددهی و تغذیه گیاه
تامین نیاز کودی بوته کاریها صرف نظر از کاربرد گیاه و با توجه به میزان زیاد تولید سر شاخه در این گروه از گیاهان اهمیت فراوان دارد. از اینرو به منظور حفظ سلامت و شادابی بوتهها نیاز کودی آنان باید با استفاده از کودهای شیمیایی و دامی پوسیده تامین شود.
الف- تغذیه گیاهی با استفاده از کودهای شیمیایی:
• استفاده از کودهای شیمیایی باید به منظور تحریک گلدهی بوتهها در طول فصل بهار و اوایل تابستان به مورد اجرا گذشته شود.
• انتخاب مناسبترین نوع و میزان مصرف کودهای شیمیایی باید بصورت سرک و یا محلول پاشی به تناوب و با رعایت فاصله زمانی مناسب انجام شود.
• مصرف کودهای میکروالمان به منظور رفع کمبود عناصر کم مصرف باید به صورت همزمان با سمپاشی بر علیه آفات گیاهی طبق دستورالعمل کارخانه سازنده و به صورت محلول پاشی در اختیار گیاه قرار گیرد.
• سرک پاشی کودهای شیمیایی باید در ساعات خنک روز و همراه با آبیاری انجام پذیرد.
• تغذیه با استفاده از کودهای فسفاته باید توام با کود پوسیده دامی در اواخر پاییز و همزمان با پابیل نمودن بستر کاشت انجام شود.
ب- تغذیه گیاه با استفاده از کود دامی:
• استفاده از کود پوسیده دامی در ابتدای فصل رویش و یا اواخر پاییز مناسبترین روش تقویت و اصلاح خاک بشمار میرود. این نوع کوددهی باید همه ساله در فصل پاییز و همزمان با پابیل نمودن اطراف گیاه به مورد اجرا گذاشته شود.
• در صورت استفاده از کود دامی باید پوسیدگی کامل، سلامت و عدم مشاهده قارچ زدگی و یا آلودگی به آفات و عوامل بیماری زا و نیز فقدان اجسام خارجی نظیر شیشه، سنگ، چوب و سایر اجسام تیز و همچنین عاری بودن از وجود بذر علفهای هرز اطمینان حاصل شود.
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
