فایل ورد کامل مقاله گیاهان شور؛ تحلیل علمی سازگاری زیستی، کاربردهای کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله گیاهان شور؛ تحلیل علمی سازگاری زیستی، کاربردهای کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار دارای ۴۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله گیاهان شور؛ تحلیل علمی سازگاری زیستی، کاربردهای کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله گیاهان شور؛ تحلیل علمی سازگاری زیستی، کاربردهای کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله گیاهان شور؛ تحلیل علمی سازگاری زیستی، کاربردهای کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار :

گیاهان شور

مقدمه
برخی از گیاهان بوته ای متحمل شوری ، قادرند تحت شرایط خاکهای بسیار شور نیز رشد کنند . به عنوان مثال رشد گونه های ،A.cuneata , Atriplex canes cens به ترتیب در شوری ۲۴۰۰ و ۳۰۰۰ (ms/MECE) فقط حدود ۲/۱ کاهش یافت .

(دریچاردسون و مک کل ، ۱۹۸۰) دور نمای بهره برداری از گیاهان علوفه ای بوته ای خاصی که تحمل شوری بسیار بالایی دارند ، به منظور کشت آن ها در خاکهای شور و به عنوان ابزاری ، برای اصلاح این خاکها به شمار می روند .

تحت شرایط طبیعی ، خاکهای شور دارای پوشش گیاهی از نوع بوته های متحمل شوری هستند .اراضی شوری که برای تولید گیاهان علوفه ای بوته ای مناسب هستند . عبارتند از : مناطق تخریب شده گیاهان نمک دوست طبیعی ، اراضی شور شده در اثر پروژه های آبیاری و مناطقی که به دلیل تغییراتی هیدرولوژیکی دچار شوری ثانویه شده اند. مولفین و محققین بسیاری ، استفاده از گیاهان نمک دوست را ، در تولید غذا ( سامرز ، ۱۹۷۶) و سایر فرآورده ها ( سنگ ، ۱۹۷۰ : مودی ،۱۹۷۴) ،مورد توجه قرار داده اند .دیگر فواید رشد گیاهان مقاوم

به شوری، در خاکهای شور شامل : کاهش خطر فرسایش خاک ( جونز ، a 1966) ، کنترل آلودگی (هی ونول هارد ، ۱۹۷۳ ) ، تثبیت شنهای روان ( لی روکس ، ۱۹۷۴) توسعه و بهبود زیستکاه حیات وحش (شام ساوت دینوف ، ۱۹۶۶) و افزایش تنوع اکولوژیکی ، در مناطق لم یزرع میشود . علاوه بر این کشت گیاهان علوفه ای در مناطق کشور ، بدون نیاز به انرژی ورودی اضافی ، مقداری غذا و علوفه تولید خواهد شد که می تواند در سیستمهای کشاورزی و دامداری مورد استفاده قرار بگیرند .

گیاهان علوفه ای بوته ای مقاوم به شوری :
در میان گیاهان علوفه ای بوته ای ، متحملترین گروه نسبت به شوری و غرقابی علف شور ها هستند . که در حواشی دریاچه های شور و با تلاق رشد می کند . این گیاهان ممکن است در معرض مقدار بسیار زیاد شوری ،یا آب ایستادگی قرار گیرند .

علف های شور که شامل جنسهای Halimione ,Rhagodia ,Chenopium , Atripex هستند ، در مناطقی که تحت شرایط غرقاب کمی هستند ، بهتر از خاکهای قلیایی رشد می کنند و توانایی رشد در خاکهای بسیار شور را نیز دارند . بسیاری از گونه های چوبی و چند ساله Atriplex . spp دارای مسیر متابولسیم C4 هستند . علف شور ها از نظر درجه خوشخوراکی متفاوت هستند ، ولی هنگامی که علوفه کمیاب باشد . اکثر آن ها توسط حیوانات چرا کننده مصرف می شوند . یکی از خصوصیات علف شورها رنگ خاکستری برگها به علت تشکیل غذه های نمک ، روی سطح برگ است .

عوامل موثر در استقرار گونه ها :
(الف) عوامل محیطی )
معمولاَ با حفاظت پوشش گیاهی خاکهای شور در برابر چرا ، رشد مجدد گیاهان بطور طبیعی انجام می گیرد .
کوششهای زیادی برای دست یابی به پوشش گیاهی مناسب ، از طریق کشت بذرهای گیاهان علوفه ای بوته ای مقاوم به شوری انجام شده است . در ینوساوت ولیز غربی ، برای استقرار A.vesicaria .Atriplex nummularia وسایر گونه ها بیش از ۳۰ سال تحقیق و مطالعه و تلاش صورت گرفته است . ( جونز ، a1966 ، بسیاری از محققین دیگر ). در طی انجام آزمایشات عوامل متعددی که استقرار بوته ها را تحت تاثیر قرار می دهند ، شناخته شده و برای بهبود نتایج ، روشهای مختلف بذر کاری ابداع شده است . بطور کلی گیاهانی باید مورد

استفاده قرار بگیرند که به خوبی با منطقه سازگار هستند ( گوم ، ۱۹۷۴) مرگ قبل از بلوغ در بوته های استقرار یافته و یا از بین رفتن بعضی گونه ها به مرور زمان ، نشان دهنده سازگاری ضعیف است .

خشکی ،چرا ، وحمله حشرات علل از بین رفتن گیاه Atriplex , nummularia در بخش کولا به نیوساوت ولیز شناخته شده اند ، در حالی که گونه A. vesicaria در همین محل به خوبی باقی مانده است . ( کانینگ هام ، ۱۹۷۴) در استرالیایی غربی ، بازرسی مناطق تحت آزمایش در خاکهای شور ، برای مدت ۱۲ سال تغییر برتریهای گونه ها را در طول زمان نشان داد . گونه های Atriplex halimus ،A.canescens ،A.lentiformis در سالهای اول بخوبی رشد کردند ، ولی در سال نهم بمراتب ضعیفتر از گونهA.ammicola بودند .
آب مهمترین عامل استقرار گیاهان علوفه ای بوته ای مقاوم به شوری است . مقدار پراکنش فصلی برف و باران و سرنوشت آب هنگامی که به زمین می رسد ، همه عواملی هستند که استقرار و بقای این گیاهان را به طریق مختلف ، تحت تاثیر قرار می دهند .

ب- عوامل گیاهی
به بذر گونه های Atriplex براکته هایی چسبیده اند که حاوی مواد ممانعت کننده از جوانه زنی هستند ، این مواد که در آ.ب قابل حل هستند ، عمدتاَ کلرو سدیم و مواد صابونی هستند . در این گونه ها ، به بذر و پوسته های همراه آن ، میوه اطلاق می شود. در بذرهایی که مراحل نمو آن ها بطور کامل طی نشده است ، برکته ها کامل نمیشوند .دامنه تغییرات میزان پر شدن دانه ها بسیار وسیع است و به عنوان مثال در گونه های Atriplex nummalaria ، بین ۱۰ تا ۸۴ درصد ( جونز ،۱۹۶۸) ، در گونه A.canescens بین ۴۹ تا ۹۳ درصد ( اسپر لینگ فیلد ،۱۹۷۴) و در A.halimus بین ۵/۴۳ تا ۵/۹۱ درصد ( کولر و همکاران ، ۱۹۵۸)تغییر می کند . همچنین جوانه زدن بذرهایی که دارای باله هستند نیز ،ممکن است تا حد زیادی تغییر

کند مثلاَ میزان جوانه زنی در گونه A.canescens بین ۳۴ تا ۸۰ درصد ( اسپرینگ فیلر ، ۱۹۶۴) و در بذرهای A.nummularia از ۲ تا ۶۲ درصد متغیر است ( جونز ، ۱۹۶۸) میوه های A.tripLex spp حاوی مواد ممانعت کننده محلول در آب هستند . مقدار این ترکیبات در حدی است که می تواند بر فرآیند جوانه زنی تاثیر بگذارد . یا حتی آن را متوقف کند .

درصد جوانه زنی در گونه های آتریپلکس ، در درجه حرارتهای پایین کم بود و در دامنه در درجه حرارتهای بالاتر بطور چشمگیری افزایش داشت . همچنین بین گونه های مختلف Atriplex نیز اختلافات معنی داری ملاحظه گردید . بطوریکه درصد جوانه زنی دو گونه ، A.glauca , A.nmmularia در درجه حرارتهای بالاتر از ۸-۱۵ درجه سانتی گراد کاملاّ افزایش داشت ، ولی در گونه های A.amnicola , A.Lentiformis مقدار افزایش کمتر بود این دو گونه هنگام که دما از ۴ به ۸ افزایش یافت ، عکس العمل خوبی داشتند و درصد جوانه زنی آن ها افزایش چشمگیری داشته است.

سیستماتیک گیاه آتریپلکس :
Kingdom : Plantae
Subkingdom : tracheobionta
Superdivision : spermatophyta (seed plant)
Division : magnoliophyta (flowering plant)

Class : magnoliopsida (dicotyledons)
Subclass: caryophyllidae
Order : caryophyllaes

Family : chenopodiaceas
Genus : atriplex (salt bush)
آتریپلکس یا اسفناج وحشی گیاهای است از تیره اسفناجیان و از جنس آتریپلکس و دارای حدود ۲۰۰ گونه متعدد و مختلف .
در چند سال اخیر چند گونه از گیاه به ایران وارد شده که از خود سازگاری چشمگیری نشان داده اند . از آنجمله اند گونه های زیر ۱ :
At. Canescens
At. Halimus
At. Lentiformis

مورفولوژی
آتریپلکس گیاه بوته ای چوبی است که به عنوان طرح کلی به شکل راست و مدور است ، با ساقه های سفت و شکننده . پوست نازک دارند و به صورت فشرده قرار گرفته اند و شاخسار زیادی دارند .

در بعضی گونه ها ممکن است شاخه های جانبی دارای اسپاین باشند . اگر چه آتریپلکس در شکل فیزیولوژی و دیگر ویژگی های دارای تغییر زیادی است ( گوناگونی زیادی دارد )
اکوتیپ های این گیاه در سرعت رشد ، برگ ریزی زمستانه ، مقاومت نسبت به خشکسالی و سرما و خوشخوراکی متفاوت هستند.
کمترین رنج ارتفاع این گیاه یک فوت (۳/۰ متر ) و بیشترین مربوط به گیاهانی نیمه چوبی در جنوب dakota است که بیشتر از ۱۰ فوت ( ۳ متر) ارتفاع دارند .
آزمایشات عادی باغبانی اختلافات زیادی را در ارتفاع و دیگر ویژگی های گیاهی درون جمعیت این گیاه نشان داد که اساساّ تحت تاثیر ژنتیک بودند .
رنج طول برگ ها ۸/۰ تا ۲ اینچ (۵-۲ سانتیمتر ) است .

برگهای جوان با فلس پوشیده شده اند تا در مقابل از دست دادن آب محافظت شوند. برگ های بالغ دارای کرک های بیرونی هستند که نمک را متمرکز و ترشح می کنند و در مناطق شور برگها پوشیده از یک پوسته نمکین یا شوره می شوند .

این گیاه در آب و هوای گرم همیشه سبز است ولی در آب و هوای سرد زمستان برگ ریزی دارد . ( خزان می کند)
گل های نر دارای سنبله هایی به عرض ۳-۲ میلی متر هستند و پانیکول گل های ماده از ۲ تا ۱۶ اینچ ( ۴۰-۵ سانتی متر ) طول دارند .
میوه ها دارای اتربکولی به طول ۳/۰ تا ۴/۰ اینچ (۱-۸/۰ سانتی متر ) و دارای براکته هایی به طول ۴/۰ تا ۱ اینچ ( ۹ تا ۲۵ میلی متر مربع ) هستند .
Fourwing Saltbush تنها گونه ای است که میوه هایش به صورت ژنتیکی دارای ۴ بال بزرگ هستند .

دانه ها درون اتریکول قرار دارد و در زمان پراکندگی هم از اتریکول جدا نمی شوند .
اندازه دانه تقریباّ ۲×۱ میلی متر است و ۱۷ تا ۲۰ دانه بر روی هر میوه قرار دارد .
سیستم ریشه ای شامل ریحه اصلی و ریشه های کوچک جانبی غذا دهنده است که لایه های بالای خاک را اشتغال کرده اند و اگر خاک اجازه بدهد ریشه اصلی اغلب بیشتر از ۲۰ فوت ( ۶ متر ) توسعه پیدا می کند .

در بیابان های جنوبی کالیفرنیا ریشه های گیاه Fourwing Saltbush در فاصله ۴۰ فوت ( ۱۲ متر ) دورتر از بوته در زیر سطح خاک دیده شد .
گلهای این گیاه به وسیله باد گرده افشانی می کنند . ه بیابانی نزدیک Arizona و Tucson نشان داد که بقاء و ماندکاری بوته ها تقریباَ ۲۹ سال است و مجموعه های عکس درون پرونده های Grand Canyon نشان داد که آتریپلکس برای بیشتر از ۱۰۰ سال زنده می ماند .
معمولاَ آماس شدن جوانه ها از بهار آغاز می شود و با افزایش طول ساقه ها در اواسط تا اواخر بهار ادامه پیدا می کند و جوانه زنی دانه ها هم در همان هنگام رخ می دهد .
اهمیت گونه های آتریپلکس :

گونه های آتریپلکس به خشکی بسیار مقاوم بوده از لحاظ خاک کم توقع است . و در خاکهای ضعیف تولید خوبی دارد .و در خاکهای سنگین ، شور و قلیایی با میانگین بارندگی سالانه ۱۵۰ میلی متر رشد می کنند .
این گیاه در مناطق شنی تا سنگریزه ای به را حتی زندگی می کند علاوه بر خاکهای شور و قلیایی در خاکهای بوری و ژیپسی ورسی نیز دیده می شود .
PH خاک مناسب برای رشد گیاه آتریپلکس از کمی اسیدی تا کمی قلیایی است .
ماکزیمم نمک محلول که آتریپلکس می تواند تحمل کند حدود ۳۰۰/۱ ppm است . آتریپلکس ها نظیر کاکتوس ها بد برخی از نواحی گرمسیری ( ساحل افریقای غربی) سازگاری خوبی ندارند ، سر شاخه های این گیاهان دارای مقدار زیادی پروتئین خام

( در حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از ماده خشک ) بوده است . و بر خلاف کاکتوس ها این گیاهان را می توان بدون بروز هیچگونه مشکل و نیاز به مدیریت خاص، تحت چرا قرار داد . زیرا تا زمانی که علفهای چمنی سبر فراوان هستند . چرا بر روی آتریپلکس انجام نخواهد شد .
با کشت گیاه آتریپلکس ضمن توسعه آن به عنوان گیاه مرتعی با ارزش هم با پیشروی بیابان در زمینهای ماسه ای و ماسه های روان ) و هم با پیشروی کویر مبارزه کرد و به علاوه زمین های سخت و غیر قابل نفوذ را ملایم و قابل نفوذ ساخت .

این گیاه همچنین دارای اثر باد شکنی خوبی نیز می باشد زیرا شاخ و برگ زیادی دارد و قد این گیاه هم بلند است .
نسبت به خشکی مقاوم است و در مقابل کمبود آب استقامت خوبی از خود نشان می دهد .
آتریپلکس جهت تهیه چوب نیز قابل استفاده است . البته کیفیت آن پایین است. عملکرد چوب آتریپلکس بر مبنای وزن خشک تقریباَ مشابه برگها و سر شاخه های آن است ، البته عملکرد برگهای آن ( سر شاخه ها ) معمولاَ کمتر از کاکتوس است.

آتریپلکس را هم می توان از طریق تولید خزانه و هم با کشت مستقیم تولید کرد ، در هر دو حالت گیاهان بعد از ۲ تا ۳ سال به بلوغ می رسند در صورت مناسب بودن شیوه های مدیریت در طی ۴ تا ۷ سال دوره نمو ، تولید چوب و برگ هر یک به ۵/۲ تا ۵ تن ماده خشک خواهد رسید .
در قسمت اعظم مناطق خشک کشور ما آتریپلکس می تواند بهترین گیاه مرتعی و گونه مهمی برای تامین علوفه دام باشد . زیرا در مناطق خشک و بیابانی که متوسط بارش سالانه آن کمتر از ۲۵۰ میلی متر است . گونه های گیاهی دیگری مثل خانواده بقولات و گندمیان به علت نا مساعد بودن شرایط آب و هوایی تولید اقتصادی خوبی ندارند .
آتریپلکس علاوه بر تحمل گرما توانایی تحمل زمستان های سرد را هم دارا می باشد و بعضی گونه های آتر یپلکس در مناطقی ساکن هستند که دمای هوادر زمستان ممکن است تا (۵۰-) درجه فارنهایت ( ۴۶- درجه سانتیگراد ) پایین بیاید .

بازدهی تولید علوفه آن نسبت به گیاهان دیگر در شرایط یکسان خیلی بیشتر است .
در اصلاح خاک نقش مهمی دارد زیرا این گیاه قادر است . مقدار زیادی از املاح خاک را جذب کرده به این طریق به کاهش شوری یا اصلاح و آباد کردن خاکهای شور و کویری کمک کند.
ارزش علوفه ای آن به دلیل مواد پروتئینی در حد بسیار خوبی است .
در بعضی مواقع میزان ویتامین A در یک گرم به ۳۵ میلی گرم می رسد و این گیاه در فصولی که بیشتر گیاهان از بین رفته اند زنده است . و علوفه می دهد .
این گیاه نسبت به شوری تا حدودی مقاوم است و بررسیهایی که در زمینه آبیاری آتریپلکس با آب دریا انجام شده مقاومت این گیاه را در مقابل شوری تایید می کند . مقاومت گیاه مذکور به شوری متفاوت است . به موجب منابع مذکور آتریپلکس مقدار اصلاح محلول را در خاکهای سطحی ۲۰-۱۵ میلی موز و در خاکهای تحتانی ۵۰ – ۴۰ میلی موز بر سانتی متر را به خوبی تحمل می کند .

کاشت آتریپلکس
نحوه کشت آتریپلکس با توجه به آب و هوای مناطق مختلف و خاک تفاوت دارد . ازدیاد آترپکس به دو صورت بذر پاشی یا کاشت نهال های گلدانی انجام می شود .
روش بذر پاشی :
کشت بذر به صورت مستقیم ، معمولی ترین روش کاشت است . بذر پاشی مستقیماّ باید بعد از پاک کردن بذرها انجام شود . و باید بذور را بعد از جوانه زدن کاشت . بهترین و عملی ترین روش جوانه زدن بذرها خیساندن آنهاست . برای این کار بذرها را درون آب می گذارند و باید ۶ تا ۸ بار در روز آب آن را عوض کنیم تا محیط برای رشد و نمو بذرها آماده شود .
بهترین درجه حرارت در مراحل رشد اولیه بذرها ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد است و دمای بالاتر از ۲۵ درجه سانتی گراد ، جوانه زنی بذرها را مختل می کند .
البته کشت مستقیم بذر آتریپلکس نتیجه خوبی نداده است . بنابراین باید بذر آن را در خزانه کشت کرد و پس از آنکه بذر سبز شد و بوته به وجود آمد آنرا به صورت نشاء به زمینی که قبلاَ آماده شده است ، منتقل کرد .

روش فعال کاری :
برای تولید فعال آتریپلکس در فصل بهار ، بذر را ۴۸ ساعت در آب خیس می کنند سپس در هر گلدان پلاستیکی که از خاک ، کود ماسه پر شده است ، چند بذر می کارند ، بذرها را در عمق ۵ سانتی متری می کارند .
مقدار بذر لازم در هر گلدان باید به اندازه ای باشد که ۲ تا ۴ عدد آنها سبز می شود ، برای اینکه ریشه های نهال ها در یکدیگر نپیچند بهتر است تعدادی سوراخ در کیسه ها ایجاد کنند .در روزهای اول کاشت بذرها تا سبز شدن و جوانه زدن آنها چندین بار گلدان ها را آبیاری می کنند و برای این کار بهتر است از آبپاشی استفاده شود که سوراخ های ریزی داشته باشد . پس از رشد نهال ها در روزهای اول کاشت بهتر است که آبیاری کمکی صورت گیرد .