فایل ورد کامل گزارش کارورزی آشنایی با صنعت رنگ؛ تحلیل علمی فرآیندهای تولید، فناوری‌های شیمیایی و کنترل کیفیت

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل گزارش کارورزی آشنایی با صنعت رنگ؛ تحلیل علمی فرآیندهای تولید، فناوری‌های شیمیایی و کنترل کیفیت دارای ۵۹ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل گزارش کارورزی آشنایی با صنعت رنگ؛ تحلیل علمی فرآیندهای تولید، فناوری‌های شیمیایی و کنترل کیفیت  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل گزارش کارورزی آشنایی با صنعت رنگ؛ تحلیل علمی فرآیندهای تولید، فناوری‌های شیمیایی و کنترل کیفیت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل گزارش کارورزی آشنایی با صنعت رنگ؛ تحلیل علمی فرآیندهای تولید، فناوری‌های شیمیایی و کنترل کیفیت :

آشنایی با محل کارآموزی
شرکت صنایع پودر مهرباران
شرکت صنایع پودر مهرباران چشمه فعالیت خود را از سال ۱۳۸۲ شروع نموده و در تاریخ ۱۷/۶/۸۶ تحت شماره ۳۰۴۸۱۷ (سهامی خاص) در اداره ثبت شرکتها و موسسات تجاری استان تهران به ثبت رسیده است. این شرکت از بدو شروع فعالیت تمامی تلاش خود را در جهت ارتقاء کیفیت محصولات، در راستای جلب رضایت مشتری و بهبود سطح دانش فنی معطوف داشته است. تقاضای روزافزون خریدهای مجدد مشتریان بیانگر این واقعیت است که ترجیح رضایت مشتری بر منافع شرکت، عامل اصلی موفقیت می باشد.

با بهره گیری از دانش فنی روز، استفاده از پرسنل متخصص و با تجربه، بهره برداری از ماشین آلات پیشرفته در مرحله ساخت، بکار گیری مواد اولیه مرغوب توانسته است محصولات خود را با کیفیت برتر و قیمت رقابتی به بازار عرضه نماید.
همچنین شرکت صنایع پودر رنگ مهر باران چشمه همواره نسبت به بالا بردن سطح کیفی محصولات خود اهتمام ورزیده است.
این صنعت جزء مواردی است که علاوه بر دانش و تسلط کافی بر مبانی علمی به تجربه های آزموده و ذهنی خلاق استوار می گردد. ما به پشتوانه دانش در خور و کوله باری از تجربیات اجرایی و راهبری پروژه های کلان در این شاخه، شرکت صنایع پودر رنگ مهر باران چشمه را پایه گذاری نموده ایم.
شرکت صنایع پودر رنگ مهرباران چشمه دارای پروانه بهره برداری از وزارت ص

یع جهت تولید، ساخت، نصب، نظارت فنی، مشاوره در خطوط کامل انواع:
– کوره پخت رنگ
– کوره خشک کن
– تونل شستشو و وان شستشو
– کابین پاشش رنگ
– سایکلون مکش رنگ
انواع پو در های معدنی در مش های مختلف ( کربنات کلسیم ،باریت سفید ، تا لک سفید ، آهک هیدراته ، بنتونیت حفاری ، بنتونیت ریخته گری ، اخرا هرمز ، گل ما شی ، کربنات سدیم ، بی کربنات سدیم ، کائولن ” تیره و سفید ” ، اکسید روی ، اکسید آهن)
قیر پودری و کلوخه ( GILSONITE ) و قیر ۶۰۷۰
انواع حلال های صنعتی ( تری کلرو اتیلن ، تولوئن ، زایلین ، بوتیل استات ، اتیل استات ، پرکلرو اتیلن ،
ایزو پروپیل الکل ، حلال نفتا ” ۴۱۰,۴۰۵,۴۰۲ “
MEK و ;.)
انواع چسب های صنعتی ( کموزیل “۲۲۲,۲۱۱ “
پارلوک ” PMO5,PC12,PC13 ” وچسب SC2000
دزمادور و ;.)
زرین های اپوکسی ، پلی اورتان ، وینیل استر و انواع رزین های آلکیدی ” SHORT OIL
MEDIUM OIL , LONG OIL “
انواع کائوچو طبیعی و مصنوعی (EPDM , SBR NBR , RSS3,RSS1 ,بوتیل ، کلرو پرن

)
شتاب دهنده های لاستیک ( MTBS , MTB
TMTD , TMQ , CZ و ۴۰۱۰ )
انواع خشک کن ها ( کبالت ، کلسیم ، سرب )
رنگ های ساختمانی ، کوره ای ، ترافیکی و ;.
ضد کف ها ، الیاف ، استئارات کلسیم ،

پو در آلومینیم، پو در سرب ، پو در روی ، پو در مس
ماستیک دایترمن
وانواع محصولات شیمیایی
طراحی:
به عنوان پیش نیاز در پروسه تولید ارائه طرح بر اساس نیاز پروژه و با توجه به امکان اجرا و قابلیت تولید با روشهای مرسوم، انجام شده و بر اساس خواست مشتری واحد تولیدی صنایع پودر رنگ مهر باران چشمه امکانات طراحی و ارائه طرح را دارا می باشد.
صنعت رنگ سازی
رنگ در دنیای امروز نقش بسیار مهمی در پرورش ذوق و قرایح بشری و ارضای نیازهای زیبا شناختی وی ایفا می کند. بدین جهت است که احساس رنگ را به تعبیری حس هفتم می گویند.
انسان در پهنه تولید تزئین خانه ها ، پوشاک و حتی نوشابه ها در هنر ، نقاشی ، صنایع کشتیرانی و امور ارتباطات محصولات مصرفی در صنایع فضایی و خلاصه در همه شئونات با رنگ سر و کار دارد . بطور کلی از رنگ علاوه بر ایجاد زیبایی محیط جهت حفاظت اشیا در مقابل عوامل طبیعی و غیره استفاده می شود .
تاریخچه
سابقه استفاده از مواد رنگی توسط انسان به دوران غارنشینی می رسد. اولین کاربرد واقعی و عملی مواد رنگی را می توان در ساختن کشتی نوح مربوط دانست که برای جلوگیری از نفوذ آب و پوسیدگی آن از مواد رنگی استفاده شده بود. بعدها از مواد رنگی برای حفاظت چوب از پوسیدگی در بناهای چوبی و زمانی که استفاده از وسایل آهنی متداول شد. برای جلوگیری از زنگ زدن آنها استفاده می شد .
اجزای تشکیل دهنده رنگ ها
هر رنگ اصولا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
رنگ دانه :
که ماده رنگی نامحلول در آن است ( خاک رس ناخالص رنگی و پودر برف از سنگهای رنگی به عنوان اولین رنگ دانه ها مورد استفاده انسان قرار می گرفتند ).
محمل رنگها:

مایعی است که با رنگ دانه مخلوط شده کاربرد آنرا آسان می کند و در چسبیدن آن کمک می کند ( از سفیده تخم مرغ چسب عسل محلول قند به عنوان محمل های رنگ استفاده می شد. امروزه متداول ترین محمل های رنگ دانه ها را آب یا روغن تشکیل می دهد. از اینرو رنگ ها را به دو دسته رنگ‌های روغنی و رنگ‌های آلی تقسیم می کنند.
انواع رنگ دانه ها
اکسید ها :
لیمونیت ( Fe2O3.2H2O ) برای تهیه رنگ قرمز مصرف می شود و یکی از قدیمی ترین

رنگ دانه هاست.
هماتیت ( Fe2O3 ) برای تهیه رنگ قرمز روشن بکار می رود.
دی اکسید تیتان ( TiO2 ) برای تهیه رنگ سفید روشن و بسیار مرغوب که در هوا تیره نمی شود به کار می رود. معمولا آن را با سولفات باریم مخلوط می کنند.
ZnO که از مهم ترین رنگ دانه های سفید است و از تجزیه کربنات روی و یا سوزاندن فلز روی در هوا حاصل می شود.
سرنج ( Pb2O3 ) که رنگ سرخ یا قرمز تیره دارد و بیشتر برای پوشانیدن سطح قطعات فو لادی به منظور حفاظت آن ها از زنگ زدن ، کاربرد دارد.
سولفید روی و لیتوپن :
سولفید روی برای تهیه رنگ سفید مات مصرف می شود و از مزایای آن این است که بر خلاف سفید اب سرب در هوا سیاه نمی شود. این رنگ دانه معمولا در تجارت بصورت مخلوطی از سولفید روی و سولفات باریم به نام لیتوپن مصرف دارد که رنگ سفید بسیار مرغوب است.
سفید اب سرب :
این رنگ دانه عمدتا شامل Pb(OH)2 , pbCO3 که از قرن ها پیش شناخته شده بود . قدرت پوشش آن ها زیاد است ولی در هوا به علت وجود H2O به مرور سیاه می شود . برای تبدیل مجدد آن به رنگ سفید می توان از تاثیر پر اکسید هیدروژن بر آن استفاده کرد.
دوده چراغ و زغال استخوان :
یکی از اجزایی رنگ سیاه و مرکب است و برای تغییر رنگ سفید به میزان دلخواه نیز مصرف می شود.

رنگ دانه های فلزی :
مانند پودر آلومینیم در روغن جلا که که از آن برای حفاظت وسایل آهنی و فولادی استفاده می شود.
برنز آلومینیم ( آلیاژ AL,CU) در روغن جلا که از آن برای ایجاد رنگ بسیار زیبای طلایی برای دور قاب ها و ; استفاده می شود.
رنگ دانه های الوان :
رنگ دانه های آبی :
مهم ترین این این رنگ دانه ها آبی پروس و آبی نیلی یا لاجورد است. آبی پتروس که یکی از مهم ترین رنگ های آبی است . لاجورد نیز یکی از رنگ های آبی مرغوب است که از حرارت دادن مخلوط کائولین ، کربنات سدیم ، گوگرد و زغال سنگ در غیاب هوا حاصل می شود.
رنگ دانه های زرد :
مهم ترین این رنگ دانه ها کرومات روی و کرومات سرب است . از قطران زغال سنگ نیز رنگ دانه های الوانی بصورت نمک های نامحلول فلزات به دست می آید که در هیدروکسید آلومینین بصورت ژله می بندد. این ژله را پس از خشک کردن به صورت پودر با رنگ دانه های نظیر کربنات کلسی

م و سیلسس مخلوط می کنند و در انواع رنگ های مورد نیاز به کار می برند.
رنگ‌های روغنی
در این نوع رنگ‌ها ، رنگ دانه را در یک روغن خشک شونده که استر گلیسیرین با اسیدهای چرب نظیر اسیدهای اولیک و یا لینولنیک می باشد حل می کنند. این روغن‌‌ها در هوا اکسیده شده و به ترکیبات سیر شده تبدیل می شوند و لایه‌ای سخت مقاوم و محافظ تشکیل می دهند که از نفوذ آب در رنگ دانه جلوگیری می کنند.
رقیق کننده :

برای رقیق کردن و سهولت کاربرد رنگ به کار می رود و معمولا یک حلال هیدرو کربنی نظیر ترپنتین است که به روغن تربانتین شهرت دارد.
خشک کننده :
یکی از اجزای رنگ‌های روغنی است که در حقیقت نقش کاتالیزور در تسریع اکسیداسیون و خشک شدن رنگ ها را دارد و معمولا مخلوطی از اکسید های سرب ، منگنز و کبالت در ( روغن بزرک )بصورت استر مصرف می شود.

رنگ‌های پلاستیکی
با اضافه کردن رزین های سنتزی نظیر رزین حاصل از فنل و فرمالدئید که خاصیت پلاستیکی دارد در روغن جلا رنگ های پلاستیکی حاصل می شود. این نوع رنگ ها به خاطر دوام و قابل شستشو بودن اهمیت و کاربردهای زیادی دارد.
رنگ‌های لعابی یا مات
با اضافه کردن رنگ هایی نظیر TiO2 به روغن جلا آن را به صورت مات درآورده و بعد برای مات کردن هر نوع رنگی به کار می رود .
رنگ اتومبیل
این نوع رنگ ها باید این ویژگی را داشته باشند که به سرعت در هوا خشک شوند. برای این منظور رنگ دانه را در حلال های آلی بسیار فرار نظیر استات آمیل ، استات اتیل یا استات بوتیل حل می کنند . برای رنگ‌های متالیک ( فلزی ) از رنگ دانه های فلزی استفاده می شود .
رنگ‌های محلول در آب
این نوع رنگ ها از معلق کردن رنگ دانه ها در آب مخلوط با یک چسب محلول در آب تهیه می شوند. از رنگ‌های روغنی ارزانترند و قابل شستشو نمی باشند .
رنگها را معمولا براساس خواص آنها و ساختمان ماده اصلی (ساختمان شیمیایی مواد) طبقه بندی می‌کنند. روش دیگر طبقه بندی رنگها براساس روش مصرف آنها در رنگرزی می‌باشد. روش و تکنیک رنگرزی به ساختمان ، طبیعت الیاف یا شئ مورد رنگرزی بستگی دارد. به عبارت دیگر رنگرزی پشم و ابریشم و دیگر الیاف به دست آمده از حیوانات با رنگرزی پنبه و الیاف به دست آمده از گیاهان تفاوت دارد.
نقش ساختمان شیمیایی الیاف در تعیین رنگ مورد نیاز
در رنگرزی همیشه ساختمان شیمیایی الیاف تعیین کننده نوع رنگ مورد نیاز و تکنیک رنگرزی می‌باشد. به عنوان مثال الیاف حیوان مانند پشم و ابریشم از پروتئین تشکیل شده‌اند و دارا

ی گروههای اسیدی و بازی می‌باشند. این گروهها نقاطی هستند که در آنها مولکول رنگ خود را به الیاف متصل می‌کند. پس برای رنگرزی این گونه الیاف باید از رنگهایی که دارای بنیان اسیدی و بازی هستند استفاده کرد.
پنبه یک کربوهیدرات می‌باشد و تنها محتوی پیوندهای خنثای اتری و گروههای هیدروکسیل است. در این نقاط پیوندهای هیدروژنی بین الیاف و رنگ ایجاد می‌شود. پس باید از رنگهای متناسب با خصوصیات الیاف پنبه‌ای استفاده کرد. متصل کردن رنگ به الیاف مصنوعی و سنتزی مانند پلی اولفین‌ها و هیدروکربنها که کاملا عاری از گروههای قطبی هستند، تکنیک و روش دیگری را می‌طلبد. بر اساس روش رنگرزی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شود.
رنگهای مستقیم یا رنگهای جوهری
این دسته از رنگها دارای گروهها و عوامل قطبی مانند عوامل اسیدی و بازی هستند و با استفاده از این گروهها ، رنگ با الیاف ترکیب می‌شود. برای رنگرزی پارچه با اینگونه رنگها فقط کافی است که پارچه را در محلول آبی و داغ رنگ فرو ببریم. اسید پیکریک و ماریتوس زرد از جمله این رنگها هستند. هر دو رنگ ، اسیدی بوده و با گروههای آمینه الیاف پروتئینی ترکیب می‌شوند. نایلون نیز که یک پلی‌آمید است، با این رنگها قابل رنگرزی است.
رنگ دانه‌ای
این دسته از رنگها شامل ترکیباتی هستند که می‌توانند با برخی از اکسیدهای فلزی ترکیب شده و نمکهای نامحلول و رنگی که لاک نامیده می‌شوند، تشکیل دهند. روش رنگرزی با این رنگها از کهن‌ترین روشهای تثبیت رنگ روی الیاف بوده است. این رنگها بیشتر برای رنگرزی ابریشم و پنبه بکار می‌رود. در رنگرزی با رنگهای دانه‌ای پارچه یا الیاف ، رنگی به نظر می‌رسند. چون الیاف توسط لایه‌ای از رسوب رنگین پوشانده می‌شود. برای ایجاد دندانه روی رنگها معمولا از اکسیدهای آلومینیوم ، کروم و آهن استفاده می‌شود. آلیزارین نمونه‌ای از این رنگها می‌باشد.
رنگ خمیری
رنگ خمیری ماده‌ای است که در شکل کاهش یافته ، محلول در آب بوده و ممکن است بی‌رنگ هم باشد. در این حالت الیاف به این رنگ آغشته شده و پس از جذب رنگ توسط الیاف ، آنها را از خمره خارج کرده و در معرض هوا با یک ماده شیمیایی اکسید کننده قرار می‌دهند. در این مرحله رنگ اکسید شده و به صورت رنگین و نامحلول در می‌آید. رنگهای باستانی ایندیگو و تیریان از این

جمله‌اند.
رنگ واکنشی
این رنگها که تحت عنوان رنگهای ظاهر شونده هم شناخته می‌شوند، در درون خود پارچه ، تشکیل شده و ظاهر می‌گردند. مثال مهمی از این گروه رنگها ، رنگهای آزو می‌باشند. رنگرزی با این رنگها به این صورت است که پارچه را در محلول قلیایی ترکیبی که باید رنگ در آن مشتق شود (فنل یا نفتول) فرو می‌بریم. سپس پارچه را در محلول سرد آمین دی ازت دار شده در داخل خود الیاف انجام شده و رنگ تشکیل می‌گردد. به رنگی که به این صورت حاصل می‌شود رنگ یخی نیز می‌گویند، زیرا برای پایداری و جلوگیری از تجزیه نمک دی آزونیوم دمای پائین ضرورت دارد.
رنگ پخش شونده
این دسته از رنگها در خود الیاف محلول هستند، اما در آب نامحلول می‌باشند. رنگهای پخش شونده در رنگرزی بسیاری از الیاف سنتزی بکار می‌روند. به این الیاف گاهی اوقات الیاف آبگریز نیز گفته می‌شود. معمولا ساختمان شیمیایی آنها فاقد گروههای قطبی است. روش رنگرزی به اینگونه است که رنگ به صورت پودر نرم در بعضی از ترکیبات آلی مناسب (معمولا ترکیبات فنل) حل می‌شود و در دما و فشار بالا در حمام‌های ویژه به الیاف منتقل می‌شود.
رنگهای شیمیایی
نیاز به جانشین ساختن مواد رنگی طبیعی دانشمندان را بر آن داشت که تحقیقات و کشفیاتی را در این باره بوجود آورند و از زمان عصر کیمیا گری رنگ سازی نیز مورد توجه بوده است . به طوری که در قرن ۱۷ میلادی صنعت رنگ سازی حالتی اسرار آمیز و کیمیا گری داشته است .
در قرن ۱۸ میلادی در اروپا ، فن رنگسازی برای اولین بار به صورت صنعت در آمد و از موادی چون ماستیک Mastic و کپال Copal و روغن بزرک و یا کتان برای ساختن رنگ استفاده شد .
در سال ۱۸۳۴ رونگ در آزمایشهای خود به رنگهای متعددی دست یافت و در سال ۱۸۵۶ شیمی دان جوان انگلیسی به نام ویلام هنری پرکین از طریق سنتز ( تهیه مصنوعی و شیمیایی مواد ) اولین رنگ مصنوعی را بوجود آورد این ماده رنگی موسوم به آنلین زرد که با عمل اکسیداسیون آن با بی کرومات پتاسیم
K2 Cr2 O7 رنگ ارغوانی درخشانی حاصل میکرد .
با ایجاد کارخانه ای در گرین فورد ، نزدیک لندن ، این محصولات ساخته شد و وارد بازار مصرف گردید . از این تاریخ به بعد انواع ماده های رنگی مصنوعی تولید شد .
دو سال بعد ، در سال ۱۸۵۸ توسط ورگن رنگ فوکسین اولین دسته رنگهای تری فنیل متان ، کشف و به بازار عرضه شد .

در ادامه کشفیات قرن ۱۹ :

در سال ۱۸۶۲ ، توسط گریس رنگهای آزو کشف شد .
در سال ۱۸۶۸ ، توسط لبرمان و گرابه شیوه های جدید تولید رنگ از طریق اشباع را گرد آوردند .
در سال ۱۸۷۶ ، توسط ویت تئوری ساختمان شیمیایی رنگ عرضه شد .
در سال ۱۸۸۰ ، توسط دانشمندان انگلیسی رنگهای آزو نامحلول بدست آمد .
در سال ۱۸۸۳ ، توسط والتر و عرضه آن توسط گایگی ، رنگ استیلنن انجام شد .
در قرن بیستم با افزایش روز افزون اکتشافات و اختراعات صنعت رنگسازی رو به تکامل خود

نهاد و انواع رنگهای بی شماری عرضه و به بازار فرستاده شد که در زیر به برخی از نمونه های کاربردی و تجارتی آن با ذکر کشورهای سازنده اشاره میشود .
رنگهای شیمیایی پشم :
۱ – رنگهای اسیدی : این دسته از رنگها شامل رنگهای اسیدی یکناخت شونده ، رنگهای اسیدی میلینگ و رنگهای سوپر میلینگ است .
۲ _ رنگهای پره متالیزه یا رنگهای متالیک : این رنگها بواسطه وجود یک کمپلکس فلزی در داخل مولکول رنگ ثبات خوبی از خود در برابر شستشو و نور از خود نشان میدهند . این رنگها خود شامل سه گروهند :
الف : رنگهای پره متالیزه نوع ۱
ب : رنگهای پره متالیزه نوع ۲
پ : رنگهای راکتیو پره متالیزه
۳ _ رنگهای دندانه ای : رنگهایی هستند که کاربردشان مانند رنگهای طبیعی است .
چون این رنگها با دندانه کرم به ثبات ممکن دست میابند و به همین علت به انها رنگهای کرومی نیز میگویند .
۴ _ رنگهای خمی : بجز نیل شیمیایی عده محدودی از این رنگها در رنگ امیزی پشم پیشنهاد شده است . ثبات خوبی دارند ولی طرز کاربرد انها نسبتا مشکل است و عدم توجه به نکات عمده کاربرد آن باعث پوسیدگی پشم خواهد شد .
۵ _ رنگهای راکتیو : این دسته از رنگها جدید ترین نوع رنگ است که به بازار عرضه شده اند . مصرف عمده این رنگها بیشتر در الیاف سلولزی است و مصرف آن برای رنگرزی پشم بسیار محدود است .
۶ _ رنگهای مستقیم : این دسته از رنگها در پشم دارای ثباتی ضعیف تا متوسط هستند و معمولا پشم را در حمام خنثی و یا اسیدی ضعیف رنگ میکنند .

۷ _ رنگهای گوگردی : رنگهایی که از ذوب ترکیبات آلی با سولفیت سدیم Na2 S حاصل میشود ، جزو رنگهای گوگردی به حساب می اید . باید به خاطر داشت که هر رنگی را که دارای گوگرد است نمیتوان از این دسته دانست .
این رنگها غیر محلولند و در احیا کننده هایی مانند هیدرو سولفیت سدیم Na S2 O4 و سولفیت سدیم Na2S و همچنین ماده ای به نام رنگالیت حل و قابل جذب میگردد . این گروه رنگه

ا بیشتر در رنگرزی کاغذ ، چوب ، چرم و همچنین در چیت سازی مصرف میشود .
رنگهای مصنوعی (رنگهای جوهری _ رنگهای شیمیائی )
۱ـ رنگهای آنیلینی
بعضی از این رنگها در مقابل شستشو مواد قلیائی و نور آفتاب ثبات خود را از دست می دهند ، بنابراین مصرف این رنگها برای فرش مناسب نیست .

۲ـ رنگهای کرمی (دندانه ای )
چون در رنگرزی این رنگها از مواد دندانه دار استفاده می شود ، از نظر ثابت بودن رنگ ، برای فرش مناسبند.
سایر رنگهای مصرفی در فرش عبارتند از رنگهای اسیدی رومتالیز ، رآکتیو و اندیگو .
۳ـ رنگهای آنیلی
رنگهای شیمیایی آنیلی ، به واسطه شفافیت و خوشرنگی فوق العاده و طریقه سهل تهیه آنها ، و بهای نازلشان و مدت زمان کمی که برای تهیه آنها صرف می شد ، در اندک مدتی به عنوان مایه اصلی انواع رنگهای سرخ مورد توجه رنگرزان قرار گرفت ؛ زیرا ماده رنگی قدیمی یعنی روناس که ایرانیان برای به دست آوردن مایه قرمز از آن استفاده می کردند ، نه تنها ماده ای گران قیمت بود ، بلکه آسان نیز به دست نمی آمد و برای تهیـه آن بایسـتی به رنگرزانی مراجعـه می شـد که به اینکار وارد بودند ، در حالی که با اسـتفاده از رنگهای آنیـلی ، هر فرد روسـتایی می توانست هر مقدار نخ را با مقدار کمی آنیلین ، بر روی اجاق خانه اش رنگ کند ، و برای تهیه انواع رنگهای قهوه ای و زرد همچنان از پوست و برگ گیاهان مخصوصی که فراوان و سهل الوصول بودند استفاده نماید . و انواع آبی را با استفاده از نیل پر طاووسی به دست آورد . اما این روش نیز دیری نپایید ، زیرا عدم ثبات کافی در مقابل نور و شستشو با آب و مواد قلیایی که گاه ماهها حاصل تلاش بافنده را به هدر می داد ، تأثیر بدی در اذهان باقی گذاشت .
گرچه عدم ثبات کافی رنگها با ورود رنگهای ترکیبی جوهری برطرف شد ، اما کاربرد رنگهای جوهری نشان داد که استفاده از این مواد در رنگرزی قالی ، نه تنها پشم را خشن و خشک می سازد ، بلکه ثبات بیش از اندازه این مواد در مقابل شستشو با مواد قلیایی – فرسایش و نور خورشید – به ندرت موجب رنگ باختگی شده و گذشت زمان هیچ گونه تأثیری در بهتر شدن رنگها ندارد و برخلاف رنگهای گیاهی که به هنگام شستشو به اصطلاح جا افتاده و هماهنگ و دلنشین می شوند ، آنها از ثبات بیش از اندازه ای برخوردارند که مطلوب فرش نیست ، و رنگها همچنان تند و خام باقی می مانند .
رنگهای جوهری همچنین نشان داده اند که استفاده از آنها یکنوع سختی فلز گونه به فرش می دهد ، بطوری که وقتی فرش کهنه می شود ، با توجه به قدمت آن ، فاقد درخشندگی و نرمی لازمه ای است که می بایست در فرش باشد .
با توجه به مطالب فوق ، گرچه در این بخش ، نفی رنگهای شیمیایی ، منظور نظر ما نیست ، ولی با توجه به اینکه رنگها نشان دهنده خصوصیات قالی ایرانی و منطقه بافته شده هستند ، با از بین رفتن رنگهای طبیعی و جایگزین شدن رنگهای شیمیایی ، خصوصیات محلی قالیها نیز از

بین خواهد رفت .
تعداد رنگهایی که در بافت یک فرش مورد استفاده قرار گرفته از نظر مرغوبیت فرش دارای اهمیت است ؛ و البته هر چه تعداد رنگها بیشتر و متنوعتر باشد به همان نسبت دستباف ارزش بیشتری خواهد داشت . عامل اصلی در تعیین تعداد رنگها ، تشخیص دفعاتی است که برای تهیه یک رنگ مشخص ، عمل رنگرزی جداگانه انجام گرفته است . بنابراین ، تنها رنگهایی بحساب می آید که حاصل یک مرحله رنگرزی باشد و رنگهایی که رگه دار و به اصطلاح ابرش است و یا اینکه به علل مختلف یک رنگ معین که نتیجه یک بار رنگرزی است یک جا تیره جای دیگری روشن در

آمده باشد ، ملاک شمارش قرار نمی گیرد.
اثرات رنگ چیست؟
مواد رنگی از نظر فیزیکی و شیمیایی قابل تشریح و رنگ دانههایی قابل تجزیه می باشند.
این مواد به وسیله حس بینایی و درک مغزی،معنی و مفهوم انسانی و بشری می گیرند.
چشم و مغز از طریق مقایسه و سنجش موفق به تشخیص می شوند.
خاصیت فیزیکی – شیمیایی رنگ همان چیزی است که ما به آن (( اثر رنگ )) می نامیم.
موارد رنگ و اثرات آن فقط در زمینه (( چند سایگی های منظم )) قابل تطبیق می باشد. در کلیه موارد دیگر عامل رنگ به اثری جدید تبدیل می شود.
باید گفت که رنگ به طور مجرد صرفا یک پدیده فیزیکی – شیمیایی است. حال آنکه درک آن توسط ذهن آدمی به جنبه های روانشناختی قضیه مربوط می شود. و منظور از جنبه روان شناختی >> همان اثری است که رنگها بر ذهن و روان آدمی باقی می گذارند .احتمال آنکه ذهن انسان در رویارویی با رنگها خصوصیات فیزیکی -شیمیایی و همچنین تاثیر کلی آنها را توام با یکدیگر و در یکزمان ثبت کند. بسیار ناچیز است . مگر آنکه ما به تصویری بر خوریم که در آن رنگمایهای متعددی در هارمونی با یکدیگر قرار داشته باشند. ولی در سایر موارد چنانکه گفته شد پیش از آنکه خصوصیات فیزیکی – شیمیایی رنگ مستقلا فرصت خود نمایی داشته باشند، در جریان یک فرآیند روانشناختی اثر ویژه و ناب خود را بر ذهن و روان آدمی باقی می گذارند.

رنگهای مورد استفاده در رنگرزی
رنگها را معمولا براساس خواص آنها و ساختمان ماده اصلی (ساختمان شیمیایی مواد) طبقه بندی می‌کنند. روش دیگر طبقه بندی رنگها براساس روش مصرف آنها در رنگرزی می‌باشد. روش و تکنیک رنگرزی به ساختمان ، طبیعت الیاف یا شئ مورد رنگرزی بستگی دارد. به عبارت دیگر رنگرزی پشم و ابریشم و دیگر الیاف به دست آمده از حیوانات با رنگرزی پنبه و الیاف به دست آمده از گیاهان تفاوت دارد.

رنگهای شفاف

این نوع از رنگها علاوه بر پوشاندن سطح و حفاظت آن لایه شفافی را بر روی چوب به وجود می آورد بدون آن که در نقش و موج چوب تغییری ایجاد کند و به دسته های زیر تقسیم می شود.
رنگ لاک و الکل: لاک ازحشره ای به نام کوکوس لاکا به دست می آید این حشره بعد از مکیدن شیره درختان محلی(انجیر) مایع قهوه ای رنگی از خود ترشح می کند این مایع پس از تصویه شدن در بازار به عنوان لاک به فروش می رسد. بهترین نوع لاک به رنگ زرد روشن تا زرد مایل به نارنجی است که در این صورت آن را شلاک می نامند. در عمل لاک و الکل کاری لاک را در الکل حل می کنندو هر چه درجه خلوص آن بالاتر باشد لاک بهتر در الکل حل خواهد شد.رنگ لاک و الکل را در سه مرحله به کار می زنند :
۱_ رنگ دسته اول (بوم کردن)برای پر کردن خلل و فرج چوب

۲_ رنگ دسته دوم (پوشش) برای ایجاد کردن قشر رنگ روی سطح کار
۳_ رنگ دسته سوم(پرداخت) برای صاف کردن روی رنگ ایجاد شده برای زدن لاک و الکل بر روی چوب معمولاً از کهنه رنگ کاری استفاده می شود.کهنه رنگ کاری عبارت است از تکه پارچه ای لای آن پنه و یا پشم گذاشته باشند. لاک و الکل در مقابل اسید، رطوبت، و حرارت مقاوم نیست چنانچه آب بر روی آن ریخته شود لکه سفیدی بر روی آن باقی می ماند
برای زدن لاک و الکل بر روی چوب معمولاً از کهنه رنگ کاری استفاده می شود.کهنه رنگ کاری عبارت است از تکه پارچه ای لای آن پنه و یا پشم گذاشته باشند. لاک و الکل در مقابل اسید، رطوبت، و حرارت مقاوم نیست چنانچه آب بر روی آن ریخته شود لکه سفیدی بر روی آن باقی می ماند.
۱_ سیلر
مایعی است کرم رنگ و شفاف و برای غیر قابل نفوذ کردن خلل و فرج چوب قبل از رنگ نهایی (کیلر) به کار می رود پس از استعمال سیلر و خشک شدن آن قابلیت جذب رنگ کم می شود و باعث سختی رنگ نهایی می شود. سیلر را به وسیله تینر فوری رقیق نموده و به وسیله پستوله و قلمو بر روی چوب پاچیده می شود.

۲_ کیلر
رنگی است شفاف که به عنوان رنگ نهایی، و همراه سیلر مورد مصرف قرار می گیرد حلال این رنگ تینر فوری است. کیلر با استفاده از پیستوله و قلمو بر روی سطح چوب پاچیده می شود. کیلر به دو صورت کیلر مات وکیلر براق وجود دارد .
۳_ رنگهای پلی استر
پلی استر رنگی است شفاف و بی رنگ.این رنگ در تینرهای فوری بسیار قوی حل می شود. رنگ های پلی استر در مقابل رطوبت، حرارت، الکلها، اسیدها، روغن و چربی، مرکب و جوهر تا حدودی مقاوم هستند.
پلی استر خود به دو دسته نیم پلی استر و پلی استر تقسیم می شود:
نیم پلی استر: جزو رنگهای نیمه هوا خشک هستند و از سه جزء ماده اصلی رنگ (رزین، روغنهای کوتاه، اوره فرمالدئید ) حلال(اتیلن) و سخت کننده(پاراتولوئن) تشکیل یافته است. این رنگها پس از مصرف احتیاج به پولیش ندارند و به دو صورت مات و براق در بازار عرضه می شوند .
پلی استر: این رنگها از یک جزء ماده اصلی رنگ و یک جزء هاردنر (سخت کننده) تشکیل شده اند و ماده رقیق کننده ای ندارد و به علت اینکه در اثر رقیق نشدن تبخیر نمی شود لذا ضخامت لاک به همان ضخامت اصلی روی کار باقی می ماند این دسته از لاکها فوق العاده شفاف ه

ستند.در مورد چوبهایی که شیرابه دارند نمی توان پلی استر را به خوبی به کار برد زیرا این چوبها به سادگی خشک نمی شوند و به خوبی لاک را نمی پذیرند.
۴_ روغن جلا
رنگی است قهوه ای روشن تا متمایل به قرمز که به عنوان رنگ نهایی مورد مصرف قرار می گیرد. این رنگ به تنهایی یا همراه با سیلر و کیلر یا لاک و الکل به عنوان براق کننده مورد اس

تفاده قرار می گیرد. روغن جلا در مقابل آب و حرارت زیاد و رطوبت مقاوم نیست.
رنگهای غیر شفاف
عبارت است از مایع رنگینی که روی سطح چوب را می پوشاندکه این مایع رنگین پس از خشک شدن به شکل یک قشر سخت و غیر شفاف روی چوب باقی می ماند و به کلی نقش چوب را می پوشاند و تشخیص چوب را غیر ممکن می کند .رنگهای غیر شفاف خود به دسته های زیر تقسیم می شوند :
رنگ روغنی: رنگ روغنی ترکیبی است از پودر رنگ، حلال، روغن جلا، اسکاتیف، مواد انعطاف دهنده و غیره است که به نوع پودر رنگ دارای رنگهای متفاوتی است.رنگ روغنی به دو دسته مات و براق تقسیم میشود.برای زدن رنگ روغنی لازم است سطح چوب را به روغن الیف آغشته و سپس با بتونه روغنی پر نموده و آن را رنگ نمود.حلال این نوع از رنگها تینر روغنی می باشد.از این رنگ برای مصارفی که در معرض رطوبت قرار می گیرند مانند: در و پنجره های ساختمان ، کابینت آشپز خانه و کلاً اشیای قابل شستشو استفاده می شود .
۱_انامل
نوعی جلای غیر شفاف است که بافت چوبی را مخفی می کند و در عوض رنگ مطلوبی به آن می دهد. انامل خیلی سخت و دارای قابلیت ارتجاعی خوبی می باشد. این جلا در مقابل تغییرات آب و هوایی مقاوم است.انامل را می توان به وسیله تینر رقیق کرد.
۲_ رنگ پلاستیک
ماده اصلی این رنگها مواد شیمیایی پلاستیکی است که در آب قابل حل است. این رنگها در مقابل رطوبت و حرارت دواوم ندارند. از این رنگها روی سطوح گچی و سیمانی و;. استفاده میشود.
تاثیرات روانی رنگها

الف_ مربوط است به دریافت احساس رنگ(فامداری) که از طیف مرئی ناشی نشده باشد این را احساس ذهنی مینامند. هرکاه فشار ملایم بر روی پلکهای بسته وارد آید، و یا انسان در یک اتاق تاریک از طریق پیشانی تحت تاثیر شوک الکتریکی قرار گیرد_ در هر دو مورد _ احساس رنگ، فامدار به وجود میاید احساس مزبور ناشی از اثر مریی خارج از چشم نیست، بلکه احساس ذهنی است. علت این پدیده، تحریک اعصاب شبکیه به وسیله فشار یا الکتریسیته است. اصولاً دیدن رنگ ذهنی مبتنی است بر دو پدیده که با هم قرابت دارند: یکی پس تصویر(after_ tmage) بنا بر این دیگری

تباین((contrast بنا بر این تصویر عبارت است از احساس رنگ پس از رفع تاثیر یک محرک، به عبارت دیگر، احساس بصری است که بلافاصله پس از قطع تحریک عامل خارجی حاصل میشود. پس تصویر دو گونه است: مثبت و منفی.
نوع مثبت پس تصویر آن است که رنگ احساس شده، همان رنگ محرک است. یعنی پس تصویر قرمز همان فام قرمزی است که چشم را تحریک کرده است. این پس تصویر پس از مدتی خیره شدن به یک محرک شدید(مثلاً نور یک پروژکتور) و پس از بستن چشمها اتفاق می افتد