فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی دارای ۱۳۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی :

چکیده :
موضوع تحقیقی که در پیش روی شماست حاصل بررسی سیستم خرید و انبارداری در مجتمع صنعتی سیمان آبیک می باشد که هدف از انتخاب آن اولاً آشنایی با نحوه انجام عملیات خرید و سفارشات در یک مجتمع صنعتی و تولیدی و ثانیاً چگونگی عملیات نگهداری ، و سرویس دهی انبار در یک مجتمع صنعتی و تولیدی می باشد .

در طی بررسی سیستم خرید و انبارداری در مجتمع صنعتی سیمان آبیک تحقیقات با بهره گیری از روشهای متنوع از قبیل : مشاهده ، مصاحبه و کتابخانه انجام گرفت که کمک شایانی به ما نمود در جهت شناخت عملیات خرید و تدارکات توسط مسئولین و کارپردازان که تلاش دارند خریدها به موقع و مناسب باشند و در حقیقت می کوشند اصول و موازین پنج گانه خرید رعایت شود . اطلاعات مفیدی نیز در زمینه انبار و انبارداری و عملیات نگهداری و سرویس دهی انبار بدست آمد که ما را در نحوه ایجاد کدینگ و کنترل موجودی (انبار گردانی) بهینه دارای شناخت مناسبی نمود.

در طی انجام تحقیق فوق موانع و مشکلات اندکی بچشم آمد که با توجه به همکاری صمیمانه کارکنان و مسئولین مجتمع صنعتی سیمان آبیک می توان از آن صرف نظر کرد . چرا که منابع و امکانات و اطلاعات ارزنده ای را این عزیزان در اختیار بنده قرار دادند که در ارائه پربارتر این تحقیق بسیار مفید بودند .

پیشگفتار :
ما در دنیایی بسیار پیچیده و پویا زندگی می کنیم که دو ویژگی عمده دارد : منابع محدود و نیازهای نامحدود . همین محدودیت در امکانات و عدم محدودیت در نیازها و خواستهای بشری است که توجه روز افزون به بهره وری را باعث شده است . از یک سو ،‌جمعیت رو به ازدیاد ، گستره نیازهای بشری را سیر تصاعدی داده و از سوی دیگر ، منابع کاهنده ، برای دهانهایی که هر لحظه به جهان گشوده می شوند ، خبر از آینده ای نه چندان امیدبخش دارند . در چنین شرایطی عقل ایجاب می

کند که نیک اندیشان ، دور نگران و آینده سازان جامعه ، اولاً خود ، تصویر روشنی از واقعیات بدست آورند و ثانیاً راه چاره های مناسبی برای بقا در چنین دنیای پر تحول و پرشتابی بیندیشند . مدیران ما ناچارند به حربه علم و آگاهی مجهز شوند و در چهارچوب امکانات ، ترکیب معقولی از عوامل کار (نیروی انسانی ، مواد ، تسهیلات ، زمان و ; ) را تدارک ببینند و با توجه به آخرین پیشرفت ها ،

هماهنگی های لازم را در استفاده موثر از عوامل مزبور به عمل بیاورند . سازمانی پویا و پایاست که هدفهای خود را با نیازهای محیطی تطبیق دهد و انعطاف لازم را برای تغییر در ساختار درونی خویش به نحوی که با تغییرات محیطی سازگار باشد ، نشان دهد و مسئولیت های خود را با کیفیتی برتر انجام دهد .
یکی از ابعاد بسیار مهم سازمان به عنوان نظامی فنی و اجتماعی در حال حاضر ، انتخاب بهترین شیوه بکارگیری دارائیهای موسسه است و همچنین می دانیم که قسمت عمده ای از دارائی های موسسات در موجودیهای انبارهای آن موسسات نهفته و انباشته شده است و مدیریت مالی و تدارکات و انبارها در صددند تا ترکیب بهینه ای را که متضمن حداکثر سود یا حداقل هزینه برای موسسه باشد را معین نمایند . عوامل تولید بطور نابرابر روی کره زمین توزیع شده است و کشورها نیز از لحاظ منابع طبیعی ، موهبات الهی ، منابع معدنی ، آب و هوا ، منابع مالی و انسانی ، توانائیهای تکنولوژیکی و مهارت های سازمان و مدیریت و دیگر عوامل تعیین کننده با یکدیگر فرق می کنند و این تفاوتها باعث می شود که ارتباطات کشورها و شرکتها در سایه همیاری و داشتن رابطه با یکدیگر ضرورت پیدا کند .

فصل یکم:

کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه :
گام نخست برای هر تحقیق انتخاب یک موضوع تحقیق می باشد که به صورت یک فکر در ذهن محقق شکل می گیرد و بایستی موضوعی که انتخاب می کنیم برایمان کم وبیش شناخته شده باشد به شکلی که برایمان پیش زمینه ای ایجاد نماید تا بتوانیم در ادامه تحقیق راحت تر با موضوع ارتباط برقرار کنیم .
برای انتخاب موضوع بایستی شرایط و امکانات و اطلاعات پیرامون آن موضوع را سنجید تا مبادا به موانعی برخوردکنیم که مانع از تکمیل شدن یک تحقیق مفید گردند . بایستی کوشید موضوع را به بهترین شکلی باز کرد و شرح داد تا آنکه بتواند یک مرجع مفید و مناسب برای آیندگان باشد . برای رسیدن به جوابهای خوب و سودمند از یک تحقیق بایستی روشهای تحقیق مناسب را در نظر گرفت و از منابع مطلوب برای تحقیق بهره گرفت .

۱-۲- تعریف موضوع تحقیق :
همه ما بارها به خرید رفته ایم و به تهیه احتیاجات خود پرداخته ایم , زمانی ضرورت خرید را احساس می کنیم که نیاز به یک قلم جنس خاص برای رفع مشکلی که پیش آمده است داریم . سعی می کنیم ابتدا از نبود آن آگاه شویم و میزان نیاز را بسنجیم و سپس اقدام به خرید کنیم .
خرید کردن شرایطی را می طلبد حتی اگر برای رفع نیازهای عادی منزل و شخص صورت پذیرد , ابتدا باید میزان نیاز , کیفیت مناسب , قیمت دلخواه و زمان مطلوب را بررسی کنیم ودر گام نهایی آن را از یک منبع مطمئن و قابل اطمینان خریداری نماییم .
در سیستم خرید و انبارداری در یک کارخانه بزرگ نیز همان اصول ابتدایی که در هر خانه ای

استفاده می شود به کار می رود , مانند اینکه : بهترین منبع , بهترین قیمت , بهترین کیفیت , بهترین کمیت , بهترین زمان برای خرید کدام است ؟
البته روش کار در کارخانه های بزرگ پیچیده تر می باشند و به همان سادگی که برای منزل خرید می کنیم اتفاق نمی افتد و به همین جهت نیاز به تحقیق و مطالعه دارد و باید بهترین روشها و فنون برای انجام این کار صورت بپذیرد , در غیر این صورت از مجموعه کل سازمان نمی توان انتظار بهترین عملکرد را داشته باشیم .
مجتمع صنعتی سیمان آبیک در دو مرحله و در سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۷ مورد بهره برداری قرار گرفت و در کیلومتر ۸۰ جاده تهران – قزوین واقع شده است و دارای ظرفیت تولید روزانه ۷۵۰۰ تن سیمان می باشد . مواد اولیه اصلی کارخانه مثل خاک ، آهک ، گچ از معادن داخل کشور تامین می گردد .
در این تحقیق سعی خواهیم نمود تا سیستم خرید و انبارداری مجتمع صنعتی سیمان آبیک را بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم ، یعنی با داشتن یک نگرش سیستمی به بخش خرید و انبارداری و در کل به سازمان بررسی کنیم و ببینیم در این سازمان رعایت اصول و موازین ۵ گانه خرید ، سیستم سفارش کالا ، سیستم کدگذاری، کنترل موجودی انبارگردانی به چه شکلی انجام می پذیرد .

۱-۳- اهمیت و ارزش تحقیق :
برای آنکه دیدی وسیع نسبت به آنچه قصد انجام آنرا داریم پیداکنیم ، بایستی به تحقیق و مطالعه دست بزنیم ، همیشه مطالعه باعث روشنتر شدن موضوع می شود و انجام آنرا باسهولت بیشتری امکان پذیر می کند . ما باانجام یک تحقیق ساده و مفید خواهیم دانست در کجا قرار گرفته ایم ، امکاناتما چیست ، به چه چیزهائی نیاز داریم ، چه اقداماتی باید انجام دهیم ; و راهکارهای مناسب را در نظر خواهیم گرفت .
تحقیق مفید و ارزشمند بالطبع نتایج عالی و سودمندی در پی خواهد داشت و ارزش تحقیق و اهمیت آن زمانی خواهد بود که گره از کاری بازگشاید و علمی و واقع گرایانه باشد و منجر به سودآوری و بهره وری گردد .

در چارچوب موضوع خرید و انبارداری همواره نیازمند تحقیق و مطالعه و آگاهی از شرایط موجود و تحولات احتمالی هستیم . هنگام خرید نیازمند آن هستیم که به شناسایی منبع مناسب , کیفیت و کمیت مناسب , قیمت مناسب ، زمان مناسب بپردازیم . شناسایی تمام این موارد مستلزم تحقیق و مطالعه است . انباردار همیشه باید از موجودی انبار آگاه باشد و اطلاع دقیقی را در اختیار مسولین مربوطه در خط تولید و واحد تدارکات خرید قرار دهد .
با نگاهی به فعالیتهای صنعتی و روند این فعالیت در سازمانها , پی می بریم که همه آنها با اتکا بر یک سری عوامل اساسی و عمده همچون تکنولوژی , سرمایه , مواد اولیه , نیروی انسانی سعی در افزایش میزان سود آوری خود دارند . در همین رابطه وظیفه اصلی مدیریت نیز ایجاد بهترین ترکیب از این عوامل است . عدم تهیه مواد اولیه لازم , در زمان مورد نیاز , به میزان مطلوب و کیفیت و قیمت مناسب منجر به کاهش چشمگیر سود دهی در صنعت می گردد . چرا که نتیجه آن افزایش قیمت تمام شده محصول نهایی تولید شده است بنا بر این بیشترین تاثیر و اهمیت خرید زمانی است که با شرایط پنجگانه انجام شود .

۱-۴- اهداف تحقیق :
هدف اصلی این تحقیق فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی مجتمع صنعتی آبیک می باشد . بررسی و تجزیه و تحلیل سیستم خرید و انبار داری این شرکت ، مدیران و برنامه ریزان و مسئولان آن بخش را کمک خواهد کرد تا تصویر بهتر و روشن تری از وضعیت موجود خود داشته باشند ونقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و هر چه بهتر و موثر تر بتوانند در جهت انجام وظایف محوله خود گام بردارند .
لذا با توجه به موضوع تحقیق هدف بررسی نکات زیر است :
– طراحی انبارها و حفاظت وایمنی آنها در مجتمع صنعتی سیمان آبیک .
– رعایت اصول و موازین پنجگانه خرید در مجتمع صنعتی سیمان آبیک .
– کنترل موجودی مجتمع صنعتی سیمان آبیک .
– عملیات مربوط به نگهداری و سرویس دهی انبارها در مجتمع صنعتی سیمان آبیک

.
– سیستم سفارش مجتمع صنعتی سیمان آبیک .
– سیستم کد گذاری کالا در مجتمع سیمان آبیک .
– انبار گردانی در مجتمع صنعتی سیمان آبیک .
همچنین در بیان اهداف شخصی به منظور فایل ورد کامل مقاله بررسی سیستم خرید و انبارداری؛ تحلیل علمی فرآیندهای مدیریتی، اصول لجستیک و نقش آن در بهره‌وری سازمانی در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به عنوان تحقیق ام , می توانم دو دلیل را ذکر کنم : دلیل اول _ علاقه ای بود که نسبت به موضوع خرید و انبارداری داشتم .
دلیل دوم _ آشنایی بود که با یکی از مهندسان رده بالای این مجتمع صنعتی داشتم و این کار من را آسان و از نظر کیفی مفیدتر می نمود .

۱-۵- کاربرد نتایج تحقیق :
تحقیقات همواره گره گشای مسائل پیچیده صنعتی بوده اند حتی ضعیف ترین تحقیق می تواند جرقه ای در ذهن یک اهل فن , مدیر و متخصص ایجاد نماید و باعث یافتن راهکاری مناسب برای مشکلات گردد .
کاربردهای بسیاری را می توان از یک تحقیق مربوط به بخش های خرید و انبار داری منجمله این تحقیق انتظار داشت که می توان تعدادی را به شرح ذیل نام برد :
۱- کمک به طراحی مناسب و بهینه انبارها .
۲- کمک به مدیران در جهت رسیدن به ترکیبی مناسب از عوامل و موازین
پنجگانه خرید .
۳- تحلیل درستی از عملیات خرید چه داخلی وچه خارجی که باعث می شود
از مشکلات و روشهای صحیح آگاهی حاصل شود .
۴- کمک به انتخاب بهترین سیستم سفارش دهی کالا .
۵- باز نگری و اصلاح عملیات نگهداری وسرویس دهی انبار .
۶- انتخاب بهترین شیوه مربوط به نقل و انتقال و کد گذاری اجناس .

۷- آشنایی با نحوه انبار گردانی و برخورد با تعداد مغایرت .
۸ – آگاهی از لزوم پیاده سازی سیستم اطلاعات مدیریت (MIS).
۹- آگاهی از چگونگی کاهش دادن هزینه های انبار داری .
۱۰- انتخاب شیوه مناسب محاسبه قیمت تمام شده موجودی کالا در انبار .

۱-۶- سوالات اساسی تحقیق :
در تحقیق فوق می خواهیم در حد توان و به صورت جامع و مفید به سوًالات اساسی زیر پاسخ دهیم :
۱- طراحی انبارها و حفاظت و ایمنی آنها در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه صورتی است ؟
۲- عملیات مربوط به خرید در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه صورت انجام می شود ؟ و آیا اصول و موازین پنجگانه خرید در آن رعایت می شود ؟
۳- سیستم سفارش در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه نحوی انجام می شود ؟
۴- نحوه انجام کد ینگ اجناس در انبارهای مجتمع سیمان آبیک به چه شیوه ای انجام می شود ؟
۵ – عملیات مربوط به نگهداری و سرویس دهی انبارها در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه صورت انجام می شود ؟
۶- کنترل موجودی در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه شکل و با چه ابزارهایی انجام می شود ؟
۷- انبار گردانی در مجتمع صنعتی سیمان آبیک به چه شکلی انجام
می شود ؟

۱-۷- روش تحقیق :
روشهای گرد آوری اطلاعات از مراحل مهم در انجام یک تحقیق است . هر چه درستی و دقت اطلاعات بیشتر باشد , احتمال شناخت واقعیات و دستیابی به راه حل مناسب برای حل مشکلات احتمالی بیشتر خواهد بود ولزوم دستیابی به اطلاعات دقیق و صحیح انتخاب روش صحیح جمع آوری اطلاعات است .
تحقیق حاضر از نوع تحقیق توصیفی است . در این تحقیق جهت جمع آوری اطلاعات , علاوه بر استفاده از منابع کتابخانه ای همچون کتاب , مجلات , اسناد و مدارک بایگانی و آرشیو های مجتمع استفاده شده است . علاوه بر این در انجام تحقیق فوق استفاده از جداول و نمودارهای سازمانی کمک بسیار قابل توجهی به محقق نموده است . باید اضافه نمود که مشاهده و مصاحبه هم به عنوان دو ابزار اصلی برای انجام این تحقیق استفاده شده است .

۱-۸- تعریف واژه ها :
سیستم – سیستم عبارتست از یک کل با اجزا مرتبط به هم که تمامی اجزا در جهت نیل به هدف مشترک بایکدیگر همکاری دارند . ( عقدائی , ۱۳۷۷) .

خرید – خرید جریانی است که طی آن , خریدار تلاش می کند تا مواد اولیه , قطعات یدکی , خدمات و ملزومات را در بهترین کیفیت به عالی ترین قیمت , مناسب ترین کمیت , از بهترین منابع تهیه و خریداری نماید . ( عقدائی , ۱۳۷۷) .
انبار – انبار محل و فضایی است که یک یا چند نوع کالای بازرگانی و صنعتی مواد اولیه و فرآوردهای مختلف در آن نگهداری شود , آن هم بر اساس سیستم صحیح طبقه بندی . ( انواری رستمی , ۱۳۷۸) .
انبارداری – انبارداری فعالیتی است پر مسولیت با اهمیتی بسیار که طی آن انبار دار موظف است محصولات و قطعات را دریافت و ورود و خروج مواد را به دقت کنترل و تنظیم موجود ی و تحویل به موقع سفارش را با دقت و سرعت عمل انجام دهد . همچنین انبارداری فعالیتی است که ارتباطی تنگاتنگ با بخشهای خرید و تولید دارد . ( عقدائی , ۱۳۷۷ ) .
اصول و موازین پنجگانه خرید (۵R) – اصول اساسی جهت تامین نیازهای موسسه به صورت مطلوب در جهت سود آوری موسسه , که شامل کیفیت مطلوب , کمیت مطلوب , زمان مطلوب , منبع مطلوب و قیمت مطلوب می شود . ( عقدائی , ۱۳۷۷ ) .
کد گذاری _ رویه سیستمی که به وسیله آن اطلاعات و نشانه های مورد نیاز از شخصی به شخص دیگر و یا از نقطه ای به نقطه ای دیگر به صورت خلاصه منتقل می گردد . ( انواری رستمی , ۱۳۷۸ ) .
کنترل موجودی __ فن نگهداری کالا در سطح بهینه . ( عقدائی , ۱۳۷۷ ) .

۱-۹- خلاصه :
در این فصل به تعریف موضوع تحقیق که بررسی سیستم خرید و انبارداری در مجتمع صنعتی سیمان آبیک بود پرداختیم و طی آن تلاش نمودیم به اهمیت و ارزش بخش خرید و انبارداری اشاره کنیم و کاربردهایی که می توان از نتایج این تحقیق برشمارد را عنوان نمودیم و به طرح سوالات اساسی پرداختیم که بایستی در فصل تجزیه و تحلیل به آنها پاسخ دهیم . و روشهای تحقیق را عنوان نمودیم و به تعریف واژه های مربوط به موضوع تحقیق پرداختیم .

۱-۱۰- مباحث فصول بعدی :
فصل دوم به ادبیات موضوع می پردازد که شامل سه بخش مباحث نظری , پیشینه تحقیق و تاریخچه مجتمع صنعتی سیمان آبیک می باشد . در فصل سوم روش تحقیق توضیح داده می شود و روش های جمع آوری اطلاعات مطرح می گردد .
فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات می پردازد و در نهایت در فصل پنجم با توجه به تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده , نتایج تحقیق بیان شده و پیشنهاداتی ارائه می گردد .

فصل دوم:
ادبیات موضوع

۲-۱- مقدمه :
تحقیقی قابل احترام و ارزش است که بتواند به راحتی منظور و هدف خود رابه مخاطب بیان کند . پس بنابراین محقق باید قلم شیوایی را بکار گیرد و همچنین سعی کند خود تمام اصطلاحات و الفاظ تخصصی که ممکن است تفهیم مطلب را برای مخاطب دچار مشکل نماید خوب تعریف کند و در جای صحیح بکارگیرد .
به طور کلی میتوان گفت ادبیات مخصوص یک تحقیق می تواند آنرا جذاب ، مفید و عامه پسند نماید . بگونه ای که حتی دیگران را در انجام تحقیقیاتی در آن زمینه یاری نماید .
در تحقیق حاضر واژه هایی به صورت مکرر مورد استفاده قرار می گیرند که از لحاظ بار معنایی نیز واژه های کلیدی به شمار آیند ، بنابراین لازم دیده شدکه توضیحاتی کوتاه در تعریف از این کلمات در اینجا داشته باشیم .
در فصل فوق همچنین پیشینه ای از تحقیقات انجام شده در زمینه خرید و انبارداری ارائه می نمائیم . همچنین به معرفی مجتمع صنعتی سیمان آبیک در بخشی دیگر از تحقیق در این فصل خواهیم پرداخت .

بخش یک- مباحث نظری:
۲-۲- تعاریف:
سیستم- سیستم عبارت است از مجموعه ای از اجزای به هم وابسته که به علت وابستگی حاکم بر اجزای خود، کلیت جدیدی را احراز کرده ، ضمن پیروی از نظم و سازمان خاص در جهت تحقق هدف معینی که دلیل وجودی آن است، فعالیت کند. مانند سیستم بدن انسان، سیستم آموزشی کشور.(زاهدی،۱۳۷۸).
هر سیستم از اجزائی به وجود آمده است و هر جز‏ از اجزای نقش ویژه ای را بر عهده دارد. عناصر اساسی سیستم، عبارتند از: درونداد (داده)، فرآیند تبدیل، برونداد(ستاده)و بازخور. سیستم با ترکیبی که گفته شد، از محیطی که درآن محاط شده است تأثیری می پذیرد و برآن اثر می گذارد.
در یک نگرش سیتماتیک به سازمانها، چهار نوع ورودی از محیط دریافت
می دارد، که شامل (مواد، نیروی انسانی، منابع مالی و اطلاعات) است .سازمان این ور

ودی ها را با دراختیار گرفتن تکنولوژی تبدیل کرده و تغییر شکل می دهد، و سپس آنها را از نو بصورت (کالا و خدمات، سود و زیان، رفتار کارکنان و اطلاعات اضافی) به محیط آورده و در نهایت بر حسب زوجیهای خود، باز خورد لازم را از محیط دریافت می دارد. (عقدائی، ۱۳۷۷).
در یک طبقه بندی از سیستم آنرا به دو قسم سیستم باز که با محیط خود در ارتباط است و سیستم بسته که با محیط خود ارتباط برقرارد نمی کند در نظر
می گیریم.
هر جزء در سیستم از مسئولیتی مشخص و تعیین شده برخوردار است و عملکرد های خاص هر یک هر چند متفاوت، اما باعث حرکت کل سیستم به سوی هدف می گردد.

خروجی سازمان ورودی

شکل شماره ۱-۲ ، سیستم

خرید – خرید جریانی است که طی آن، خریدار تلاش می کند تا مواد اولیه، قطعات یدکی، خدمات و ملزومات را در بهترین کیفیت، عالی ترین قیمت و مناسب ترین کمیت، از بهترین منابع تهیه و خریداری نماید. (عقدائی، ۱۳۷۷)

۲-۳- اهداف بخش خرید:
۱- حمایت از واحدهای عملیاتی مؤسسه از طریق جریان مداوم و منظم مواد و خدمات.
۲- به حداقل رساندن زیان ناشی از فساد و از مدافتادگی و سرقت موجودیها در مؤسسه.
۳- تهیه و شناسائی و تعیین جایگزینی مطمئن برای عرضه کالاها و مواد و; .
۴- بر قرار روابط مداوم و خوب با فروشندگان کالاها تا رفتار حمایتی فروشندگان را موجب گردد.
۵- ایجاد هماهنگی کامل با سایر ادارات مؤسسه.
۶- کمک در بهبود و توسعه سیاستها و روشهایی که رسیدن به اهداف دیگر را به نازلترین قیمت میسر می نماید.
۷- خرید عاقلانه و رقابتی . (انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۴- اصول و موازین پنجگانه خرید:
بی تردید، یکی از وظایف بخش خرید، تأمین نیازهای مؤسسه بصورت مطلوب در جهت سود آوری بیشتر است. برای دستیابی به این هدف رعایت موارد زیر امری ضروری است:

۱-کیفیت مطلوب
عبارت کیفیت مطلوب به مفهوم مناسب بودن محصولات و کالا در جهت مقاصد تعیین شده است. با توجه به این نکته که هرچه کیفیت مرغوبتر باشد قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود.

۲-کمیت مطلوب

انجام خرید در حجم مناسب در گرو آشنایی کامل با تمامی بخشهای سازمان و نیازهای آن می باشد. خرید به میزان اضافی، سبب افزایش هزینه های انبار داری و راکد شدن بخشی از سرمایه های جاری شرکت می گردد. و خرید به میزان کمتر باعث ایجاد وقفه در خط تولید می گردد.

۳-قیمت مطلوب
یکی از مؤثرترین عوامل در خرید، قیمت می باشد.
برای دستیابی به قیمت مناسب و معقول، رعایت این موارد الزامی است:
الف- تحقیق و مطالعه همه جانبه و گسترده در زمینه قیمتها در سطح بازار
ب- برقرار رابطه ای صحیح، سالم و وسیع با فروشندگان و تولید کنندگان.

۴-زمان مطلوب
هدف از خرید، در وقت و زمان مناسب، کاهش تغییرات نامطلوبی است که معمولاً در سطح قیمت، در وضعیتها وزمانهای متفاوت رخ می دهد.

۵-منبع مطلوب
از میان فروشندگان، بهترین و مطمئن ترین آنها، یعنی فروشندگانی که نسبت به تعهدات خود پایبند هستند را انتخاب می کنیم . برای دستیابی به یک منبع مناسب باید برنامه های صحیح و مطالعات همه جانبه و عمیقی داشت.(عقدائی،۱۳۷۷)

۲-۵- وظایف و مسئولیتهای بخش خرید:
۱- بخش خرید موظف است، نسبت به خریدهای ضروری سازمان با عنایت به محدودیتهای حاکم بر سیستم اقدام نماید.
۲- کسب اطلاعات دقیق، با توجه به نیازهای متفاوت سازمان و نیز نیازهای مصرف کنندگان.
۳- واحد خرید نماینده مستقیم و بلامنازع شرکت در مذاکرات خرید و انعقاد قرار دادهاست.
۴- مسئولیت تعیین منبع یا منابع خرید به عهده واحد خرید است.
۵- بررسی قیمتهای موجود و شرایط دقیق خرید و چگونگی اخذ ضمانتها
( عقدائی، ۱۳۷۷)

۲-۶- ارتباط بخش خرید با بخشهای دیگر:
اجزای سیستم سازمان بخشهایی چون مالی، تعمیر و نگهداری، انبارها، تدارکات، تولید و غیره با هم در تعاملند . تبادل اطلاعات بین اجزاء و واحدهای سازمان پایه سیستم اطلاعاتی مناسب بشمار می رود. اطلاعاتی که به بخش خرید

می رسد را می توان به سه دسته تقسیم نمود:
الف) اطلاعاتی که از بیرون به بخش خرید می رسد عبارتند از :
– امکانات تولیدی فروشنده.
– منابع تأمین مواد اولیه.
– شرایط عمومی بازار و وضعیت مواد اولیه درآن.
– امکانات حمل ونقل و هزینه های آن.
ب) اطلاعاتی که از بخش خرید به قسمتهای مؤسسه می رسد عبارتند از :
– اطلاعات مدیریت از شرایط اقتصادی بازار.
– اطلاعات مربوط به کیفیت به امور تولید.
– اطلاعات مربوط به سفارشات به انبار.
– اطلاعات مربوط به قراردادها به امور حقوقی.
ج) اطلاعاتی که از داخل مؤسسه به بخش خرید داد می شود عبارتند از :
– میزان موجودی مؤسسه .
– وضعیت نقدینگی مؤسسه وروند آن بطور طبیعی.
– امکانات حمل و نقل داخلی مؤسسه.
– تصمیمات متخذه توسط، مدیران رده بالا. (انواری رستمی، ۱۳۷۸)

۲-۷- فرآیند یا مراحل خرید خارجی:
مراحل خرید خارجی به شرح زیر می باشد :
۱- بررسی نیازمندیها و برنامه ریزی جهت آنها و تهیه برنامه سفارش خرید مناسب.
۲- بررسی راه حلها یا گزینه های متعدد( بسازیم،بخریم اگر آری از چه طریقی اجاره کنیم و;) .
۳- مکاتبه و تماس با فروشندگان.
۴- گرفتن Quotationیا Offerاز فروشندگان.
۵- گرفتن پیش فاکتور یا Proforma)Invoice) از فروشندگان.
۶- تکمیل فرم درخواست ثبت سفارش در مراکز تهیه و توزیع کالا.
۷- بیمه کردن کالا و اخذ شماره اعتبار.
۸- تخصیص ارز وگشایش اعتبار و دریافت اسناد حمل طبق توافق.
۹- ارسال کالا و ورود آن.
۱۰- ترخیص کالا. ( انواری رستمی، ۱۳۷۸)

انبار- به ساده ترین بیان انبار فضا و مکانی است که درآن عمل نگهداری صورت می پذیرد. (عقدائی، ۱۳۷۷)

۲-۸- انواع انبارها :
انبارها را بر مبناهای متعددی دسته بندی می کنند:
الف) بر اساس چگونگی شکل ظاهری ساختمان:
۱- انبارهای باز- که به صورت فضایی بی حفاظ یا محصور بوده و معمولاً برای نگهداری کوتاه مدت یا بلندمدت،مورد بهره برداری قرار می گیرد.
۲- انبارهای کاملاً پوشیده- فضائی کاملاً بسته والبته با رعایت کامل مسائل ایمنی در زمان ساخت.
۳- انبارهای سرپوشیده- این انبارها ، در واقع به صورت سقفی است که بر
پایه هایی مستحکنم استوار بوده و برای حفاظت کالا از آفتاب یا باران و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
ب) بر اساس انواع کالاهائی که قرار است در آن نگهداری شود:
۱- انبار مواد خام.
۲- انبار محصولات ( شامل کالای ساخته شده و در جریان ساخت).
۳- انبار ضایعات.
۴- انبار قطعات یدکی. (عقدائی،۱۳۷۷)

۲-۹- جایگاه انبار:
سازماندهی سازمانهای مختلف بنابر نیازهای آنها متفاوت است. گاه در بعضی از موسسات انبار مستقیماً زیر نظر مدیر عامل قرار دارد و تحت نظر مدیر انبار نیز انبارهای مختلف مانند: انبار مواد، قطعات، محصولات، ضایعات و ; قرار دارد. در سازمانهای دولتی و غیر انتفاعی معمولاً واحد انبار تحت نظر تدارکات و یا کارپردازی که خود نیز یکی از واحدهای تابعه امور اداری است انجام وظیفه می نماید. ( انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۱۰- اهداف و وظایف انبارها:
برای انبارها اهداف و وظائف زیر را می توان بر شمرد :
۱-برنامه ریزی و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودی هر یک از اقلام کالاهای مورد نیاز سازمان در حد مطلوب خود.
۲-همکاری و مساعدت در خرید و تأمین و تهیه کالاها و کنترل و دریافت کالاهای خریداری شده.
۳-نگهداری کالا در انبار به نحو صحیح و تسریع در امر تحویل با رعایت مقررات و دستور العملهای سازمان.(انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۱۱- انواع موجودیهای انبارها:

موجودیهای انبار را می توان به دسته های زیر تقسیم نمود :
۱- مواد اولیه: برای ساخت محصولات که به مواد خام مشهور است.
۲- کالای نیمه ساخته(کالای در جریان ساخت): که شامل بهای ناقص دستمزد و مواد و هزینه های سربار ساخت می باشد.
۳- کالای ساخته شده: کالاهای آماده برای فروش یا توزیع هستند که ممکن است تهیه شده و یا ساخته شده باشند.
۴- اجناس خریداری شده جهت فروش : که در مؤسسات تجاری و توزیع کننده این نوع موجودی بیشتر به چشم می خورد.
۵- مواد و لوازم مصرفی: که در تولید غیر مستقیم مؤثرند مثل گریس ،روغن و; .
۶- قطعات یدکی ماشین آلات: که جهت تعمیر ماشین آلات و دستگاهها بکار می روند.
۷- ابزار آلات: که ابزار کارگاهها برای تولید محصول می باشد.

۸- اجناس اسقاطی: اجناسی که مستهلک شده و غیر قابل استفاده اند. ( انواری رستمی،۱۳۷۸)
انبار داری – انبار داری فعالیتی است پر مسئولیت با اهمیتی بسیار که طی آن انبار دار موظف است محصولات و قطعات را دریافت و ورود و خروج مواد را به دقت کنترل و تنظیم موجودی و تحویل به موقع سفارش را با دقت و سرعت عمل انجام دهد.(عقدائی، ۱۳۷۷)

۲-۱۲- سیستم انبار داری و مزیتهای آن:
۱- شناسائی کالاهای موجود در انبار بنحوی آسانتر و دسترسی راحتتر به کالاها بخصوص در مؤسسات با حجم موجودیهای زیاد و متنوع .
۲- تشکیل فایلهای اطلاعاتی دقیقتر در بخشهای مختلف و تسریع در امر ارسال آمار و اطلاعات تصمیم گیریهای مدیریت.
۳- دادن اطلاعات دقیق و صحیح به سایر بخشهای مؤسسه و ارتباط سیستماتیک و منظم اطلاعات میان آنها.
۴- ایجاد اطمینان خاطر در مدیریت و مسئولین بخشها در صورت وجود سیستم منظم و تصمیم گیری بجا و بموقع متکی بر اطلاعات صحیح وکافی.
۵- ایجاد کنترلهای دقیق درسیستم از طریق کنترل دائمی و ادواری موجودیهای انبار و بررسی و رفع مغایرات احتمالی.
۶- پایه و اساسی جهت سیستم حسابداری صنعتی می گردد اگر سیستم نگهداری و ثبت میزان رسیده ومصرف مواد صحیح تعبیه شود. (انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۱۳- وظایف انباردار:
یک انباردار در راستای انجام مسئولیت های خود وظائف زیر را باید انجام دهد:
– تحویل اجناس خریداری شده و مورد نیاز سازمان،رسیدگی و بررسی طبق اسناد مدارک اولیه.
– صدور برگ درخواست خرید کالا به واحد تدارکات داخلی یا سفارشات خارجی در صورت عدم وجود موجودی.
– مراقبت و نگهداری کالاها از سرقت،صدمه، ضایعه، حادثه ناشی از طبقه بندی یا قفسه بندی یا چیدن اقلام در انبار.
– صدور قبض انبار پس از دریافت کالا و حواله انبار هنگام تحویل دادن کالا.
– بایگانی اسناد و مدارک مربوط به انبار و تعبیه یک کارت برای هر یک ا

ز اقلام انبار.(انواری رستمی، ۱۳۷۸)

۲-۱۴- انتظارات مدیریت از سیستم کنترل انبارها:
۱- وجود همکاری بین واحدهای مربوط به خرید، دریافت، آزمایش،انبار و حسابداری.
۲- تمرکز یافتن کلیه خریدها در قسمت خرید.
۳- به مصرف رساندن مقرون به صرفه مواد و ملزومات.

۴- انبار کردن تمام مواد و ملزومات بطرز خاصی که بنحو دقیق و با سرپرستی کامل محافظت گردند.
۵- تعیین میزان حداقل و حداکثر موجودی هر جنس بنحویکه از آن حدود تجاوز یا کاهش ننماید.
۶- انجام عملیات صحیح در مورد صدور اجناس بطوریکه تحویل آن طبق در خواستهای مصوب در موقع لزوم انجام شود. (انواری رستمی ، ۱۳۷۸)

۲-۱۵- نکات مهم برای اداره بهینه انبارها:
برای اداره بهتر انبارها و انتخاب سیستم صحیح انبار داری ابتدا می بایست به موارد ذیل توجه و برای هریک، پاسخی روشن و واضح داشت:
– به چه تعداد انبار نیازمندیم.
– مکان این انبارها باید در کجا باشد.

– ظرفیت هر یک از انبارها به چه میزان باشد.
– کادر اداری لازم برای آنها، از چه نوع باشد.
– از کدام روش حمل و نقل در داخل انبار استفاده کنیم (از قبیل ریل، جاده، لیفتراک و…)
– مناطق تحت پوشش این انبارها کدامند.
– روش ارسال کالا باید چگونه باشد.
– چه نوع بسته بندی برای کالا مورد نیاز است.(عقدائی،۱۳۷۷)

۲-۱۶- مناسبترین ‹‹تعداد اقتصادی›› انبارها:
هر چقدر تعداد انبارها بیشتر باشد از یکسو هزینه های حمل و نقل کالاها کاهش و از طرفی هزینه های انبارداری، افزایش می یابند. و به عبارتی رابطه بین هزینه های حمل و نقل با تعداد انبارها دارای نسبت معکوس و رابطه هزینه های انبارداری با تعداد انبارها از نسبت مستقیم برخوردار است.
به همین علت برای تعیین تعداد اقتصادی انبارها همواره نقطه تقاطع منحنی(هزینه حمل و نقل ) ومنحنی ( هزینه انبارداری) را به عنوان «نقطه بهینه» میان این دو هزینه انتخاب می کنیم.(عقدائی ، ۱۳۷۷)

TC

هزنیه انبارداری

هزینه حمل و نقل
شکل شماره ۲-۲ ، نمودار مناسب ترین تعداد اقتصادی انبارها

۲-۱۷- طراحی و برنامه ریزی تأمین کالا:
برای اینکه قسمت انبارهای سازمان بتواند وظایف محوله را به نحو احسن به مرحله اجرا در آورد و از خرید کالاهای زاید و بلا مصرف جلوگیری گردد و سازمان مواجه با کمبود مواد اولیه و لوازم و قطعات یدکی مورد نیاز نشود، مدیران و مسئولین کلیه قسمتهای سازمان با همکاری مسئولین قسمتهای خرید و انبارها، با برنامه ریزی صحیح و تحقیقات و محاسبه همه جانبه نیازهای واقعی سازمان را برآورد نموده و با ایجاد سیستم صحیح، از خریدهای بی رویه و اتلاف سرمایه و نیروی کار سازمان جلوگیری نماید. (انواری رستمی،۱۳۷۸)

با رعایت نکات ذیل می توان مسئولین را دراین مهم یاری نمود:
-تعیین انواع کالاهای مورد نیاز سازمان.
-استاندارد کردن کالاهای مورد نیاز سازمان.
-تعیین مقدار هر یک از اقلام کالاها.

-شناسائی منابع خرید و تأمین کالا.
کدینگ ( طبقه بندی کالا)- بطور کلی طبقه بندی یا کدینگ هر چیز بر ا ساس خصلتها، خصوصیات ، صفات و کاربردهای آن در کنار سایر همنوعانش صورت
می گیرد. در مورد کالا نیز همین گونه است طبقه بندی کالا به مفهوم مرتب کردن و نظم دادن به کالاهای موجود می باشد.(عقدائی،۱۳۷۷)
کد گذاری- به ایجاد رویه و سیستمی که بوسیله آن اطلاعات و نشانه های مورد نیاز از شخصی به شخص دیگر یا از نقطه ای به نقطه دیگر بصورت خلاصه منتقل گردد کدگذاری می گویند.( انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۱۸- فواید کدگذاری:
– جلوگیری از نوشتن جملات طویل و توصیفی و شناسائی کردن ساده و دقیق تر کالاها.
– استاندارد کردن کالاها و کمک به جمع آوری صحیح آمار و اطلاعات آماری و محاسباتی.
– صدور سفارش خرید بطور ساده و مطمئن و دقیق و پیگیری ساده تر امور و سهولت برنامه ریزی و کنترل. (انواری رستمی،۱۳۷۸)

۲-۱۹- انواع روشهای کد گذاری:

۱- روش ساده با روش اعداد ترتیبی.
– کالاها به ترتیب ورود سریال می خورند مثل ۱،۲،۳،; .
۲- روش اعداد گروهی.
– کلیه کالاها را به چند گروه کلی متناسب تقسیم می نمایم. مثلاً ۳۵۰ قلم کالای مؤسسه را در ۵ گروه تقسیم بندی می کنند. ۷۰= ۵۰ ‍÷ ۳۵۰
۳- روش اعشاری یادیوئی.
– در این روش از عدد و اعشار استفاده می شود و بیشتر در کتابخانه ها متداول می باشد.
۴- روش حروفی یا الفبائی.
– در این روش از حروف و یا اعداد و حروف مرکب استفاده می شود که گروه اصلی با یک حرف و گروه فرعی و اصل کالا از حروف دیگر یا اعداد مشخص
می شود.
۵- روش نیمونیک یا روش استفاده از حروف اول نام کالاها.
– این روش محتاج حضور ذهن خوب کارکنان انبار داری است.
۶- روش مخفی .
– در این روش علامات، ارقام و یا حروفیکه برای کد گذاری بکار می رود مستلزم شناخت قبلی یا مراجعه به راهنما یا کلید رمز می باشد.
۷- روش کدینگ ویژه.

– جهت طراحی و کد گذاری اقلام انبار بنا به نیاز مؤسسه است.
۸- روش کدینگ استاندارد.
– بصورت دستی یا کامپیوتری و ماشینی جهت کلیه اقلام تهیه می شود و مورد استفاده اکثریت صنایع بزرگ قرار می گیرد. ( انواری رستمی، ۱۳۷۸)

موجودی کالا – موجودی کالا آن دسته از دارائی یک مؤسسه است که:
۱- مشهود باشد.
۲- این دارائی با قصد و منظور فروش در جریان عادی فعالیتهای تجاری مؤسسه نگهداری شود. (عقدائی، ۱۳۷۷)

۲-۲۰- اهمیت موجودیها:
موجودی ها از جمله دارائی هائی است که نیازمند توجه دقیق مدیریت واحدهای تجاری- تولیدی می باشد. موجودی ها دو ویژگی مهم دارند که این دو ویژگی بذل توجه خاص طرحریزی آنرا الزامی می نماید.
ویژگی اول مقدار زیادی از منابع واحدهای تجاری – تولیدی در موجودیها نهفته است . مطالعه و بررسی روی ترازنامه شرکتها نشان می دهد که حدود ۱۵ تا ۳۵ درصد سرمایه شرکت را موجودی ها تشکیل می دهند.
ویژگی دوم گردش موجودیهاست که برخلاف دارائیهای غیر جاری بطور مداوم مصرف و مجدداً جایگزین می شوند.( انواری رستمی، ۱۳۷۸)

۲-۲۱- دلایل نگهداری موجودی کالا:
الف) از آنجا که همواره زمان سفارش و نیاز به کالا با زمان تحویل آن هماهنگ نیست وتأخیر در رساندن کالای مورد نیاز سازمان خط تولید را دچار وقفه

خواهد کرد، لذا با نگهداری موجودی کالا از این ناهماهنگی جلوگیری می شود.
ب) گاه استفاده از ‹‹ تخفیف ویژه›› منوط به خرید بیشتر موجودی است.
ج) با نگهدار کالا می توان تأثیر پذیری سازمان را از نوسانات قیمت کاهش داد.(عقدائی، ۱۳۷۷)
۲-۲۲- هزینه های مربوط به موجودیها :
هدف اصلی مدیریت یک سازمان از نظر اداره و کنترل موجودیها توسعه خط مشی هایی است که در مجموع هزینه های عملیاتی را به حداقل ممکن برساند . لذا مدیران می کوشند که حد مطلوبی از منابع مالی خود را در گیر موجودیها نمایند تا تعادلی میان هزینه ایجاد نمایند.(انواری رستمی،۱۳۷۸)
هزینه های موجودی شامل : هزینه انبارداری یا نگهداری ، هزینه سفارش و هزینه فقدان یا کسری می باشد .

هدف مدیریت حداقل کردن کل هزینه های موجودی است که خود از ترکیب سه هزینه بوجود می آید وقتی هزینه ها را با هم جمع متناظر نمائیم به ازای هر مقدار یا حجم سفارش هزینه کل خاص آن مقدار سفارش را خواهیم داشت . این منحنی هزینه کل موجودی را به ما خواهد داد که در نقطه ای به مینیمم خود می رسد و درست مقدار آن نقطه مقدار EOQ یا مقدار سفارش مقرون به صرفه یا مقدار سفارش اقتصادی را به ما می دهد . (انواری رستمی، ۱۳۷۸ )

۲-۲۳- مواضع مختلف بخشها و گروههای درون سازمان نسبت به حجم موجودیها :
ـ بخش حسابداری ــ با توجه به اینکه موجودی برای موسسه ایجاد هزینه
می نماید پس سعی و علاقه به نگهداری حجم کم آن دارد .
ــ بخش انبارها ــ برای اینکه از مشکل کمبود جا ، حمل و نقل و جابجایی ، چیدن اقلام در انبار و خرابی ها و ; رها شود مایل است که حجم موجودیها در سطح کمتری باشد .
ــ بخش خرید و تدارکات ــ با توجه به اینکه خرید در حجم زیاد باعث استفاده از تخفیف های بیشتر می شود تمایل به خرید و نگهداری کالا در حجم زیادتری را دارد .
ــ بخش تولید ــ تمایل دارند در مراحل مختلف تولید موجودی نیمه ساخته و ق

طعات به میزان بیشتری وجود داشته باشد تا در صورت توقف خط تولید مشکلی پیش نیاید .
ــ بخش فروش ــ این بخش تمایل دارد که همیشه سفارشات را در سطح مطلوب و بموقع جوابگو باشد ، بنابراین می خواهد که موجودی ها در حجم زیادتری باشند تا توقف در تولید و فروش پیش نیاید . (انواری رستمی،‌۱۳۷۸ )
۲-۲۴- کنترل موجودی
کنترل موجودی عبارتست از فن نگهداری کالا در سطح بهینه . در مؤسسات تولیدی موجودی کالای انبار نقش بسیار مهمی را در روند تولید داراست و به همین علّت تاثیر کنترل موجودی کالا از اهمیت بسزائی برخوردار است . مقدار سفارش اقتصادی یکی از روشهای کنترل موجودی می باشد که در صفحات قبل به آن اشاره شد . (عقدائی ،۱۳۷۷ )

۲-۲۵- مشکلات عدم تعادل در موجودی :
۱- بالا بودن سطح موجودی :
– افزایش هزینه های انبارداری .
– بالا بودن« هزینه فرصت سرمایه» .
– عدم برخورداری از منابع ناشی از کاهش قیمت مواد خام .
۲- پائین بودن سطح موجودی :
– سلب اعتماد مشتریان در اثر عدم عرضه به موقع کالاهای سفارشی
– پیش آمدن وقفه در خط تولید ،‌به دلیل احتمال نرسیدن مواد خام .
– بالا بودن هزینه سفارشات پی در پی .

(عقدائی ، ۱۳۷۷ )
۲-۲۶- مهمترین شیوه های محاسبه قیمت تمام شده موجودی کالا در انبار :
۱- روش اولین صادره از آخرین وارده (LIFO ) ـــ فرض مهم بر این است که بهای موجودی صادره در تاریخ صادر شده بایستی برابر با بهای آخرین خرید کالا باشد .
۲- روش میانگین موزون ــ در این روش نرخ میانگین واحدهای کالای موجود در انبار محاسبه می گردد . برای این کار جمع بهای پرداخت شده برای موجودی را تقسیم بر تعداد واحد کالای مانده در انبار کرده و نرخ جدید را بدست می آورند .
۳- روش اولین صادره از اولین وارده (FIFO ) ــ فرض مهم بر این است که موجودی صادره از انبار ،‌ بایستی از قدیمی ترین مواد موجود در انبار باشد که مسلماً نرخ آن نیز بر پایه همان نرخ قدیمی خواهد بود . (عقدائی ،۱۳۷۷)

۲-۲۷- سیستمهای سفارش کالا در سازمان
سازمانها برای سفارش کالا به طور معمول از یکی از چهار سیستم زیر پیروی می کنند : (عقدائی ، ۱۳۷۷ )
سیستم سفارش دوره ای- در این روش ، در یک دوره زمانی ثابت و معین (که می تواند هر هفته ،‌ هر ماه یا هر چند ماه یکبار باشد ) میزان متفاوتی ازکالا سفارش داده می شود که با این مقدار سفارش میزان کالا به مقدار حداکثر مشخص خواهد رسید . هنگامی که میزان موجودی انبار کم باشد ،‌ سفارش بیشتر و هر گاه موجودی در حد بالایی باشد سفارش کمتری داده می شود . در این سیستم دوره های سفارش ثابت و مقادیر سفارش متفاوت می باشد.

ج- سیستم سطح تجدید سفارش (نقطه سفارش ) – جهت هر جنس نقطه سفارش تعیین می شود . ضمن برداشت جنس از انبار هر گاه مقدار موجودی به نقطه سفارش رسید به مقداری که جهت سفارش تعیین شده است و جنس سفارش داده
می شود . در این سیستم مقدار سفارش ثابت ولی دوره های سفارش متفاوت
هستند .

حداکثر

نقطه سفارش

ذخیره احتیاطی

شکل شماره ۶-۲ ، نمودار سیستم نقطه سفارش

سیستم میزان بهینه سفارش ــ در این روش سعی می شود ، به میزان سفارش داده شود که هزینه سفارش (از قبیل هزینه های مربوط به برگه های سفارش ، حمل و نقل ، پرسنل ) و هزینه های ماندگی(از قبیل هزینه فرصت سرمایه گذاری ، پرسنل و دیگر امکانات انبار) و سایر هزینه ها به حداقل ممکن کاهش یابد . از فرمول مقدار سفارش اقتصادی استفاده می شود .

۲-۲۸- بخش دوــ پیشینه تحقیق :
مطالعه پژوهشها و تحقیقات صورت گرفته می تواند محقق را جهت انجام بهتر تحقیق اش یاری دهد و منجر به پربارتر شدن تحقیق گردد ، ‌لذا تعدادی از تحقیقات و مطالعاتی که به موضوع پژوهش این پایان نامه مربوط می شود به شرح زیر است :
ــ در تحقیقی با نام« طراحی سیستم خرید و انبار داری کارخانه ترانسفوری . (محسنی ،۱۳۷۴ ) محقق به این نتیجه رسیده است که ؛ استقرار فرمهای سیستم کاردکس مرکزی در کنترل موجودی و انبارگردانی نقش اساسی دارد . و بایستی در جهت بهبود طراحی انبار در مورد سکوهای تخلیه و بارگیری در انبار و بهبود
پی سازی و کف سازی و استفاده بهینه از فضای انبار کالای ساخته شده در سازمان و طراحی صحیح سیستم تأسیساتی و بهبود سیستم امنیتی در انبار (گرد و غبار و اطفاء حریق ) تمهیداتی اندیشه شود .
ــ در تحقیق دیگری با عنوان« بررسی سیستم خرید و انبارداری در شرکت خانه گستر یکم » (سامعی ، ۱۳۷۲ )این نتایج حاصل شده است که ؛ بایستی یک سیستم برای چیدن کالاها در انبار ایجاد کرد و قبل از ورود کالا از بیرون به داخل انبار به فکر تعیین محلی برای تخلیه و جا گذاری آنها

بود . و انباردار باید لیستی تهیه کرده و اجناسی را که از مدت زمان مشخصی در انبار نگهداری شده به اطلاع مسئولان برساند. انباردار باید کالائی که فروش بالائی دارند یا کالاهائی که سنگین اند در نزدیکی در انبار قرار دهد تا حمل و نقل آسان صورت گیرد . و بایستی بین قسمتهای خرید و فروش هماهنگی وجود داشته باشد که اگر هر کدام به موقع صورت گیرند خیلی از مشکلات حل می شود .
ــ در تحقیقی با نام« بررسی خرید و انبارداری کارخانه روغن نباتی جهان » (کشاورزیان ، ۱۳۷۵ ) این نتایج بدست آمده است که ؛ توجه بسیاری به بحث حفاظت و ایمنی انبارها به جهت تولید یک مادّه غذائی در این کارخانه شده است . کلیه موادی که در بسته بندی بکار می روند باید در شرایط

خوب و بهداشتی انبار شوند . هر کارخانه تولید مواد غذائی باید دارای آزمایشگاهی برای کنترل فرآورده های خود باشد و وضعیت و نوع کنترل برحسب مادّه غذائی تولیدی متفاوت خواهد بود و از این طریق در تعیین نوع انبارداری و زمان نگهداری و فروش به موقع می توان تصمیم درست را گرفت .
ــ مطالعه دیگری با عنوان« طراحی سیستم خرید و انبارداری در شرکت تولیدی وسایل کودک (توکا) » (روح پور، ۱۳۷۷ ) مطرح می کند که ؛ استفاده از یک سیستم اطلاعاتی منطقی و اصولی در انبار و سیستم واحد تدارکات خرید مزایای زیر را دارد :
‌أ) در دست بودن اطلاعات دقیق و صحیح از موجودی انبار .
‌ب) ایجاد روابط اصولی و منطقی در داخل کارخانه و مؤسسه جهت تبادل اطلاعات .
‌ج) ایجاد اطمینان خاطر در مدیریت و مسئولین بخش ها در رابطه با تأمین به موقع مواد مورد نیاز.
‌د) رفع اشکالات ناشی از اتکاء سیستم به افراد معین .
‌ه) ایجاد کنترل های دقیق ریالی و مقداری جهت هزینه یابی حسابداری صنعتی .
‌و) کاهش هزینه ها و کارهای زائد اداری از طریق حذف فرمهای غیر ضروری .
‌ز) کمک به شناسائی بهتر و آسانتر کالاهای موجود در انبار .

ــ در یک تحقیق با عنوان« بررسی سیستم خرید و انبارداری در کارخانه ذوب آهن اصفهان» (بازرگان ،۱۳۸۱ ) این نتایج بدست آمده است که ؛ بر خلاف انتظاری که امروزه از یک سیستم خرید و انبارداری کارآمد میرود در بخش سفارشات ذوب آهن اصفهان از اتوماسیون اداری مشتمل بر تمام سیستمهای الکترونیکی رسمی و غیر رسمی که به برقراری ارتباطات بین اشخاص در داخل و خارج مؤسسه و بالعکس مربوط می شود ، بصورت محدودی استفاده می شود . پیشنهاد شده است به جای فرمهائی که با دست پر می شوند از فرمهای الکترونیکی استفاده شود . و برای تعیین قرار ملاقاتها از تقویم الکترونیکی استفاده شود .

ــ در تحقیق دیگری با نام« طراحی انبار و انبارگردانی کارخانجات شهید باقری» (مبین ، ۱۳۷۴ ) به این نتیجه رسیده اند که ؛ عدم توجه به استفاده از وسایل ایمنی و حفاظتی در انبار به هنگام کار یکی از مشکلات این شرکت است . و عدم وجود لیست کامل مواد ، قطعات ، لوازم و سایر اقلام موجود در کارخانه به منظور اجرای سیستم کدینگ از مشکلات این کارخانه می باشد .

۲-۲۹- بخش سه ــ مشخصات مجتمع صنعتی سیمان آبیک ‌:
واحد تولیدی که مجتمع صنعتی سیمان آبیک نام دارد در کیلومتر ۸۰ جاده تهران ـ قزوین واقع شده است . تولید این مجتمع صنعتی ، ‌سیمان است . این مجتمع دارای دو واحد تولیدی است . واحد اول آن در سال ۱۳۴۸ ساخته و نصب ماشین آلات آن آغاز گردیده و در سال ۱۳۵۲ به بهره برداری رسیده است . ظرفیت واحد اوّل در حال حاضر روزانه ۳۵۰۰ تن می باشد .
پس از آغاز بهره برداری واحد اوّل ، کار ساخت و نصب ماشین آلات واحد دوم آغاز شده که این واحد نیز در سال ۱۳۵۷ به بهره برداری رسید . ظرفیت واحد دوم در حال حاضر روزانه ۴۰۰۰ تن است . لذا در حال حاضر این مجتمع روزانه ۷۵۰۰ تن تولید دارد .
این مجتمع صنعتی یکی از کارخانه های شرکت سهامی عام سی

مان فارس و خوزستان می باشد . شرکت دارای چهار کارخانه سیمان است که عبارتند از :
سیمان آبیک ، سیمان دورود ، سیمان فارس ، سیمان بهبهان می باشد . که سیمان دورود دارای سه واحد تولیدی ، سیمان شیراز دارای دو واحد تولیدی و سیمان بهبهان دارای یک واحد تولیدی می باشد . این شرکت همچنین دارای یک کارخانه فارسیت در دورود ،‌کارخانه فولاد و چدن در دورود ،‌کارخانه پنبه نسوز در نهبندان ،‌کارخانه گچ در شیراز و کارخانه ماشین سازی در آبیک می باشد .
شرکت دارای یک دفتر مرکزی در تهران است و تشکیلات هیئت مدیره و مدیرعامل می باشد . مدیر عامل مجتمع صنعتی سیمان آبیک مهندس سیدان می باشد .
آدرس دفتر مرکزی شرکت واقع در تهران ـ خیابان ولی عصر ـ چهارراه جمهوری ـ کوچه شهید فلاح زادگان می باشد .
این شرکت در حال حاضر با تولید ۴۰۹۳۲۰۵ تن سالیانه حدود ۴۰% تولید سیمان کشور را به عهده دارد که از این مقدار نیمی به صورت فله و نیم دیگری کیسه ای به فروش می رسد .
مجتمع صنعتی سیمان آبیک ابتداء شامل کارخانه سیمان ، کارخانه ماشین سازی البرز آبیک ، بتون سازی بوده که در حال حاضر با تقویت ماشین سازی آن را مجزا و به صورت کارخانه ای با هزینه و درآمد جدا تفکیک نمودند .
همچنین واحد بتون سازی را توسعه دادند و از کارخانه سیمان جدا ساخته اند که خود فعالیت ساخت بتون و فروش آن را بر عهده دارد ، مجتمع صنعتی سیمان آبیک دارای یک واحد کارخانه کیسه سازی است که ظرفیت تولیدی این کارخانه در حال حاضر سالانه ۴۰۰۰۰۰۰۰ عدد کیسه است که ضمن تأمین نیاز کارخانه بخشی از آن نیز برای کارخانه دیگر ارسال می شود .
مجتمع صنعتی سیمان آبیک توسط پیمانکار یک کمپانی بزرگ آلمانی بنام پلی زیوس ساخته شده است که با مطالعه دقیق حدود ۶۰ کمپانی تخصصی دیگر در امر ساخت و نصب ماشین آلات همکاری داشته اند .

وجه تسمیه مجتمع صنعتی سیمان آبیک ،‌ به جهت واقع شدن درکنار شهر آبیک از شهرهای استان قزوین می باشد ، البته مجتمع صنعتی سیمان آبیک در محدوده استان تهران و شهرستان ساوجبلاغ واقع گردیده است .
شهر آبیک به جهت داشتن چشمه های آب بسیار زلال و آب بسیار گوارائی که دارد به این نام خوانده شده است .
کارخانه سیمان آبیک توسط سازمانها و نهادها ی زیر با درصد سهام مشخص ساخته شده است :
نام سازمان درصد سهام
۱- سازمان گسترش ۳۶%
۲- بانک صنعت و معدن ۱۰%
۳- سازمان اتکاء ۰۹%
۴- سرمایه گذاری مالی ۰۸%
۵- بنیاد مستضعفان ۰۸%
۶- نخست وزیری ۰۷%
۷- سایر سهامداران ۲۲%

این کارخانه دارای ۱۶۰۰ نفر پرسنل می باشد که دسته بندی نیروها بر حسب تحصیلات به شرح زیر می باشد .
مدرک تحصیلی تعداد نفر
لیسانس وبالاترازلیسانس ۷۰
فوق دیپلم ۳۰
دیپلم ۲۵۵
سیکل تادیپلم ۲۵۰
راهنمائی ۱۵۰
ابتدائی ۷۰۰
بی سواد ۱۴۵

۲-۳۰- مروری مختصر بر خط تولید مجتمع صنعتی سیمان آبیک:
خط تولید کارخانه سیمان از معدن آغاز می شود . مواد اصلی کارخانه که خاک ، سنگ ، سنگ آهک و سنگ گچ می باشد و هر کدام درصد مشخصی دارند .
( سنگ آهک ، خاک رس ،سایر ترکیبات موجود از قبیل منیزیم ، اکسیدآلومینیوم و غیره از معدن همجوارکارخانه امتصال می شود . سنگ گچ از معدن سنگ گچ گچسر تهیه می شود . سنگ آهن از معدن شمس آباد اراک تهیه می شود).

درصد مواد را واحد آزمایشگاه مشخص می کند و همواره از مواد قبل از پودر شدن و بعد از پودر شدن نمونه گیری و کنترل ترکیبات شیمیائی صورت می گیرد .
مواد از معدن توسط کامیونهای بزرگ به آسیابهای خاک حمل می شود . هر واحد دارای یک واحد آسیاب خاک است . مواد درآنها ریخته و آسیاب می شوند . در این آسیابها مواد تا حدود قطر ۳ سانتیمتر خرد می شوند .برای دو واحد تولیدی یک واحدآسیاب سنگ وجود دارد . و این واحد به دو واحد نیز سنگ می رساند ، مواد پس از خرد شدن توسط نوارهای نقاله به انبارهای خاک حمل می شوند ، ظرفیت هرانبارخاک ۶۰ هزارتن می باشد ، مواد پس از دپو شدن درانبار خاک نمونه برداری می شوند و نمونه مورد آزمایش قرار گرفته و از لحاظ ترکیبات مواد بالانس می شوند.
پس از تائید ترکیبات مواد توسط واحد آزمایشگاه توسط نوارهای نقاله به طرف آسیابهای مواد خام حمل می شوند ، در آسیابهای مواد خام مواد آنچنان آسیاب شده که تبدیل به آرد می شوند و ضمن آسیاب شدن مواد با گازهایی رطوبت مواد گرفته شده و مواد کاملاً خشک می گردند .
پس از آسیابهای مواد خام مواد بطرف کوره هدایت می شوند . کوره های این کارخانه به طول ۹۰ متر و به قطر ۶ مترمی باشند ازجائیکه مواد وارد کوره می شود با درجه حرارتی معادل ۲۵۰ درجه و تا منطقه پخت که درجه حرارتی معادل ۱۲۵۰درجه است مواد کاملاً پخته می شوند . پس از پخت مواد پودر شده محصولی بنام کلینکر که بصورت گرانوله می باشد بدست می آید .

پس از عبور مواد از منطقه پخت کم کم خنک می شود تا به طرف کولر هدایت و در آنجا مواد در حد۲۰۰ درجه حرارت دارند ، چون مواد درهنگام پخت مذاب
می شوند .
پس ازپخت ، مواد تبدیل به گلوله ها و ساچمه هائی به قطر ۳ تا ۵ سانتیمتر می شود ، لذا این مواد مجدداً در آسیابهای کلینکر شکن آسیاب شده و پس از آن روی نوار نقاله (فلزی ) ریخته و به انبار کلینکر ریخته می شوند . پس از این مرحله مواد توسط بالابرهایی بنام (الواتورها) به داخل آسیابهای سیمان حمل می شوند ، در‌ آسیاب سیمان ضمن آسیاب مواد ، ۵% گچ نیز به آنها افزوده می شود . دراین قسمت کار تولید سیمان به پایان می رسد . از سیمان تولیدی ، نمونه برداری و آزمایش لازم بعمل می آید و نتایج آنالیز در ترکیبات ، مد نظر قرار می گیرد .
پس از آسیاب سیمان ، مواد به طرف سیلوهای سیمان حمل و جهت بارگیری آماده می شوند . عمل بارگیری نیز به دو شکل صورت می پذیرد :۱-کیسه ای ۲- فله ای ، درحال حاضر این کارخانه روزانه ۳۰۰۰ تن بارگیری کیسه ای دارد وبقیه بارگیری فله انجام می گیرد .

مجتمع صنعتی سیمان با ظرفیت تولیدی روزانه ۷۵۰۰ تن از اهمیت خاصی برای کشور برخوردار است . در این کارخانه سعی می شود توقف خیلی کم صورت گیرد چرا که در صورت توقف کوره ها ، گرم شدن و بارگیری مجدد آنها حدود ۲ روز طول می کشد . از طرفی هزینه از دست دادن یک ساعت تولید برابر است با ۱۵۰۰۰۰۰ تومان ،درآمد تولید روزانه معادل ۳۷۵۰۰۰۰۰ تومان است .