فایل ورد کامل مقاله آفات درختان میوه؛ تحلیل علمی گونه‌های مخرب، روش‌های کنترل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار باغداری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله آفات درختان میوه؛ تحلیل علمی گونه‌های مخرب، روش‌های کنترل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار باغداری دارای ۱۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله آفات درختان میوه؛ تحلیل علمی گونه‌های مخرب، روش‌های کنترل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار باغداری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله آفات درختان میوه؛ تحلیل علمی گونه‌های مخرب، روش‌های کنترل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار باغداری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله آفات درختان میوه؛ تحلیل علمی گونه‌های مخرب، روش‌های کنترل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار باغداری :

آفات درختان میوه

سپردار آسیایی گوجه Tecaspis = Chionaspis asiatica
Hom.: Diaspididae, Diaspidini
در تمام نقاط ایران انتشار دارد. به تمام هسته‌دارها حمله می‌کند. برگ، ساقه و تنه درختان مذکور را مورد حمله قرار می‌دهد. طول سپر ماده‌های زمستان گذران ۱ تا ۵/۱ میلیمتر، رنگ سپرهای پوره‌های سنین یک و دو نارنجی است. حشره ماده زرد مایل به نارنجی می‌باشد. سپر نر ۹/۰ میلیمتر و دو قسمتی می‌باشد.
زیست‌شناسی

دو نسل در سال دارد. زمستان را به صورت پوره سن ۲ و حشره کامل ماده بر روی شاخه و ساقه درختان میزبان به سر می‌برد. پوره‌های نسل تابستانه تقریباً همگی روی برگها متمرکز شده و تغذیه آنها از شیره برگ است. پوره‌های نسل زمستانه روی شاخه‌ها و تنه متمرکز می‌گردند. ماده‌های زمستان گذران همگی بارور هستند. در روی تنه و ساقه در زمستان نر دیده نمی‌شود.
کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و ۷۵% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
۱ آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲در هزار
۲ اتیون EC47% و ۱۵ درهزار
۳ اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
۴ کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و ۱۵- ۱ درهزار
۵ روغن امولسیون شونده O 80% و ۵/. درصد

ابریشم باف ناجور ( Gypsy moth)
Lymantria dispar
(Lep: Lymantriidae)
این حشره آفتی است پلی فاژ و در دنیا به بیش از ۵۰۰ گونه حمله می‌نماید. در ایران گاهی به حالت طغیانی درمی‌آید و به خصوص در نواحی شمال روی درختان جنگلی پهن برگ و درختان میوه خسارت می‌زند.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت تخم و در حالت دیاپور سپری کرده و در اوایل بهار بتدریج تخمها تفریخ ولاروها خارج می‌شوند. لاروها ۴۵ تا ۷۰ روز فعالیت برگخواری شدید از خود نشان می‌دهد. انتقال لاروهای جوان یا لاروسن اول بوسیله باد و بوسیله رشته‌های ابریشمی می‌باشد. لارو پس از تغذیه در محل مناسبی تبدیل به شفیره می‌شود. شفیره بوسیله تارهای ابریشمی به تنه درخت یا چیز دیگر خود را متصل می‌کند. مرحله شفیرگی ۱۰ تا ۱۴ روز به طول می‌انجامد. پروانه‌های ماده پس از خروج به علت سنگینی بدن خود قادر به پرواز دور نمی‌باشند و در همان حول و حوش محل خروج از شفیره پس از جفت‌گیری، تخمهای خود را به صورت توده‌های بیضی شکل به تعداد ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ عدد در رویپوست صاف تنه و شاخه‌های جوان میزبان و یا روی قسمت‌های مختلف درخت روی سنگ و روی کنده‌های بریده شده درخت قرار می‌دهند. تخمها تا اندازه‌ای گرد و کرم رنگ هستند. از اواسط تابستان تا بهار آینده نزدگی خود را به حالت تخم می‌گذارنند.

مبارزه
۱ـ دشمنان طبیعی
• پارازیتوئید شفیره Brachymeria intermedia (Hym.: Chalcididae)
• پارازیتوئید لارو Exorista larvarum (Dip.: Tachinidae)

• پارازیتوئید لارو Apanteles sp. (Hym.: Braconidae)
۲ـ کنترل شیمیایی
استفاده از دیفلوبنزورون (دیمیلین) به نسبت ۰۳ در هزار یا باکتری B.t به نسبت ۲۵ تا ۳ در هزار
فن پروپاترین(دانتیل) EC10% به نسبت ۶/. در هزار
استامی پراید(موسیپلان) SP20% به نسبت ۵/. در هزار

برگخوار خاکستری پست Thaumetopoea solitaria
(Lep.: Thaumetopoeidae)

زیست‌شناسی
زمستان را به صورت دستجات تخم روی شاخه‌ها به سر می‌برند. تفریخ تخمها در بهار تقریباً هم زمان با باز شدن برگها صورت می‌گیرد.لاروهای خارج شده از یک دسته تخم به خصوص در سنین اولیه با هم زندگی می‌کنند و اغلب در صفوف منظم روی تنه و شاخه درختان حرکت می‌کنند. در سنین یک و دو تمام شبانه‌روز روی شاخه و برگ درختان زندگی می‌کنند. در سنین بعد فقط شب‌ها فعالند و هنگام روز درداخل حفره‌های تنه درخت و زیر کلوخه‌های اطراف تنه استراحت می‌کنند. در این هنگام از روی برگهای خورده شده که فقط رگبرگ اصلی باقی مانده است می‌توانبه وجود آفت پی برد. لاروها پنج بار جلد عوض می‌کنند و پس از تغذیه کافی در عمق ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتری خاک تبدیل به شفیره می‌شوند. حشرات کامل ۲ تا ۳ ماه بعد در اواخر تابستان ظاهر می‌شوند. یک نسل در سال دارد.
کنترل:
۱ـ مگس پارازیت لارو Exorista sorbillans (Dip.: Tachinidae)
۲ـ مبارزه با دیگر آفات پسته مانند زنجره و پسیل، مبارزه با این آفت را نیز زیر پوشش می‌برد. در صورت عملیات مبارزه اختصاصی از سموم فسفره آلی در هنگام شب استفاده می‌شود.
پر طاووس گلابی Saturnia pyri

(Lep.: Saturnidae)
حشره کامل با بالهای باز حدود ۱۴۰ میلیمتر، خاکستری مایل به قهوه‌ای و روی هر بال لکه درشتی شبیه به چشم وجود دارد. لارو سبز رنگ در حداکثر رشد اندازه آن به ۱۲۰ میلیمتر می‌رسد و روی حلقه‌های مختلف دارای غده‌های آبی رنگ با موهای بلند است. به گلابی، سیب، بادام و گاهی پسته خسارت می‌زند. لارو از برگ تغذیه می‌نماید. زمستان گذرانی به صورت شفره و یک نسل در سال دارد.
کنترل: با جمع‌آوری لاروهای درشت می‌توان به روش مکانیکی با آن مبارزه نمود.

پروانه برگخوار انجیر Ocnerogvia amanda
(Lep: Lymantriidae)
لارو این پرانه در استان‌های فارس، مرکزی و شمال کشور به شدت روی درختان انجیر فعالیت داشته و از برگها تغذیه می‌نمایند و اهمیت آن زیاد است.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت لاروهای سنین بالا در زیر سنگها و پناهگاههای اطراف درختان آلوده می‌گذراند. لاروهای زمستان گذران در طول این دوره فعالیت چندانی نداشته ولی با برداشتن سنگهای پناهگاه و تحریک آنها شروع به حرکت می‌کنند. این لاروها از اواسط اسفندماه حالت پیش شفیرگی به خود گرفته و در حالی که پیله نازک تور مانند بدور خود می‌تنند بدون حرکت باقی مانده و در اواخر اسفندماه تبدیل به شفیره می‌شوند. با گرم شدن هوا از اواسط فروردین ماه پروانه‌ها به تدریج شروع به خارج شدن می‌نمایند و پس از جفت‌گیری ماده‌ها تخهای خود را به صورت دسته‌ای در سطح برگ یا پشت آن می‌گذارند. دوره جنینی تخم ۶ تا ۸ روز می‌باشد. حشره دارای ۵ سن لاروی است. طول دوره لاروی در شرایط آزمایشگاه (۱۸ تا ۲۳ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۵۸ درصد) ۲۸ روز است. پس از این مدت لارو در سطح برگ در حالی که پیله نازک خاکستری رنگی می‌تند حالت پیش شفیرگی به خود گرفته و ظرف یک تا دو روز تبدیل به شفیره می‌گردد. این آفت در شرایط آب و هوایی آب سرد خفر دارای سه نسل کال و در برخی سالها ۴ نسل در سال می‌باشد.
کنترل:
۱ـ تخم‌های این آفت دارای پارازیتوئیدهای گوناگونی می‌باشد:
Trichogramma embryophagum (Hym.: Trichogrammatidae)
Anastatus sp. (Hym.: Eupelmidae)
Oocncyrtus sp. (Hym.: Encyrtidae)

۲ـ لاروهای این آفت همزمان با غروب آفتاب از پناهگاههای خود خارج شده، به طرف درختان حرکت کرده. از آنها بالا رفته و شروع به تغذیه می‌نمایند. خروج از پناهگاهها و رکت به اطراف درختان از هنگام
غروب شروع و تا یک ساعت بعد از آن وقتی که هوا کاملاً تاریک شد ادامه دارد. تغذیه لاروها در ساعات اول شب بسیار زیاد ولی این میزان با گذشت شب رو به کاهش می‌گذارد. در آخرین ساعت تاریکی شب، لاروها شروع به پایین آمدن از درختان نموده و به طرف پناهگاهها راه می‌افتند، لذا می‌توان اقداماتی نظیر:
الف‌ـ پیچیدن گونی و مقوا بدون استفاده یا با استفاده از سموم بدور شاخه‌های آلوده

ب‌ـ استفاده از سموم دور شاخه‌های آلوده
ج‌ـ استفاده از سموم به صورت پودرپاشی دور طوقه
د‌ـ سم‌پاشی زیر درختان و پیچیدن پلاستیک در اطراف تنه درختان آلوده را انجام داده که از بین آنها استفاده از سموم به صورت پودرپاشی دور طوقه و بستن پلاستیک به دلیل تأثیر بیشتر و عدم نیاز به آب و سم پاش بهتر از بقیه روشهاست.
کنترل شیمیایی:
برای کنترل بید انجیر(Simaethis nemorana) ودیگر برگخواران از سم زیر استفاده میکنیم.
دیفلوبنزورون(دیمیلین) Wp25% و ۳/. گرم درلیتـــر

پروانه برگخوار مرکبات Papilio demoleus
Lep: Papilionidae
زمستان را به صورت شفیره روی درختان مرکبات یا گیاهان مجاور آن به سر می برد. دربهارتبدیل به حشره کامل می گردد که پس از جفت گیری که معمولاًدرحالت پرواز انجام می گیرد تخمهای خود را به طورانفرادی یا جفت جفت در سطح برگها قرار می دهد. لاروها پس از خروج تخم شروع به تغذیه از برگ می کنند. دارای۵ سن لاروی است و پس از آن روی شاخه ها تبدیل به شفیره(بدون پیله) می شود. درجهرم ۴ تا ۵ نسل در سال دارد.مبارزه شیمیایی ضرورت ندارد.زنبوری از خانواده pteromalidae با نام pteromalus puparum شفیره های این آفت را پارازیته می کنند.
کنترل: معمولاً نیاز به مبارزه ندارد. در مورد نهالها جمع آوری لاروها موثر است. در صورت

لزوم از سموم گوارشی استفاده شود.

پروانه تخم انگشتری Malacosoma neustria
(Lep: Lasiocampidae)
این آفت به سیب، گلابی، گوجه، به، گل سرخ، گوجه زینتی و گرهی از درختان جنگلی و غیر مثمر خسارت می‌زند و در اثر تغذیه لارو درخت عاری از برگ می‌گردد.
زیست‌شناسی

یک نسل در سال دارد. زمستان را به صورت دستجات تخم روی شاخه به سر می‌برد. ۹ ماه از سال حشره به صورت تخم بوده و در اواسط فروردین ماه تخم تفریخ شده و لاروها به تغذیه از برگها می‌پردازند. لاروها ضمن تغذیه به تنیدن تار پرداخته و حتی رگبرگها را نیز می‌خورند. اولین شفیره در اردیبهشت ماه تشکیل شده و شب پره‌ها از اوایل خردادماه ظاهر می‌شوند. هر حشره ماده پس از جفت‌گیری ۱۰۰ تا ۲۰۰ عدد تخم می‌گذارد.
کنترل:
۱ـ هرس شاخه‌هایی که روی آنها تخمگذاری شده است در انهدام آفت مؤثر است.
۲ـ مبارزه شیمیایی در بهار پس از ظهورلاروهای جوان با یکی از سموم تماسی گوارشی.

پروانه چوبخوار پسته Kermaina pistaciella
(Lep: Oinophylidae)
این حشره برای اولین بار در جهان در سال ۱۳۴۴توسط تقی‌زاده و جعفری‌پور از ایران گزارش شد. خسارت این حشره مربوط به لاروهای آن است که با نفوذ در دم خوشه و دم میوه باعث ریزش میوه‌های پسته می‌گردد و نیز با ایجاد دالان در داخل سرشاخه‌های جوان پسته و تغذیه از استوانه مرکزی باعث خشکیدن سرشاخه‌ها می‌گردد.
زیست‌شناسی
این حشره زمستان را به صورت لاروهای کامل در داخل شاخه‌های پسته به سر می‌برد. لاروهای سننی یک تا چهار بدون پا هستند. لاروهای کامل دارای سه جفت پای سینه‌ای و پنج جفت پای دروغی می‌باشند. لاروها در اواخر زمستان از داخل شاخه‌ها خارج شده در کنار شاخه‌ها و کنار جوانه‌ها و یا زیر کلوخه‌ها بعد از تنیدن پیله خاکستری رنگ تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی ۲۵ تا ۳۰ روز می‌باشد. اولین پروانه‌ها در اواخر اسفند یا اوایل فروردین از پیله خارج می‌شوند. لاروهای جوان بندرت قادرند وارد شاخه‌های سال قبل شوند. لاروهای سن سوم به بعد شاخه‌های سال قبل را ترجیح می‌دهند. این لاروها پس از مدتی فعالیت به همان صورت تا بهار سال آینده باقی می‌مانند. یک نسل در سال دارد.

کنترل:
۱ـ هرس سرشاخه‌های آلوده و سوزاندن آنها در زمستان می‌تواند از تراکم انبوهی این آفت به شدت بکاهد.
۲ـ امروزه حداکثر ظهور پروانه‌های آفت با استفاده از تله‌های فرومونی تعیین می‌گردد. در صورت لزوم می‌توان از حشره‌کش تیودیکارب (لاروین) DF80% به نسبت ۱۵ در هزار ۵ تا ۷ روز پس از حداکثر ظهور پروانه‌ها استفاده نمود.
پروانه زنبورمانند درختان سیب Synanthedon myopaeformis
(Lep: Sesiidae)
این گونه در مناطق وسیع از کشورهای اروپایی و آسیایی انتشار دارد. از آفات مهم درختان سیب می‌باشد. لاروهای این آفت در منطقه کامبیوم در زیر پوست تنه درختان، روی تنه و شاخه‌های اصلی فعالیت دارند و گاهی باعث خشک شدن کامل درختان می‌گردند.
زیست‌شناسی
زمستان گذرانی این حشره به صورت لاروهای سنین مختلف در محل تغذیه یعنی دالانهای پیچ و خم‌دار لارو در زیر پوست می‌باشد. لاروها برای تغذیه به چوب آسیبی نمی‌رسانند بلکه تغذیه آنها از پوست و کامبیوم است. لاروهای زمستان گذران در بهار سال بعد مجدداً شروع به فعالیت کرده و پس از تکمیل دوران لاروی در حالی که طول آنها به حدود ۱۵ تا ۱۸ میلیمتر می‌رسد و به رنگ زرد عسلی به یک خط تیره پشتی درمی‌آیند، در زیر پوست تبدیل به شفیره می‌شوند. لاروها قبل از شفیره شدن پیله‌های مخصوص مرکب از تارهای ابریشمی و خورده‌های پوست و فضولات قهوه‌ای رنگ می‌سازند و در داخل آن تبدیل به شفیره می‌شوند. لاروها پس از یک تا دو هفته و طی دوران شفیرگی کامل شده و پروانه‌ها ظاهر می‌شوند. این زمان در حدود اواسط خردادماه تا اوایل تیرماه می‌باشد. پرواز پروانه‌ها و فعالیت‌های حیاتی آنها شامل جفت‌گیری و تخمریزی در روز انجام می‌شود. ماده تخمهای خود را به صورت انفرادی و گهگاه چند عدد در جوار یکدیگر در شکافها و زخمهای روی پوست تنه و شاخه‌های قطور می‌گذراند. در این رابطه حتی در محل هرس شاخه‌های قطور نیز تخم این حشره دیده شده است. در روی تنه‌های سالم، حشره ماده حتی از ترکهای بسیار خفیف ناشی از تغییرات اقلیمی و عوامل فیزیولوژیک گیاهی نیز جهت تخمگذاری استفاده می‌نماید.

دوره چنینی تخم متفاوت و از ۸ تا ۲۰ روز متغیر است. لاروها پس از خروج از راه شکاف و یا زخمی که تخم در آن گذاشته شده است به داخل پوست نفوذ نموده و تغذیه را شروع می‌نمایند. تغذیه هم از بافتهای در حال فساد و هم از بافتهای تازه می‌باشد. فضولات لاروی به صورت دانه‌های ریز قهوه‌ای رنگی بوده که گهگاه از شکافها بیرون زده و محل فعالیت لاروی را مشخص می‌سازد. این لاروها تا بهال سال آینده در همین محلها زمستان را می‌گذرانند. بنابراین یک نسل در سال دارد.
کنترل:

در مورد درختان پذیرای این آفت دو نکته بسیار مهم قابل بحث می‌باشد.
۱ـ بیشتر درختانی که جهت تخمریزی انتخاب می‌شوند یا رها شده‌اند و یا از نظر کاشت وضعیتی رضایت‌بخشی ندارند.
۲ـ هر نوع شکاف، ترک . زخم روی تنه و شاخه‌ها باعث جلب این آفت برای تخمریزی خواهد گردید. در این رابطه حتی ترک‌ها و تغییر شکل‌های ناشی از عوامل بیماریزا مانند بیماری معروف قارچی خوره که در نقاط میوه‌خیز کوهستانی به فراونی روی درختان سیب رایج است باعث جلب این حشره برای تخمریزی می‌گردد. لذا مهمترین طریقه پیشگیری از حمله و خسارت این آفت رعایت اصول صحیح باغداری، آبیاری به موقع، هرس و پانسمان زخمهای روی تنه با مواد ضدعفونی کننده و چسب پیوند می‌باشد. سم‌پاشی تنه و شاخه‌های اصلی درخت یک هفته پس از ظهور حداکثر حشرات کامل در بهار، تراشیدن آن قسمت از پوست تنه که خشک و فاسد شده و پوشاندن محل زخم با چسب پیوند بسیار مؤثر است.
۳- دادن کودهای ازته و حیوانی و انجام آبیاری کافی موجب رشد سریع پوست و خفته کردن آفت می‌گردد.
۴- سموم فسفره ۳-۲ درهزار
۵- اندوسولفان(تیودان)
پروانه فری یا کرم خراط (Leopard moth)

Zeuzera pyrina
(Lep: Cossidae)
این حشره به گونه‌های بسیاری از درختان مثمر و غیرمثمر حمله می‌کند. از درختان مثمر سیب میزبان اصلی آن در ایران است ولی خسارت آن روی گلابی، به و گردو نیز دیده شده است. از گیاهان غیرمثمر می‌توان به افرا، بیدمشک، بید، نارون، بوط و زبان گنجشک اشاره نمود. در دنیا ۱۵۰ میزبان برای آفت ذکر شده است. درخت سیب به این آفت خیلی حساس و زود از پا درمی‌آید در حالیکه گردو تا حدودی مقاوم است.

زیست‌شناسی
پروانه فری در ایران هر دو سال یک نسل دارد. زمستان را به صورت لاروهای سنین مختلف در درون شاخه درختان میزبان می‌گذراند. در اواسط بهار لاروهایی که رشدشان کامل شده تبدیل به شفیره می‌شوند و اواخر بهار شب‌پره‌ها به تدریج ظاهر می‌شوند. حشرات ماده اصولاً هیچ نوعی تغذیه‌ای نداشته و به جهت سنگینی قادر به پرواز نیستند. پس از جفت‌گیری اغلب در مدخل سوراخ خروجی، شکاف ته و حتی روی زمین تخمریزی می‌کنند. هر حشره ماده نزدیک به هزار تخم

می‌گذارد. این تخمها خوراک مناسبی برای مورچه‌ها هستند. به فاصله یک تا دو هفته تخم‌ها تفریخ شده و لاروهای کوچکی خارج می‌شوند. تغذیه اصلی لاروها از چوب شاخه و تنه است. لاروها ضمن تغذیه فضولات نارنجی رنگ خود را از سوراخ ورودی که در ضمن سوراخ خروجی آنها نیز خواهد بود به صورت گلوله‌های کوچک و مدور بیرون می‌ریزند. این فضولات در پای درختان مبتلا جمع می‌شوند و این خود یکی از راههای بسیار آسان تشخیص وجود پروانه فری می‌باشد. کانالهایی که در داخل چوب بوسیله لارو این حشره بوجود می‌آید مستقیم و حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر طول دارد و بستگی به گونه میزبان دارد.
حمله این آفت روی سیب استقرار سایر حشرات چوبخوار و مخصوصاً اسکولیت درختان میوه و پروانه زنبور مانند را به دنبال خواهد داشت. چون دهانه خروجی دالانهای لاروی پروانه فری محل مناسبی برای تخمریزی و در نتیجه خسارت پروانه زنبور مانند است.

لاروها با تارهایی بسیار نارک که با غدد دهانی خود می‌سازد از شاخه‌ای به شاخه دیگر منتقل می‌شوند. لاروها پس از تغذیه کامل تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی ۲۰ تا ۴۰ روز طول می‌کشد. در کرج این زمان به تدریج از اوایل اردیبهشت ماه شروع و تا اوایل شهریورماه نزدیک به ۵ ماه اولیه ادامه دارد. پروانه‌های کامل پس از ظهور از همان سوراخ ورودی خارج می‌شوند.
کنتـــــــرل:

۱ـ از دشمنان طبیعی این آفت می‌توان به مورچه‌های شکاری (عادت تخم‌خواری) و سن‌های Reduviidae (عادت لاروخواری) اشاره نمود.
۲ـ رعایت اصول به زراعی، هرس و سوزاندن شاخه‌های خشک و آلوده از شدت خسارت‌های بعدی می‌کاهد.
۳- در موردی که تعداد درختان آلوده کم باشد می‌توان با فرو بردن مفتولی در درون سوراخهای ورودی، لاروهای آفت را از بین برد.
۴ـ استفاده از قرص و خمیرهایی که گازهای سمی تولید می کنند.
۵ـ امروزه در اکثر کشورهای جهان از فرمون‌های جنسی به صورت تکنیک Mating disruption در قالب مبارزه تلفیقی علیه این آفت استفاده می‌شود.
۶- بهترین موقع مبارزه شیمیایی زمانی است که لاروهای سن اول به قسمت‌های جوان گیاه که همان رگبرگها و دمبرگها و شاخه‌های نازک است حمله می‌کنند در این موقع چون عمق نفوذ لاروها هنوز چندان زیاد نیست می‌توان با استفاده از سموم نفوذی مؤثر برای از بین بردن آفت استفاده کرد.

• آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲درهزار
• دیازینون EC60% و ۱ درهزار

پروانه میوه‌خوار پسته (کرم مغزخوار) Reourvaria pistacieola
(Lop: Gelechiidae)
این آفت در اکثر مناطق پسته کاری کشور انتشار دارد و غالباً بر روی درختان مسن یافت می‌شود.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت لارو کامل و به حالت دیاپوز داخل پیله‌های نازک سفید کثیف و در حفره‌هایی که لاروها در زیر پوست درخت تهیه می‌کنند می‌گذرانند. این لاروها در شرایط آب و هوایی رفسنجان در اواخر اسفند تبدیل به شفیره شده و حشرات کامل حدوداً دو هفته بعد از شفیره خارج می‌گردند.
ظهور حشرات کامل در اواسط فروردین و همزمان با تورم جوانه‌ها بوده که پس از جفت‌گیری به صورت انفرادی بر روی گلها و میوه‌های تازه تشکیل شده تخمریزی می‌نمایند. تخمها حدوداً دو هفته بعد باز شده و لاروهای سن اول کوچک و شیری رنگ به داخل میوه‌های تازه تشکیل شده نفوذ نموده و از جنین میوه تغذیه می‌نمایند. میوه‌های آلوده در این مرحله تا قبل از سخت شدن پوست استخوانی در اثر تغذیه لاروها سیاه شده، خشکیده و در نهایت می‌ریزند. این مرحله از خسارت

اصطلاحاً داغوی پسته نامیده می‌شود. لاروها پس از خوردن محتویات میوه آن را سوراخ نموده و خارج می‌شوند و سپس وارد میوه بعدی می‌گردند. در این مرحله هر لارو قادر است تا ۸ میوه را از بین ببرد. طول دوره لاروی نسل اول ۳۵ تا ۴۰ روز بوده و لاروهای سن آخر به سمت تنه درختان رفته و در ارتفاع ۰۵ تا ۱۵ متری و در زیر پوستک تنه پیله ساخته و به شفیره تبدیل می‌شوند.

شروع نسل دوم از اواخر تیر تا اوایل مرداد بوده و لاروهای این نسل پوست سبز میوه‌ها را سوراخ و از سطح داخلی پوست سبز تغذیه می‌نمایند و یا از محل شکاف خوردن پوست استخوانی (محل خندان شدن پسته) وارد میوه‌ها شده و از مغز میوه‌ها تغذیه می‌نمایند. تغذیه لاروها در این مرحله از مغز میوه‌ها، قسمت داخلی پوست سبز پسته و بر جا ماندن فضولات لاروی بر روی پوست استخوانی باعث ایجاد لکه‌های تیره رنگ بر روی پوست استخوانی شده که سبب کاهش مرغوبیت و بازار پسندی پسته‌ها می‌گردد. همچنین سوراخ ایجاد شده توسط لاروها می‌تواند راه نفوذی برای قارچ‌های مولد فلاتوکسین بوده و موجب آلودگی میوه‌ها به افلاتوکسین گردد. بسته‌های آفت زده در نسل دوم را در رفسنجان اصطلاحاً چربو می‌گویند.

لاروهای نسل دوم پس از کامل شدن به سمت تنه درختان حرکت کرده و در زیر پوستک تنه و در داخل حجره‌های لاروی به زمستان گذرانی می‌پردازند.
کنترل:
۱ـ مبارزه شیمیایی:
جهت مبارزه می‌توان از حشره ‌کش‌های تیودیکارب (لاروین)، آمیتراز (مایتاک) یا متاسیستوکس به نسبت ۱:۵ در هزار همزمان با ریزش حدود دو سوم گلها در اواخر فروردین ماه یا اوایل اردیبهشت ماه با توجه به شرایط آب و هوایی استفاده نمود.
۲ـ استفاده از فرومون: می‌توان ۲ تا ۳ عدد حشره ماده را در داخل یک محفظه شیشه‌ای یا پلاستیکی که دو سر آن سوراخ بوده و با پارچه توری پوشانده شده است قرار دارد. سپس ظرف حاوی پروانه‌های ماده را در ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتیمتری یک سینی محتوی آب و چند قطره روغن ولک آویزان نمود. پروانه‌های نر در این روش به بوی مترشحه از پروانه‌های ماده جلب شده و در داخل سینی محتوی آب افتاده و از بین می‌روند.
۳- استفاده از نوار مقوائی دور تنه درخت در کاهش جمعیت آفت موثر است.

پسیل پسته (شیره خشک) Agonoscena pistaciae
(Hom: Psyllidae)
به پسته اهلی و وحشی خسرت فراوان می‌زند. این حشره عسلک فراوانی دفع می‌نماید که به سرعت در مجاورت هوا خشک شده و سفید می‌شود به همین لحاظ این آفت را به زبان محلی شیره خشک می‌نامند.
زیست‌شناسی
حشرات کامل زمستان گذران پسیل از اوایل فروردین ماه روی درختان مستقر می‌شوند. این حشرات نسب به حشرات کامل تابستانه قدرت پرواز بیشتری داشته، آلودگی گسترده‌تری در باغها ایجاد می‌کنند. پس از جفت‌گیری به محض باز شدن جوانه‌های خوشه و برگ روی آنها تخمریزی

می‌نمایند. تخم‌ها به تعداد ۵۰ تا ۶۰ عدد، به صورت انفرادی یا دسته‌ای و به اشکل مختلف مانند نیم دایره، مارپیچ و غیره در سطح برگ و بیشتر نزدیک به رگبرگها گذاشته می‌شوند.
تخم‌ها معمولاً ۵ تا ۱۰ روز بعد تفریخ می‌شوند. پوره‌ها از اوایل اردیبهشت شروع به فعالیت و تغذیه می‌کنند. طول دوره پورگی معمولاً ۲۰ روز بوده و حشرات کامل نسل اول از اواخر دهه دوم اردیبهشت ماه به تعداد زیاد در باغ ظاهر می‌شوند. ارقام مختلف پسته نسبت به آلودگی پسیل پسته حساسیت متفاوت دارند. به طور کلی هر چه برگ درختان نازک‌تر، لطیف‌تر، پهن‌تر و بزرگتر

باشد گرایش بیشتری برای جذب حشرات کامل پسیل و تخمریزی ایجاد می‌کند. رقم اکبری نسبت به سایر ارقام حساستر و رقم اوحدی مقاوم‌تر است. پوره‌های نسل دوم از اوایل خرداد تا اواخر دهه دوم خردد فعالیت و تغذیه می‌کنند. تحمل درختان در این زمان نسبت به سایر نسلها در برابر خسارت پوره کمتر است. زیرا رشد رویشی درختان پایان یافته و میوه شروع به مغز رفتن کرده و جوانه‌ها ظاهراً شکل کامل یافته‌اند. در نتیجه خسارت آفت باعث پوکی و ریزش برگ و جوانه می‌شود.
خسارت
پوره‌های پسیل با فرو بردن خرطوم در سطح برگها از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند. مواد پروتئینی شیره گیاهی را جذب نموده و مواد قندی را به صورت شیره دفع می‌نمایند. این مواد قندی در مجاورت هوا خشک شده و به آن شکرک گویند. این مواد چسبنده باعث جذب گرد و خاک شده و شاخه و برگهای درختان را بدمنظره می‌نماید. از دست رفتن شیره گیاهی باعث ضعف عمومی درختان پسته و ریزش برگها، جوانه‌ها، دانه‌ای کوچک و افزایش درصد بوکسی و دهان بستگی میوه می‌شود. خسارت پوره‌های پسیل پسته روی درختان در دو زمان بیشتر از سایر مواقع سال است. یکی در خرداد ماه که باعث ریزش برگها، خوشه‌ها، جوانه‌ها و افزایش میزان بوکسی و دیگری در مردادماه که باعث افزایش مقدار دهان بستگی می‌گردد.

در صورتیکه جمعیت آفت پسیل حالت طغیانی پدیدا کند شدیداً تداخل نسل یافته و نمی‌توان تاریخ مشخص برای مراحل زندگی و نسلها اعلام نمود. در شرایط معمولی در نیمه اول هر ماه مرحله پورگی و نیمه دوم هر ماه حشرات کامل در باغها وجود دارند. از نیمه دوم شهریور ماه به تدریج حشرات کامل زمستان گذران در میان جمعیت آفت ظاهر می‌شود. این حشرات در شکاف درختان، زیر پوستکها، لابه‌لای کلوخه‌ها، شکاف دیوارها و ساختمانهای قدیمی اطراف باغها زمستان گذرانی می‌کنند. این آفت در سال ۵ تا ۶ نسل ایجاد می‌کند.

عوامل و شرایطی که باعث رشد و افزایش جمعیت پسیل پسته در باغها می‌گردد:
۱ـ اجرای نوبت اول سم‌پاشی یا سم‌پاشی در زمان گلدهی: این سم‌پاشی علیه آفاتی مانند پروانه چوبخوار پسته، پروانه میوه خوار، شپشکهای پسته، زنجره شیره تر و غیره انجام می‌شود. چنانچه در این سمپاشی از سمومی استفاده شود که روی آفت پسیل تأثیر نداشته باشند باعث افزایش مقاومت و رشد جمعیت پسیل می‌گردد.
۲ـ چنانچه در نوبت اول از سمومی استفاده شود که باعث تحریک تخمریزی پسیل و کوتاهتر شدن طول دوره یک نسل گردد (مانند سموم تیودیکارب، متاسیستوکس و فنتیون) پسیل طغیان خواهد کرد.
۳ـ سم‌پاشی مکرر و اختلاط سموم با هم که باعث حذف کامل دشمنان طبیعی و افزایش جمعیت آفات پسته می‌شود.
۴ـ اگر از سمومی علیه پسیل پسته استفاده شود که تأثیر کافی در میزان تلفات آفت نداشته باشد (مانند زولون) باعث افزایش جمعیت می‌شود.
۵ـ چنانچه سم‌پاشی باغ در زمانی انجام شود که تمام مراحل زندگی آفت اعم از تخم، پوره و حشره کامل دیده می‌شود و همچنین شکرک زیادی در سطح برگها تولید شده باشد تأثیر سم کاهش پیدا می‌کند و بعد از مدتی جمعیت آفت افزایش پیدا می‌کند.
۶ـ استفاده زیاد از کودهای شیمایی ازته مخصوصاً اوره و سولفات آمونیوم در ماههای گرم سال در سطوح کرتها و همچنین کود شیمیایی کلروپتاسیم شرایط را برای ازدیاد جمعیت فراهم می‌کند.
۷ـ استفاده از کود مرغی به تنهایی و به مقدار زیاد نیز باعث افزایش جمعیت پسیل می‌گردد.
۸ـ فقیر بودن خاک از نظر مواد غذایی و نامناسب بودن بافت خاک نیز از عوامل افزایش جمعیت است، خاکهای شنی و خاکهای رسی و سخت به دلیل عدم جذب و نگهداری رطوبت به اندازه کافی به علت طولانی بودن دوره آبیاری سریعتر به آفت آلوده می‌گردند.
۹ـ ناهموار بودن سطوح کرتها که باعث می‌شود درختانی که در بلندی قرار دارند به خوبی آبیاری نشده و رطوبت کمتری در اختیار داشته باشند.
۱۰ـ عدم استفاده از کودهای دامی و چاله‌زنی و شخم عمیق در باغها به مدت طولانی
۱۱ـ کشت متراکم درختان و رعایت نکردن فواصل مناسب و عملیات هرس
۱۲ـ وجود علف‌های هرز زیاد از خردادماه به بعد در باغ
کنتــــرل پسیل پسته:

الف‌ـ استفاده از کارتهای چسبنده زرد رنگ
کارتهای زرد رنگ مورد استفاده در باغهای پسته از جنس‌های مختلف و عمدتاً از جنس پلی اتیلن و پی وی سی است. اندازه کارتها ۲۰*۱۰ سانتیمتر، به قطر ۵/۰ تا ۱ میلیمتر و به وزن حدود ۱۵ گرم است. سطح کارتها به وسیله چسب مخصوص که از مواد پولی بوتن‌ها همراه با واکس مخصوص و یا اس تی پی و یا مواد دیگری که حالت چسبندگی خود را ۱۰ تا ۱۵ روز حفظ نمایند آغشته می‌گردد. حشرات کامل پسیل به طرف رنگ زرد جلب و به تعداد زیاد به سطح کارتها می‌چ

سبند. شکار انبوه حشرات باید قبل از تخمریزی در سطح برگها انجام شود تا از تولید نسل بعدی آفت جلوگیری به عمل آید. در هر هکتار ۱۰۰ تا ۴۰۰ عدد کارت به کار می‌رود. محل نصب کارت در سمت بیرونی تاج و به ارتفاع نصف تاج در جهت‌های مختلف است. دو نوبت کارت‌گذاری در سال کافی به نظر می‌رسد. یکی در دهه دوم فروردین ماه که این نوبت آفت زنجره پسته را نیز کنترل می‌کند و دیگری در نیمه دوم تیرماه می‌باشد. پس از پایان دوره کارت‌گذاری باید کارت‌ها را از روی درختان جمع‌آوری و سطح آنها را در صورت استفاده از چسب مخصوص توسط آب گرم همراه با مقدار کمی الکل اتیلیک و در صورت استفاده از اس تی پی با دستمال آغشته به چند قطره نفت تمیز کرد.
ب‌ـ دشمنان طبیعی
دارای دشمنان طبیعی گوناگونی است که زنبور پارازیتوئید Psyllaephagus pistaciae از خانواده ‌Encyrtidae همزمان با ظهور پوره‌های نسل اول در باغها ظاهر و به پوره‌های پسیل به خصوص در سنین ۴ و ۵ حمله نموده و آنها را مومیایی می‌کند.
ج‌ـ عملیات زراعی
۱ـ شخم زمستانه و پاشکنی درختان ۲ـ کوددهی و چاله زنی ۳ـ اصلاح بافت خاک ۴ـ آبیاری مناسب ۵ـ تغذیه مناسب ۶ـ رعایت فاصله کشت و تراکم ۷ـ هرس و خشک‌بری ۸ـ مبازه با علفهای هرز ۹ـ کاشت رقم مناسب ۱۰ـ استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار
دـ کنترل شیمیایی
دارتون یا مارشال به نسبت ۲ تا ۲۵ در هزار یا مایع ظرفشویی به نسبت ۳ در هزار به تنهایی پوره‌های پسیل پسته را کشته و از بین می‌برد، همچنین تا حدودی روی تخم نیز تأثیر دارد. آمیتراز و کنسالت خاصیت ناباروری حشرات کامل را دارد. از مخلوط کردن مایع ظرفشویی با سموم خودداری شود، زیرا PH آن قلیایی است و باعث کاهش تأثیر کشندگی سموم می‌گردد.در صورت امکان از اواسط مرداد به بعد سمپاشی انجام نگیرد.
۱ آمیتراز(مایتاک) EC20% و ۱۵- ۱ در هزار
۲ ایمیداکلوپراید(کونفیدور) SC35% و ۴/. در هزار
۳ فلوفنوکسورون(کاسکید) DC5% و ۵/. در هزار
۴ هگزافلومورون(کنسالت) EC10% و ۷/.- ۵/. در هزار
۵ دارتون EC21.7% و ۱۵ دهزار
۶ اندوسولفان EC35% و ۱۵ درهزار

پسیل پیچنده پسته Aganoscena viridis
زمستان را به صورت تخم روی سرشاخه‌ها می‌گذارند و فقط یک نسل در سال دارد. پوره‌های این پسیل در سطح زیرین برگها جمع می‌شوند و با تغذیه از شیره گیاهی لبه برگها را به سمت پایین می‌پیچانند.

پسیل زیتون Olive psyllid

Euphyllura olivine
(Hom: Psyllidae)
در برخی از منابع خانواده پسیل مذکور را Aphalaridae ذکر کرده‌اند. پسیل زیتون در ایران در استانهای گیلان، زنجان، فارس و همچنین در اسفندقه جیرفت دیده شده است.
پسیل زیتون در اوایل بهار مصادف با رویش شاخه‌های جوان و باز شدن گلهای زیتون بیشترین خسارت را باعث می‌شود. در این زمان حشره با ترشح مواد مومی سفید رنگ در محل اتصال شاخه‌ها و روی خوشه‌های گل، به راحتی شناخته می‌گردد. عسلک دفع شده توسط این حشره موجب رشد قارچ مولد داده و تجمع گرد و خاک می‌گردد. این تجمع مانع کربن‌گیری و نیز تلقیح گلهای زیتون می‌شود به طوریکه گلهای درختان آلوده به شدت می‌ریزند و بندرت میوه روی آنها تشکیل می‌گردد.
زیست‌شناسی
این آفت در شرایط آب و هوایی شیراز زمستان را به حالت حشره کامل بر روی سرشاخه‌ها، در محل اتصال برگ به شاخه، کنار جوانه‌های برگ و روی پاجوش‌های درختان زیتون به صورت گروههای ۲ تا ۶ عدد که معمولاً نر و ماده هستند به سر می‌برند. در اوایل فروردین ماه زمانی که متوسط حرارت بالای ۱۱ درجه سانتیگراد می‌رسد حشرات زمستان گذران فعال شده و بعد از چند روی جفت‌گیری و تخمریزی می‌نمایند. تخمریزی از نیمه فروردین ماه شروع و معمولاً تا یک ماه بعد ادامه دارد. تخمریزی حشرات ماده تماماً در داخل جوانه‌های برگ و سپس در غنچه گل انجام می‌گیرد. تعداد تخم به صورت پراکنده از ۲ تا ۳۴ عدد متغیر می‌باشد. پوره‌های سن یک و دو خسارت خود را به غنچه گل می‌زنند و ترشحات مومی ناچیز دارند. پوره‌های سن سوم در زمان گلدهی و پوره‌ه

ای سن ۴ و ۵ در زمان تشکیل میوه درختان زیتون فعالیت دارند و سبب ریزش گلها و کوچک ماندن میوه‌ها می‌گردند. همچنین با ترشحات فراوان رشته‌های مومی به درختان منظره تار پنبه‌ای می‌دهند. حشرات کامل نسل اول در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه در طبیعت ظاهر می‌شوند. این حشرات در نیمه شهریورماه پس از جفت‌گیری، تخمریزی نموده و نسل دوم آفت را ایجاد می‌نمایند. حشرات کامل نسل دوم اواخر مهر و اوایل آبان ماه در طبیعت ظاهر می‌شوند و تا بهار سال آینده زمستان گذرانی می‌نمایند. نسل دوم آفت چون مصادف با برداشت محصول می‌باشد اهمیت چندانی ندارد. این آفت در سایر مناطق کشور یک نسلی است.
کنترل:
۱ـ حفظ دشمنان طبیعی در کنترل آفت بسیار حائض اهمیت است.
الف‌ـ کفشدوزک‌ها

۱Exochomus quadripustulatus 2.Adalia bipunctata
۳.Chilocorus bipustulatus 4.Oenopia conglobata
ب‌ـ زنبورهای پارازیتوئید:
۱- Psyllaephagus sp. (Hym.: Encyrtidae)

۲- Tetrastichus sp. (Hym.: Eulophidae)
ج‌ـ مگس سیرفید
۱- Sphaerophoria scripta (Dip.: Syrphidae)
۲- انجام هرس پائیزه وبهاره ۳- عدم کاربرد کودهای نیتروژنه
۴- انجام آبیاری مناسب ۵- روغن پاشی زمستانه
* در صورت نیاز به سمپاشی: ۱ مالاتیون EC57% و ۲۵ در هزار- ۲ دیازینون Ec60% و ۱در هزار

پسیل گلابی ((Pear Psylla
Cacopsylla pyricola
(Hom.: Psyllidae)
در اکثر نقاط کشور وجود دارد. خسارت آن در نواحی گرم و خشک بیشتر از نقاط سرد و مرطوب است. پسیل گلابی در دوره پورگی و حشره کامل مقدار زیادی شیره گیاهی مکیده و پس از جذب مواد مورد نیاز بقیه را با تغییراتی به صورت مایع چسبناک دفع می‌کند. از این رو این آفت به شدت به این مایع چسبناک آلوده می‌شوند. در اثر بسته شدن روزنه‌های برگ عمل تهویه و تنفس در برگها متوقف می‌گردد. در اثر اختلالات تغذیه و تنفس، رشد و تشکیل جوانه‌های برگ و گل سال بعد در روی شاخه‌ها متوقف می‌ماند. جوانه‌های گل و میوه در روی درخت تشکیل نمی‌گردد و میوه‌های همان سال ریز و بدشکل می‌شوند. در سالهای اخیر پسیل گلابی را ناقل بیماری میکوپلاسموز Pear decline یا زوال گلابی نیز می‌شناسند. این بیماری باعث خشکیدن سریع درختان گلابی می‌شود.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت حشره کامل در زیر برگهای ریخته شده اطراف تنه درخت، زیر پوست‌های تنه و بیشتر در سطح زیرین سرشاخه‌ها می‌گذراند. اولین تخمریزی در اوایل اسفندماه و معمولاً در نزدیکی جوانه‌ها صورت می‌گیرد. در این موقع جوانه‌های درختان تازه شروع به رشد می‌کنند. حشرات ماده تخمهای خود را به طور ردیفی و اغلب به صورت رشته‌ای قرار می‌دهند. تخمریزی زمستانه تا پایان ریزش گلبرگها ادامه دارد. در بهار و تابستان بیشتر تخمها بر روی برگ‌ها به حالت مجتمع در نزدیکی رگبرگهای اصلی گذاشته می‌شوند. پوره‌ها پس از خروج از تخم متوجه

سرشاخه‌ها می‌شوند و در روی جوانه‌های برگ متمرکز می‌گردند. در اثر تراکم پوره‌ها روی برگهای جوان، برگها کوچک می‌مانند و پیچیده می‌شوند. ترشح عسلک در نسل اول کم است ولی در نسلهای بعدی به خصوص در ماههای گرم ترشح عسلک شدیدتر می‌شود. دوران پورگی بسته به شرایط آب و هوایی از ۳۰ تا ۳۷ روز تغییر می‌کند. تعداد نسل معمولاً ۴ تا ۶ بوده ولی در اکثر نقاط کشور ۵ نسل دارد.
کنترل:
۱- پسیل گلابی طالب آب و هوای گرم و خشک است و در نواحی که رطوبت نسبی پایین و درجه حرارت نسبتاً زیاد باشد تراکم و خسارتش شدت بیشتری دارد. از این رو در باغهایی که در

زیر درختان اقدام به کشت یونجه یا پوشش سبز دیگری نمایند، نظر به اینکه محیط را تا حدودی مرطوب می‌سازد، جمعیت آفت و تخمریزی حشره کاهش پیدا می‌کند.
۲ـ رعایت اصول باغبانی: فواصل درختان نبایستی کمتر از ۸ متر انتخاب شود، هرس شاخه‌های اضافی و کاستن از انبوهی بیش از حد شاخ و برگ که موجب تهویه بیشتر می‌شود در کاهش انبوهی آفت بسیار مهم است.
۳ـ دشمنان طبیعی
شکارچی‌هایی نظیر Exochomus quadripustulatus، A.nemorum Adalia bipunctata، Anthocoris nemoralis، Chrysopa carnea و زنبور پارازیتوئید Trechnites sp. از خانواده Encyrtdae.
کنترل شیمیایی:
همزمان با تورم جوانه ها تا ریختن سه چهارم گلبرگها یا بلافاصله پس از ریختن گلبرگها. در صورت زیاد بودن ترشحات قبل از سمپاشی، درخت با آب شستشو شود.
۱ فوزالن EC35% و ۱۵ در هزار ۲ گوزاتیون EC20% و ۲ درهزار
۳ دیازینون EC60% و ۱ در هزار ۴ اندوسولفان EC35% و ۲ درهزار

پوستخوار پسته Estenoborus perrisi

(Col.: Scolytidae)
زمستان را به صورت لارو در حد فاصل پوست و چوب درخت در دالان‌های لاروی به سر می‌برد و سه نسل در سال دارد. حشرات کامل در بهار با مساعد شدن آب و هوا ظاهر می‌شوند و در روی درختان ضعیف شروع به فعالیت می‌نمایند. دالان مادری الباً ۴ تا ۵ شاخه است کهه مگی از یک محفظه مشترک که به اتاقک جفت‌گیری معروف است منشاء می‌گیرند. این حشره پلی گام است. هر دالان مادری به نوبه خود دارای ۱۰ تا ۲۰ دالان لاروی است که در طرفین دالان مادری و نسبت

به آن به طور عمود قرار گرفته‌اند. در انتهای دالان‌های لاروی اتاقک شفیرگی مشاهده می‌شود که حشره کامل پس از ظهور از همان جا پوست را سوراخ و خارج می‌گردد. دوره نشو و نمای یک نسل این آفت حدود یک ماه به طول می‌انجامد.
کنترل:
چون به درختان ضعیف حمله می‌کنند تقویت درخت و آبیاری منظم بهترین راههای پیشگیری از

مله این آفت است.
پوستخوار درختان میوه (Shot hole borer)
Ruguloscolytus mediterraneus
(Col.: Scolytidae)
این حشره در تمام نقاطی از ایران که درختان میوه خانواده رزاسه کشت می‌شوند از مرطوبترین نقاط کشور (گیلان و مازندران) تا خشک‌ترین آنها (باغات یزد و نقاط خشک اصفهان) و از سردترین مناطق کشور (همدان و زنجان و شهرکرد) تا گرمترین آن فعالیت می‌کند. البته خسارت آن در نواحی کوهستانی کمتر از دشت می‌باشد. گیاهان میزبان آن تمام درختان میوه سردسیری هسته‌دار و دانه‌دار خانواده رزاسه می‌باشند. به طور کلی آلبالو خیلی کمتر از سایر گونه‌های درختان هسته‌دار مورد حمله واقع می‌شود که شاید علت اصلی آن همانا عدم ازدیاد این درخت از طریق پیوند است. پیوند کردن درختان خود عاملی در جهت جلب حشرات کامل این آفت برای استقرار روی آن درختان می‌باشد. درختان میوه دانه‌دار را می‌توان از نظر شدت خسارت حمله آفت طبقه‌بندی نمود بدین معنی که سیب بیشتر از دو گونه گلابی و به مورد حمله این آفت قرار می‌گیرد. خسارت روی هسته‌دارها بیشتر از دانه‌دارها می‌باشد که موجب ترشح صمغ در این گیاهان می‌گردد.
خسارت این اسکولیت در باغات میوه ابتدا به صورت ضعف عمومی درخت‌ها و عدم جریان شیره نباتی در قسمت‌های هوایی و کوچک ماندن میوه‌ها بروز کرده و بتدریج با خشک شدن سریع شاخه‌ها منجر به مرگ درخت می گردد. حشرات کامل به محل اتصال دستجات میوه و برگ به شاخه (Spurs) حمله کرده و باعث خشکیدن یکباره آنها می‌شوند.
زیست‌شناسی
دارای سه نسل در سال می‌باشد. زمستان گذرانی به صورت لار کامل در حد فاصل بین پوست و چوب درختان می‌باشد. در بهار با مساعد شدن شرایط آب و هوا لاروها به شفیره تبدیل شده و دراواسط بهار یعنی دهه دوم اردیبهشت ماه حشرات بالغ پوست ش اخه‌ها و تنه را سوراخ کرده و خارج می‌شوند. حشرات کامل پس از مدی تغذیه، جفت‌گیری و تخمریزی می‌نمایند.

تخمریزی یک یا دو روز بعد از جفت‌گیری صورت می‌گیرد. حشره ماده در زیر پوست دالان مادری ایجاد نموده و در دو طرف آن تخمریزی می‌نماید. تعداد تخم حداقل ۲۰ و حداکثر ۱۰۵ عدد و متوسط ۴۰ عدد می‌باشد. بعد از ۶ تا ۱۰ روز لاروها خارج و دالان لاروی را عمود بر دالان مادری ایجاد می‌نمایند. دارای ۵ سن لاروی است. در انتهای دالان لاروی اتاقک شفیرگی تشکیل می‌شود که لاروها در آن به شفیره و سپس به حشره کامل تبدیل می‌گردند.
کنترل:
در رابطه با مبارزه و پیشگیری عواملی که در رابطه با سوسک شاخک بلند رزاسه گفته شد

در مورد این حشره نیز صادق است چون این آفت نیز درختان ضعیف را مورد حمله قرار می‌دهد.

چوبخوار درختان میوه Sphenoptera kambyses
(Col.: Buprestidae)
در تمام مناطق میوه خیز کشور فعالیت دارد. روی تمام درختان میوه هسته‌دار متعلق به خانواده رزاسه به جز آلبالو دیده شده است. روی گیلاس فعالیت متری دارد. این گونه بیشتر در مناطق گرم و بسیار گرم فعال می‌باشد در صورتیکه گونه S. davatchii درمناطق سرد فعال می‌باشد.
زیست‌شناسی
این حشره یک نسل در سال دارد. قسمتی از تابستان و سراسر پاییز و زمستان را به صورت پیش شفیره داخل خانه‌های شفیرگی ایجاد شده در چوب با دیاپوز اجباری می‌گذراند. حشره کامل در بهار ظاهر می‌شود. سوراخهای خروجی بیضی شکل و به ابعاد ۴/۴*۴/۲ میلیمتر است. خروج حشره کامل تدریجی می‌باشد. حشره کامل از برگ درختان میوه تغذیه می‌نماید. حشره ماده پس از جفت‌گیری تخم‌های خود را به طور تک‌تک در روی تنه و شاخه‌هایی که بیشترین مقدار آفتاب را دریافت می‌کنند، می‌گذارد. دوره نشو و نمای جنینی در طبیعت ۸ تا ۱۳ روز و دوره لاروی آن۴ ماه در حالیکه دوره لاروی گونه S.davatchii ده ماده می‌باشد.
مسیر حرکت لارو در درختان جوان و نیمه مسن از بیرون مشخص، بدین معنی که این مسیر به علت عکس‌العمل شدید گیاه که بوسیله ترشح صمغ خودنمایی می‌کند متورم شده و می‌ترکد. از شکافهای ایجاد شده صمغ پوشیده از فضولات و باقی مانده گیاهی ناشی از فعالیت لاروها، خارج می‌شود. لارو در مسیر خود آوندهای آبکش را قطع کرده و اگر حرکات آن دورانی باشد به علت تخریب بیشتر آوندهای آبکش باعث خشکیدن عضو مورد حمله می‌گردد. منطقه فعالیت لاروها به علت گرما دوست بودن آنها اکثراً محدود به قسمتی از گیاه است که بیشتر آفتاب می‌گیرد. پوست قسمت مورد حمله بعد از مدتی خشکیده و می‌ریزد در این صورت چوب یا سوراخهای ایجاد شده روی آن که مدخل خانه‌های شفیرگی می‌باشند، دیده می‌شود. لاروها پس از رسیدن به رشد کافی در قمست عریض دالان اطاق شفیرگی خود را داخل چوب تعبیه می‌کنند، سراسر پاییز و زمستان به صورت پیش شفیرگی طی می‌گردد. در اوایل بهار پیش شفیره‌ها تبدیل به شفیره می‌شوند و پس از ۱۰ تا ۱۶ روز به حشره کامل تبدیل می‌شوند.
کنترل:
۱ـ درختان میوه‌ای که مورد حمله این حشره واقع می‌شوند از دسته هسته‌دارها هستند. گونه‌های درختان هسته‌دار در مقابل حملات حشرات چوبخوار و یا هر عامل دیگری که منجر به ایجاد شکاف، سوراخ و

یا هر نوع پارگی گردد با ترشح صمغ از خود واکنش نشان می‌دهند. اگر درخت به حد کافی قوی
باشدصمغ ترشح شده لارو یا حشره کامل حمله کننده را خفه کرده و آن را از پیشروی باز می‌دارد. ولی باید توجه داشت که همین ترشح صمغ که منجر به نابودی تعدادی از افراد حشره چوبخوار می‌شود در عوض باعث ضعف درخت نیز شده و گیاه را برای حمله مجدد افراد دیگر حشره چوبخوار آماده می‌سازد. ترشح صمغ علاوه بر خفه کردن تعدادی از افراد چوبخوار سبب از بین رفتن لاروهای ریز تازه از تخم خارج شده از طریق جلوگیری از ورودشان به داخل پوست و شاخه به علت

سفت بودن بش از حد می‌شود.
• پارازیتوئید لارو Atanycolus sculpturatus (Hym.: Braconidae)
• پارازیتوئید لارو Oxysyohus sp. (Hym.: Pteromalidae)
۳ـ بهترین راه درمان مبارزه با این آفت و سایر آفات چوبخوار تقویت درختان با عملیات به زراعی از قبیل: آبیاری به موقع و کافی، دادن کود، هرس به موقع، یا بیل کردن و نیز انتخاب محل مناسب برای کشت درخت می‌باشد. درختان سالم و قوی بندرت مورد حمله این گونه آفات قرار می‌گیرند.
خوشه‌خوار انگور Lobesia botrana
(Lep: Tortricidae)
در ایران فقط روی انگور گزارش شده است. در بهار لاروهای جوان نسل اول از جوانه‌های گل دهنده و غنچه تغذیه کرده و روی آنها را با تارهایی می‌پوشانند. در برخی موارد نیز از جوانه‌های شاخه‌زا تغذیه کرده و در نتیجه سبب خشکیدن گلها و جوانه‌ها و ریزش آنها می‌گردند. لاروهای نسل دوم از گوشت غوره تغذیه می‌نمایند. بر اثر تغذیه پوست غوره منظره خاکی رنگی پیدا نموده، چروک برداشته و ح به‌ها می‌ریزند. لاروهای نسل سوم از انگورهای رسیده تغذیه می‌کنند. ابتدا از گشت و سپس از پوست‌های رسیده می‌خورند. محل فعالیت آفت بوسیله تارهایی روی خوشه مشخص می‌باشد. خوشه‌های آلوده مورد حمله انواع قارچها قرار گرفته خسارت‌های ثانویه را بوجود می‌آورند. لاروهای نسل بعدی آفت حتی روی انگورهایی که برای تهیه کشمش اختصاص داده می‌شوند به انبار منتقل و در آنجا تا بهار سال آینده به سر می‌برند. خسارت این آفت در کشت دیم روی انگور به مراتب کمتر از انگور کشت آبی می‌باشد و به همین جهت در اکثر مناطق دیم مبارزه با آفت معمول نمی‌باشد.
زیست‌شناسی
این آفت در منطقه شیراز (معتدله) دارای چهار نسل در سال می‌باشد. ظهور اولین پروانه در اوایل فروردین و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فرویدن تا اوایل اردیبهشت می‌باشد. اوج پرواز نسل دوم تقریباً‌ در دهه سوم خرداد، اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر تا اوایل مرداد و اوج پرواز نسل چهارم در اوایل شهریور می‌باشد. در منطقه سوریان آباده (سردسیر) آفت سه نسل در سال دارد. ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت، اوج پرواز نسل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت، اوج پرواز نسل

دوم در اواسط تیر و بالاخره اوج پراز نسل سوم در اواخر مرداد تا اوایل شهریور می‌باشد. بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است. بهترین زمان مبارزه بر علیه آفت یک هفته تا ده روز بعد از تشکیل اوج بروز نسل دوم می‌باشد. دوره جنینی ۸ تا ۱۰ روز، دوره لاروی ۱۷ تا ۱۸ روز و چهار سن لاروی دارد. دوره شفیرگی ۷ تا ۸ روز و دوره نشو و نما برای یک نسل ۳۲ تا ۳۶ روز طول می‌کشد. این آفت در اطراف تهران سه نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفیره در پیله سفید

ابریشمی زیر پوست ساقه مو و در زیر برگهای ریخته شده موستان می‌گذراند. ماده‌ها تخمهای خود را به صورت انفرادی روی بند خوشه‌ها و حبه‌ها قرار می‌دهند.
کنترل:
۱ـ انتخاب انواع موهایی که خوشه متراکم ندارند.
۲ـ احداث باغ به صورت ردیفی و در روی داربست موازی، چون کرم خوشه خوار انگور اغلب به موستانهایی که فاقد داربست بوده و موها به شکل گسترده روی زمین یا پشته‌ها باشند، حمله می‌نماید.
۳ـ هرس هر ساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه‌های اضافی، سوزاندن علف‌های هرز و برگهای خشک در پاییز، شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره‌های زمستان گذران
کنترل شیمیایی:
نوبت اول سمپاشی در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گلها. نوبت دوم زمان غوره و نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه
۱ دیازینون WP40% و ۱۵ درهزار
۲ زولون EC35% ،، ،، ،،
۳ تری کلروفن sp80% و ۱۵ در هزار (دیپترکس)
۴ دیازینون EC60% ،، ،، ،،
۵ اتیون EC47% ،، ،، ،،

کرم سیب codling moth
Cydia pomonela
Lep: Tortricidae

کرم سیب (تخم خوار سیب) آفتی جهانی است. در ایران آفت در تمام مناطق کشت سیب دیده می شود. علاوه بر سیب به درختانی چون به، گلابی، زردآلو، خرمالو، گردو، گوجه، آلو، آلوبالو، بادام وانار حمله می کند.
کرم سیب در واقع تخم خوار است وبرای رسیدن به دانه از بافت میوه نیز تغذیه می کند. حمله آفت در مراحل اولیه رشد میوه باعث ریزش آن میشود.
بیولوژی:
کرم سیب زمستان را به صورت لارو کامل در داخل پیله های سفیدرنگ ضخیم می گ

ذراند.لارو درون پیله، در بهارتبدیل به شفیره می شود و همزمان با پایان یافتن دوره گلدهی دوران شفیرگی هم به اتمام میرسد وحشرات بالغ ظاهر می شوند. حشرات بالغ از شهد گلها استفاده می کنند. این حشرات روی کاسبرگ، گلبرگ، نهنج و حتی سرشاخه ها معمولاً انفرادی(۲تا۳تایی) تخم می گذارند. لاروهای نسل اول از دم میوه وارد میشوند و لاروهای نسل بعد از هر جای دیگر وارد میشوند.تعدادنسل کرم سیب به دو عامل درجه حرارت و طول روشنایی روز بستگی دارد. در فارس ۲-۳ نسل دارد.
کنــتــرل آفت کرم ســــیب:
کاربرد Sexpheromon(Codlemon) نام تجاری فرمون کرم سیب در IPM به سه روش:
الف. پیش آگاهی Monitoring :
در این روش کپسولهای حاوی فرمون مصنوعی در تله ها تعبیه می شوند و شب پره هایی که آماده جفت گیری هستند را شکار می نماید. این شیوه به آماربرداری دقیق و مرتب نیاز دارد. با کمک این روش تعداد دفعات سمپاشی کاهش می یابد. باید توجه داشت آمار تله ها را برای دقت عمل بیشتر با فنولوژی گیاه و درجه حرارت موثر(dd ) تطبیق میدهند.
ب. اختلال در جفتگیری Mating disruption:
در این روش سطح باغ را بوسیله فرمونهای مصنوعی بصورت اشباعی پوشش می دهند. در این روش پروانه های نر ازبین نرفته و تنها از جفت گیری باز می مانند.
ج. شکار انبوه Mass trapping :
در این روش تعداد زیادی تله فرمونی بکار می رود. بدین طریق تعداد زیادی از پروانه های نــــر گرفتار می شوند(کاهش جفتگیری و تخم گذاری).

کاربرد میکروارگانیسم های بیماری زا مانند: ویروس گرانولوسیس کرم سیب C.P.G.V با نام تجاری Granupom & Carpovirusin
استفاده از زنبورهای پارازیتوئید تخم کرم سیب مانند : Trichogramma cacoeciae و T.evanescens و T. embryophagum
کنترل شیمیائی:
فوزالن(زولون) EC35% و ۱۵ در هزار
آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲ درهزار
دیازینون EC60% و ۱ درهزار

دیازینون WP40% و ۱۵درهزار
اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
آزینفوس متیل WP20% و ۲در هزار
توصیه: زمان مبارزه با آفت براساس اطلاعیه های پیش آگاهی(معمولاً در پیک پرواز و لاروهای سنین پائین پیش از نفوذ به داخل میوه)
۱) پاک کردن و ازبین بردن پوسته های درخت (از بین بردن پناهگاه زمستانی آفت)
۲) بستن گونی دور تنه درخت و بازدید مرتب آن وازبین بردن لاروهایی که جهت شفیره شدن به این محلها پناه می آورند.
۳) از بین بردن میوه های آلوده در سراسر سال

کرم سفید ریشه Polyphylla ollivieri (Lep: Scarabaeidae)
این حشره در اکثر مناطق ایران وجود دارد و از ریشه گیاهان مختلفی تغذیه می‌نماید. از این جهت می‌توان به گیلاس، گلابی، سیب، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، آلبالو، انار، مو، تاج خروس وحشی، گونه‌های Chenopodium، خیار، بادمجان، لوبیاسبز، کدو، سیب‌زمینی، یاس بنفش، برگ بو، برگ نو، گلایول، چمن، تبریزی، بید و نارون اشاره نمود.
زیست‌شناسی
این حشره طول یک نسل را در ۳ سال طی می‌کند. در شریط مساعد تغذیه‌ای و خاک می‌تواند یک نسل را در طی دو سال بگذراند. زمستان را به صورت لارو به سر می‌برد و در بهار سال سوم قبل از آنکه وارد مرحله شفیرگی شود یک محفظه گلی برای خود درست می‌کند و در آنجا تبدیل به شفیره می‌شود (در برخی موارد خانه شفیرگی ساخته نمی‌شود). دوره شفیرگی ۱۷ تا ۲۴ روز می‌باشد.حشرات کامل از دهه سوم خردادماه تا دهه سوم مردادماه بسته به شرایط محیطی منطقه ظاهر می‌گردند. اوج خروج معمولاً در تیرماه است. حشرات کامل برای خروج در خاک سوراخهایی ایجاد و خارج می‌شوند. سپس از برگ درختان مثمر و غیرمثمر تغذیه می‌نمایند. تمام فعالیت‌های حیاتی، تغذیه، جفت‌گیری و تخمریزی در غروب و اوایل شب انجام می‌گیرد.

در روز حشرات کامل بدون هیچ فعالیتی در لابه‌لای شاخ و برگ درختان و جاهای امن به سر می‌برند. جفت‌یری در اوایل شب و اغلب در روی شاخه‌ها انجام می‌شود. تخمریزی معمولاً چند روز (معمولاً ۴ روز) بعد از جفت‌گیری انجام می‌شود. حشره کامل مادهبا پاهای جلویی خود زیر خاک رفته و در منطقه‌ای مناسب که غذای کافی برای لاروسن اول وجود دارد تخم‌ریزی می‌کند. تخم‌ها به صورت انفرادی یا دسته‌های تا شش عددی در عمق صفر تا ۱۲ سانتیمتری خاک گذاشته می‌شود. دوره جنینی یا Incobation period در منطقه کرج و شهریار ۳۰ تا ۳۵ روز است. حشره دارای ۳ سن لاروی است. لارو سن اول از مواد هوموسی یا ریشه علفهای هرز و سنین دو و سه لاروی از ریشه درختان تغذیه می‌کنند. لارو در خاکهای مرطوب فعالیت بیشتری دارد. فعالیت این حشره در سطح باغ لکه‌ای است.
مبارزه
۱ـ جمع‌آوری حشرات کامل از اواخر بهار به بعد
الف‌ـ جمع‌آوری حشرات در صبح زود بوسیله تکاندن درختان
ب‌ـ جمع‌آوری حشرات کامل با کمک نور چراغ
۲ـ از بین بردن علف‌های هرز سطح باغ از علف‌های هرز یکساله و چند ساله چون منبع غذایی خوبی
برای لاروهای سن اول است.

۳ـ شخم زمستان و جمع‌آوری لاروها در اسفندماه
۴ـ مبارزه شیمیایی با استفاده از دیازینون (۳ تا ۳۵ لیتر) و پودر وتابل لیندین ۱۰ کیلو در هکتار به طریق محلول پاشی پای درخت در اوایل بهار و اوایل تابستان. بهتر است بعد از ریختن محلول پای درخت آبیاری سبکی نیز انجام شود.
۵ـ امروزه از باکتری Bacillus popilliae بر علیه این آفت استفاده می‌کنند که باعث بوجود آمدن بیماری شیری (Milky disease) در لاروها می‌شود.
۶ـ قارچ Metarrhizium anisopliae نیز روی لاروها تأثیر دارد.

پروانه مینوز مرکبات Citrus leaf-miner
Phyllocnistis citrella
Lep: Gracillariidae
این حشره در مناطق گرمسیردر تمام فصول سال فعال است. هر کجا که سرمای زمستانه وجود داشته باشد زمستان را به صورت حشرات کامل در زیر برگهای خشک وپناهگاههای دیگر به سر می برد. حشرات کامل معمولاً تخم های خود را در سطح زیرین برگ و در داخل پارانشیم قرار می دهند. دوره جنینی تخم ۲ تا ۱۳روز به طول می انجامد . لاروها پس از خروج زیر کوتیکول برگ دالان های کج ومعکوج ایجاد می کنند.دوره لاروی بین ۴۵ تا ۲۳روز و شفیرگی ۵ تا۲۴ روز به طول می انجامد.طول دوره رشدی حشره متناسب با درجه حرارت واز۲تا ۸ هفته متغیرمی باشد و می تواند سالیانه ۸ تا ۱۱ نسل در سال داشه باشد. پروانه های مینوز بیشترین خسارت را در نهالستان های مرکبات ایجاد می کنند. روی درختان مسن وپارور اهمیت چندانی ندارد. گاهی برگهای جوان را مانند شته لوله می کنند ویا در بعضی از قسمتها خشکیدگی ایجاد می نمایند.
کنترل شیمیایی: مصرف سموم زیر برای نهالستانها پیشنهاد می شود.
نام عمومی سم نام تجاری فرمولاسیون مقدار مصرف
۱ دیفلوبنزورون دیمیلین wp25% 5/. درهزار+ ۳/. درصد روغن
۲ ایمیداکلوپراید کونفیدور SC35% 4/. درهزار + ۳/. درصد روغن

زنبور بلاستوفاگا Blastophaga pesenes
(Hym: Aganoidae)
یکی از مسائل عمده درختان انجیر در باغها و تک درخت‌های انجیر در باغچه‌ها و منازل، ریزش میوه‌ها قبل از رسیدن می‌باشد. عدم تلقیح گلها توسط زنبور بلاستوفاگا یکی از عوامل ریزش می‌باشد. بر اساس مطالعات انجام شده زنبور بلاستوفاگا دارای سه نسل در سال می‌باشد. سیکل زندگی آن در روی میوه‌های انجیر وحشی سپری می‌شود. باغداران در اواسط خردادماه همزمان با ظهور زنبورهای نسل دوم، از میوه‌های وحشی بهار جهت تلقیح میوه‌های خوراکی

استفاده می‌نمایند. استفاده از انجیر بر توسط باغداران به همین منظور صورت می‌گیرد. انجیر بر نوعی میوه نارس و سبز است. در بهار از درختان نوعی انجیر به نام انجیر کوهی Ficus carica که بیشتر درجنگلها و دامنه کوهها می‌رویند جمع‌آوری می‌شود و برای میوه دادن بیشتر درختان انجیر دانه‌دار و جلوگیری از ریزش، آنها را به نخ می‌کشند و مانند رشته‌های تسبیح به شاخه‌های درخت آویزان می‌کنند. یا این که شاخه‌های درخت انجیر زنبور تلقیح کننده انجیر کوهی مذکور را که حاوی میوه‌های نارس انجیر بر می‌باشد قطع کرده و در لابه‌لای شاخ و برگ درختان اصلی قرار می‌دهند تا زنبور بلاستوفاگا از آنها خارج و کار تلقیح گلها را انجام دهد.

این زنبور هنگام خروج از میوه‌های انجیر وحشی آلوده به دانه‌های گرده بوده و در تلاش برای داخل شدن به میوه انجیر خوراکی، مادگی گلهای آن را که دهانه سوراخ انتهایی (Ostiol) قرار دارند بارور می‌کند و موجب تشکیل میوه خوراکی می‌گردد. متأسفانه این زنبور مفید توسط زنبوری از خانواده Torymidae با نام Philotrypeysis caricae پارازیته می‌شود.

زنبور سیاه گوجه Hoplocampa minuta
(Hym.: Tenthreinidae)
به درختان آلو، گوجه و زردآلو و ندرتاً گیلاس حمله می‌نماید. لارو از مغز و هسته آنها تغذیه نموده و موجب ریزش میوه می‌گردد. گوجه‌های زودرس و آلوچه به ین آفت حساس می‌باشند.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت لاروهای کامل در عمق ۵ تا ۱۵ سانتیمتری در زیر خاک و در درون پیله‌های قهوه‌ای و بیضی شکل می‌گذرانند. لاروهای زمستان گذران در آخر زمستان و به محض گرم شدن هوا تبدیل به شفیره می‌شوند. قبل از باز شدن شکوفه درختان میزبان یا مصادف با آن حشرات

کامل ظاهر می‌شوند. حشرات کامل پس از مدتی تغذیه از نوش گلها با تخمریز اره مانند خود نسج کاسبرگها یا نهنج را سوراخ کرده و در داخل آن یک عدد تخم می‌گذراند. لاروها پس از خروج از تخم خود را به دانه میوه می‌رسانند و با تغذیه از آن باعث ریزش میوه می‌گردند. هر لارو تا پایان تغذیه خود چندین میوه را سوراخ می‌کند. هر حشره ماده حدود ۵۰ تا ۷۰ تخم می‌گذارد. دوره نشو و نمای لاروی حدود ۲۵ تا ۳۰ روز است و به همین صورت زمستان را به حالت دیاپوز می‌گذراند. بناراین یک نسل در سال دارد.
کنترل:
۱ـ بیل زدن و زیر رو کردن خاک اطراف درختان برای مقابله با لاروهای زمستان گذران
۲ـ کاشت واریته‌های مقاوم
کنترل شیمیایی: در صورت لزوم پس از ریزش سه چهار گلبرگها
۱ اندوسولفان EC35% و ۱۵ در هزار ۲ دیازینون wp40% و ۱ درهزار
۳ فوزالن EC35% و ۱۵ درهزار

زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdalia

(Hym.: Eurytomidae)
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت لاروهای کامل در داخل میوه‌های خشک شده در سطح زمین یا روی درخت می‌گذراند. لاروهی زمستان گذران معمولاً کمی قبل از تشکیل شدن شکوفه بادام تبدیل به شفیره می‌گردند. حشرات کامل مصادف با ریختن گلبرگها ظاهر شده و پس از مختصری تغذیه از شبنم و مایعات دیگر در داخل نسج میوه‌های تازه تشکیل شده تخم می‌گذراند. هر حشره ماده حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ عدد تخم می‌گذارد. تخم‌ها به فاصله ۲ تا ۳ هفته باز می‌شوند. لاروها پس از خروج از تخم با حفر تونلی خو را به دانه می‌رسانند و از دانه‌های در حال رشد تغذیه می‌کنند. دوره لاروی حدود ۱۰ تا ۱۱ ماه طول می‌کشد (تمام تابستان، پاییز، زمستان و قسمتی از بهار). این حشره بیش از یک نسل در سال ندارد ولی گاهی لاروهای کامل که دوران دیاپوز را می‌گذرانند ممکن است تا دو سال در داخل میوه‌های آلوده به حالت انتظار باقی بمانند.
کنترل:

جمع آوری همگانی و معدوم نمودن میوه های آلوده روی درخت و زیر درخت.

زنبور مغزخوار سیاه پسته Eurytoma plotnikovi
(Hym.: Eurytomidae)
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت لارو کامل در داخل میوه به سر می‌برد. میوه‌های آفت زده معمولاً روی درخت باقی مانده و در موقع برداشت محصول مانند میوه‌های سالم به زمین نمی‌ریزند. این لاروها همزمان با رشد جوانه‌های پسته تبدیل به شفیره می‌شوند و حشرات کامل برای خارج شدن از میوه سوراخ دایره‌ای شکمی روی پوست تعبیه می‌کنند. خروج حشرات کامل از اواسط اردیبهشت تا یک ماه بعد ادامه دارد. حشرات ماده به فرو کردن تخمریز در داخل میوه در آن فقط یک عدد تخم می‌گذارند. هر حشره ماده ۴۰ تا ۷۰ عدد تخم می‌گذارد. لاروها بدون این که داخل مغز میوه شوند از یک طرف آن را می‌خورند. پسته‌های مبتلا کوچک و ضعیف مانده و پوست آنها چروک خورده و تیره رنگ می‌شوند. لاروها به همین صورت زمستان را پشت سر می‌گذارند. بنابراین یک نسل در سال دارد.
مبارزه
بهترین راه مبارزه، مبارزه مکانیکی از طریق جمع‌آوری و سوزاندن میوه‌های آلوده ریخته شده زیر درخت یا باقی مانده روی درخت می‌باشد زیرا لارو داخل میوه زمستانگذرانی می کند.

زنبور مغزخوار طلایی بسته Megastigmus pistaciae
(Hym.: Torymidae)
زیست‌شناسی
این حشره نیز زمستان را به صورت لارو کامل داخل میوه‌های خشکیده روی درخت به سر می‌برد. این لاروها در بهار تبدیل به شفیره می‌شوند. حشرات کامل مصادف با تشکیل میوه به پرواز درمی‌آیند. ماده‌ها ظاهراً قادرند به طریق پارتنوژنز تولید مثل نمایند تخم‌گذاری شبیه به گونه قبلی

است با این تفاوت که گاهی در هر میوه دو تا تخم می‌گذارند. لاروها پس از داخل شدن به زیر پوست از لپه‌ها تغذیه می‌کند و آندوکارپ را باقی می‌گذارند در حالی که لاروهای گونه قبل از تمام قسمت‌های مغز حتی پوسته نازک روی آن نیز می‌خورند. دوره زندگی لارو ۳۵ تا ۴۰ روز است. پس از این مدت لارو در داخل میوه تبدیل به شفیره می‌شود و به فاصله یک هفته تا ده روز بعد از آن حشره کامل خارج می‌گردد. سوراخ خروجی حشرات کامل نسل بهاره به دلیل این که پوست

خارجی یا Pericarp تازه است با گونه قبلی و نسل بعدی این آفات متفاوت است و مانند دهانه آتشفشان کمی برآمدگی نشان می‌دهد. حشرات کامل نسل بهاره اوایل تابستان ظاهر می‌شوند و بلافاصله شروع به تخمریزی می‌کنند. مانند حشرات کامل نسل زمستانه، این حشرات نیز در

داخل میوه تخمریزی می‌کنند و چون هنوز پوست داخلی سخت نشده می‌توانند به مغز پوست راه پیدا کنند (Mesocarp). البته ماده‌هایی که دیرتر ظاهر می‌شوند، لاروهای آنها موقعی از تخم خارج می‌شوند که پوسته پسته سخت شده در این صورت نمی‌توانند داخل مغز شده و لذا از بین می‌روند. دو نسل در سال دارد.
کنترل:
مبارزه مکانیکی از طریق جمع‌آوری و سوزاندن میوه‌های آلوده ریخته شده زیر درخت یا باقی مانده روی درخت.

زنجره پسته (شیره تر) Idiocerus stali
(Hom.: Cicadellidae, Bythoscopinae)
از آفات مهم پسته در اغلب مناطق پسته خیز کشور می‌باشد. از نواحی قزوین، اطراف تهران، کاشان، یزد، اردکان، کرمان، خراسان، دامغان و فارس گزارش شده است.
زیست‌شناسی
یک نسل در سال دارد. زمستان را به صورت حشره کامل در زیر پوست و شکاف تنه درختان پسته و سایر پناهگاهها می‌گذارند. در اوایل بهار حشرات کامل در روی جوانه‌ها نشسته و تغذیه می‌کنند. پس از این که حشره جوانه را ترک کند از محل تغذیه، شیره گیاهی به صورت قطراتی خارج

می‌گردد. ماده‌ها به مجرد باز شدن برگها و خوشه‌های گل تخمریزی می‌کنند. اینها به کمک تخمریز خود در نسوج شاخه‌های جوان همان سال و دمبرگ و دم گل، سوراخی تعبیه کرده و در هر سوراخ ۲ عدد تخم نزدیک به هم قرار می‌دهند. ماده‌ها دور تخم‌ها و مدخل سوراخ را بوسیله ترشحاتی که بعداً سیاه رنگ می‌شوند، می‌پوشاند. ماده‌ها دم خوشه میوه را برای تخمریزی ترجیح می‌ده

ند به همین جهت کمتر روی درختان نر دیده می‌شوند.
تخم‌ها کشیده و سفید رنگ است و تعداد آنها برای هر حشره ماده گاهی به ۱۰۰ عدد می‌رسد. دوره تخمریزی حدود ۱۵ تا ۳۵ روز طول می‌کشد. خروج پوره‌ها مقارن با خاتمه گل و تشکیل میوه است. دوره پورگی جمعاً ۳۰ تا ۴۰ روز و پوره‌ها ۳ بار جلد عوض می‌کنند و کامل می‌شوند. خسارت عمده مربوط به پوره‌های زنجره می‌باشد. فعالیت حشرات با ترشح عسلک همراه است که شاخه و برگ و حتی زمین سایه‌انداز درختان را خیس می‌کند. اتلاق کلمه شیره تر به این آفت از همین لحاظ است. در اثر تغذیه این آفت، میوه‌های تازه تشکیل شده به شدت می‌ریزند و روی خوشه‌ها میوه‌ای باقی نمی‌ماند. زنجره‌های بالغ آنچنان تغذیه‌ای نداشته و از آبان ماه به بعد به پناهگاههای زمستانه خود می‌روند.
کنترل زنجره پسته:
۱ـ استفاده از فوزالون (زولون) به نسبت ۲- ۱۵ در هزار و اندوسولفان (تیودان) به نسبت۲ درهزار با مشاهده اولین پوره‌ها پس از گلدهی درختان پسته
۲ـ استفاده از کارت‌های چسبنده زرد رنگ در دو نوبت، نوبت اول از اواسط دهه اول فروردین ماه همزمان با پیدایش نوک سبز جوانه‌ها و نوبت دوم نیمه دوم اردیبهشت ماه می‌باشد.
زنجره خرما Ommatissus binotatus

(Hom: Fulgoroidea)
زنجره خرما علاوه بر نخلهای خرما به نخلهای زینتی نیز صدمه وارد می‌کنند. حمله آن با ترشح فراوان عسلک همراه است. به همین لحاظ سطح برگها از قارچهای مولد دوده نیز پوشیده می‌شود. میوه‌های درختان آلوده کوچک، چروکیده و فاقد رشد کافی می‌باشند. درختانی که در مجاورت نهرهای آب قرار گرفته‌اند آلودگی بیشتری نشان می‌دهند.
زیست‌شناسی
این حشره زمستان را به صورت تخم در داخل نسوج برگ و ندرتاً دمبرگ گیاه میزبان سپری می‌کند. خروج پوره‌های زنجره از تخم از نیمه دوم اسفندماه شروع می‌شود و تا اوایل خردادماه سال بعد ادامه پیدا می‌کند. دوره نشو و نمای پوره‌ها حدود چهل و پنج روز طول می‌کشد و در این مدت ۵ بار جلد عوض می‌کنند. زنجره‌های بالدار نسل زمستانه از اوایل اردیبهشت ماه به تدریج ظاهر و تا اواخر تیرماه مشاهده می‌شوند. زنجره ماده پس از جفت‌گیری با زنجره نر تخمریزی می‌نماید. این تخمها

را نسل تابستانه می‌نامند. نشوونمای پوره‌های نسل تابستانه از اواسط تیرماه با باز شدن تخما آغاز و تا اواخر مهرماه به طول می‌انجامد. زنجره‌های نسل دوم یا نسل تابستانه تخمهای نسل زمستانه را تولید خواهند کرد که به همین صورت نیز زمستان را می‌گذرانند. بنابراین این حشره دو نل در سال دارد.
کنترل:
۱ـ رعایت فاصله درختان بین ۸ تا ۱۰ متر
۲ـ انجام هرس سبز بعد از تخمگذاری حشره
کنترل شیمیایی: همزمان با تفریخ کامل تخمها
۱ فوزالن(زولن) EC35% و ۳- ۲ لیتر در هکتار
۲ دیازینون EC60% و ۲- ۱۵ لیتر ،، ،،
۳ کلرپیریفوس متیل EC40% و ۲ در هزار (رلدان)

زنجره مـــو Cicadatra ochreata
(Hom.: Cicadidae)
این زنجره یکی از آفات مهم مو در ایران است. در تمام مناطق موکاری وجود دارد. علاوه بر مو به بسیاری از گیاهان دیگر مانند سنجد،‌ سیب، آلبالو، به، سپیدار، زبان گنجشک، نارون، ازگیل ژاپنی، تبریزی، پسته، انار، گلابی و هلو صدمه می‌زند.
نحوه خسارت
حشره بالغ بر روی سرشاخه‌های مو و سایر درختان میزبان تخمریزی می‌نماید. بر اثر تخمریزی حشره قسمتی از بافت گیاه از فعالیت باز مانده و در روی آن برآمدگی‌هایی بوجود می‌آید که سبب شکنندگی سرشاخه می‌شود. این سرشاخه‌ها اغلب ضعیف و گاهی خشک می‌شوند. پوره‌های آفت پس از خروج از تخم داخل خاک شده و روی ریشه‌های مو مستقر می‌گردند. پس از استقرار برای تغذیه، خرطوم خود را در نسج ریشه فرو برده و به شدت شروع به تغذیه می‌کنند. در

موستانهایی که این آفت شیوع دارد پایه مو تدریجاً ضعیف گشته و سرانجام می‌خشکد. پایه‌های آلوده اغلب رشد بسیار کم دارند، برگها زرد می‌شود و میوه‌ها بسیار کم و ریز هستند.
زیست‌شناسی
زنجره‌های کامل از اوایل تابستان به بعد در موستانها دیده می‌شوند. پس از خروج از جلد شفیرگی معمولاً پروازهای کوتاه می‌کنند. پس از ۵ تا ۷ روز جفتگیری کرده و یکی دو روز بعد تخمگذاری می‌نمایند. تخمها در دو ردیف به طور مورب داخل شاخه‌های چوبی نشده در طرفین شیاری که حشره با تخمریز خود می‌سازد قرار داده و روی ‌آنها را با ترشحات بدن می‌پوشاند. دوره رشد جنینی حدود یک ماه است. دوره زندگی حشرات کامل در طبیعت ۱۱ تا ۱۲ روز می‌باشد. تعداد متوسط تخم در یک زنجره ماده حدود ۳۰ تا ۳۵ عدد می‌باشد. پوره‌ها پس از خروج از تخم به زمین افتاده داخل خاک می‌شوند. پوره‌ها در کنار ریشه‌ها اتاقکی از گل برای خود ساخته از شیره گیاهی می‌ماند. پوره‌ها دوست دارند در شرایط کاملاً مرطوب زندگی کنند. دوران پورگی این آفت حدود چهار سال است. پوره‌های سن چهارم پس از پایان دوره تغذیه از خاک خارج شده و از تنه درختان

یا قطعات سنگ و غیره بالا رفته تبدیل به مرحله‌ای که اصطلاحاً شفیره نا میده می‌شود، می‌گردند. بعد از طی مرحله شفیرگی جلد آنها با یک شکاف طولی از هم باز شده و حشره کامل بالدار از آن خارج می‌گردند. خاکهای رسی و سنگین برای فعالیت پوره‌ها مناسب‌تر است و این آفت در چنین خاکهایی خسارت بیشتری ایجاد می‌کند. طول دوره یک نسل ممکن است ۴ تا ۵ سال طول بکشد.
کنترل:
۱ـ استفاده از زمین‌های شنی، ازدیاد آبیاری و تقویت زمین بوسیله کودهای حیوانی شیمیایی
۲ـ پیوند واریته‌های مرغوب روی پایه‌های مقاوم
۳ـ بیل زدن پای درخت و سوزانیدن علف‌های هرز باغات و اطراف آنها
۴ـ هرس سرشاخه‌های آلوده به تخمریزی زنجره‌ها در بهار و سوزانیدن آنها
۵ـ آب تخت نمودن باغات
کنترل شیمیایی:
از سموم دیازینون و مالاتیون به روش سمپاشی پای بوته ها علیه پوره های داخل خاک ، سمپاشی سطح خاک در موقع خروج شفیره ها ، همچنین سمپاشی درختان استفاده می کنیم.

سپردار بنفش زیتون Parlatoria oleae
(Hom.: Diaspididae)
این حشره اگرچه برای اولین بار از روی درختان زیتون جمع‌آوری شده است ولی به عده زیادی از درختان میوه دانه‌دار، هسته‌دار، گیاهان زینتی و جنگلی حمله می‌نماید. این سپردار روی برگ، شاخه، تنه و میوه زندگی می‌کند و در محلی که خرطوم خود را در بافت گیاه فرو می‌نماید، کلروفیل گیاه میزبان از بین رفته و به جای آن لکه گرد و قرمز ارغوانی رنگی به وجود می‌آید. در روی تنه و

سرشاخه محل تجمع شپشک‌ها، لکه‌های قهوه‌ای رنگ مشاهده می‌شود که تصور می‌رود یک نوع بیماری فیزیولوژیک باشد. این وضعیت روی میوه‌های مختلف نیز مشاهده می‌شود و اغلب ممکن است با علائم بیماریهای گیاهی خاص اشتباه شود. حمله و تغذیه این شپشک باعث ضعف درختان میوه و آماده شدن آنها برای حمله سوسکهای پوستخوار و سایر آفات درجه دوم می‌شود.
زیست‌شناسی و مشخصات

در نقاط معتدل سرد زمستان را به صورت پوره سن دو و در نواحی گرمتر به صورت حشرات کامل نابالغ در روی شاخه‌ها و تنه درختان به سر می‌برد. حشرات ماده به رنگ بنفش تیره، فاقد بال، پا و شاخک می‌باشند. بدن حشره را پولک خاکستری رنگی پوشانده است و جلد لاروی به رنگ قرمز در کنار سپر قرار دارد. حشرات ماده در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه شروع به تخم‌ریزی می‌کنند. دوره نشو و نمای جنینی حدود ۲۰ روز می‌باشد. پس از آن پورهایی به رنگ ارغوانی روشن از تخم خارج می‌شوند که دارای شش پا و یک جفت شاخک مودار می‌باشند. سطح بدن نیز از موهای پراکنده پوشیده است. پوره‌ها به آسانی بوسیله باد منتقل می‌شوند. دوره زندگی بسته به شرایط فصل در حود ۳۰ تا ۵۰ روز است و ۲ تا ۳ نسل در سال دارد.
کنترل:
کفشدوزکهای شکارگر Col.: Coccinelidae

۱- Chilocorus bipustulatu s 2- Exochomus quadripustulatus
زنبورهای پارازیتوئید Hymenoptera: Aphelinidae
۱- Fiscus testaceus 2- Aphytis proclia 3- Aphytis mytilaspidis
۴- Aphytis chrysomphali var. mazandranica 5- Aphytis maculicornis
کنترل شیمیایی:
مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و ۷۵% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.

۱ آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲در هزار
۲ اتیون EC47% و ۱۵ درهزار
۳ اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
۴ کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و ۱۵- ۱ درهزار
۵ روغن امولسیون شونده O 80% و ۰۵ درصد
مبارزه زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک سیاه زیتون). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت
روغن‌پاشی (سموم روغنی Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند).

سپردار زرد شرقی مرکبات Aonidiella orientalis
(Hom.: Diaspididae)
یکی از آفات مهم مرکبات خوزستان، فارس (باروس)، هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان می‌باشد. به تعداد زیادی گیاهان علفی و درختچه‌های مثمر و غیر مثمر نیز حمله می‌نماید. لیمو شیرین به این آفت حساس، لیموترش نیمه حساس یا نیمه مقاوم و ترنج، نارنگی، پرتقال و نارنج مقوم می‌باشند. این شپشک بیشتر روی میوه و برگ مشاهده می‌شود. مهمترین عامل بقای شپشک و فعالیت آن دمای مناسب می‌باشد و در مناطقی که دما به زیر صفر می‌رسد قادر به فعالیت نیست. شروع فعالیت بسته به دمای منطقه از اول یا آخر فروردین آغاز و در نسلهای اول و دوم بیشتر روی برگها و نسلهای سوم، چهارم و پنجم بر روی میوه‌ها دیده می‌شوند. زمستان گذرانی به صورت ماده‌های کامل بر روی برگها و یا میوه‌ها می‌باشد.

مبارزه
۱ـ زنبور پارازیتوئید مراحل اول پورگی
• Enoarsia aurantii (Hym.: Aphelinidae)

۲ـ کفشدوزک‌های شکارچی
• Exoehomus nigromaeulatus
• E. quadripustulatus
• Chilocorus bipustulatus
• Exoehomus undulatus

سپردار سان ژوزه Son Jose scale
Quadraspidiotus perniciosus
(Hom.: Diaspididae, Aspidiotini)
فعالیت این حشره در استانهای گیلان و مازندران محرز می‌باشد. تردیدی وجود ندارد که این سپردار نقاط بیشتری را در ایرانز یر پوشش خواهد برد. کوثریو فرحبخش آن را روی هلو، گوجه، گیلاس، سیب، گلابی، به، ازگیل، به ژاپونی، رز، اقاقیا، بید و تبریزی گزارش نمودند. حبیبیان آن را روز زردآلو و عبایی و عادلی آن را روی زالزالک دیده‌اند. در دنیا بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی به عنوان میزبان دارد.
از نظر اهمیت اقتصادی این شپشک یکی از خطرناک‌ترین سپردارها در دنیا محسوب می‌شود. این حشره که همیشه به عنوان آفتی قرنطینه‌ای باعث نگرانی جامعه کشاورزی ما بود در سال۱۳۴۶ برای اولین بار از روی درختان میوه کسما از بخش فون گیلان جمع‌آوری گردید. این شپشک پلی‌فاژ بوده و به علت فراوانی میزبان و تعداد زیاد نسل آن کنترل آن چندان راحت نمی‌باشد. این سپردار روی تنه، شاخه، برگ و میوه مستقر می‌شود. در مورد سیب و گلابی سبب بی‌آب شدن و بدشکل شدن میوه می‌گردد و گاهی سبب ریزش میوه گردیده همچنین از نظر وجود لکه‌های قرمز روی میوه ارزش آن را از نظر بازار پایین می‌آورد.
زیست‌شناسی
بر اساس بررسی‌های ثقه‌الاسلامی این حشره در نواحی جلگه‌ای استان گیلان دارای چهار نسل در سال بوده و زمستان را به صورت پوره‌های سن دوم می‌گذراند. در زمینه زمان مبارزه شیمیایی با این حشره و اینکه بهترین مرحله مبارزه شیمیایی همانا پوره‌های سن اول در نسلهای مختلف می‌باشد معتقد است که این پوره‌ها را می‌توان در ماههای خرداد، مرداد و مهرماه در اوج تراکم خود دید.
کنترل:
زنبور پارازیتوئید
• Prospaltella perniciosi (Hym.: Aphelinidae)
• Aspidiotiphagus citrinus (Hym.: Eulophidae)
• پارازیت قارچی Fusarium Juruanum

کنترل شیمیایی:
مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و ۷۵% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.

۱ آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲در هزار
۲ اتیون EC47% و ۱۵ درهزار
۳ اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
۴ کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و ۱۵- ۱ درهزار
روغن امولسیون شونده O 80% 5/. درصد

سپردار سفید خرما Parlatoria blanchardi
(Hom.: Diaspididae)
این آفت به نخل زینتی و درختان خرمای جوان مخصوصاً درختانی که در کنار نهرها و جاهای مرطوب باشند و همچنین پاجوش‌ها خسارت می‌زند. سپردار معمولی خرما به برگ، ساقه و شاخه‌های اصلی و میوه حمله می‌کند. برگهای مبتلا پژمرده و زرد شده درخت ضعیف گشته و در مقدار محصول، کاهش محسوسی پیدا می‌گردد.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت حشره ماده نابالغ گذرانده و در بهار با مساعد شدن آب و هوا ماده‌ها بالغ و شروع به تخمگذاری می‌نمایند. پوره‌ها در اواسط بهار ظاهر می‌شوند و شروع به تغذیه از شیره گیاهی می‌کنند. پوره‌ها معمولاً به سمت قسمت‌های مرکزی نخل حتی در روی برهای خیلی جوان که هنوز باز نشده‌اند تمایل بیشتری دارند. به علاوه میوه‌های نارس که در سایه باشند بیشتر مورد حمله قرار می‌گیرند. تک درخت‌هایی که در فضاهای باز وجود دارند و در معرض نور شدید می‌باشند، کمتر مورد حمله قرار می‌گیرند. سه نسل کامل و یک نسل ناقص در سال دارد.
کنترل:
۱ـ هرس سالیانه شاخه‌های پایین درخت و سوزاندن آنها
۲ـ دشمنان طبیعی
• پرداتور Pharoseymnus ovoideus (Col.: Coccinellidae)
• پرداتور Chilocorus bipustulatus (Col.: Coccinellidae)
• پرداتور Cybocephalus palmarum (Col.: Nitidulidae)
• پرداتور Aphytis mytilaspidis (Hym.: Aphelinidae)
کنترل شیمیایی:
۱ دیازینون EC60% و ۱۵- ۱ لیتر در هکتار در اردیبهشت.

۲ مالاتیون EC57% و ۳- ۲۵ لیتر زمان: آبان و آذر
۳ روغن پاشی ۳% زمستانه
سپردار گوجه Diaspidiotus prunotum
Syn.: Aspidiotus prunorum
(Hom.: Diaspididae, Aspidiotini)
در تمام نقاط کشور که درختان سردسیری کشت می‌شود انتشار دارد. از نظر میزبان از تمام هسته‌داران خانواده رزاسه و از روی سیب و زالزالک در اصفهان و به کرج گزارش شده است. محل خسارت شپشک روی شاخه و تنه می‌باشد که با مکیدن شیره گیاهی باعث ضعف درخت می‌گردد. کوثری خسارت آفت را روی برگ نیز گزارش کرده است ولی تاکنون فعالیت آن روی میوه مشاهد نشده است.
کنترل:
زنبورهای پارازیتوئید
• Archenomus bicolor (Hym.: Aphelinidae)
• Habroleps tergrigorianae (Hym.: Aphelinidae)
کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و ۷۵% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
۱ آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲در هزار
۲ اتیون EC47% و ۱۵ درهزار
۳ اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
۴ کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و ۱۵- ۱ درهزار
۵ روغن امولسیون شونده O 80% و ۵/. درصد

سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola
(Hom.: Diaspididae)
این آفت به درختان سیب، هلو، گوجه، زردآلو و ندرتاً گلابی حمله می‌کند. در روی درختان بید، تبریزی، یاس و عده دیگری از درختان زینتی نیز مشاهده شده است. این آفت به سیب‌های شفیع‌آبادی، شمیرانی، مورو، لاله و به خصوص سیب گلاب بیشترین خسارت را وارد می‌کند. سیب‌های مشهدی و زرد و قرمز لبنانی کمتر آلوده می‌شود. سپردار واوی سیب به تمام قسمت‌های هوایی درخت سیب از قبیل تنه، شاخه، برگ و میوه حمله می‌نماید. درختان آلوده دارای برگ‌های کوچک و پریده رنگ، میوه‌های بدشکل و ریز و سرشاخه‌های خشک می‌باشند.
زیست‌شناسی

سپردار واوی سیب زمستان را به صورت تخمهای سفید رنگ شکری به تعدادی در حدود ۱۰۰ عدد در زیر سپر ماده می‌گذراند. تخم‌ها دارای دیاپوز اجباری می‌باشند. پوره‌ها در شرایط کرج در اواسط اردیبهشت ماه بیرون می‌آیند و به خوبی روی تنه درختان میزبان حرکت می‌کنند و به سهولت توسط باد جابجا می‌شوند. پس از پیدا کردن محل مناسب بلافاصله تغییر جلد می‌دهند. پاها و شاخک‌ها را از دست داده و ثابت می‌شوند. در این موقع در اطراف بدن حشره رشته‌های مجعد مومی شبیه به پنبه مشاهده می‌شود که به مرور متراکم شده و به صورت هاله‌ای اطراف بدن حشره را

می‌گیرد. پوره سن ۲ پس از ۱۵ تا ۲۰ روز تغذیه تغییر جلد می‌دهد و در این حالت حشره نر تبدیل به شفیره می‌شود و کمی بعد حشره کامل بالدار زیر سپر خارج می‌شود. پوره‌های نسل دوم این آفت در اواسط مرداد ماه مشاهده می‌شوند. سپردار واوی سیب دارای دو نسل می‌باشد. طبق نظر برخی محققین در نواحی گرمسیر اصفهان نسل سومی از این حشره مشاهده می‌شود.
کنترل:
۱- Fiscus = (physcus) testaceus Aphlinidae
علاوه بر تعداد زیادی از کفشدوزک‌ها، زنبورهای پرازیتوئید فوق از خانواده Aphelinidae زمستان را به صورت لارو در داخل بدن حشره ماده می‌گذرانند و در بهار موقعی که پوره‌ها شروع به تعویض جلد کردند این زنبورها خارج شده و در بدن پوره‌های سن دوم شروع به تخمریزی می‌کنند.
۳- Hemisarcoptes malus (Acari: Hemisarcoptidae)
کنه فوق پرداتور تخم شپشک واوی سیب بوده و خود و پوره‌هایش از تخم این حشره تغذیه می‌کنند. زمستان به صورت ماده بالغ در بین توده‌های تخم در زیر سپرهای این حشره سپری می‌کنند

کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و ۷۵% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
۱ آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و ۲در هزار
۲ اتیون EC47% و ۱۵ درهزار
۳ اتریمفوس(اکامت) EC50% و ۱در هزار
۴ کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و۱۵- ۱ درهزار

۵ روغن امولسیون شونده O 80% و ۵/. درصد
سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی (سموم روغنی Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند).