فایل ورد کامل مقاله وضعیت اقلیمی بندر انزلی؛ بررسی علمی ویژگی‌های آب‌وهوایی و پیامدهای زیست‌محیطی منطقه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله وضعیت اقلیمی بندر انزلی؛ بررسی علمی ویژگی‌های آب‌وهوایی و پیامدهای زیست‌محیطی منطقه دارای ۱۵۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله وضعیت اقلیمی بندر انزلی؛ بررسی علمی ویژگی‌های آب‌وهوایی و پیامدهای زیست‌محیطی منطقه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله وضعیت اقلیمی بندر انزلی؛ بررسی علمی ویژگی‌های آب‌وهوایی و پیامدهای زیست‌محیطی منطقه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله وضعیت اقلیمی بندر انزلی؛ بررسی علمی ویژگی‌های آب‌وهوایی و پیامدهای زیست‌محیطی منطقه :

فصل اول موقعیت :
با بررسی‌های زمین‌شناسی، حدود ۱۵۰۰۰ سال پیش، جزیره‌ای از سطح آب دریای خزر، سربرآورد که بعدها به نام انزلی نامیده شد و به عنوان مهمترین بندر سواحل جنوبی دریای خزر و ایران معروف گردید.
این جزیره بر اثر فعل و انفعالات جوی و سایر عوامل طبیعی، به صورت حالیه از دو قسمت انزلی و غازیان شکل گرفت و کانالی بین این قسمت ایجاد گردید که آب چهار رودخانه از شرق (سوسرروگا ـ پیر بازارروگا ـ راست خاله ـ و نهنگ روگا) و یک رودخانه از غرب (شنبه بازارروگا) از طریق آن به دریا وارد می‌گردد.

انزلی مهمترین بندر ایران در ساحل دریای خزر است که در ساحل جنوب غربی این دریا در آخرین قسمت شرقی زبانه‌ای که مرداب را از دریا جدا می ‌کند قرار دارد.
گملین در سال ۱۷۷۱ در مورد انزلی چنین می‌نویسد:

شهر انزلی یا به طوری که روشها نوشته‌اند به دو قسمت قدیم و جدید تقسیم می‌شود. در قسمت قدیمی جزایر و ارامنه ایرانی کسی سکونت ندارد و در قسمت جدید بازرگانان روسیه و ارامنه تابع روسیه زندگی می‌کنند.
در قدیم تمام خانه‌ها بدون استثنا از جگن «نوعی نی» ساخته شده بود. به دلایل زیادی که جای شگفتی باقی نمی‌گذارد به نظر میرسد که قدمت این بندر بیش از پنجاه سال نمی‌باشد. به سبب اینکه بناهای آن با چنین وسیله ساده ای ساخته شده. حریق در آنجا خسارت زیادی به بار آورده است. کلبه‌ها یا دکانهای چوبی این بندر در معرض همه نوع رطوبت ناشی از اختلافات جوی می باشد و چون این رطوبت بدون هیچ واسطه‌ای به آنها میرسد نمیتواند بی‌ضرر باشد.

کلیسای ارامنه در میان دو قسمت قدیم و جدید شهر واقع شده است. شهر در طول ساحل امتداد می‌یابد و به صورت جاده طویلی است که به وسیله چندین جاده قطع می‌شود و این همان جای است که خلیج شروع میشود و در زیر به دو شاخه که به هم متصل است تقسیم می گردد. آب عده‌ای از رودخانه‌ها به این خلیج می‌ریزد.
این خلیج تقریباً انزلی را به صورت جزیره‌ای در آورده است که شامل تعداد زیادی دهکده می‌باشد.
در گذشته عده‌ای از مردم از طریق کشاورزی و عده دیگر از راه قایقرانی امرار معاش می‌کردند.

خاک انزلی ماسه‌ است و همین خاک است که ساختمان بناها را به صورتی محکم و سخت در می آورد ولی از طرف دیگر در فصل پائین این منطقه بارانهای فراوانی دارد خسروخان گرجی که در سال ۱۲۳۰ هجری که گیلان را داشت بناهای زیادی در آنجا ساخت که از جمله می توان پارک توپخانه، قورخانه، دیده بان (چراغ دریائی)، چند حمام و بازار کوچکی شامل دوازده دکان ر ا نام برد و باغی هم به نام باغ شاه در میان پشته ساخت.

حدود موقعیت:
بندر انزلی دارای ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه طول شرقی است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵- است و از شمال به دریای خزر ـ از جنوب به مرداب انزلی ـ از مشرق به خمام و رشت ـ از مغرب به منطقه طوالش محدود می‌شود. در سال ۱۳۷۰ هـ . ش جمعیت مرکز شهرستان ۶۹۷/۶۴ نفر و جمعیت کل شهرستان ۲۷۵/۱۲۲ نفر و دارای یک شهر و یک بخش و دو دهستان مشتمل بر سی و چهار آبادی است و به دو قسمت تقسیم می‌شد محلات قدیمی از انزلی کهنه آباد و محلات جدید تازه آباد نام داشت. زمانی که رابینو در ایران بود این شهر دارای ۷۹۰ دکان، ۳ کاروانسرا و تعداد زیادی انبار یک مدرسه پسرانه و یک مدرسه دختران به روش مدارس اروپائی و هشت مکتبخانه و یک مدرسه روسی و یک مدرسه ارمنی بود.

پیدایش و سوابق تاریخی بندر انزلی:
وجه تسمیه، نام شهر:
نام انزلی همیشه همانند معمائی مورد توجه همگان خصوصاً اهالی بندر انزلی بوده و هست و در هر فرصتی که پیش آورند درباره آن به بحث می‌نشینند و هر کس بدلخواه و یا بنا به شنیده‌هایش به تعبیر و تفسیر می‌پردازد. در این میان عده‌ای نیز از کلمه انزلی بدشان می‌آید و آنرا زائیده افکار بلشویک‌ها می‌دانند. در حالی که اگر همین عده قدری به خود زحمت بدهند و به بررسی بپردازند خواهند دید که نام انزلی صدها سال جلوتر از انقلاب بلوشیکی بر این شهر نهاده شده است. این نام چرا و در چه تاریخی بر این شهر گذارده شده معلوم نیست و تاریخ سکوت کامل اختیار نموده که تا این تاریخ اطلاعات دقیقی هنوز در دسترس قرار نگرفته است. اما بعدها مدارکی بدست آمده که نمایانگر معمای اسمی این شهر تا حدود گردید. بسیاری از اهالی خصوصاً پیرمردان ما وقتی با این سئوال روبرو می‌شوند که چرا نام این شهر را انزلی نهاده‌اند؟ بلافاصله جواب می‌دهند:

دو برادر بودند یکی بنام انزان و یا «انزال» و دیگری به نام غازان که یکی این طرف ماند این شهر را نام خودش کرده و بعداً به مرور زمان شد «انزلی» و آن یکی هم آن طرف ماند و آنرا هم به نام خودش گردانید که بعدها تبدیل به «غازیان» شد.
درباره نام انزلی وجه تسمیه : روایت است که دو برادر ترکمن بنامهای غازان و انزان به این ناحیه آمده‌اند و به آبادانی آنجا پرداختند و به همین سبب انزلی به نام انزان و غازیان به نام غازان خوانده شد.
تاریخچه شهرستان بندر انزلی:

قدیمی‌ترین زمانی که در متون تاریخی از انزلی یاد شده، سال ۸۶۳ هجری قمری است که در آن زمان یک دهکده کوچک بوده است. از اوایل دوره صفویه، این ناحیه مورد توجه انگلیسی‌ها، روس‌ها و دولت مرکزی ایران که پایتخت آن قزوین بود، قرار گرفت. انگلیسی‌ها در تجارت ابریشم گیلان با دایر کردن شرکت تجارتی در مسکو، راه رشت- بندر انزلی- بادکوبه به اروپا را رونق بخشیدند و انزلی به عنوان «دروازه اروپا» معروف شد. با روی کار آمدن پهلوی اول و توجه وی به بندر انزلی، این بندر بازسازی و اسکله‌های جدیدی در انزلی و غازیان ساخته شده و اداره بندر و کشتیرانی مجهز گشت. در حال حاضر بندر انزلی یکی از زیباترین شهرهای گیلان و مجهزترین بندر کرانه‌های دریای خزر است که سالانه هزاران تن کالا توسط کشتی، از آن خارج و یا به آن وارد می‌شود.

مراکز تاریخی و باستانی:
کاخ میان پشته:
این کاخ در میان باغی دل‌انگیز و بزرگ به مساحت تقریبی ۱۷ هکتار در غازیان بندر انزلی ساخته شده و از یک سو مشرف به دریا و هم اکنون در اختیار نیروی دریایی می‌باشد. کاخ میان پشته پس از آتش سوزی کاخ «خوشتاریا» به دستور رضا شاه و در شرق آن ساخته شد. زیربنای این کاخ ۱۱۶۸ متر مربع است و بدنه آن از سنگ قواره بلوک، به صورت دو جداره ساخته شده است.
زیباترین عنصر این کاخ، راه پله مارپیچ آن است که تا زیر شیروانی امتداد می‌‌یابد.

عمارت معتمدی:
این ساختمان که در بلوار بندر انزلی واقع و هم اکنون پاسگاه نیروی انتظامی است. در سال ۱۲۳۴ ه.ق (۱۱۹۸ خورشیدی) به دستور «معتمدالدوله میرزا عبدالوهاب» در دو طبقه ساخته شده است. این بنا یکی از قصرهای دوره قاجاریه و محل سکونت همراهان شاه یا بزرگان آن دوره بوده است.
عمارت گمرک:
از دیگر بناهای تاریخ گیلان، عمارت گمرک و محل استقرار نیروی دریایی است که هر دو به دوره پهلوی مربوط است. اصل بناهای اداره بندر به دوره قاجار تعلق دارد و روس‌ها آن را ساخته اند ولی در دوره پهلوی بازسازی شده است. این بنا در گذشته مورد استفاده دسته موزیک ارتش بود و لذا به «ساختمان موزیک» شهرت یافته است.
عمارت شهرداری:

عمارت شهرداری انزلی که نمونه‌ای از معماری دوره پهلوی در گیلان است، در قسمت بالای پارک بلوار واقع شده و مشابه دیگر بناهای دوره پهلوی است که برای فرمانداری‌ها و شهرداری ها ساخته‌ شده‌اند. علاوه بر کاخ‌ها و عمارت های تاریخی که مورد اشاره قرار گرفت، در استان گیلان ساختمان‌های قدیمی دیگری نیز وجود دارند که از لحاظ قدمت و ویژگی‌های معماری جالب توجه‌اند مهم‌ترین این عمارت ها عبارتند از: عمارت اداره پست، عمارت استانداری سابق، عمارت کلاه فرنگی، سرای طاقی کوچک و بزرگ، سرای چینی چیان و سرای محتشم که کلا در رشت قرار دارند و یادگار دوره قاجار هستند.

بقعه بی بی حوریه (خانم حوریه):
این بقعه در شالور، در کنار راه انزلی- رشت قرار دارد و گفته می‌شود آرامگاه خواهر امام رضا (ع) و از دختران امام موسی کاظم (ع) است. بقعه تأسیساتی از قبیل زایرسرا، مجسد با دو گلدسته بلند و زیبایی کاشی کاری شده، سرایداری عمومی و پارکینگ میباشد.
محلات:
در سال ۱۸۵۹ م که مکنزی انزلی را دید در این شهر دو محله وجود داشت:
قلعه بازار که محله ثروتمندان بود و در آن اکثر ساختمان‌ها آجری بودند و بامهای سفالی داشتند و کهنه بازار که در طول مرداب تا سنگر تا قسمت شرقی انزلی کشیده میشد.
این شهر ۳۵۳ خانه داشت که فقط ۵۰ خانه دارای بام سفالی بود و همچنین ۱۵۰ دکان و سه مسجد و سه تکیه هم در آن وجود داشت.
با گذشت زمان اصلاح راه انزلی به تهران جنبش قابل ملاحظه‌ای از نظر توسعه‌ای به این شهر داد. به طوری که این شهر اکنون دارای ۱۵۰۰ خانه است که ۷۰۰ خانه آن گالیپوش و بقیه سفالی هستند. جمعیت این شهر با خارجیانی که در آن به سر میبرند به ۸۰۰۰ نفر میرسد. این تعداد در زمستان به نسبت قابل توجهی زیاد می‌شود. زیرا عده‌ زیادی از اهالی خلخال و دیگر نقاط در فصل سرما برای کار به این شهر رو می آورند. انزلی امروز از مشرق به مغرب در حدود دو کیلومتر در مسیر ساحل طول دارد که فاصله آن تا دریا از ۵ تا ۷۰۰ متر تغییر می‌یابد.

محلات قدیمی انزلی به نام کهنه آباد و محلات جدید به نام تازه آباد نامیده میشود. در این شهر ۷۹۰ دکان و سه کاروانسرا و تعداد زیادی انبار دو مدرسه به اسلوب مدارس اروپا یکی مخصوص دختران و یکی برای پسران و هشت مکتب خانه و یک مدرسه روسی و یک مدرسه ارامنه وجود دارد.
چهار مسجد به نام مسجد خان که با یک تکیه وسیله‌ مرحوم محمد هاشم خان انزانی در اواخر دوره سلطنت محمد شاه ساخته شد و به آن مسجد جامع هم میگویند، مسجد سرخی که به وسیله‌ طایفه استاد محمد رضی بنا شد و به تازگی به وسیله عمید همایون مرمت گردید و مسجد تازه که به وسیله مرحوم حاجی سید شفیع آقا مجتهد بنا گردید، در آن دیده میشود.

طوایف:
طوایف قدیمی انزلی همان طوایف سرخی و استاد محمد رضی است. طایفه استاد محمد رضی حیدری بودند و مشهورترین فرد این طایفه طهماسب خان بن قدم علی بن کرم علی از چومثقال بوده است. این شخص لقب خان را اوایل دوره سلطنت فتحعلی شاه بدست آورد. پیش از پنجاه خانواده از اعقاب این طایفه در رشت و انزلی سکونت دارند. رئیس کنونی این طایفه میرزا رفیع خان پسر طهماسب خان است.
اصل طایفه دریابیگی از بجنورد خراسان است که از آنجا به لنکران منتقل شدند، و مورد محبت میرحسن خان طالش فرزند میر مصطفی خان قرار گرفتند و هر دو خانواده با هم پیمان خویشاوندی بستند.

در سال ۱۱۸۳ هجری تعدادی از ارامنه ایرانی در انزالی ساکن بوده‌اند. ولی فقط ۴۵ خانواده ارمنی در این شهر زندگی می کنند . کلیسای آنها در اوایل سلطنت ناصر الدین شاه در اثر حریق ویران گردید اما ۳۰ سال قبل آن را از نو ساختند. امور کلیسا به وسیله یک کشیش اداره می‌شود.

بیشتر مردم انزلی از پیشه ورانی تشکیل شده است که کار آنها عبارت از حمل نقل کالا و مسافر روی مرداب یا صید می‌باشد. بازرگان معمولاً در بازار هستند. دوره گردها و طواف‌ها که به بازار مج معروف اند با کرجی به بازارهای مختلف می‌روند و کالاهایی به منظور فروش خریداری می کنند. آنها به چهارشنبه بازار و پنجشنبه بازار طالشدولاب و از آنجا به جمع بازار کپورچال می روند و بعد برای شنبه بازار به انزلی برمی‌گردند. این بازرگانان از دهقانها برنج، جو ، کتان ، ماهی ، توتون، میوه، ابریشم، و زغال و چوب می‌خرند و در عوض به آنها چای، قند، لباس، پارچه‌های نخی، صابون و مصنوعات مسی و آهنی می‌فروشند. رقم عمده صادرات برنج، خشکبار و پنبه است که به روسیه فرستاده می‌شود و رقم عمده واردات چای و نفت و قند قماش است که از روسیه می‌آید در این شهر سه مؤسسه برای خشک کردن پیله وجود دارد، که دو تای آن در میان پشته و سومی در غازیان است.
شش انبار نفت در انزلی و حوالی آن وجود دارد. اهالی انزلی حصیر و سبد و طناب می‌سازند. کرجی بانها از نظر شجاعت و تهور و مهارت در کار خود معروف هستند و گاه گاه در باد و طوفان شدید با خطرات فراوانی مواجه می‌گردند. کشتی‌های انزلی هم مانند کرجی‌های آن کف مسطح دارند و آنها را نیز در کناره مرداب درست می‌کننده و معمولاً ۵/۷ متر طول دارند. همه آنها در قسمت جلو و عقب دارای نوک برآمده هستند. تعداد زیادی از این کشتیها در امتداد ساحل حرکت می کنند، و در دهانه رودخانه و خلیجهائی که در طول ساحل هستند لنگر می‌اندازند.

دریاچه یا خلیج‌انزلی به مقداری آب وسیع و ساکن اطلاق میشود. مرداب که از آب رودخانه های متعددی تشکیل می‌شود، به وسیله دو زبانه باریک شنی از سمت مشرق و مغرب از دریا جدا می‌گردد. آب مرداب جز در نزدیکی انزلی و میان پشته آرام و بی حرکت است اما هنگام طوفان آب دریا وارد مرداب میشود. قسمت بزرگ این مرداب در مشرق خطی که رشت را به انزلی متصل می‌کند وسعت می‌گیرد. پهنای مرداب میان دهانه رودخانه پیربازار و انزلی در حدود ده کیلومتر است و بزرگترین طول آن از جنوب شرقی به شمال غربی به سی کیلومتر می‌رسد. عمق آن از ۲۵/۱ متر تا ۸۰/۲ متر تغییر می‌یابد اما معمولاً از سی تا نود سانتی متر تجاوز نمی‌کنند.

لنگرگاه انزلی بیشتر از آنچه که برای کشتیها مناسب و مساعد باشد خطرناک به نظر می‌رسد. کف خلیج پر از سنگ ریزه و پوشیده از شن است، به طوری که کشتیها ناچار می‌شوند شبها لنگر برداشته و در دریا به سر برند. این خلیج باز است و در معرض باد شمال قرار دارد و این باد در فصل پائیز و زمستان آنچنان شدید است که پهلو گرفتن کشتیها را دشوار می‌سازد تنها مدخل مرداب میان انزلی «مغرب» و غازیان «مشرق» واقع شده است. این معتبر ۱۸۰ الی ۲۷۰ متر پهنا دارد. به سبب طوفان، تند بادها طوری شن در مرداب انباشته میشود که کرجیهائی که آبخور آنها از ۶۰ تا ۷۵ سانتی‌متر تجاوز می‌کند نمی‌توانند از آن عبور کنند و برای این کار باید در انتظار باد مناسبی باشند.
دولت ایران در سال ۱۸۹۶ میلادی به هیأت مأمورین جاده انزلی به قزوین اجازه حفر دهانه خلیج انزلی و ساختن موج شکن و بر پای کردن یک فانوس دریائی را اعطا نمود. این هیأت می‌تواند پس از خاتمه کارهای خود جهت توقف کشتیها مالیاتی که از ۱۰% عایدات سالیانه آنها تجاوز ننماید مقرر دارد. مدت این قرارداد ۷۵ سال است و در پایان این مدت تمام چیزهای ساخته شده در تملک دولت ایران قرار خواهد گرفت.

جزیزه‌ای که معمولا کشتیها در آن لنگر می اندازند قلم گوده نام دارد که در امتداد خارجی یا جنوبی و انتهای شرقی ساحل گسترش یافته و معبری عمیق شبیه به رودخانه‌ای که ۱۲۵ متر عرض و طول زیادی دارد، به جا می‌گذارد. در این معبر کشتیها می‌توانند کاملاً در نزدیکی ساحل لنگر انداخته و مانند اینکه در حوضچه یا باراندازی باشند در نهایت اطمینان بارگیری نمایند و یا کالای خود را تحویل دهند. در مقابل این بندرگاه جزیره دراز میان پشته قرار دارد که پوشیده از درخت بوده و جنگلی است. این جزیره به معبر مذکور منظره یک رودخانه را می دهد. در غازیان کشتیها مقابل اداره گمرک و در طول دو موج شکن چوبی بار خود را خالی می‌کنند.

میان پشته بیش از یک متر از آب بالا نیست و غالباً بادهای شدید آنرا دچار سیل زدگی می‌کند. بیشتر طول آن از شرق به غرب ۱۲۶۰ متر و پهن ترین قسمت آن در حد شرقی به ۷۶۵ متر می‌رسد. ساحل شمالی ۶۳۰ متر است و در محلی که رودخانه به دریا می‌رسد قرار دارد. میان پشته سابقاً یک انبار باروت کوبی داشت و در آنجا آثاری از باغی به نام باغ شاه که مربوط به زمان خسرو خان است و همچنین پنج ویلا و چهل و پنج کلبه ماهیگیری و دو موسسه برای خشکاندن پیله و باغی به نام یوسف آباد دیده می‌شود. این جزیره به میان پشته کوچک و میان پشته بزرگ تقسیم می‌شود. میان پشته کول جزیره کوچکی است در بالای میان پشته که در آن درخت کاشته شده است.

قلم گوده در مشرق میان پشته و در بالای غازیان واقع شده شده از نیزار پوشیده است . در زمین خشک قلم گوده گاه‌گاه چهار پایان اهلی چرا می کنند. میان گوده جزیره کوچکی است که از نیزار پوشیده شده و در بالا و نیمه راه غازیان و میان پشته واقع شده است. اکبر آباد جزیره بسیار کوچکی است که میان میان گوده و قلم گوده قرار دارد. در مشرق انزلی و جنوب زبانه‌ای که مرداب را در بر‌می‌گیرد جزایری است که به صورت باغی یا چمن دیده می‌شوند و عبارت است از: خشکی، سید کاظم باغ، پله علی باغ، میرحسن باغ.
مراد گوده به صورت سلگاه «استخر» می باشد و اهالی کولیور از آنجا برای شکار مرغابی استفاده می کنند در این منطقه کسی که زندگی خود را با شکار مرغابی می گذراند سل‌بر نامیده می‌شود.

جزیره که یک قسمت از آن زیر کشت رفته و کنف می‌دهد و در پنج کیلومتری انزلی در شمال مازورک در انتهای جزیره آبکنار قرار دارد. جزیره چراغ پشتان در ۶ کیلومتری انزلی و در مشرق مراد گوده قرار دارد.
چهار فرضیه یا چهار دهکده ساحلی شامل دهکده هائی است که در امتداد ساحل شرقی مرداب انزلی واقع شده . چهار دهکده اصلی که این منطقه نام خود را از آنها می‌گیرد عبارت است که کولیور، بشمین ، سنگاچین، کپور چال. بیشتر مردم این منطقه از راه صید و شکار زندگی می‌کنند.
زبان و لهجه :

نظر به اینکه زبان اصلی و اولیه اکثریت اهالی انزلی گیلکی است لذا بطور مختصر درباره ریشه زبان گلیکی اشاره می‌شود. (زبان ساکنین این بندر بطور کلی تمام ساکنین گیلان) یکی از شاخه‌های زبان پهلوی موسوم به «گیلک» است که با تحولات و تصرفات بسیار بصورت کنونی در آمده است ولی از آنجائیکه این ناحیه سالها از تعرض اجانب محفوظ مانده و مردم این سازمان کمتر با بیگانگان آمیزش کرده‌اند در نتیجه زبانشان از آلودگی مصون مانده و امروزه هم بسیاری از لغات پارسی سره در آن رایج است. گیلکی را زبان شناسان جزو گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی یا گروه زبان‌های ایرانی کرانه دریای کاسپی می‌دانند دیگر زبان‌های این گروه عبارتند از:
کردی، بلوچی، طالشی، لهجه‌های مرکز ایران و بخشی از لهجه‌های فارسی و ارموری «افغانستان و پاکستان» و پراچی « تاجیکستان ـ افغانستان ـ هندوستان».
جاذبه‌های طبیعی:

تالاب انزلی:
تالاب انزلی در ساحل جنوب غربی دریای مازندران در غرب دلتای سفید رود و در جنوب بندر انزلی گسترده است. این تالاب از غرب به کیور چال و آبکنار، و از جنوب به صومعه سرا و بخش‌های شهرستان رشت، محدود است. محدوده آب تالاب انزلی بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع است که آب رودها، نهرها و زهکش‌های کشاورزی واقع در حوزه‌های آبریز به آن می‌ریزد. چشم انداز‌های زیبای تالا، جاذبه‌های شگرف به منطقه بخشیده‌اند. محیط آبی و زنده تالاب انزلی و ساخته است. بیش از ۲۰ گونه ماهی در تالاب انزلی وجود دارد که ۱۱ گونه از آنها بومی، هشت گونه مهاجر و یک گونه نیمه مهاجرند.

تالاب انزلی یکی از بهترین و مناسب‌ترین زیستگاه‌ها برای گونه‌های مختلف پرندگان مهاجر است. هر سال پرندگان مهاجر مانند غاز، قو، اردک، مرغابی، چنگر و دیگر پرندگان شناگر در پیرامون آن اسکان موقت می‌گزینند. تالاب انزلی و جزایر آن، چشم‌اندازهایی بسیار دارند و مشتاقان فراوان طبیعت را به سوی خود جلب می‌کنند.
تجارت:
اهالی انزلی کاسب بودند و به بازرگانی و کرجی بانی اشتغال داشتند. دکانهای انزلی یک طبقه بودند و در آنها مایحتاج سکنه به فروش می‌رسید. صرافان زیادی در بازار بودند. با توجه به موقعیت تجاری این شهر اکثر اهالی به کار حمل و نقل کالا و مسافر، روی مرداب مشغول بودند. در انزلی مرکبات و سبزیجات و میوه فراوان به عمل می‌آمد.
صادرات عمده در این زمان ابریشم بود که از رشت می‌آمد . بار کشتیهائی که به انزلی می‌رسید تنها برای بازرگانی رشت نبود بلکه قسمتی از آن به بندر لنگرود، فریدون کنار و شهر های دیگر فرستاده می‌ شد و عملیات بازرگانی نقداً انجام می‌‌شد و از شش ماه تا نه ماه بازرگانان به این کار مشغول بودند. پس از آن بازرگانان به هشترخان می‌‌رفتند. امنیت بازرگانی ارمنی‌ها تضمین شده بود چون اینان در هنگام جنگ بازرگانیشان بهره خوبی به گمرک می‌رساندند. تجار آذربایجان، گیلانی و تجار شهرهای دیگر در لنکران، باکو و حاجی ترخان تجارتخانه داشتند.
کشتیرانی:
انزلی برای تجارت با روس اهمیت ویژه‌ای داشت ولی کمی آب در نزدیکی سواحل آن و سنگهائی که نزدیک به سطح آب قرار گرفته‌ بودند مانع از دخول کشتیهای بخار در آن می‌شد. کشتیها نمی‌توانستند در بندر داخل شوند بلکه در فاصله‌ای از بند در آب متوقف می‌شدند و کشتیهای بخار کوچک و کرجی‌های متعدد به استقبال آنان رفته و مسافر و بارهای آنان را به انزلی حمل می کردند. کشتیهای بخار در فصل تابستان هفته‌ای یک مرتبه از بادکوبه به انزلی می‌آمد ولی در فصل زمستان هر پانزده روز یک مرتبه حرکت می‌کرد.

سردار منصور سد چوبی در کنار دریا مقابل گمرک خانه ساخت تا کشتیها بتوانند به ساحل نزدیک شوند. سابقاً بین شبه جزیره انزلی و غازیان و میان پشته که به فاصله نزدیک هم قرار گرفته‌اند به وسیله قایق ارتباط برقرار می‌گردید اما در زمان سلطنت رضا شاه فرمان ساختمانی یک پل بین این سه جزیره صادر شده و در تابستان ۱۳۱۴ ه.ش این کار شروع و در تابستان ۱۳۱۶ ه.ش خاتمه یافت. این پل از سه قسمت تشکیل شده و قسمتی از آن آهنی و متحرک است و برای عبور کشتی آن را به سمت بالا حرکت می‌دهند و پل میان پشته غازیان به طول ۴۰/۲۱۰ و عرض ۱۰ متر که ۶ متر آن برای عبور وسائط نقلیه و ۴ متر آن برای پیاده رو می‌باشد.
تاریخچه شیلات شمال «بندر انزلی»:

یکی از موسسات بزرگ و مهم بندر انزلی که سابقه‌ای بس طولانی دارد شیلات است که خاویار آن به عنوان «مروارید سیاه» در دنیا از شهرت فراوانی برخوردار است. شیلات که بعد از گمرک قدیمی‌ترین موسسه و اداره در بندر انزلی می باشد سرگذشت بسیار جالبی دارد هر چند که طولانی است شیلات در پیشرفت تمدن بندر انزلی نقش حساسی را داشته است. برق، تلفن، سردخانه و موادی دیگر که شاید خیلی پیشتر از شهرهای دیگر به وسیله شیلات در انزلی دایر گردید.
ماهیگیری ما قبل تاریخ در جنوب دریای خزر:

بدون شک ساحل نشینان هر دریا، رودخانه به استفاده از منابع پرارزش و نعمت فراوانی که پیش رویشان وجود داشته نهایت استفاده کرده و می کند و مردمی که در ساحل جنوبی و یا شمالی دریای خزر زندگی می ‌کردند از این امر مهم غافل نماندند.
با توجه به اینکه مردم سواحل جنوبی دریای خزر دارای تمدن اولیه بشری بودند شاید اولین انسانهائی بودند که به صید ماهی با وسائل مختلف پرداختند. آقای« کارلتون کون» در ضمن کاوش‌هایی در غارها «هوتو» و «کمربند» مازندران ادعا می‌کنند که نخستین اجتماعات انسانی نه در دهانه رودخانه و نه در ارتفاعات مشخص به وجود آمدند . زیرا به عقیده او در غارهای واقع در کنار دریای خزر در حدود ۱۰۰۰ سال پیش و بالاتر از آن انسان هائی زندگی می‌کردند که معاش خود را با شکار حیوانات و ماهی‌ها و کاشتن غلات و استفاده از حیوانات اهلی می‌گذارنده‌اند.

اقتصادی ـ اجتماعی:
درصد GDP در سال ۰۱/۲۰۰۱ حدود ۵۷۶۴۹۳ میلیارد ریال برآورد شد. درصد میزان رشد سالانه آن ۲/۱۸ درصد در سال است. بخش خدمات با بیشترین سهم حدود ۵۱ درصد ـ صنعت و معدن ۱۹ درصد ـ نفت و گاز ۱۸ درصد ـ و بخش کشاورزی ۱۴ درصد را در اختیار دارند.
اقتصاد ملی ایران به طور عمده وابسته به درآمد حاصل از فروش نفت است.
۱۵ درصد GDP در طول سالهای ۹۷/۱۹۹۶ حدود ۶۹۳۳۰۰ میلیارد ریال است.
ایران دومین کشور تولید کننده نفت و گاز در جهان است.
بودجه ملی در سال ۰۱/۲۰۰۱ حدود ۶۹۳۳۰۰ میلیارد ریال است.

طبق سرشماری سال ۱۹۹۶ جمعیت ایران حدود ۶۰ میلیون نفر برآورد شد. در حالی که این رقم در سال ۲۰۰۱ به ۶۵ میلیون رسید. از لحاظ ساختار سنی ۶۸ درصد
جمعیت ایران را جمعیت جوان زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهد.
جمعیت کل استان گیلان در سال ۲۰۰۳ حدود ۶/۲ میلیون نفر برآورده شده که این رقم تا سال ۲۰۰۶ به ۸/۲ میلیون نفر می‌رسد. بنابراین میزان رشد سالانه حدود ۱/۲ درصد در سال است. پیش‌بینی رشد جمعیت در سال ۲۰۰۷ ممکن نیست.

براساس سومین طرح توسعه پنجساله گیلان کاهش رشد جمعیت در استان گیلان از سایر نقاط کشور بیشتر است.
درصد GRDP در گیلان حدود ۱۶۴۳۷ میلیارد ریال برآورده شده است. براساس گزارش MPO گیلان این تنها آمار موجود می‌باشد و هیچ برآوردی برای سالهای آتی در دست نیست. استان گیلان قطب مهم توریستی کشور است که در ایام تابستان از مناطق ساحلی دریای خزر به ویژه مرداب انزلی بازدید به عمل می‌آید.
درآمد عمومی استان در سال ۲۰۰۱ چیزی بالغ بر ۷۵۴۸۷۶ میلیارد ریال برآورده شده است. کل درآمد استان طی پنج سال از سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱ به دلیل افزایش مالیات بر درآمد دو برابر شده که میزان دقیق آن معلوم نیست. بیش از هشتاد درصد از درآمدهای عمومی صرف پرداخت حقوق کارمندان دولتی استان می‌شود.

فصل دوم: اهم ویژگی‌های منطقه
بندر انزلی با دارا بودن قدمتی دیرینه و موقعیت منحصر به فرد، بزرگترین و مهمترین بندر تجاری شمال کشور بوده و به لحاظ نزدیک بودن به بنادر تجاری جمهوری‌های حاشیه دریای خزر، مراکز صنعتی و پر جمعیت کشور مقام اول را در شمال کشور احراز نموده است.

با توجه به سرمایه‌گذاری‌های به عمل آمده در زمینه ایجاد زیر ساخت های مناسب و خرید مدرنترین تجهیزات تخلیه و بارگیری در حال حاضر مساحت این بندر در فاز اول به ۳۵ هکتار افزایش یافته و با احداث ۵ پست اسکله جدید و بهره‌برداری از آن توان عملیاتی تخلیه و بارگیری کالای غیر نفتی در سال به ۶ میلیون تن رسیده است.
با ابتکارات به عمل آمده طی دو سال اخیر تمام مراحل انجام امور ترخیص کالا از بدو ورود کشتی و کالا به بندر تا لحظه خروج کالاها با شرایط‌های مختلف اعم از ترانزیت، واردات و صادرات به صورت مکانیزه شده به نحوی که صاحبان کالا و تجار در اسرع وقت می‌توانند نسبت به ترخیص کالاهای خود اقدام کنند.
با واگذاری تمام تصدی‌های غیر حاکمیتی به بخش خصوصی، روند ارایه خدمات به تجار، صاحبان کالا و بازرگانان به نحو شایسته ای تسهیل و تسریع یافته و از این راه رضایت کامل ارباب رجوع جلب و جذب شده است.

بندر انزلی اولین مبتکر احیاء خطوط کشتیرانی رو ـ رو در شمال کشور بوده و بنیانگذار خطوط کشتیرانی لاینر در شمال کشور می‌باشد که با ایجاد ۱۵ خط لاینری بین بنادر انزلی ـ آستارا خان، انزلی، ماخاچ قلعه، شاهد تردد منظم کشتی‌های روـ رو بین بنادر مذکور خواهیم بود.
بندر انزلی با واقع شدن در مسیر کریدور ترانزیت شمال جنوب، بهترین ارایه دهنده خدمات تزانزیتی در شمال کشور بوده و میزبانی ۱۰ میلیون تن کالای ترازنزیتی را عهده‌دار خواهد بود.
با قرار گرفتن بندر انزلی در شاهراه امن انزلی ـ قزوین ـ تهران، سالیانه بیش از صد هزار کامیون و تریلر از این بندر اقدام به بارگیری کالا می‌نمایند.
با اعلام این بندر به عنوان منطقه ویژه اقتصادی بندری هم اکنون این منطقه از تمام مزیت‌های قانونی تأسیس مناطق ویژه برخوردار بوده و تمام تسهیلات لازم را در جهت سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.

بندر انزلی تنها بندر شمالی کشور می‌باشد که سرمایه‌گذاران داخلی اقدام به سرمایه‌گذاری به صورت طویل مدت نموده‌اند.
بندر انزلی تنها بندری در ایران می‌باشد که با ایجاد سیستم شبکه رایانه‌ای مشترک با گمرک، نسبت به تنظیم اسناد ترخیص کالا اقدام می‌نماید. نمونه بارز آن تنظیم صدور بیجک و قبض توزین در یک فرم مشترک می‌باشد که از این راه سرعت عملیات ترخیص کالا به ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
هم اکنون با توجه به تمام قابلیت‌های مذکور، جهت ارایه خدمتی مداوم، مستمر و به موقع به تجار داخلی و خارجی با هماهنگی انجام شده با گمرک این بندر به صورت شبانه روزی در آمده و عملیات تخلیه و بارگیری و نگهداری امانی کالا به صورت ۲۴ ساعته می‌باشد.
اهم مزایای منطقه بندرانزلی:

واقع شدن در مسیر اصلی کریدور شمال ـ جنوب و برخورداری از موقعیتی ممتاز جهت دستیابی به بازار کشورهای آسیای میانه، روسیه، قفقاز ماوراء قفقاز و کشور‌های حوزه دریای بالتیک و ارتباط این کشورها از مسیر بندر انزلی ـ تهران ـ بندرعباس به کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا که یک مسیر کوتاه ایمن و ارزان را برای تجارت جهانی تأمین نموده است.
– مجهز بودن به تجهیزات و تأسیسات کاملاً پیشرفته اعم از خشکی، دریایی و مخابراتی دسترسی آسان از طریق شبکه‌های ارتباطی هوایی، زمینی و دریایی به سایر نقاط کشور.
– مکانیزه بودن تمامی عملیات بندری و دریایی

– ظرفیت بالای حمل و نقل جاده‌ای که به کلیه مراکز صنعتی ـ تولیدی و پایتخت منتهی می‌شود.
– فعالیت رو به افزایش خط کشتیرانی رو ـ رو که در حال حاضر سه کشتی بطور منظم در مسیر بندر انزلی ـ آستاراخان در رفت و آمد می‌باشند.
– توقف نامحدود کالا در منطقه (متروکه نشدن کالا با مرور زمان)
– فراهم نمودن بستر مناسب جهت مشارکت بخش خصوصی در احداث انبارهای روباز و مسقف با استفاده از تکنیک‌های خصوصی سازی از قبیل روش B.O.T (احداث – بهره‌برداری.)
– انتقال به منظور تسریع و تسهیل در ارایه خدمات بندری و دریایی و ایجاد اشتغال در منطقه وجود بانک کارگزار در منطقه و ارایه تسهیلات بانکی به تجار و بازرگانان.
– بیمه نمودن کالای وارده به منطقه ویژه

– حضور گمرک در منطقه و ارایه خدمات گمرکی
– برخورداری از معافیتهای مالیاتی طبق قانون
– امکان دسترسی به ذخایر معادن و منابع انرژی
– وجود نیروی انسانی متخصص، ماهر و نیمه ماهر
– آزاد بودن تجار و بازرگانان در انتقال و خرید و فروش اسناد کالاد در منطقه

– ارایه خدمات تخلیه و ترخیص کالای غیر نفتی با توان عملیاتی بیش از ۵/۲ میلیون تن در سال که با اجرای طرح جامع بندر این میزان به ۶ میلیون تن در سال افزایش می‌یابد.
– پایین بودن هزینه انبارداری و رسوبی کالا.

مزایای قانونی منطقه
– نگهداری امانی کالا
ورود بدون اسناد کالا توسط تجار خارجی و واگذاری آن در بندر به تجار ایرانی با اسناد صادره توسط مدیریت منطقه ویژه (این موضوع منجر به ایجاد یک بازار مبادله کالاهای داخلی و خارجی در داخل محوطه‌های بندری منطقه ویژه خواهد شد.)
– بیمه کالاهای وارده به منطقه

– امکان ورود کالا به این بندر بدون پرداخت عوارض گمرکی، سود بازرگانی و با کمترین تشریفات گمرکی.
– حضور گمرک در منطقه و ارایه خدمات گمرکی در اسرع وقت و ایجاد شبکه کامپیوتری مشترک برای اولین بار در کشور بین بندر و گمرک.
– امکان ترانزیت کالا به سایر گمرکات داخل کشور.
– ترخیص کالا از بندر به داخل کشور با رعایت مقررات صادرات و واردات.
– امکان صادرات مجدد کالا به کشورهای همجوار.
– ترخیص کالا از بندر به داخل کشور با رعایت مقررات صادرات و واردات.
– برخورداری از معافیت گمرکی برای ورود کالاهای ساخته شده در منطقه به داخل کشور، به میزان ارزش افزوده کالای مزبور.
– پردازش کالا و ایجاد تغییرات در آن به منظور کسب ارزش افزوده.

– صدور مواد اولیه و کالای نیمه آماده از داخل کشور به بندر، جهت پردازش و صدور آن پس از ایجاد ارزش افزوده بدون توزیع مجدد پیمان ارزی.
– معاقیت از سود بازرگانی در مورد کلیه کالاهایی که جهت تولید یا ارائه خدمات وارد بندر می‌شوند.
– ایجاد رقابت در جهت رشد و توسعه‌ی صنایع داخلی و افزایش کیفیت کالاهای تولید شده در داخل کشور.
– برخورداری از معافیت گمرکی برای ورود ماشین آلات، مواد اولیه، اجزاء و قطعات مورد نیاز تولید، و تجهیزات و ابزار آلات و قطعات ماشین‌ها و وسایل نقلیه.
– دستیابی سریع و آسان مراکز تولیدی داخلی به مواد اولیه و تحویل و تحول کالا در این بندر در حداقل زمان.
– توقف نامحدود کالا در منطقه ویژه.

– عدم محدودیت واردات کالا به این بندر از نظر رعایت مقررات صادرات و واردات و نیز میزان ارزش ارزی محصولات.
– امکان مشارکت و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی.
– امکان خرده فروشی کالا برای اتباع داخلی و خارجی و آزادی کامل ورود و خروج سرمایه.
– صدور کالاهای وارده به بندر از کشورهای خارج و یا مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی داخل کشور بدون هر گونه تشریفات
– صدور قبض انبار جهت انتقال کالا به دیگران (تغییر نام).
– صدور پروفورما و واگذاری تمام یا قسمتی از کالا به دیگران (تفکیک).

– امکان انتقال کالا از منطقه عادی به منطقه ویژه با اخذ پروانه مرجوعی از گمرک جهت استفاده از تسهیلات منطقه ویژه.
– تضمین کامل سرمایه‌های خارجی و سود حاصله از آنها طبق قوانین حمایت از سرمایه‌های خارجی.
مقررات کار و بیمه‌های اجتماعی برای شاغلان واگذاری بخش‌هایی از بندر به اشخاص حقیقی و یا حقوقی، پس از طبقه‌بندی و ارزش گذاری مدیریت بندر.
ورود تمام یا قسمتی از کالاهای وارداتی به بندر به داخل کشور توسط صاحبان کالا به صورت قطعی و موقتی پس از طی مراحل گمرکی مربوطه.
– امکان ثبت شرکت‌ها جهت حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی، تخلیه و بارگیری، صادرات و واردات، عمرانی و خدماتی و سایر موارد و عدم محدودیت برای سرمایه‌گذاران صنعتی و میزان شرکت سهامداران.
– آزادی کامل ورود و خروج سرمایه.
– وجود منابع انرژی سرشار و بکر از جمله گاز و نفت.

منابع طبیعی:
جنگل:
کوه و دشت گیلان پوشیده از جنگل است با وجود بر اینکه کوه البرز در جنوب باریکه خالی کرانه جنوبی دریای خزر که گیلان نامیده می‌شود، قرار دارد. این ارتفاعات ابرهای شمال را متوقف و آن باریکه را مرطوب و سرسبز ساخته است. در فصل بهاران زمین و جنگل‌ها از بنفشه و پامچال و دیگر گلهای معطر پوشیده شده است و بوی خوش و مستی آور در همه جا به مشام می‌رسد. جنگل‌های انبوه گیلان از آستارا آغاز و تا آن سوی لاهیجان و لنگرود و رودسر در شرق گیلان کشیده شده است و مساحتی در حدود ۷۲۰۰۰۰ هکتار را در برگرفته است. منطقه طوالش و فومنات و شمال و جنوب و کوهپایه‌های گیلان از جمله قسمت‌های «درفک» انبوه‌ترین جنگل‌های ایران به شمار می‌روند و انواع درختان و درخچه‌های جنگلی منطقه در رابطه با ارتفاع از سطح دریا برای سوخت، ساختمان، نجاری و غیره به کار می‌روند. جنگل این منطقه بزرگترین سرمایه‌ای است که باید پیش از پیش در نگهداری آن کوشید، زیرا نه تنها در تصفیه هوا و جلوگیری از جریان سیلها تأثیر مستقیم دارد بلکه مصرف چوب و میوه آن در صنایع و تغذیه ارزش اقتصادی مهمی دارد. شایان ذکر است که حتی هنوز دست بشر به بعضی از نقاط جنگل گیلان نرسیده و به عقیده برخی از علماء جغرافیا درختان گیلان از مجموعه درختان قاره اروپا بیشتر است. درختان جنگلی در این منطقه بر سه دسته تقسیم می‌شوند:

درختان صنعتی از قبیل: شمشاد، بلوط، زبان گنجشک، نارون، افرا، زیرفون و سپیدار. دیگر درختانی که از شاخه‌های آن برای تهیه ذغال استفاده می‌شود و یا میوه‌های جنگلی از آنها به عمل می‌آید و نیز درختان خاردار که چوب آنها مورد استعمال صنعتی نداشته و برای کارخانه کاغذسازی مفید است. اسامی درختان موجود در منطقه را می‌توان به شرح زیر نوشت:
بلند مازو ـ راش ـ فق ـ توسکا ـ شمشاد‌ ـ نمدار ـ درخت توپی ـ کوج ـ سفیدار ـ بیدمشک‌ ـ درخت بید ـ لیلکی ـ نارون ـ گردو ـ ارغوان ـ ازگیل ـ گلابی وحشی ـ درخت گوجه ـ انارسیاه تلو و یا درختچه.

منابع گیاهی و داروئی :
از جمله منابع عظیم و ارزشمند که آفریدگار جهان به این آب و خاک ارزانی داشته، وجود گیاهان دارویی کم نظیر و گاه بی‌نظیر است که در گوشه و کنار ایران و بالاخص در گیلان سرسبز به چشم می‌خورد. یکی از این گیاهان بالنگ می‌باشد که در هضم غذا و درمان نفخ مؤثر است و نیز پوست آن برای تقویت حافظه مناسب است. از شکوفه آن روغنی تهیه می‌شود که برای درمان دردهای مفصلی و نیز رعشه مناسب است. ازگیل نیز درخت کوچکی است که از جوشانده آن مخلوطی بدست می‌آید که برای درمان ورم مخاط گلو بسیار مناسب است. تمشک نیز در این منطقه بسیار فراوان است که دارای مواد غذایی قند و نیز شربت سرکه تمشک که با آب مخلوط می‌شود برای بیماری آنژین مناسب است سرخ و لیک نیز از جمله گیاهان دارویی است که برای قلب بسیار مفید است و دم کرده آن با کمی عسل برای معالجه تورم مصرف می‌شود. گزنه سفید از جمله گیاهان نیمه بومی گیلان است که در خونریزی‌های مربوط به چشم مصرف آن فوق‌العاده مفید و مؤثر است.

منابع زیستی، جانوری:
دامهای اهلی:
از جمله دام‌های اهلی این منطقه را می‌توان اسب، گاو ـ گاومیش، مرغ، خروس، اردک ـ غازهای زمینی را می‌توان ذکر نمود، که اسبهای این منطقه از لحاظ قد متوسط ولی بدنی پر از گوشت و نیرومند دارند که بیشتر برای حمل بار از آن استفاده می‌شود. به خصوص در فصل کار و برداشت برنج از آن برای حمل و باربری استفاده می‌شود. طبق برآوردی که در یک از روستاهای حومه این شهر به عمل آمده است مشخص گردیده است که از اسب بیشتر در شالیزارهایی که تراکتور یا تیلر نمی‌تواند عبور نماید و یا اینکه در فصل برداشت برنج اگر زمین حالت با تلاقی را داشته باشد از اسب استفاده می‌نمایند. به طوری که دیده شده است که در این روستا ۷۸ درصد مردم از اسب برای برداشت محصول خویش استفاده نموده‌اند. مع الوصف نام حیوانات اهلی منطقه به طور فهرست‌وار در زیر ذکر می‌شود:

گاو: از جمله دام‌های اهلی این منطقه که از گوشت و پوست آن بهره‌برداری‌های زیادی به عمل می‌آید.
گاو میش: به وفور در حاشیه رودخانه‌ها دیده می‌‌شود.
الاغ و قاطر: جهت حمل با روجابه‌جائی کالاها در روستاها از آن استفاده می‌کنند.
مرغ و خروس: به وفور در اکثر روستاهای این شهر رویت می‌گردد که علاوه بر پرورش گوشت از پر آنها هم استفاده می‌گردد. و دیگر طیور اهلی نسبتاً زیاد است.
پرندگان:

با توجه بر ساحلی بودن این شهر انواع پرندگان مقیم و مهاجر دیده می‌شود که اگر به دشتها و برنج زارهای و باغات و جنگل‌های اطراف شهر نظر افکنیم پرندگان زیبای بی‌شماری دیده می‌شود. قرقاول- تورنگ ـ ابیا ـ کفات ـ از جمله پرندگان مشهور منطقه می‌باشد و نیز مرغ آبی حلال گوشتی به نام جنگر که بومی مرداب انزلی است در اینجا دیده می‌شود. پرندگانی دیگر از جمله تیهو و گیز و قهری و یا تولخوم نیز به چشم می‌خورد. فاخته و پاپاخ ـ را وشکن ـ خاخاج ـ چولی ـ گنجشک ـ سیتی ـ کبوتر ـ کلاغ نیز از دیگر حیوانات این منطقه می‌باشند.
خزندگان:

با وجود اینکه این شهر در کنار دریای خزر واقع گردیده و یک شهر بندری و ساحلی به حساب می‌آید. و وجود دریا خود به عنوان یک عامل زیست انواع خزندگان در این منطقه محسوب می‌گردد. در بندر انزلی و حومه آن مارهای بی‌زهر زیاد دیده می‌شود و روستائیان این منطقه معتقدند که ماری در سقف خانه آنها آشیان کرده باشد حافظ و نگهبان خانه و انبار برنج و محصولات می‌باشد. لاک پشت ـ خرچنگ خوراکی ـ حلزون ـ راب ـ مارماهی ـ کرم‌های شب‌تاب ـ مارمولک ـ قورباغه ـ و انواع حیوانات کوچک دیگر نیز فراوان دیده می‌شود.

فصل سوم: آب و هوا
آب و هوای سواحل جنوبی دریای خزر از نوع آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای «نیمه گرم و نیمه مرطوب» است. یک بیست و هفتم مساحت ایران اختصاص به چنین آب و هوائی دارد، که بین دو طول جغرافیائی ۴۹ تا ۵۹ درجه گسترده شده است. رشته کوه‌های البرز، جلگه‌های پست خزر را از فلات مرکزی جدا کرده، حد فاصل بین این دو نوع آب و هوای متضاد می‌باشد. آب و هوای سواحل جنوبی دریای خزر از دو عامل جغرافیائی زیر ناشی شده است: ۱- پستی فوق‌العاده سواحل که بیشتر از ۱۰۰ متر ارتفاع از سطح ندارد، ۲- جهت بادهای منطقه‌ای خزر است.
از مشخصات آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای در گیلان، باران‌های متوالی و رطوبت زیاد و هوای گرم و همچنین کمی اختلاف درجه گرمای سالیانه می‌باشد.
اقلیم این شهر از نوع مرطوب معتدل ساحلی است که درجه حرارت سردترین ماه سال از ۱۸ درجه کمتر است. که در این اقلیم اگر چه در زمستان گاهی یخبندان مشاهده می‌شود و ریزش برف نیز در آن انجام می‌گیرد ولی به زیر صفر تنزل نمی‌کند. بیش از نیمی از سال شبنم و یا به اصطلاح محلی که « ایاز» نامیده می‌شود، می‌نشیند و گاهی نیز برف سنگین می‌بارد و نیز هوا متغیر است و پیش‌بینی آن نیز دشوار است.
میزان تابش آفتاب در انزلی:
در سال ۱۷۹۹ ساعت که خرداد و تیر پرآفتاب‌ترین ماه‌ها می‌باشد.

اقلیم و شرایط طبیعی:
در شمال ایران اقلیم خاصی حاکم است که می‌توان آن را از اقلیم خزری یا اقلیم هیر کانی نامید. تاثیر این اقلیم بر این خطه باریک ساحلی از دریای خزر و ادامه آن تا رشته کوه‌های البرز در جنوب ایران سبب بوجود آمدن اقلیمی شده که به نحو بارزی این قسمت از ایران را از سایر قسمت‌های خشک آن جدا می‌کند.
بخش حوزه آبخیز انزلی را از نظر ارتفاع می‌توان به سه ناحیه آب و هوایی تقسیم کرد:
– اراضی پست با ارتفاع ۲۰-۱۰۰ متر که میزان رطوبت و بارندگی بالاست.
– اراضی با ارتفاع متوسط ۱۰۰-۸۰۰ متر. میزان بارندگی بالا ولی رطوبت کم است.
– زمین‌های با ارتفاع بیش از ۸۰۰ متر. عموماً مناطق خشک و سردی هستند که نسبت به دو اقلیم قبلی بارندگی در آن کاهش می‌یابد.
جدول شماره ۱: مقایسه تغییرات جوی شهربندر انزلی از سال ۱۳۶۹-۱۳۶۵
شرح ۱۳۶۵ ۱۳۶۶ ۱۳۶۷ ۱۳۶۸ ۱۳۶۹
میزان بارندگی سالانه به میلی‌متر ۱۱۹۷ ۷/۱۵۱۶ ۱۷۰۶ ۳/۱۴۱۸ ۱۳۷۹
حداکثر مطلق درجه حرارت سانتی‌گراد ۳۵ ۳۹ ۳/۳۶ ۲/۳۹ ۳۷
حداقل مطلق درجه حرارت سالیانه به سانتیگراد ۲/۲- ۴/۱- ۲/۸- ۳- ۵-
متوسط درجه حرارت سالیانه به سانتیگراد ۹/۱۶ ۱۷ ۵/۱۷ ۱/۱۷ ۱/۱۶
تعداد روزهای یخبندان ۱۲ ۸ ۳۰ ۲۵ ۱۷

انواع اقلیم منطقه:
توزیع جغرافیایی اقالیم در نقشه اقالیم ایران، به مقیاس یک میلیونیم در پیوست گزارش قابل دست‌یابی است. توضیحات تکمیلی راجع به مناطق زیر پوشش و ایستگاه‌های معرف آنها به شرح زیر است.
۱- اقلیم خشک بیابانی ( ):
مقادیر بارش و دما در بخش‌هائی از اطراف بستر رودخانه‌های قزل اوزن، شاهرود و سپیدرود، مبین وجود اقالیم خشک در این نواحی است. این اقلیم را در دوبخش جداگانه، یکی در اطراف سد سپیدرود و دیگری در اطراف میانه می‌توان ملاحظه کرد و مساحت زیر پوشش ان ۱۱۷۱ کیلومتر مربع است. آب و هوای خشک بیابانی حوزه سفیدرود شامل دو زیر اقلیم دمائی سرد و معتدل می‌باشد. اقلیم معتدل را فقط در اطراف سد سفیدرود می‌توان بازیافت و از نمونه‌های ایستگاهی آن گیلوان، منجیل، لوشان وپا رودبار قابل ذکر است. تنها ایستگاه نمونه اقلیم سرد، میانه می‌باشد.
۲- اقلیم نیمه خشک ( ):

این اقلیم تقریباً کلیه مناطق جنوب خط الراسهای البرز، به جز باریکه‌های سمت الراسی حوزه‌های مطالعاتی را در بر می‌گیرد و مساحت زیر پوشش آن ۳۰۱۱۲ کیلومتر مربع است. این اقلیم شامل سه زیر اقلیم دمائی معتدل، سرد و فرا سرد می‌باشد. زیر اقلیم معتدل تنها در کوهپایه‌ای اطراف بستر رودخانه‌های شاهرورد و قزل اوزن مشاهده می‌گردد. بیشترین ناحیه تحت پوشش این اقلیم را زیر اقلیم فرا سرد تشکیل می‌دهد که نمونه‌های ایستگاهی آنرا فیروز آباد، خلخال، سلامت آباد، حسین آباد زنجان، قره‌کهریز، ناصرآباد، قلتوق، چنگیز قلعه و گیتو تشکیل می‌دهند.
نمونه‌های ایستگاهی زیر اقلیم سرد شامل اسنور، سبز ارتباط میانه، قرنقو، مشمها، باغ کلایه، خواجه‌شاهی، زنجان و تکمه‌داش می‌باشد و بالاخره تنها نمونه زیر اقلیم معتدل رودبار گیلان است.

۳- اقلیم مدیترانه‌ای ( ):
این اقلیم با مساحت ۱۲۱۴۲ کیلومتر مربع به شکل باریکه‌ای در اطراف اقلیم نیمه خشک قرار گرفته و تقریباً از تمامی جهات آنرا فرا گرفته است و دارای سه زیر اقلیم دمای فرا سرد، سرد و معتدل می‌باشد که از هیچیک نمونه ایستگاهی در دست نیست. زیر اقلیم معتدل تنها در بخش بسیار کوچکی از دره سفید رود به چشم می‌خورد.
۴- اقلیم نیمه مرطوب ( ):
به شکل ناحیه‌ای کم عرض در اطراف اقلیم مدیترانه‌ای وجود دارد نواحی زیر پوشش اقلیم نیمه مرطوب جمعاً ۷۲۰۴ کیلومتر مربع است. این اقلیم از اطراف گلینک طالقان به موازات رشته‌های اصلی البرز به سمت شمال غربی تا شمال خلخال امتداد یافته و سپس بخشهائی از مرزهای حوزه تا مرز شوروی را در بر می‌گیرد بخش دیگر این اقلیم در امتداد مرزهای شمال غربی و غربی حوزه گسترش یافته و قسمت‌هایی از دامنه‌ها علاوه بر این به شکل نواحی پراکنده در اطراف بیجار و قیدار، ارتفاعات بوقانی، ارتفاعات جنوب سلطانیه وکوه شمه دشت نیز دیده می‌شود.

آب و هوای نیمه مرطوب خود مشتمل بر سه زیر اقلیم دمائی فرا سرد، سرد و معتدل می‌باشد. زیر اقلیم معتدل در این اقلیم نیز در ناحیه بسیار کوچکی در اطراف دره سفیدرود ملاحظه می‌شود. نمونه‌های ایستگاهی فقط مربوط به زیر اقلیم فرا سرد است که از آنها گلینک طالقان زیدشت، بیجار و شید آباد قابل ذکر است.
۵- اقلیم مرطوب ( ):

شاخه اصلی این اقلیم از دامنه‌های فوقانی کوه طالقان در غرب گلینک در امتداد رشته اصلی البرز به سمت شمال غربی و شمال امتداد یافته و در غرب آستارا به مرز شوروی ختم می‌شود. افزون بر این در ارتفاعات سهند و بخشهایی از دامنه‌های؛ فوقانی کوه بلقیس، کوه قره‌داش و کوه خاله اوشاغی نیز به چشم می‌خورد. این اقلیم نیز مشتمل بر سه زیر اقلیم فرا سرد، سرد و معتدل می‌باشد که هیچکدام نمونه ایستگاهی ندارند. مساحت اقالیم مرطوب محدوده مطالعاتی ۵۵۴۴ کیلومتر مربع است.
۶- اقلیم خیلی مرطوب نوع الف ( ):

این اقلیم بخشهای مرتفع واقع در سمت الراسهای شرق حوزه از جمله کوه کهاربزرگ، علم کوه، کوه طالقان تا شمال دامنه‌های غرب سیاه‌لان را می‌پوشاند و علاوه بر این ارتفاعات و دامنه‌های شمالی رشته کوه البرز از جمله ارتفاعات درفک، ارتفاعات لات برهنه، ارتفاعات ماسوله داغ و حصار بلاغی را پوشانده و بطور کلی تا سواحل بحر خزر، به جز استثناهایی در بخش ساحلی، از حدود لشت نشاء تا جنوب هشتپر و همچنین بخشهای کوهپایه‌ای از اطراف سیاهکل تا جنوب ماسال گسترش می‌یابد. ارتفاعات آق داغ در جنوب غرب خلخال و همچنین بخشهایی از ارتفاعات کوه بلقیس و کوه قره‌داغ نیز دارای این اقلیم می‌باشد. ۷۶۹۷ کیلومتر مربع از حوزه آبخیزدارای شرایط اقلیمی خیلی مرطوب نوع الف است.
رطوبت نسبی:

به طور متوسط در شهر بندر انزلی رطوبت نسبی بین ۷۴ درصد تا ۹۶ درصد تغییر می‌کند. و دلیل رطوبت زیاد این شهر از طرفی مجاورت با دریا و از طرف دیگر نزدیکی به کوه‌های گیلان است. میزان رطوبت نسبی در ماه‌های آذر و اسفند به حداکثر خود می‌رسد یعنی در حدود ۹۸ درصد. در حالی که درتیر ماه به حداقل یعنی در حدود ۶۲ درصد تنزل می‌یابد تغییرات رطوبت طی شبانه روز در شهر بندر انزلی بیشتر محسوس است. به طوری که مقدار آن در شب خیلی زیاد و در موقع ظهر به حداقل خود می‌رسد. رطوبت صبح که دنباله رطوبت زیاد شب است، به مرور کم شده و در حوالی ظهر به حداقل رسیده و از آن پس شروع به بالا رفتن می‌نماید.
وزش باد و انواع آن:

جهت وزش باد در این شهر بیشتر از غرب می‌باشد و بادهایی که از این سمت می‌وزد شدت زیادی ندارند، وزش بادهای شدید بیشتر از سمت جنوب است. جریان بادهای ملایم در فصول تابستان و پائیز بیشتر است و در صورت وزش بادهای شدید سرعت آنها از ۱۶-۱۱ گره تجاوز نمی‌نماید و در فصول دیگر از جمله زمستان و بهار بر شدت باد‌ها افزوده شده و نوسان آنها نیز بیشتر می‌شود، مع‌الهذا انواع بادهای این شهر را می‌توان به شرح زیر توصیف نمود:
– بیرون‌وا: بادی است که از شمال مرداب می‌وزد.

– سرتوک: باد شمال شرقی است که در موقع بهار، تابستان و پائیز می‌وزد. این باد در بهار و تابستان جزء بادهای مهم محسوب می‌شود.
– خزری: باد شمال و شمال غرب است که سرد و طوفانی است و در زمستان خطرناک می‌باشد.
– بیرون گیله‌وا: بادی است که در زمستان و پائیز موجب باران می‌شود.
– دشته‌وا: بادی است که از شمال‌غرب گیلان می‌وزد و در تابستان و بهار سبب بارندگی می‌گردد.
– کنار گیلوا: بادی است که از شرق مرداب انزلی می‌وزد.
– گرمیش و یا گرمیج: بادی است که در پائیز و زمستان از سمت جنوب یعنی کوه‌های البرز به طرف شهر سرازیر می‌شود و گاهی شدت و سرعت آن زیاد است. گرمیج بادی است. گرم و خشک که حرارت را دفعتاً چندین درجه بالا می‌برد و در اثر بی‌احتیاطی موجب حریق در جنگل‌ها می‌شود.

مدت ریزش باران:
به طور کلی توزیع نزولات برحسب زمان و فاصله زمانی نامنظم است. در طول تمام ماه‌های سال اغلب بارش می‌بارد و ارتفاع متوسط ماهیانه باران بی‌نهایت متغیر است. به طور کل در طول سال، سه دوره بارانی می‌توان مشخص نمود: یک دوره حداکثر ریزش باران که از شهریور ماه شروع می‌شود و تا آبان ماه ادامه دارد، در این دوره به طور متوسط ۱۴ روز از ماه بارانی است و ریزش باران، ماهیانه بین ۹/۳۴ تا ۶/۶۷ میلی‌متر تغییر می‌کند. یک دوره حد متوسط ریزش باران که در آذر ماه شروع و تا اسفند ماه ادامه دارد، در این دوره به طور متوسط۹ روز از ماه بارانی است و ریزش باران ماهیانه بین ۸۰ تا ۱۶۰ میلی‌متر تغییر می‌کند.
رودهای شهرستان بندر انزلی:
رودخانه‌های اصلی بندرانزلی که از طریق موج شکن‌های بندرانزلی به دریای خزر مرتبط میسازد بدین ترتیب است از شرق به غرب «سوسروگا ـ پیربازا رروگا ـ چپ خاله ـ راست خاله یا نهنگ رودگا ـ مهدی روگا یا کولیوروگا.

آبهای زیر زمینی شهرستان بندرانزلی:
به واسطه زیادی میزان بارندگی و وجود آبهای جاری دائمی دامنه‌های جنوبی این شهر، آبهای زیرزمینی این منطقه بسیار غنی و سفره آبهای زیرزمینی در این شهر خیلی بالا و در حدود ۳ الی ۷ متری از سطح زمین به نسبت پستی و بلندی زمین قرار دارد. سطح این آبها تقریباً در یک تراز قرار داشته و سطح آب رودخانه‌‌های سوسرروگا ـ کولیوروروگا ـ چپ خاله ـ راست خاله، این شهر تقریباً مساوی سطح آب زیرزمینی این شهر می‌باشد. این رودخانه‌ها تقریباً به صورت زهکش عمل کرده و بدون وجود زهکش طبیعی و یا مصنوعی نوسان آب در فصول مختلف که یکی، دو متر تغییر می‌کند، بهبودی و سالم‌سازی محیط و غیره مقدور می‌باشد.
آبهای زیرزمینی از طرف شمال، جنوب به طرف دریای خزر وارد می‌شود و به واسطه فشار پیزومتریک،‌ آب شور دریا نمی‌تواند به داخل منابع آبهای زیرزمینی نفوذ نماید.
جهت کشاورزی، بهره‌برداری زیادی از این سد بعمل می‌آید.

میزان بهر‌ه‌برداری از آبها و احداث سدها:
سد سفید رود:
این سد تنها سد مخزنی بزرگ گیلان بوده و نقش مهم آن ذخیره نمودن آب رودخانه و جبران نمودن بی‌نظمی رژیم رودخانه، در اختیار گذاشتن مقدار آب لازم بر مبنای احتیاجات زراعی منطقه است و به عنوان یک منبع عظیم تولید نیروی برق نیز استفاده می‌شود. آبهای رها شده از سد سفیدرود بوسیله چندین سد انحرافی دیگر که روی رودخانه سفیدرود احداث شده برای آبیاری مزارع برداشت می‌شود. در قدیم سفید‌رود در جلگه حاصلخیز گیلان را مشروب می‌کرده و شعبه اصلی آن در شمال شرقی به دریای خزر می‌ریزد و سایر شعب آن به مرداب انزلی می‌پیوندد. با آنکه طبیعت گیلان از لحاظ آب رودخانه‌ها و بارانهای متوالی در فصول متفاوت برخوردار است معهذا به خاطر عدم استفاده از تکنیک و فن کشاورزان و باغداران در فصل تابستان دچار مشکل کم آبی در مزارع برنج و شالیزارها و همچنین در باغات می‌گردند. و بر اثر بی‌ آبی قسمت عمده‌ای از محصولات کشاورزی خود را از دست می‌دهد.
سد خشکه بیجار:

از جمله سدهای کوچک که بر روی رودخانه‌های فرعی، حسن‌رود ـ راست خاله ـ چپ خاله بسته شده و به صورت کانالهای اصلی و فرعی منشعب گردیده که از نظر اقتصادی اهمیت زیادی برای این شهر و سایر نقاط دیگر جهت کشاورزی، بهره‌برداری زیادی از این سد بعمل می‌آید.

فصل چهارم: زمین‌شناسی و خاک
توپوگرافی:
حوزه آبخیز انزلی بین عرضهای جغرافیایی ۵۵ ۳۶ و ۳۲ ۳۷ در شمال و بین طول‌های جغرافیایی ۴۵ ۴۸ و ۴۲ ۴۹ در شرق قرار دارد.
حداکثر ارتفاع حوزه آبخیز ۳۱۰۵ متر است در حالی که ساحل دریای خزر پست‌ترین ارتفاع را دارد که حدود ۲۸ متر است.
همچنین حوزه آبخیز انزلی از شرق به مخروط افکنه سفید رود از غرب و جنوب غرب به رشته کوه‌های البرز و از شمال به دریای خزر محدود شده است.
شیب طبیعی در مناطق جلگه‌ای با ارتفاع کمتر از ۱۰۰ متر کمتر از یک دهم است. از مناطق جلگه‌ای به طرف ارتفاعات ۲۵۰۰-۳۰۰۰ متر شیب به بیش از ۲۵ درصد می‌رسد. مساحت حوزه آبخیز انزلی ۳۶۱۰ کیلومتر مربع است.
حوزه آبخیز انزلی از نظر زمین‌شناسی به دو ناحیه تقسیم می‌شود:
– زون کوارترنری
– زون قبل از ترشیاری
ناحیه جلگه‌ای در شمال حوزه مربوط به دوره کواترنری است که شامل رسوبات دور۹ پلیوستوسن تا عهد حاضر است.
در حالی که ناحیه کوهستانی در قسمت جنوبی مربوط به قبل از ترشیاری است که شامل سازندهای پالئوزوییک پیشین تا سازندهای نئو زن است.