فایل ورد کامل مقاله اشکال دارویی پیوسته‌رهش؛ تحلیل علمی فناوری‌های نوین در طراحی و تولید داروهای کنترل‌شده

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله اشکال دارویی پیوسته‌رهش؛ تحلیل علمی فناوری‌های نوین در طراحی و تولید داروهای کنترل‌شده دارای ۲۶۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله اشکال دارویی پیوسته‌رهش؛ تحلیل علمی فناوری‌های نوین در طراحی و تولید داروهای کنترل‌شده  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله اشکال دارویی پیوسته‌رهش؛ تحلیل علمی فناوری‌های نوین در طراحی و تولید داروهای کنترل‌شده،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله اشکال دارویی پیوسته‌رهش؛ تحلیل علمی فناوری‌های نوین در طراحی و تولید داروهای کنترل‌شده :

اشکال دارویی پیوسته رهش

پیشگفتار
وجود غلظت خونی معین و ثابت دارو در طول دوره درمان در بسیاری از بیماریها ضروی به نظر می رسد. برای دستیابی به سطح خونی مؤثر یک دارو ،‌بیمار ناگزیر به مصرف دوزهای مکرر دارو می باشد و این مسأله در مورد بیماریهایی که دوره درمانی آنها طولانی و یا مادام العمر می باشد باعث عدم پذیرش بیمار و سرپیچی وی از مصرف صحیح و به موقع دارو همچنین بروز عوارض جانبی می شود.

استفاده از اشکال دارویی پیوسته رهش می تواند کمک قابل توجهی به رفع این مشکلات نماید همچنین شکل دارویی پلت آهسته رهش خوراکی قابلیت های ویژه ای مانند عدم وجود مشکلات پرس شدن ، بکارگیری چند نوع دارو و یا ماده جانبی دیگر در یک دوز دارویی بدون اثرات نامطلوب و فیزیکو شیمیایی بر روی یکدیگر و ایجاد تقویت اثر دارویی و یا کاهش عوارض جانبی را نیز دارا می باشد

همچنانکه ترکیباتی Multi – Ingredient Preparation همچون Dolo – Neurobin Merck که شامل دیکلوفناک سدیم ، ویتامین B و یا Ger Combaren Ciba Cancer, که شامل دیکلوفناک سدیم و کدئین فسفات هیدرات و یا B-Voltaren , Ger که شامل دیکلوفناک سدیم مشتقات ویتامین B و یا همراه نمودن دیکلوفناک سدیم با میزوپروستول COMBINATION WITH MISOPROSTOL در مورد بیمارانی که در خطر ابتلای به اولسرای پپتیک ناشی از NSAIDs می باشند را می توان برشمرد.

همچنین کینتیک خروج دارو از معده نیز به دلیل اندازه ذره ای قابل پیش بینی تر ، همچنین عوارض جانبی موضعی آن کمتر و نیز آزادسازی دارو کنترل شده تر و مناسبتر می باشد و خطرات ناشی از آزاد سازی یکباره دارو از دوزدارویی به دلیل مناسب نبودن فرمولاسیون و شکست پوشش پلیمری نیز کمتر می باشد (به دلیل کوچک بودن واحدهای تشکیل دهنده پلت در مقایسه با قرص و شکلهای دیگر دارویی
پیوسته رهش. موضوع این پایان نامه تهیه و فرمولاسیون پلت های آهسته رهش خوراکی دیکلوفناک سدیم ۱۰۰mg پوشش داده شده بوسیله اکریلیک رزین ها بالاخص ادوراجیت RSPO و کربومر ۹۳۴ و به دو روش دیگ سنتی و فلوید بد و بررسی آزادسازی و پایداری فرمولاسیون های تهیه شده می باشد.
دیکلوفناک سدیم ، یک داروی ضد درد غیر استروئیدی می باشد که به نظر می رسد با مهار سیکلو اکسیژنازها که در بیوسنتز پروستاگلندین ها نقش دارند اثر خود را اعمال می نماید ( پروستاگلندین ها نقش مهمی در ایجاد درد، التهاب و تب دارند).
دیکلوفناک سدیم مانند سایر برای گونه های مختلف ناراحتی های التهابی و دردناک بکار می رود و مهمترین عارضه جانی آن صدمات گوارشی می باشد که شامل Diarrhoea , Vomiting , Nausea , Epigastric Pain می باشند.

کینتیک این دارو به این صورت است که دیکلوفناک سدیم هنگام تجویز محلولهای خوراکی ،‌شیاف های مقعدی و یا آمپول های تزریقی عضلانی به سرعت جذب
می گردد اما جذب آن هنگامی که به صورت اشکال دارویی پیوسته رهش و یا همراه غذا داده می شود آهسته تر می گردد هر چند تقریباً کل دارو در نهایت از دستگاه گوارش جذب گردیده اما به دلیل First-Pass Metabolism آن ، تقریباً ۵۰% دارو به گردش سیستمیک می رسد. نیمه عمر پلاسمایی آن یک تا دو ساعت می باشد. این دارو در فرم آهسته رهش بیشتر برای کاهش دردهای مزمن بکار می رود و برای دردهای حاد و آنجایی که نیاز به اثرات سریع ضد درد و ضد التهابی داریم مناسب نمی باشد.

با تجویز شکل آهسته رهش این دارو ، ضمن کاهش عوارض جانبی ،‌غلظت خونی مناسبی از دارو نیز می توان ایجاد نمود.
با توجه به مزایای شکل دارویی پلت آهسته رهش خوراکی همچنین با توجه به امکانات موجود بر آن شدیم تا این شکل دارویی را با توجه به بررسیهای انجام شده به روشهای دیگ سنتی (Pan Coating) اسپری درای و فلوید بد تهیه نماییم.

مراحل کار به طور خلاصه شامل :
۱- تهیه هسته ای خنثی
۲- آزمایشات میکرومرتیکس روی هسته ای خنثی و محاسبهdg و

رسم نمودار LOG-PROBABILITY
۳-بارگیری داروی دیکلوفناک سدیم روی هسته های خنثی و تهیه پلت های دارویی
۴- آهسته رهش نمودن پلت ها با استفاده از اکریلیک رزین ها
۵- بررسی آزادسازی دارو از پلت تهیه شده و مقایسه با استانداردهای بین المللی مطابق با فارماکوپه
۶-بررسی پایداری فرمولاسیون تهیه شده و اصلاح فرمولاسیون ها
۷- تهیه عکس های میکروسکوپ الکترونی و تأیید یکنواختی پوشش ها و بارگیری دارو
شرح کارهای عملی :
ابتدا کریسهالهای شکراز نظر اندازه ذره ای همچنین پراکندگی اندازه ذره ای بررسی گردید و نمودارهای Log-Probability و همچنین مقادیر dg و g محاسبه گردید سپس کریستالهای با مش بندی مناسب و یکنواختی پراکندگی اندازه ذره ای مناسب ،‌جدا سازی شد سپس این کریستالها به روش پن کوتینگ اسپری درای بوسیله شوگرکوتینگ به صورت هسته های خنثی تهیه گردید آنگاه این هسته های خنثی برای آزمایشات میکرومرتیکس و بررسی های اندازه ذره ای و یـکنواختی مـورد سنجش قرار گرفتند . بعد از آزمایـشات میـکرومرتیکس روی

هسته های تهیه شده ، آزمایشات کنترل فیزیکوشیمیایی و میکروبی مطابق با منوگراف (USP) Sugar Sphere انجام گرفت و فرمولاسیون اصلاح گردید و مطابق استانداردها از نظر نوع مواد بکار رفته و مقادیر مجاز آنها مورد تأیید قرار گرفت سپس بارگیری دارو به روش Dusting Powder روی هسته های تهیه شده صورت گرفت و مقدار داروی بارگیری شده مطابق با استانداردها محاسبه گردید و پلت های حاوی دارو ۱۰۰mg دیکلوفناک سدیم تهیه شد در مرحله بعد پلت های حاوی دیکلوفناک سدیم برای آزمایشات میکرومرتیکس و کنترل فیزیکوشیمیایی و میکروبی مورد بررسی قرار گرفت و پلت های تهیه شده از نظر وزن ، سختی، ‌فرسایش ،‌میزان ماده موثره و یکنواختی ماده موثره ، میزان رطوبت و سرعت آزاد سازی و بررسی شدند. لازم به ذکر است بر روی نمونه های تجارتی خارجی نیز آزمایشات تعیین مقدار ماده موثره ، تعیین یکنواختی و آزادسازی ماده موثره انجام شد سپس پلت های حاوی دارو بوسیله پلیمرهای اکریلیک پوشش داده شد .

لازم به ذکر است پلیمر به دو صورت ماتریکسی (به همراه دارو)، همچنین بعد از بارگیری دارو بصورت مخزنی روی پلت های بارگیری شده بوسیله دیکلوفناک سدیم پوشش داده شد. به عبارت دیگر پلت های آهسته رهش دیکلوفناک سدیم به دو شکل ماتریکسی و مخزنی تهیه گردید و برای آزمایشات آزادسازی دارو مورد بررسی قرار گرفت.

بعد از بررسی آزادسازی ۲۲ و ۲۴ ساعته ،‌بهترین درصد پلیمر و دارو همچنین بهترین فرمولاسیون ها تعیین گردیده وفرمولاسیون ها اصلاح گردید.سپس پلتهایی که از نظر آزادسازی دارو مناسب و مطابق استانداردها بودند برای بررسی آزمایشات پایداری تسریع شده سه ماهه مورد بررسی قرار گرفت به این ترتیب که هر ماه از نمونه ها آزمایشات آزادسازی ۲۴ ساعته گرفته می شد و نمودارهای آزادسازی ۲۴ بوسیله برنامه Microsoft Windows Spss 10 مورد تجزیه تحلیل و آنالیز قرار گرفت بدین ترتیب که فرمولاسیون های مختلف بوسیله آنالیز واریانس یک طرفه One Way Anowa مورد بررسی قرار گرفت همچنین تستهای Descripive و Homogenicity of Variance برای داده ها مورد استفاده قرار گرفت آنگاه در مورد فرمولاسیون ها تست (Scheffe) POST HOC TEST نیز انجام گرفت و در پایان نتایج به صورت جدول تنظیم و تفسیر گردید.

در پایان فرمولاسیون های پوشش داده شده بوسیله اودراجیت آر.اس.پی.او. و کربومر ۹۳۴ با پلاستی سایزرمناسب مورد تأیید قرار گرفته و مطابق بااستانداردها تشخیص داده شد. بدلیل قدرت آهسته رهش نمودن مناسب پلیمرادوراجیت آر.اس.پی.او. (در غلظت های مناسب و پلاستی سایزر مناسب) همچنین آزادسازی مناسب دارو از این پلیمر به دو صورت مخزنی وماتریکسی،‌این پلیمربه هردو صورت برای تهیه شکل آهسته رهش دیکلوفناک سدیم پیشنهاد می گردد. همچنین پلیمرهای کربومر ۹۳۴ به صورت ماتریکسی آزادسازی قابل قبول از خود نشان می دهد اما پایدار نمودن فرمولاسیون از نظر آزادسازی مشکل به نظر میرسد.

در پایان پیشنهاد می گردد (به دلیل مناسب بودن نمودارهای آزادسازی پس از آزمایشات تسریع شده پایداری ) به بکارگیری دو پلیمر ادوراجیت آر.اس.پی.او. و. و کربومر ۹۳۴ به همراه هم برای افزایش طول اثر همچنین مناسب نمودن آزادسازی مناسب می باشد. و عکس های (Scanning Electron Micrograph) یکنواختی و مناسب بودن پوششهای تهیه شده با این دو پلیمر را مورد تأیید قرار میدهد.

فصل اول

۱-۱ دیکلوفناک سدیم به عنوان ماده مؤثره
دیکلوفناک سدیم از دسته داروهای ضد التهاب غیر استروییدی می باشد . این دسته دارویی از گروه داروهای در حال تکامل هستند که به دلیل اثرات ضد درد و ضد التهاب به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. داروهای ضد التهاب غیر استروییدی دارای ساختمان های مختلفی بوده که مهمترین آنها شامل پروپیونیک اسیدها ،‌ایندول ها ، فتالات ها ،‌اوکسیک ها و فنیل استیک اسیدها می باشد.

۲-۱ خصوصیات کلی دیکلوفناک سدیم (۲۲۹۲۱)
۱-۲-۱ مشخصات ظاهری
دیکلوفناک سدیم از نظر شکل ظاهری دارای کریستالهای تقریباً سفید وبی بو میباشد . پودرآن به میزان کمی جاذب رطوبت است وزن مولکول آن ۳۱۸/۱۳ گرم است نقطه ذوب آن ۲۸۳ تا ۲۸۵ درجه سلسیوس است حلال کریستالیزاسیون دیکلوفناک سدیم آب و دیکلوفناک مخلوطی از اتردوپترول و اتر می باشد.

۲-۲-۱ ساختمان شیمیایی و نام آن
دیکلوفناک سدیم دارای ساختمان صفحه بعد می باشد.
دیکلوفناک سدیم یک داروی خنثی (نوترال) و تا حدی قلیایی (آلکالین) می باشد که در اسید دارای حلالیت کمی می باشد دیکلوفناک سدیم دارویی با نیمه عمر کوتاه میباشد. همچنین تحریک دستگاه گوارش با این دارو گزارش شده است. بنابراین اشکال روده ای و آهسته رهش این دارو برای جلوگیری از افزایش غلظت این دارو در معده ضروری به نظر می رسد.(۷)
دیکلوفناک در متانل در محیط قلیایی به خوبی حل شده در اتانول محلول است. در اسیدو کلروفرم عملاً حل نمی شود اما در آب محلول می باشد.
فرمول بسته آن C14H10CL2NO2Na بوده و جرم مولکولی این ترکیب ۱۳/۳۱۸ می باشد این ترکیب با نامهای شیمیایی زیر شناخته می شود.

۱) ۲- [(۲,۶)- Dichlorophenyl) Amino] benzene acetic Acid
۲) [ O-(2,6- Dichloroanilino ) phenyl] acetic acid sodium salt.
۳) Sodium [o-[2,6-dichlorophenyl) amino ] phenyl ] acetate

نمودار جذب U.V
در متانول
باز فسفات با پ هاش ۲/۷ میزان حلالیت دیکلوفناک سدیم و ضریب

۳-۲-۱ حلالیت دارو در روغن (P.C)
میزان حلالیت دارو در حلالهای متفاوت در جدول زیر نشان داده شده است.
نوع حلال
آب دیونیزه (۲/۵ (pH =
متانول
استن
استونیتریل
سیکلوهگزان
اسید کلریدریک (pH= 1/1)
با فر فسفات (pH= 7/2) میزان حلالیت mg/ml
>9
> 24
۶
<1
<1
<1
جدول(۱): میزان حلالیت دیکلوفناک‌سدیم درحلال‌های مختلف
Pka دیکلوفناک‌سدیم در آب ۴ می‌باشد وضریب حلالیت دارو در (۸- اکتانول وآب) حدود ۴/۱۳ گزارش شده است.

۳-۱ فارماکوکینتیک
۱-۳-۱ مکانیسم عمل (۱۳)
اثرضد دردوضد التهاب این دارو ناشی ازمهار ساخت وآزادسازی پروستاگلندین ها
می باشد به نظر می رسد که پروستاگلندین ها گیرنده های درد را نسبت به تحریک های مکانیکی یا واسطه های شیمیایی دیگر حساس می سازند. این داروها ساخت پروستاگلندین ها را از طریق محیطی و احتمالاً مرکزی مهار می کنند.

۴-۱ موارد مصرف (۱۳)
این دارو در بیماریهای زیر به کار می رود:
استئوآرتریت : از راه خوراکی مقدار ۱۵۰-۱۰۰ میلی گرم در دوز در مقادیر منقسم مصرف میشود.
اسپوندیلیت آنکیلوزان: با مقدار ۲۵ میلی گرم چهار بار در دوز مصرف می شود به هنگام خواب نیز ممکن است مقدار ۲۵ میلی گرم دیگر ضروری باشد.

آرتریت روماتوئید: از راه خوراکی مقدار ۲۰۰-۱۵۰ میلیگرم در مقادیر منقسم مصرف می شود.
*بیمارهای چشمی : قبل جراحی چشم ، در میوزهای مقاوم بر میدریاتیک های روتین. در طی آزادسازی پروستاگلندین ها در اثر تروما و ضربه به چشم. همچنین در التهاب های چشمی به عنوان جایگزین کورتیکواستروئیدهای چشمی در التهاب های بعد جراحی بکار می رود. همچنین درادم ماکولار سیستوئید بکار میرود.

* تب : به مقدار ۵/۰ تا ۲۵/۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در کودکان و ۵۰ تا ۱۵۰ میلی گرم در بزرگسالان.
* نقرس:
استئوپدوز:
درد: دردهای دندانی ، دردهای بعد جراحی کوچک ، دردهای بعد زایمان و سردردها بسیار مؤثر است.

۵-۱ * موارد منع مصرف (۳و۲)
وجود زخم یا خونریزی گوارشی فعال یا مشکوک
بیماران آسمی که به دنبال مصرف ضد التهابهای غیر استروئیدی دچار علامت آسم ، کهیر و یا آبریزش بینی حاد می شوند.

۶-۱ عوارض جانبی :‌(۱۸)
مهمترین عوارض جانبی این دسته دارویی عوارض گوارشی می باشد. در جدول (۲) عوارض جانبی کلیه داروهای این گروه آورده شده است.
همچنین روی خون ،‌الکترولیتها ،‌چشمها، کلیه ها ،‌کبد و پوست دارای اثرات سوء میباشد.
مانند سایر داروها ممکن است حساسیت به این دارو مشاهده شود. در بیماران پورفیری داروی بی خطری نمی باشد.
عوارض جانبی دیکلوفناک عموماً در ۶ ماهه اول دوره درمانی رخ می دهد. از جمله عوارض گوارشی آن می توان به خونریزی ، زخمهای گوارشی ، پرفوره شدن دیواره روده اشاره نمود. در ۱۵ درصد بیماران افزایش ترانس آمیناز کبدی در پلاسما مشاهده شده است که البته قابل برگشت می باشد. در صورت بروز عوارض ناخواسته باید مصرف دارو متوقف گردد مصرف این دارو برای کودکان و زنان باردار توصیه نمیشود

COMMON NSAID GI ADVERSE REACTIONS(%)
‏Tolmetin Piroxicam Naproxen Mefenmic Acid Indomethacin Ibuprofen Diclofenac GI
۱۱ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ Nausea With or
Witout Vominting
۳-۹ <1 <1 <1 Vomiting
۳-۹ ۱-۳ <3 5 <3 <3 3-9 Diarrhea
<3 1-3 3-9 <3 <3 3-9 Constipation

۳-۹ ۱-۳ ۳-۹ <3 <3 3-9 Abdominal Distress Cramp /pain
۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ ۳-۹ Dyspepsia
۳-۹ ۱-۳ <1 <3 1-3 Flatuation
۱-۳ <1 <1 Anorexia
<1 1-3 <3 <1 Stomatitis

occur , No incedence reported
جدول(۲): عوارض جانبی دسته دارویی ضدالتهاب های غیر استروئیدی

۷-۱ تداخلات دارویی مهم (۱۲)
تجویز همزمان تک دوز آسپرین به میزان و در دیکلوفناک سدیم (۵۰mg) باعث کاهش در سطح زیر منحنی دیکلوفناک در پلاسما خواهد شد.
مطالعات بیشتر در موش نشان داده شده است که غلظت دارویی آزاد در مصرف همزمان با سالیسیلات ها افزایش می یابد. همچنین گزارش گردیده است که میزان قند خون و سطح پلاسمایی تولبوتامید با مصرف دیکلوفناک تغییر نموده یا بدون دیکلوفناک سدیم به موارد تداخل با داروهای خوراکی ضد انعقاد مانند استوکومارول نشان نداده است.

۸-۱ فارماکوکنیتیک و متابولیسم (۱۵ و ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ و ۱۹)
این دارو بعد از تجویز خوراکی به طور کامل از مجرای گوارش جذب می شود . نیمه عمر آن حدود ۲ ساعت می باشد. متوسط سطح پلاسمایی دارو ۳-۲ ساعت بعد از تجویز خوراکی قرص ( mg 25 و mg 50 آن حدود ۵/۰ و ۱ می باشد بعد از تجویز خوراکی این دارو به طور وسیعی در ارگان های دفعی (کلیه وکبد) و خون پخش می شود . همچنین دیکلوفناک سدیم از داخل غشاهای سینویال عبور کرده و ۲۴ ساعت بعد از تجویز خوراکی غلظت دارو در مایعات سینویال بالاتر از غلظت معادل آن در خون است . از نظر متابولیسم و فعالیت متابولیسم دارو در بدن می توان گفت که تغییر عمده در انسان و میمون بر روی این دارو هیدروکسیله شدن می باشد در حالی که در سگ و موش تغییر عمده کونژوگه شدن به صورت مستقیم است. در شکل (۳-۲) متابولیتهای موجود در بدن انسان نشان داده شده است.

متابولیت
H H OH 1
OH H H 2
OH H OH 3
H OH H 4
جدول (۳) :‌متابولیت های دیکلوفناک در بدن انسان
متابولیت (۱) ، متابولیت اصلی در بدن انسان می باشد. همه این ترکیبات دارای فعالیت ضد دردی میباشند ولی فقط متابولیت (۱) دارای اثر ضد تب نیز هست . از نظر کمیت متابولیت (۱) دارای LD50 برابر دیکلوفناک می باشد ولی سه متابولیت دیگر دارای سطح سمی بالاتری هستند.
البته جذب شکل آهسته رهش ( با روکش روده ای) آن آهسته تر صورت می گیرد خصوصاً هنگامی که با غذا خورد شود هر چند که شکل خوراکی دیکلوفناک سدیم تقریباً کامل جذب می شود اما در اثر عبور اول کبدی ۵۰% دارو متابولیزه می شود و ۵۰% دارو به طور دست نخورده به گردش عمومی خون می رسد.

دیکلوفناک سدیم همچنین از طریق پوستها جذب می شود. در غلظت های درمانی دیکلوفناک سدیم بیش از ۹۹% به پروتئین های خون پیوند می شود. دیکلوفناک سدیم در شیر ترشح می شود. دفع آن به صورت گلوکورونیده و سولفات کونژوگه به طور عمده در ادرار (۶۵ درصد ) و همچنین در صفرا (حدود ۳۵درصد ) می باشد.(۱۳)

۹-۱ پایداری دیکلوفناک سدیم
قرص دیکلوفناک سدیم که توسط پلی مرهایی مانند هیدروکسی پروپیل سلولز پوشیده شده است برای یک هفته در رطوبت ۸۰% و دمای ۳۰ درجه سلسیوس پایدار میباشد. (۱۴)
همچنین فرمولاسیون شیاف آن برای ۲۴ ماه در دمای اتاق پایدار می باشد.(۱۴)

پایداری دیکلوفناک سدیم در مایعات بیولوژیک (سرم) نیز اندازه گیری شده است و نتیجه آن نشان می دهد که این دارو دو هفته به صورت منجمد بدون کوچکترین تخریب پایدار می باشد.. (۱۴)
برای اولین بار توسط کوبالا و همکاران (۱۵) گزارش شده است که ترکیب زیر
۱- (۲,۶ – dichlorophenyl ) – L – indolin-2-one
به عنوان محصول تخریب دارو می باشد این ترکیب در اثر رطوبت و گرما ایجاد خواهد شد.

۱۰-۱ رابطه ساختمان و اثر (۱۶)
لطفاً به رفرانس ۱۶ مراجعه شود.

۱۱-۱ اشکال دارویی
تزریقی :‌۷۵ میلی گرم در ۳ میلی لیتر
شیاف: ۱۰۰ میلی گرمی
قرص پوشش دار: ۲۵ میلی گرمی
قرص آهسته رهش : ۷۵ میلی گرمی و ۱۰۰ میلی گرمی

ژل موضعی دیکلوفناک (۱%) و قطره چشمی (دیکلوفناک ۱/۰%) همچنین دیکلوفناک سدیم در ترکیب با داروهای دیگر مانند میزوپروستول و سوکرالفیت به صورت تجارتی در دسترس می باشد.
دیکلوفناک سدیم به نسبت وزن آن از آسپرین ،‌ایبوپروفین ، ناپروکسن و فنیل بوتازون دارای پتانسی بیشتری می باشد و نسبت به پیروکسیکام از پتانسی کمتر و به نسبت ایندومتاسین پتانسی مشابه دارد. دیکلوفناک در دوز درمانی معمولاً تأثیر ضعیفی روی زمان خونریزی در انسان دارد.
دیکلوفناک یک مهار کننده قوی سیکلواکسیژناژ در مطالعات درون و برون تنی میباشد همچنین باعث کاهش سنتز پروستاگلندین ها ، پروستاسایکلین ها (ترومباکسان میشود)
بعلاوه به نظر می رسد که این دارو غلظت درون سلولی آراشیدونات آزاد در لکوسیتها را کاهش می دهد.(۱۷ و ۱۶) .
بعد از یک دوز تکی ۵۰ میلی گرمی ، پیک غلظت پلاسمایی دیکلوفناک ۷/۰ تا ۵/۱ میلی گرم در لیتر می باشد بعد از اینکه دوز تک واحدی ۱۰۰ میلی گرم (دیکلوفناک آهسته رهش غلظت حدود ۱/۰ میلی گرم در لیتر می باشد این دارو و متابولیت های آن کاملاً از جفت عبور می نمایند و ممکن است کمی در شیر ترشح شوند. متابولیت اصلی آن در انسان ۴- هیدروکسی دیکلوفناک می باشد که دارای فعالیت ضد التهابی است.

نیمه عمر دفع آن پس از مصرف یک دوز مارکه شده در حدود ۳۰ ساعت است.
عواملی چون سن ،‌نقص کار کلیه و کبد تأثیر مهمی بر روی غلظت پلاسمای دیکلوفناک نداشته اگر چه غلظت متابولیت های آن ممکن است که بوسیله نارسایی شدید کلیه افزایش یابد.
دوز مصرفی دوزانه دیکلوفناک دوزانه ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم در مصرف خوراکی یا رکتال می باشد.

۱۲-۱ روشهای شناسایی دیکلوفناک (۱۹ و ۲۰)
۱- تست های رنگی
۲- اچ.پی ال.سی (H.P.L.C)
۳- آی.آر (I.R)
۴- یو.وی (U.V)

طیف استاندارد دارو در منابع موجود است. ماکزیمم جذب آن در یو.وی ۲۷۵ نانومتر می باشد. با توجه به اینکه ردیابی دستگاه یو.وی جهت بررسی چگونگی آزاد سازی دارو از پلتهای تهیه شده در محدوده قابل قبول قرار داشت ، از این دستگاه جهت اندازه گیری میزان داروی آزاد شده از نمونه ای ساخته شده استفاده شد.

۱۳-۱ منحنی جذب دیکلوفناک سدیم
اندازه گیری میزان جذب غلظت های مشخص شده داروی دیکلوفناک سدیم که توسط دستگاه یو.وی ۱۶۰ شیماتزو در طول موج ۲۷۵ نانومتر به عمل آمده است.