فایل ورد کامل مقاله تاریخچه تربیت معلم در نظام آموزش و پرورش؛ تحلیل علمی تحولات تاریخی و نقش آن در توسعه آموزشی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله تاریخچه تربیت معلم در نظام آموزش و پرورش؛ تحلیل علمی تحولات تاریخی و نقش آن در توسعه آموزشی دارای ۲۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله تاریخچه تربیت معلم در نظام آموزش و پرورش؛ تحلیل علمی تحولات تاریخی و نقش آن در توسعه آموزشی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله تاریخچه تربیت معلم در نظام آموزش و پرورش؛ تحلیل علمی تحولات تاریخی و نقش آن در توسعه آموزشی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله تاریخچه تربیت معلم در نظام آموزش و پرورش؛ تحلیل علمی تحولات تاریخی و نقش آن در توسعه آموزشی :

تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش

توجه به آداب معلمی از دیرباز در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما جایگاه خاصی داشته است . لیکن تا آغاز حکومت مشروطه در ایران ، دولت مرکزی برای تأسیس مدرسه و تربیت معلم هیچگونه مسئولیتی برای خود قائل نبوده و هر مدرسه متولی مخصوص داشت که از محل درآمد موقوفات مدرسه ، امور مختلف مدرسه را اداره می‌نمود . معلمان از میان طلاب ساعی و با استعداد انتخاب می‌شدند . این طلاب از استادان خود اجازه نامه‌ای ( که در پشت صفحه اول یا آخر یکی از کتابها به خط استاد نوشته شده بود دریافت کرده بودند ) که در واقع « دانشنامه یا گواهینامه » بود و سند معتبری برای معلم جهت تدریس محسوب می‌شد .
در کنار این مدارس مکتب‌خانه‌هایی نیز وجود داشت که فرزندان عامه مردم در آن به تحصیل می‌پرداختند و خود را برای ورود به مدارس آماده می‌کردند .

مکتب‌داری یک حرفه خصوصی بود و هر  روحانی محله‌ای که حوصله و آمادگی برای تعلیم به کودکان را داشت ، بی هیچگونه قید و شرط و اجازه‌نامه‌ای به شغل معلمی و مکتب‌داری می‌پرداخت . هریک از شاگردان ماهانه مختصری برای تحصیل می‌پرداختند این مبلغ برای زندگی بسیار ساده معلمان کافی نبود . لیکن آنها کار معلمی را با علاقه انجام می‌دادند .

پس از تأسیس « دارالفنون » در سال ۱۲۲۹ هجری شمسی و ایجاد و گسترش مدارس جدید از قبیل مشیریه ، رشدیه ، ادیب ، سادات ، اسلام ، اقدسیه ، علمیه ، کمالیه ، مروت ، سلطانی ، شرف ، دانش و … نیاز به معلم برای تدریس در مدارس به ویژه معلمانی که با اصول تعلیم و تربیت جدید آشنا باشند به خوبی احساس می‌شد . اولین اقدام رسمی در زمینه تربیت معلم ، تصویب قانونی در اردیبهشت ماه سال ۱۲۹۰ توسط مجلس شورای ملی بود . در این قانون اصول اولیه تربیت اطفال مطرح شده بود . طبق قانون مزبور برای اولین بار مجوز اعزام ۳۰ نفر جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور صادر شد که از این تعداد ۱۵ نفر یعنی نیمی برای معلمی ( رشته تعلیم و تربیت ) و ۸ نفر برای تحصیل در علوم نظامی ، ۷ نفر برای رشته مهندسی انتخاب شدند . در همین سال برای افزایش سطح سواد معلمان موجود در تهران کلاسهای مخصوصی در مدرسه دارالفنون تشکیل گردید که در برنامه درسی آن علاوه بر دروس علوم و ادبیات ، برای اولین بار دروس دیگری تحت عنوان « اصول تعلیم » افزوده شده بود تا معلمان از اصول اولیه برای تربیت اطفال مطلع گردند .

اقدام مهم دیگری که در راه تربیت و تأمین معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه صورت پذیرفت تصویب قانون تأسیس « درالمعلمین مرکزی » ( دارالمعلمین و دارالمعلمات ) در سال ۱۲۹۷ توسط مجلس شورای ملی بود . از این تاریخ ایجاد مراکز تربیت معلم زن و مرد صورت قانونی به خود گرفت . دارالمعلمینِ مرکزی مدرسه‌ای دولتی و رایگان بود و تحت نظر وزارت معارف اداره می‌شد رئیس آن توسط شخص وزیر انتخاب و منصوب می‌گردید . وظیفه آن تأمین معلم برای مدارس ابتدایی و دوره اول متوسطه بود . بنابراین به دو قسمت ابتدایی ( تأمین معلم برای ۴ سال اول دوره ابتدایی ) و عالی ( تأمین معلم برای سال پنجم و ششم ابتدایی و دوره اول متوسطه ) تقسیم می‌گردید دوره تحصیل در قسمت ابتدایی سه سال ( ۲ سال نظری و یکسال عملی ) و در قسمت عالی چهارسال ( ۳ سال نظری و یکسال عملی ) به طول می‌انجامید .

شرط ورود به هر دو قسمت داشتن گواهینامه شش‌ساله ابتدایی و سن متقاضیان برای ورود به قسمت ابتدایی بین ۱۷ تا ۲۱ سال و برای ورود به قسمت عالی بین ۱۸ تا ۲۲ سال تعیین شده بود . پس از پایان مدت تحصیل به فارغ‌التحصیلان « تصدیق‌نامه معلمی » برای تدریس در ابتدایی یا متوسطه اعطاء می‌گردید و موظف بودند پس از فراغت از تحصیل به مدت ۱۰ سال در وزارت معارف تعهد خدمت خود را انجام دهند . نخستین مرکز تربیت معلم به نام « دارالمعلمین مرکزی » با ریاست ابوالحسن فروغی و معاونت اسماعیل مرآت تشکیل شد پس از آن با توجه به احساس نیاز به تربیت معلمان زن جهت تدریس در مدارس دخترانه ، اولین مرکز تربیت معلم دختران به نام « دارالمعلمات » به نظامت خانم نشاط‌السلطنه دختر صفی علیشاه تأسیس شد .

در فروردین ماه ۱۳۰۶ اساسنامه « دارالمعلمین شبانه اکابر » به تصویب شورای عالی معارف رسید . هدف از تأسیس این مراکز رفع نقایص تدریس معلمان ابتدایی بود و دوره تحصیل آن یکسال بود و در صورت عدم موفقیت معلمان در امتحانات آن ، از شغل معلمی محروم می‌شدند .
در مهرماه ۱۳۰۶ اساسنامه دوره تحصیلات فنی « دارالمعلمین ابتدایی ولایات و ایالات » به تصویب شورای عالی معارف رسید هدف از آن ، تأمین معلمان مدارس ابتدایی استان‌ها و شهرهای ایران بود . متقاضیان شغل معلمی با مدرک دوره اول متوسطه وارد این مراکز شده و در صورتی که دوره یکساله را با موفقیت بگذرانند . به آنان « گواهی فارغ‌التحصیلی معلمی » اعطاء می‌شد .

در سال ۱۳۰۷ قانون فرستادن دانشجو به خارج از کشور برای تحصیل در دانشگاه‌های معتبر اروپا به تصویب رسید به موجب این قانون ، دولت موظف شد تا ۶ سال ، هر سال صد نفر از میان فارغ‌التحصیلان دبیرستانها انتخاب و به اروپا اعزام نماید. ۳۵% از این دانشجویان به موجب قانون بایست در رشته تعلیم و تربیت تحصیل کنند و برای معلمی آماده شوند .

به منظور گسترش دبیرستانها و تربیت و تأمین دبیران مورد نیاز آن در سال ۱۳۰۷ دارالمعلمین مرکزی به « دارالمعلمین عالی » تبدیل گردید و برنامه تربیت معلم متوسطه بنیانگذاری شد اساسنامه و برنامه دارالمعلمین عالی در سال ۱۳۰۸ به تصویب شورای عالی معارف رسید . دارالمعلمین عالی مشتمل بر دو قسمت علمی و ادبی بود که قسمت ادبی شامل رشته‌های فلسفی ، ادبیات ، تاریخ و جغرافیا و قسمت علمی شامل رشته‌های فیزیک ، شیمی ، طبیعیات و ریاضیات بود . دوره تحصیلات دارالمعلمین عالی ۳ سال در نظر گرفته شده بود و دارندگان گواهینامه کامل متوسطه رشته ادبی و علمی می‌توانستند در رشته ادبی یا علمی این مؤسسه برای تحصیل ثبت‌نام کنند . طبق اساسنامه ، تدریس دروس علوم تربیتی از مهرماه سال ۱۳۱۱ در دارالمعلمین عالی اجرا گردید و دانشجویان این مرکز باید علاوه بر تحصیل در رشته خود مواد علوم تربیتی را نیز فراگرفته و امتحان دهند . مواد علوم تربیتی شامل ۶ درس و هرکدام به میزان ۲ ساعت در هفته بود . این دروس عبارت بودند از :

۱- معرفت النفس از لحاظ تربیتی ۲- فلسفه تربیت ۳- علم اجتماع از لحاظ تربیت
۴- تاریخ تعلیم و تربیت ۵- مبانی تعلیمات متوسطه ۶- اصول تعلیم و تربیت
دانشجویان مختار بودند که این دروس را در مدت ۳ سال همراه با مواد رشته تحصیلی خود و یا در مدت یکسال به طور مستقیم بگذرانند . براساس « قانون استخدام فارغ‌التحصیلان دارالمعلمین عالی » این فارغ‌التحصیلان با رتبه ۴ به استخدام در می‌آمدند ، در صورتی که سایر کارکنان دولت با رتبه ۳ استخدام می‌شدند . وزارت معارف مکلف بود فارغ‌التحصیلان دارالمعلمین عالی را در مدارس دولتی به خدمت بگمارد و دولت نمی‌توانست این فارغ‌التحصیلان را تا مو قعی که وزارت معارف به آنان نیازمند بود در هیچیک از ادارات خود به خدمت بپذیرد. محل دارالمعلمین عالی در باغ نگارستان ( حوالی میدان بهارستان ) قرار داشت . استادان دارالمعلمین عالی عبارت بودند از :

۱- عباس اقبال آشتیانی ، معلم جغرافیای انسانی و تاریخ ( فارغ‌التحصیل از دانشگاه پاریس )
۲- میرزا احمد بهمنیار ، معلم زبان و ادبیات عرب و معلم مدرسه عالی سپهسالار ۳- اسداله بیژن ، معلم علوم تربیتی ( فارغ‌التحصیل از دانشگاه کلمبیا ) ۴- محمود حسابی ، معلم فیزیک ( فارغ‌التحصیل از دانشگاه پاریس ) ۵- ابوالقاسم ذوالریاستین ، معلم گیاه‌شناسی و کشاورزی ( فارغ‌التحصیل از مدرسه کشاورزی پاریس ) ۶- رضا زاده شفق ، معلم تاریخ و فلسفه ( فارغ‌التحصیل از دانشگاه برلن )
۷- عبدالحسین شیبانی ، معلم تاریخ و وزیر اسبق معارف ۸- سید کاظم عصار ، معلم حکمت قدیم
۹- بدیع‌الزمان فروزانفر ، معلم ادبیات فارسی ۱۰- مسعود کیهان ، معلم جغرافیا و وزیر اسبق جنگ
ضمناً ۸ نفر از اساتید این مرکز را معلمان فرانسوی که فارغ‌التحصیل دانشسرای عالی پاریس بودند تشکیل می‌دادند .
از قوانین مهم دیگری که برای تربیت و تأمین معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه وضع شده است

« قانون تربیت معلم » می‌باشد . این قانون در اسفندماه ۱۳۱۲ به تصویب رسید و به موجب آن دولت مکلف شد از اول فروردین ماه ۱۳۱۳ تا مدت ۵ سال ، ۲۵ باب دانشسرای مقدماتی و یک باب دانشسرای عالی دختران در تهران و در ولایات تأسیس و دانشسرای عالی پسران را نیز تکمیل نماید . در این قانون عنوانهای « آموزگار » برای معلم دوره ابتدایی ، « دبیر » برای معلم دوره متوسطه ، « هنرآموز » برای معلم هنرستان و « استاد » برای معلم مدارس عالی دانشگاه وضع گردید . براساس این قانون شرط ورود به دانشسراهای مقدماتی داشتن تحصیلات سه ساله متوسطه و شرط ورود به دانشسراهای عالی داشتن گواهینامه کامل متوسطه بود . دانشسراهای مقدماتی برای مدارس ابتدایی آموزگار ، و دانشسرای عالی برای دانشسراهای مقدماتی و دبیرستانها معلم ، و برای مدارس ، مدیر و بازرس و برای وزارت معارف اعضای فنی تربیت می‌کند. رؤسا و استادان دانشسرای عالی باید درجه دکتری و رؤسای دانشسراهای مقدماتی باید لیسانس دانشسرای عالی باشند .

همچنین در این قانون مقرر شده بود که به آموزگاران و دبیران حق تأهل ، حق مسکن و فوق‌العاده خارج از مرکز نیز پرداخت شود . مفاد این قانون و اجرای آن موجب گردید تا افراد بهتر جذب شغل دبیری شوند . حقوق و مزایای دبیران از همه ادارات بیشتر شود و زمینه‌های گسترش مراکز تربیت معلم در تهران و دیگر استانها و شهرها فراهم آید .

برابر مفاد « قانون تربیت معلم » دانشسراها باید شبانه‌روزی و رایگان باشند . مدت تحصیل در دانشسراهای مقدماتی ۲ سال و در دانشسرای عالی ۳ سال تعیین شده بود . گواهینامه دانشسرای مقدماتی از لحاظ استخدامی معادل دیپلم کامل متوسطه و دانشنامه پایان تحصیلات دانشسرای عالی معادل با لیسانس بوده است . برای هریک از دانشسراها یک دبستان یا یک دبیرستان ضمیمه پیش‌بینی شده بود که شاگردان سال دوم باید در آنجا تمرین معلمی را انجام دهند . طبق آئین‌نامه اجرایی این قانون ، نخستین دانشسراهای مقدماتی در شهرهای تهران ، تبریز ، اصفهان ، شیراز ، کرمان ، مشهد ، رشت ، بیرجند ، ارومیه ، بروجرد ، کرمانشاه ، اهواز و یزد تأسیس شد . با تأسیس دانشسراهای مقدماتی ، دارالمعلمین و دارالمعلمات تعطیل گردید.

برابر « قانون تربیت معلم » در سال ۱۳۱۲ دارالمعلمین عالی به « دانشسرای عالی » تغییر نام یافت که بعد از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ بخش ادبی آن به دانشکده ادبیات و بخش علمی آن به دانشکده علوم تبدیل شد به عبارت دیگر دانشسرای عالی عملاً استقلال خود را از دست داد و اداره آن تحت نظارت دانشگاه ادامه یافت . در سال ۱۳۳۴ دانشسرای عالی از دانشکده ادبیات و علوم مجزا گردید و در سال ۱۳۳۸ قانون « استقلال دانشسرای عالی » به تصویب رسید . به موجب این قانون دانشسرای عالی برای تربیت دبیران مورد نیاز کشور تأسیس شد . برابر این قانون دانشسرای عالی دارای شخصیت حقوقی بوده و به صورت یک مؤسسه مستقل زیر نظر مستقیم وزیر فرهنگ اداره می‌شد . از وظایف پیش‌بینی شده در این قانون ، دانشسرای عالی علاوه بر تربیت دبیر مکلف است که رشته‌های تعلیماتی مخصوص برای تربیت مدیران و بازرسان مدارس و دیگر کارمندان تعلیماتی دایر کند.

داوطلبان تحصیل در دانشسرای عالی از میان فارغ‌التحصیلان دوره کامل متوسطه و یا لیسانسیه‌های رشته‌های مورد نیاز از طریق مسابقه انتخاب می‌شدند دوره تحصیلات برای فارغ‌التحصیلان متوسطه
حداقل ۳ سال و برای لیسانسیه‌ها حداقل یکسال بوده است به فارغ‌التحصیلان دانشسرای عالی « دانشنامه معلمی » اعطا می‌گردید . برابر مفاد همین قانون همه ساله عده‌ای از آموزگاران شاغل به خدمت که دارای گواهینامه کامل متوسطه و ۵ سال سابقه آموزشی بودند ، از طریق آزمون انتخاب و به دانشسرای عالی معرفی می‌شدند. این داوطلبان پس از فراغت از تحصیل موظف بودند حداقل ۵ سال در همان حوزه‌ای که انتخاب شده بودند خدمت نمایند .

به موجب « قانون تعلیمات اجباری » مصوب سال ۱۳۲۲ دانشسراهای مقدماتی در مناطق مختلف کشور به تدریج توسعه یافت و براساس این قانون کلاسهای کمک آموزگاری نیز برای رفع کمبود آموزگار تشکیل گردید . این کلاسها به دو صورت برگزار می‌شد دوره ۲ ساله که شرط ورود به آن داشتن گواهینامه تحصیلات ششم ابتدایی بود و دوره یکساله که برای دارندگان گواهینامه سوم متوسطه تشکیل می‌گردید . لیکن به دلیل ضعف دارندگان گواهینامه ششم ابتدایی ، از سال ۱۳۲۴ شرط اصلی ورود به این کلاسها داشتن گواهینامه سوم متوسطه تعیین شد .
در سال ۱۳۲۵ « اساسنامه کلاسهای تربیت معلم » به تصویب رسید که به موجب آن مقرر شد به طور آزمایشی در تهران کلاس تربیت معلم تأسیس شود . شرط ورود به این کلاسها داشتن گواهینامه پنجم متوسطه و مدت تحصیل یکسال پیش‌بینی شده بود و فارغ‌التحصیلان آن گواهینامه ششم متوسطه علوم تربیتی دریافت می‌کردند .

در سال ۱۳۲۷ به منظور تأمین و تربیت معلمان ورزش برای مدارس کشور ، اساسنامه دانشسراهای تربیت بدنی به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید و دانشسراهای تربیت بدنی تأسیس شد شرط ورود به این دانشسراها داشتن گواهینامه سوم متوسطه و دوران تحصیل آن ۲ سال تعیین شده بود .
در سال ۱۳۲۸ برای تأمین آموزگاران دبستان‌های کشاورزی اساسنامه دانشسرای کشاورزی به تصویب رسید و پس از تشکیل ۷ باب دانشسرای کشاورزی و ۶ باب دانشسرای تربیت بدنی ، فعالیت این دانشسراها عملاً از سال ۱۳۴۳ تعطیل گردید .

در سال ۱۳۳۴ اساسنامه دانشسراهای عشایری به منظور تأمین آموزگاران دبستان‌های عشایر به تصویب رسید شرط ورود به این دانشسراها داشتن حداقل مدرک تحصیلی ششم ابتدایی و عشایری بودن تعیین شده بود . که پس از تشکیل دوره راهنمایی ، فارغ‌التحصیلان سوم راهنمایی نیز در این دوره پذیرفته می‌شدند مدت تحصیل در این دانشسراها یکسال بود .

در سال ۱۳۳۸ به منظور تأمین آموزگاران مورد نیاز دبستان‌های کشور دوره یکساله تربیت معلم تأسیس شد شرط ورود به این دوره داشتن دیپلم کامل متوسطه بود و به فارغ‌التحصیلان آن فوق دیپلم داده می‌شد با شروع کار سپاهیان دانش پسر در سال ۱۳۴۱ ، کلاسهای تربیت معلم یکساله پسران تعطیل شد و با ایجاد برنامه سپاهیان دختر در سال ۱۳۴۷ ، دوره یکساله تربیت معلم منحل گردید .
برابر مصوبه سال ۱۳۴۱ اساسنامه دوره تربیت معلم فنی و حرفه‌ای به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید . هدف از این دوره تربیت معلمان مورد نیاز آموزشگاه‌های حرفه‌ای بود .

در سال ۱۳۴۳ طبق اساسنامه مربوط « دانشسرای عالی صنعتی » تأسیس شد . هدف از تأسیس این دانشسرا تربیت دبیران فنی در رشته‌های مختلف جهت تدریس در هنرستان‌ها بود . دانشسرای عالی صنعتی به تدریج تغییر هدف داد و به دانشگاه علم و صنعت تبدیل شد .
در سال ۱۳۴۳ دانشسرای عالی که در سال ۱۳۱۲ تأسیس شده بود ، منحل شد و به جای آن « سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی » به وجود آمد . این سازمان دارای سه مؤسسه : تربیت دبیر ، تربیت مدیر و راهنمای تعلیماتی و مؤسسه تحقیقات و مطالعات تربیتی بود .
در سال ۱۳۴۶ مجدداً دانشسرای عالی دایر شد و مؤسسه تدریس ریاضیات به سه مؤسسه قبلی افزوده شد و اختیارات آموزش و پرورش در مورد دانشسرای عالی به عهده وزارت علوم و آموزش عالی نهاده شد .

در سال ۱۳۴۷ اساسنامه مرکز تربیت معلم کودکان استثنایی به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید . دارندگان دیپلم کامل متوسطه با گذراندن یکسال تحصیلی در این مراکز به تدریس در مدارس ابتدایی کودکان استثنائی می‌پرداختند .
در سال ۱۳۴۹ دانشسراهای راهنمایی تحصیلی در تهران و شهرستان‌های رشت ، تبریز ، همدان ، کرمانشاه ، اهواز ، شیراز ، کرمان ، مشهد ، اصفهان و ساری تأسیس شد . تأسیس این دانشسراها با توجه به تغییر ساختار آموزش و پرورش در سال ۱۳۴۵ و پیش‌بینی دوره راهنمایی تحصیلی در نظام آموزش و پرورش ایران صورت گرفت . در این مراکز ابتدا رشته‌های تحصیلی علوم تجربی ، ریاضی ، علوم انسانی ، حرفه و فن و زبان خارجی دایر و مدت تحصیل در این مراکز ۲ سال معین شد .

به منظور تأمین مربیان مورد نیاز کودکستانها و دوره آمادگی ، مراکزی از سال ۱۳۵۱ در تهران و شهرستانها تأسیس شد . مدت تحصیل در این مراکز ابتدا ۶ ماه و سپس به یکسال ( ۱۰۰۰ ساعت ) افزایش یافت . در این مراکز فقط بانوان با مدرک دیپلم متوسطه می‌توانستند وارد شوند .
در سال ۱۳۵۲ تشکیلات اداری و آموزشی جدید دانشسرای عالی شامل دانشکده تربیت معلم علوم ، دانشکده تربیت معلم ادبیات و علوم انسانی و دانشکده علوم تربیتی به تصویب رسید . در سال ۱۳۵۳ دانشسرای عالی به « دانشگاه تربیت معلم » تغییر نام یافت . هدف دانشگاه تربیت معلم ، تربیت معلمان و دبیران متخصص و متعهد در زمینه‌های مختلف علوم و فنون و ادبیات ، تحقیق و مطالعه در علوم تربیتی ، تربیت مدیران و کارشناسان امور آموزشی و متخصصین راهنمایی و مشاوره و سنجش اندازه‌گیری ، در زمینه‌های مختلف آموزش به منظور تجهیز نیروی انسانی لازم و تأمین قسمتی از نیازهای آموزش و پرورش می‌باشد .

در خردادماه سال ۱۳۵۴ قانون الحاق ۲ ماده به « قانون اجازه تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی » به تصویب رسید به موجب این قانون وزارت آموزش و پرورش می‌تواند داوطلبان ورود به مراکز آموزشی تربیت معلم از قبیل مراکز تربیت مربی کودک ، دانشسراهای عشایری ، مقدماتی ، راهنمایی تحصیلی ، عالی یا هر مؤسسه آموزشی که وزارت آموزش و پرورش برای تربیت معلم معین کند را از تاریخ اشتغال به تحصیل به عنوان کارآموز بپذیرد و به آنان حقوقی برابر پایه یک گروه مربوط به مدرک تحصیلی لازم جهت ورود به رشته شغلی مورد نظر بپردازد . براساس این قانون مدت تحصیل کارآموزان در صورت استخدام در حکم خدمت آزمایشی محسوب می‌شود و فارغ‌التحصیلان این مراکز موظفند دوبرابر مدت سالهای تحصیل خود را در وزارت آموزش و پرورش خدمت کنند .

در سال ۱۳۵۵ اساسنامه و برنامه‌های دانشسرای مقدماتی مورد تجدید نظر قرار گرفت که براساس آن دارندگان مدرک دوم متوسطه نظر ی نظام جدید ( دهم ) می‌توانستند به این دوره وارد شوند و پس از ۲ سال تحصیل در دانشسرا به آنان دیپلم کامل در رشته آموزش ابتدایی اعطاء می‌گردید و دارندگان مدرک دوره اول متوسطه نظام قدیم ( سیکل اول ) پس از ۲ سال تحصیل با مدرک پنجم علمی به استخدام وزارت آموزش و پرورش در می‌آمدند .
شرایط پذیرش در دانشسراهای عشایری نیز تغییر کرد و دارندگان مدرک تحصیلی سوم راهنمایی پس
از ۲ سال و دارندگان مدرک پنجم ابتدایی پس ز ۴ سال از دانشسرا فارغ‌التحصیل شده و منحصراً در مناطق عشایری به تدریس می‌پرداختند .
گرچه دانشسراهای مقدماتی و عالی از مهمترین مراکزی بوده‌اند که در آنها بیشترین آموزگاران و دبیران از سال ۱۳۱۳ تا سال ۱۳۵۷ ( سال پیروزی انقلاب اسلامی ) تربیت شده‌اند ولی بنا به ضرورت مراکز دیگری با روشهای مختلف نیز برای تربیت و تأمین آموزگاران و دبیران و مربیان نیز به وجود آمدند و برخی از آنان پس از مدت کمی فعالیت منحل شدند . این مراکز و روشها عبارت بودند از :

۱- دانشسرای تربیت بدنی ۲- دانشسرای کشاورزی ۳- دانشسرای عشایری ۴- تأمین مربیان هنر و موسیفی مدارس ۵- تشکیل کلاسهای کمک آموزگاری ۶- تربیت معلم دوساله روستایی ۷- مراکز تربیت معلم یکساله
۸- دوره تربیت معلم حرفه‌ای پسران و دختران ۹- تأمین معلمان ابتدایی روستایی از طریق سپاه دانش
۱۰- تأسیس آموزشگاه تربیت معلم روستایی در دزفول ۱۱- مرکز تربیت معلم دینی ۱۲- مرکز تربیت معلم یشیوا ( مخصوص کلیمیان ) ۱۳- دانشسرای راهنمایی تحصیلی ۱۴- تربیت معلم کودکان استثنائی
۱۵- انستیتو مربیان هنری ۱۸- مرکز تربیت مربی کودک
در سال تحصیلی ( ۵۸ – ۵۷ ) یعنی سال پیروزی انقلاب اسلامی مراکز تربیت معلم فعال کشور که تحت پوشش وزارت آموزش و پرورش اداره می‌شدند عبارت بودند از :
۱- مرکز تربیت مربی کودک ( ۲۷ باب ) ۲- دانشسرای مقدماتی ( ۱۳۱ باب ) ۳- دانشسرای عشایری ( یک باب ) ۴- دانشسرای راهنمایی تحصیلی ( ۲۷ باب ) ۵- مرکز تربیت معلم روستایی ( ۴۵ باب )

بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه تغییر نظام آموزشی و تربیت معلم تصمیمات مهمی اتخاذ گردید . در سال ۱۳۵۸ اساسنامه جدید مراکز تربیت معلم تهیه و در غیاب شورای عالی آموزش و پرورش به تأیید شهید رجایی وزیر آموزش و پرورش رسید با تصویب این اساسنامه فعالیت کلیه مراکز تربیت معلم قدیم اعم از دانشسراهای مقدماتی ، راهنمایی تحصیلی ، مراکز تربیت مربی کودک ، مراکز تربیت معلم روستایی و عشایری عملاً متوقف گردید . بدین معنی که برای سال اول این مراکز ، دانشجوی جدید پذیرفته نشد ولیکن دانشجویان سال دوم تحصیل خود را به اتمام رساندند .