فایل ورد کامل مقاله بررسی عبادت‌های جاهلی در پرتو آموزه‌های قرآنی؛ تحلیل علمی ریشه‌های اعتقادی و پیامدهای اجتماعی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله بررسی عبادت‌های جاهلی در پرتو آموزه‌های قرآنی؛ تحلیل علمی ریشه‌های اعتقادی و پیامدهای اجتماعی دارای ۳۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله بررسی عبادت‌های جاهلی در پرتو آموزه‌های قرآنی؛ تحلیل علمی ریشه‌های اعتقادی و پیامدهای اجتماعی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه فایل ورد کامل مقاله بررسی عبادت‌های جاهلی در پرتو آموزه‌های قرآنی؛ تحلیل علمی ریشه‌های اعتقادی و پیامدهای اجتماعی

چـکیده    
مقدمه    
۱ نماز یا مکاء و تصدیه؟    
معناى مکاء و تصدیه    
انگیزه مشرکان از مکاء و تصدیه    
۲ دُعاى جاهلى    
حجّ جاهلى    
۳ تلبیه جاهلى    
۴ احرام جاهلى    
۵ طواف عریان    
۶ سعى جاهلى    
۷ پرهیز از خوردن گوشت قربانى    
۸ . مالیدن خون قربانى به دیوار کعبه    
۹ وقوف در مزدلفه به جاى عرفات    
۱۰ وقوف در منا و تفاخر به آباء    
نتیجه    
کتاب نامه    

بخشی از منابع و مراجع پروژه فایل ورد کامل مقاله بررسی عبادت‌های جاهلی در پرتو آموزه‌های قرآنی؛ تحلیل علمی ریشه‌های اعتقادی و پیامدهای اجتماعی

۱ طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آى القرآن، (م ۳۱۰ ق) تحقیق صدقى جمیل عطار، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ ق

۲ شیخ طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، (م ۴۶۰ ق)، تحقیق احمد حبیب قصیر عاملى، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، ۱۴۰۹ ق

۳ النحاس، ابوجعفر، معانى القرآن، (م ۳۳۸ ق)، تحقیق محمد على صابونى، جامعه ام القرى، ۱۴۰۹ ق

۴ ابن منظور، لسان العرب، (م ۷۱۱ ق)، قم، نشر ادب الحوزه، ۱۴۰۵ ق

۵ فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، (م ۱۷۵ ق)، به تحقیق مهدى مخزومى وابراهیم سامرائى، ایران، مؤسسه دارالهجره، ۱۴۰۹ ق

۶ سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور، (م ۹۱۱ ق)، جده، دارالمعرفه، ۱۳۶۵ ق

۷ قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمى، (م ۳۲۹ ق) تصحیح سید طیب جزائرى، قم، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۰۴ ق

۸ ابن جوزى، ابوالفرج عبدالرحمان، زاد المسیر فى علم التفسیر، (م ۵۹۷ ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ ق

۹ طباطبایى، علامه سید محمد حسین، المیزان، (م ۱۴۰۲ق)، قم، نشر جامعه مدرسین

۱۰ ابن کثیر الدمشقى، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، (م ۷۷۴ ق)، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ ق

۱۱ طبرانى، سلیمان بن احمد ،کتاب الدعاء، (م ۳۶۰ ق)، تحقیق مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتاب العلمیه، ۱۴۱۳ ق

۱۲ حمیرى، عبدالملک بن هشام، السیره النبویه، (م ۲۱۸ق) تحقیق محمد محى الدین عبد الحمید، مصر، مکتبه محمد على صبیح و اولاده

۱۳ طبرسى، فضل بن الحسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن(م ۵۶۰ ق)، بیروت، مؤسسه الأعلمى، ۱۴۱۵ ق

۱۴ کلینى، محمد بن یعقوب، الکافى، (م ۳۲۹ ق) به تحقیق على اکبر غفارى، تهران، دارالکتب الاسلامیه. ۱۳۸۸ ق

۱۵ بنت الشاطى، مع المصطفى(صلى الله علیه وآله).(م ۱۴۱۰ ق)، بیروت، دارالکتب العربى، ۱۳۹۲ ق

۱۶ بغدادى، محمد بن حبیب، المحبّر، (م ۲۴۵ ق)، نسخه خطى در نزم افزار معجم فقهى

۱۷ بغدادى، محمد بن حبیب، المنمقّ فى اخبار قریش،( م ۲۴۵ ق)، تصحیح خورشید احمد فاروق [بى جا]، عالم الکتاب، ۱۹۶۴ م

۱۸ هندى، علاء الدین على المتقى بن حسام الدین ،کنز العمال (م۹۷۵ ق)، تحقیق شیخ بکرى حیانى و شیخ صفوه السقا، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ ق

۱۹ طبرانى، سلیمان بن احمد،المعجم الکبیر، ( م ۳۶۰ ق)، تحقیق حمدى عبد المجید سافى، قاهره، مکتبه ابن تیمیه،[بى تا]

۲۰ ثعالبى، عبدالرحمان بن محمد، تفسیر الثعالبى (الجواهر الحسان)،( م ۸۷۵ق)، تحقیق عبدالفتاح ابوسنه و دیگران، بیروت، داراحیاء التراث العربى، ۱۴۱۸ ق

۲۱ شریف مرتضى، على بن الطاهر، ، امالى المرتضى،(م ۴۳۶ ق)، تحقیق سید محمد بدر الدین نعسانى، قم، مکتبه آیه الله النجفى، ۱۴۰۳ ق

۲۲ فخر رازى، التفسیر الکبیر، تهران، دار الکتب العلمیه، [بى تا]

۲۳ نیشابورى، مسلم بن حجاج، الجامع الصحیح،(م۲۶۱ ق)، بیروت، دارالفکر، [بى تا]

۲۴ بخارى، محمد بن اسماعیل، صحیح البخارى، (م ۲۵۶ ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ ق

۲۵ نسائى،احمد بن شعیب، سنن النسائى، (م ۳۰۳ ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۳۴۸ ق

۲۶ ابن جارود،سلیمان بن داود، مسندابى داود الطیالسى، (م ۲۰۴ ق)، بیروت، دارالحدیث، [بى تا]

۲۷ حاکم نیسابورى، المستدرک على الصحیحین،(م ۴۰۵ ق)، تحقیق یوسف مرعشلى، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۶ ق

۲۸ انصارى قرطبى، محمد بن احمد ، الجامع لاحکام القرآن، (م ۶۷۱ ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربى، ۱۴۰۵ ق)

۲۹ جصاص، احمد بن على رازى، احکام القرآن، (م ۳۷۰ ق)، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ ق

۳۰ الطریحى، فخر الدین، تفسیر غریب القرآن، (م ۱۰۸۵ق)، تحقیق محمد کاظم طریحى، قم، نشر زاهدى، [بى تا]

۳۱ واحدى نیسابورى، على بن احمد، اسباب نزول الآیات، (م ۴۶۸ ق)، قاهره، مؤسسه الحلبى، ۱۳۸۸ ق

۳۲ معرفت، محمد هادى، التمهید فى علوم القرآن،، قم، نشر جامعه مدرسین، ۱۴۱۶ ق

۳۳ مجاهدبن جبر مکى مخزومى، التفسیر (م ۱۰۴ ق)، تحقیق عبدالرحمان طاهر بن محمد سورتى، اسلام آباد، مجمع البحوث الاسلامیه،[بى تا]

۳۴ عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشى، (م ۳۲۰ ق)، تحقیق سید هاشم رسولى، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، [بى تا]

۳۵ شریف مرتضى، رسائل المرتضى، (م ۴۳۶ ق)، تحقیق سید مهدى رجایى، قم، دارالقرآن، ۱۴۰۵ ق

۳۶ ابن ابى عاصم، الآحاد و المثانى، (م ۲۸۷ ق)، تحقیق فیصل احمد جوابره ریاض، دارالدرایه، ۱۴۱۱ق

۳۷ ابن قتیبه دینورى، عبدالله بن مسلم، غریب الحدیث، (م ۲۷۶ ق)، تحقیق عبدالله جبورى، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ ق

۳۸ حمیرى بغدادى، ابوالعباس عبدالله، قرب الاسناد(م ۳۰۰ ق)، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۳ ق

۳۹ ثابت بن دینار، ابوحمزه، تفسیر القرآن الکریم،(م ۱۴۸ ق)، تحقیق عبدالرزاق محمد حسین حرزالدین، قم، نشر الهادى، ۱۴۲۰ ق

۴۰ مسلم، صحیح مسلم بشرح النووى، بیروت، دارالکتاب العربى، ۱۴۰۷ ق

۴۱ طبرانى، سلیمان بن احمد، مسند الشامییّن (م ۳۶۰ ق) تحقیق حمدى عبدالمجید سلفى، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۷ ق

۴۲ طبرسى، فضل بن الحسن، تفسیر جوامع الجامع،(قرن ۶)، قم، نشر جامعه مدرسین، ۱۴۱۸ ق

۴۳ ابن حجر عسقلانى، شهاب الدین، فتح البارى شرح صحیح البخارى، (م ۸۵۲ق)، بیروت، دارالمعرفه للطباعه و النشر،[بى تا]

۴۴ یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب بن واضح، تاریخ الیعقوبى، (م ۲۹۲ ق)، بیروت، دارصادر،[بى تا]

۴۵ زمخشرى، محمود بن عمر، الفائق فى غریب الحدیث، (م ۵۳۸ ق)، بیروت، دارالکتب العلمیه، [بى تا]

۴۶ طبرانى، سلمیان بن احمد ،المعجم الأوسط، (م ۳۶۰ ق)، تحقیق ابراهیم حسینى، [بى جا]، دارالحرمین، [بى تا]

۴۷ هیثمى، نورالدین ،مجمع الزوائد و منبع الفوائد (م ۸۰۷ ق)، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ ق

۴۸ طبرى، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (م ۳۱۰ ق)، بیروت، اعلمى، [بى تا]

۴۹ ابن ابى الحدید،، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، (م ۶۵۶ ق)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، [بى جا]، داراحیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۸ق

۵۰ نسائى، احمد بن شعیب، فضائل الصحابه، (م ۳۰۳ ق)، بیروت، دارالکتب العلمیه، [بى تا]

۵۱ مالک بن انس، کتاب الموطّأ، (م ۱۷۹ ق)، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقى، بیروت، دار احیاء التراث العربى، ۱۴۰۶ ق

۵۲ ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل (م ۲۴۱ ق)، بیروت دار صادر،[بى تا]

۵۳ راوندى، قطب الدین، فقه القرآن، (م ۵۷۳ ق)، تحقیق سید احمد حسینى، قم، مکتبه آیه الله النجفى، ۱۴۰۵ ق

چـکیده

جاهلیت از منظر قرآن کریم در ابعاد و محورهاى گوناگونى قابل بحث است. یکى از این محورها که در آیات قرآن انعکاس یافته، چگونگى انجام مراسم دینى و عبادت هاى مردم عصر جاهلى، به ویژه عرب ساکن در جزیره العرب است. از آن جا که بشر به لحاظ نیاز و زمینه فطرى نمى تواند فارغ از عبادت باشد، عرب جاهلى نیز مراسم عبادى خاصى داشتند که به صورت فردى یا جمعى انجام مى شد. هر چند اصل این عبادات، غالباً در تعالیم ادیان آسمانى پیشین، به ویژه دین حنیف ابراهیمى(علیه السلام) ریشه داشت، اما آنان در چگونگى انجام آن دچار کژى ها و تحریفاتى شده بودند که گاه شکل خنده آور و پوچى را براى یک عبادت پدید آورده بود. در این مقال با بهره گیرى از روایات تفسیرى کژى هاى عبادى مردم جاهلى را در حدّى که قرآن کریم گزارش کرده بررسى مى کنیم

واژگان کلیدى: جاهلیت، عبادت جاهلى، تاریخ جاهلیت، قرآن و جاهلیت

مقدمه

عصر جاهلى، یعنى دوره اى که جوامع بشرى بر اثر دور ماندن از عصر انبیا و رسوخ عقاید و عادت هاى غلط و خرافى داراى وضعیتى مى شوند که مناسب ترین عنوان براى آن، واژه “جاهلیت” است. این وضعیت تنها مخصوص عربِ ساکن در جزیره العرب پیش از ظهور اسلام نیست، بلکه شامل جوامع مختلفى مى شود که در برخى ویژگى ها مشترک اند. بنابر بعضى روایات، دوران مابین ظهور انبیا به دوره جاهلیت موسوم است.۲ دلیل این امر مى تواند نکته یاد شده در فوق باشد که همان دورىِ تدریجى از تعالیم انبیاى پیشین و کهنه شدن آموزه هاى وحیانى و رسوخ عقاید خرافى است

امروزه براى اطلاع و شناخت درست از وضعیت مشترک جوامع جاهلى، راهى جز وحى و گزارش هاى مرتبط با منابع وحیانى وجود ندارد. قرآن کریم به عنوان تنها کتاب دست ناخورده آسمانى، امروزه مى تواند به بشر در راستاى کشف ویژگى هاى مشترک جوامع جاهلى، یارى فراوانى برساند. ویژگى هاى جامعه جاهلى در قرآن و سنّت عمدتاً درباره سه محور کلى است: ۱ دین و اعتقادات، ۲ شرایع دینى، ۳ اخلاق فردى واجتماعى

در محور اول، قرآن کریم وضعیت اعتقادى و دینى مردم جاهلى را با دقت بررسى کرده است. گزارش قرآن کریم در این باره را مى توان به مقولاتى چون کفر، شرک، گمان باطل و افترا بر خدا، تکذیب رسولان الهى و انکار معاد، ناظر دانست. درمحور دوم، قرآن کریم به رفتارهاى دینىِ ناشى از اعتقادات درونى پرداخته که به شرایع دینى نامبردار است. مردم جاهلى بر اساس برخى عوامل، از جانب خود رفتارهاى دینى را ساخته و پرداخته بودند یا رفتارهاى دینى ناشى از منابع وحیانى را دچار تحریف ها و خرافات کرده و بدان پاى بند بودند. و بالأخره، محور سوّم از ویژگى هاى جاهلى، اخلاقیات و عادت هاى فردى و اجتماعى است

آن چه در این مقال در پى بررسى قرآنى آن هستیم بخشى از محور دوّم، یعنى وضعیت عبادت هاى مردم جاهلى است. نفسِ انجام عبادت ها، امرى فطرى است و ریشه در نهاد انسان ها دارد، اما چگونگى انجام آن ممکن است دچار کژى و تحریف شود. آنچه در پى مى آید نگاهى است به عبادات مردم جاهلى جزیره العرب که به گونه اى در قرآن کریم انعکاس یافته است، هر چند در حدّ اشاره; از این رو در بررسى وضع عبادت هاى جاهلى از روایات تفسیرى و نیز تاریخى بى بهره نبوده ایم

۱ نماز یا مکاء و تصدیه؟

نماز که یکى از مهم ترین جلوه هاى عبادت و زیباترین نمادهاى عبودیت است بر اثر جهل جاهلان، گونه اى تأسف بار و مسخره آمیز یافته بود. قرآن کریم ضمن آیه شریفه ۳۵ سوره انفال، نماز جاهلى را این چنین توصیف کرده است

وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلاّ مُکاءً وَ تَصْدِیَهً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ; (آن ها که مدعى هستند ما هم نماز داریم) نمازشان نزد خانه (خدا) چیزى جز سوت کشیدن و کف زدن نبود، پس بچشید عذاب (الهى) را به خاطر کفرتان

معناى مکاء و تصدیه

مُکاء از مکا یمکو و به معناى سوت کشیدن و صفیر است، لذا در حجاز به پرنده اى که صدایى شبیه صفیر دارد «مَکّاء» مى گفتند. این سوت کشیدن، گاه با نهادن دست بر دهان و گاه بدون آن تحقق مى یافت

تصدیه نیز مصدر از صدّى یصدّى و از ریشه صدى، به معناى صداى منعکس شده از کوه است. و مراد از آن، صداى حاصل از به هم خوردن صفحه دو دست بر روى هم است که از آن به “تصفیق”نیز تعبیر مى شود; یعنى کف زدن۳ البته برخى نیز مدعى شده اند تصدیه در اصل، تصدده بوده و دال به یاء تبدیل شده، و از ریشه صدّ و به معناى بازداشتن و منع کردن است و مراد از آن، ممانعت مشرکان از زیارت مسلمانان نسبت به بیت الله الحرام است.۴ اما چنین معنایى علاوه بر آن که تکلّف تغییر یک حرف به حرف دیگر را به همراه دارد با ظاهر و سیاق آیه نیز سازگار نیست، چرا که آیه در صدد بیان عملى عبادى توسط مشرکان است که یک جزء آن، سوت کشیدن(مکاء) بوده و طبیعتاً جزء دیگر باید با آن هم سنخ باشد. در حقیقت، آیه در صدد بیان فعل لغو و بیهوده اى است که مشرکان به عنوان نماز در کنار بیت الله الحرام انجام مى داده اند. علاوه بر این در آیه قبل از این آیه به «صدّ عن المسجد الحرام» توسط مشرکان اشاره شده است; لذا ضرورتى در تکرار همین معنا در آیه بعد نیست. برخى نیز تصدیه را به معنى طواف به سمت چپ (الطواف على الشمال) دانسته اند۵ که دلیل قابل قبولى این معنا را همراهى نمى کند

بنابر آن چه گذشت، آیه شریفه، در صدد نفى و محکوم کردن رفتار مشرکانى است که مسلمانان را از زیارت بیت الله و انجام مناسک عبادى مربوط به خانه خدا بازداشتند. این جلوگیرى همراه این ادّعا بوده که آنان سزاوارتر به عبادت در کنار بیت الله الحرام هستند، از این رو، خداوند در جمله اى تحقیرآمیز، گونه عبادت آنان را در کنار بیت الله الحرام به چالش کشیده و به طور ضمنى رفتارهاى عبادى مشرکان و مسلمانان را در معرض تطبیق و مقایسه قرار داده است، و قصد آن دارد که عدم صلاحیت مشرکان را ـ با چنان عبادتى ـ در منع مسلمانان از بیت الله الحرام اثبات، و انحراف عبادى آنان را محکوم کند