فایل ورد کامل مقاله شاخص‌های مشارکت سیاسی در چارچوب الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ تحلیل نظری و کاربردی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله شاخص‌های مشارکت سیاسی در چارچوب الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ تحلیل نظری و کاربردی دارای ۳۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله شاخص‌های مشارکت سیاسی در چارچوب الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ تحلیل نظری و کاربردی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه فایل ورد کامل مقاله شاخص‌های مشارکت سیاسی در چارچوب الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ تحلیل نظری و کاربردی

چکیده  
مقدمه  
مفهوم‌شناسی  
الف. پیشرفت سیاسی  
ب. مشارکت سیاسی  
ج. شاخص  
۱ شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه بینش  
۱ـ۱ مسئولیت‌پذیری  
۲ـ۱ نگاه ابزاری به قدرت  
صلاح متقابل  
بصیرت  
الف. شناخت حق  
ب. دشمن‌شناسی  
ج. موقعیت‌شناسی  
۲شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه ساختار  
بیعت  
مشورت  
جهاد  
۳شاخص مشارکت سیاسی در حوزه رفتار  
اطاعت از نظام سیاسی  
نصیحت  
امربه معروف و نهی از منکر  
ارتباط مستمر و مستقیم دولت و مردم  
پاسخگویی  
استواری  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه فایل ورد کامل مقاله شاخص‌های مشارکت سیاسی در چارچوب الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ تحلیل نظری و کاربردی

نهج البلاغه، (۱۳۷۸)، چ چهاردهم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین (۱۴۰۵ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، قم، بی‌نا

ابن ابی الحدید، عبدالحمید (۱۳۳۷)، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی

ابن خلدون، عبد الرحمن (۱۳۷۵)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، چ هشتم، تهران، علمی فرهنگی

ابن‌منظور، محمد (۱۳۰۰ق)، لسان العرب، بیروت، دار صادر

اسکافی (۱۹۸۱م)، المعیار والموازنه، تحقیق باقر محمودی، بی‌جا، بی‌نا

آبراکرامی، نیکلاس و دیگران (۱۳۶۷)، فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه حسن پویان، تهران، چاپخش

بلاذری، احمد (۱۳۹۷ق)، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، دارالتعارف

پژوهشکده باقر العلوم (۱۳۸۲)، فرهنگ جامع سخنان امام حسن(ع)، ترجمه علی میویدی، چ دوم، تهران، امیرکبیر

تمیمی، عبدالواحد بن محمد (۱۳۶۶)، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى

ثقفی، ابواسحاق (۱۴۱۰ق)، قالغارات، قم، مؤسسه دارالکتاب

جعفریان، رسول (۱۳۸۰)، تاریخ وسیره سیاسی امیرمومنان علی، قم، دلیل ما

خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۸۳)، سخنرانی در جمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده حدیث ولایت

ـــــ، (۱۳۸۶)، سخنرانی در جمع دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، لوح فشرده حدیث ولایت

داد، سی.ایچ (۱۳۶۹)، رشد سیاسی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، چ دوم، تهران، نو

رحمت‌نیا، علیرضا (۱۳۸۹)، فرهنگ واژگان شاخص‌های ارزیابی توسعه، تهران، معاونت برنامه ریزی و مطالعات راهبردی ریاست حمهوری

راش، مایکل (۱۳۷۷)، جامعه وسیاست، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، سمت

سوی، آلوین (۱۳۸۳)، تغییراجتماعی وتوسعه، ترجمه محمود مظاهری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی

صدوق (۱۴۰۴ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دارالرضی

ـــــ، (بی‌تا)، علل الشرائع، قم، داورى

طباطبائی، محمدحسین (۱۳۷۴)، المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

طبرسا، غلامعلی و همکاران (۱۳۸۰)، تبیین شاخص‌های فرهنگی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

طبرسی، فضل‌بن حسن، (۱۳۶۰)، مجمع البیان، تهران، فراهانی

طبری، محمدبن جریر (۱۹۶۷م)، تاریخ طبری، چ دوم، بیروت، دارالتراث

عاملی، حر (بی‌تا)، وسایل الشیعه. قم، آل‌البیت

کلینی، محمدبن یعقوب (۱۳۶۵)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه

کوفی، ابن‌اعثم (بی‌تا)، الفتوح، بی‌جا، بی‌نا

مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، بحارالانوار، بی‌جا، اسلامی

محمودی، محمدباقر (۱۳۷۶)، نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مصباح، محمدتقی (۱۳۸۸)، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، چ چهارم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

ـــــ، (۱۳۷۷)، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

مفید، محمدبن نعمان (۱۴۱۳ق)، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید

منقری، نصربن مزاحم (۱۴۰۳ق)، وقعه صفین، قم، کتابخانه آیت الله مرعشى

میر موسوی، سیدعلی (۱۳۸۸)، اسلام سنت دولت مدرن، تهران، نی

میلبرث، لستر و لیل گوئل (۱۳۸۶)، مشارکت سیاسی، ترجمه سیدرحیم ابو الحسنی، تهران، میزان

نائینی، محمدحسین (۱۳۶۱)، تنبیه الامه وتنزیه المله، با توضیحات سید محمود طالقانى، تهران، شرکت سهامى انتشار

نوری طبرسی، میرزا حسین (۱۴۰۸ق)، مستدرک الوسایل، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)

یعقوبی، محمدبن ابی یعقوب (بی‌تا)، تاریخ یعقوبی، بی‌جا، بی‌‌نا

چکیده

دراسلام مشارکت سیاسی یکی از ویژگی‌های جامعه پیشرفته اسلامی به شمار می‌رود. می توان شاخص‌های آن را در الگوی پیشرفت اسلامی درحوزه بینش، ساختار و رفتار نشان داد. درحوزه بینش دین نگاه ابزاری به قدرت دارد و حکومت امانت الهی تلقی می‌گردد. تبعیت ازحاکم ومشارکت در امر سیاسی نیز به عنوان یک تکلیف دینی نگریسته می‌شود. ساختار نظام سیاسی اسلام به گونه‌ای مشارکت جویانه سازماندهی می‌گردد و نهاد‌های چون؛ بیعت، مشورت، و جهاد برای سازماندهی امر سیاسی در نظر گرفته شده است. درحوزه رفتارشهروندان جامعه اسلامی ضمن داشتن بصیرت لازم باحاکم مشروع بیعت نموده واز او اطاعت می‌نمایند. در این جامعه مردم و دولت می‌کوشند تا حکومت صالح را با خیر خواهی و اتحاد محافظت نمایند

کلیدواژه‌ها: پیشرفت، مشارکت سیاسی، بیعت، مشورت، نصیحت

 

مقدمه

از مهم‌ترین مباحث مربوط به سیاست، توسعه سیاسی می‌باشد که برگرفته از فرهنگ سیاسی غرب است و ابتدا در غرب مطرح و طولی نکشید که متفکران غربی برای سایر کشورها نیز در این خصوص توصیه‌هایی را ارائه دادند. از نیمه دوم قرن بیستم، موضوع توسعه در جهان سوم، به طور فزاینده‌ای وارد محافل علمی و سیاسی غرب گردید و مکاتبی در این خصوص ظهور کرد؛ دانشمندان مکتب نوسازی بر این عقیده بودند که میان توسعه و غربی شدن، رابطه مثبت وجود دارد. ناکامی این نظریه، خاستگاه ظهور نظریه‌های موسوم به مکتب وابستگی گردید که وابسته بودن به غرب را عامل عقب‌ماندگی و بریدن از غرب را به عنوان عامل مهم توسعه پیشنهاد می‌نمود. مکتب نوسازی جدید، تلفیقی از این دو رویکرد همراه با توجه به ویژگی‌های محیطی هر کشور را مورد توجه قرار می‌دهد؛ چنان‌که نظریه نظام جهانی یک تحلیل کل‌گرایانه از توسعه را پیشنهاد می‌کند (ر.ک: سوی، ۱۳۸۳)

در مقابل، نگاه دیگر به سیاست و به تبع آن توسعه سیاسی، نگرش مبتنی بر آموزه‌های دینی است که در آن، امر سیاسی در قالب توجه به دستورات دینی مورد توجه قرار می‌گیرد. در اسلام، که دین جامعی است، به سیاست و تشکیل جامعه سیاسی توجه ویژه صورت گرفته است. تفکیک دیانت و سیاست مورد قبول نیست و سیره عملی رسول خدا(ص) بهترین گواه بر این ادعا است. پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یک نقطه عطف در حکومت دینی، موجب خیزش دوباره تدین در عرصه سیاست گردید. اینک که دین در حوزه سیاست وارد شده و آن را در اختیار گرفته است، مسایلی فراوانی مورد چالش و سؤال است؛ از محورهای مهم در حاکمیت دینی، توجه به شاخص‌های یک الگوی توسعه در حوزه سیاست است. این الگو حوزه‌های گوناگون از عرصه حیات سیاسی را در بر می‌گیرد. یکی از این عرصه‌ها، توجه به مشارکت سیاسی است. مهم‌ترین موضوع مورد توجه در مشارکت سیاسی، این است که از ارتباط دو متغیر پیشرفت سیاسی دینی و مشارکت سیاسی، چه شاخص‌های را می‌توان به دست آورد؟ تا در کاربست الگوی پیشرفت اسلامی از این شاخص‌هایی استفاده شود

فرضیه این تحقیق چنین است: «در اسلام مشارکت سیاسی یکی از ویژگی‌های جامعه پیشرفته اسلامی به شمار می‌رود. می‌توان شاخص‌های آن را در پیشرفت سیاسی اسلامی در حوزه باور، ساختار و رفتار سیاسی نخبگان و شهروندان نشان داد. در حوزه باور، حکومت امانت الهی است. تبعیت از حاکم و مشارکت در امر سیاسی، تکلیف دینی به شمار می‌رود. در ساختار نظام سیاسی اسلام، نهاد بیعت، مشورت، و جهاد و اینکه ساختار سیاسی، حقوقی و فرهنگی مشارکت‌جویانه باشد، در نظر گرفته شده است. در حوزه رفتار، شهروندان جامعه اسلامی با حاکم مشروع بیعت نموده و از او اطاعت می‌کنند. همچنین در امور سیاسی، با بصیرت مشارکت می‌‌کنند»

در این تحقیق، برای اثبات فرضیه، به منابع اصلی معرفت دینی، یعنی کتاب و سنت مراجعه ‌شده است. هرچند از پژوهش‌های انجام شده در این خصوص نیز استفاده شده است. سه حوزه بنیش، ساختار و رفتار چارچوب کلان این تحقیق است که شاخص‌های به‌دست آمده ذیل آن قرار ‌می‌گیرد

 

مفهوم‌شناسی

پیش از ورود به بحث، سه مفهوم پیشرفت سیاسی، مشارکت سیاسی و شاخص تعریف می‌گردد

الف. پیشرفت سیاسی

پیشرفت سیاسی دانش‌واژه جدید است. برای تعریف این مفهوم، بررسی اندکی از معنای توسعه سیاسی لازم است و پس از روشن شدن نقیصه، مفهوم توسعه سیاسی در گفتمان پیشرفت مبتنی بر دین، اصطلاح پیشرفت سیاسی تعریف می‌گردد. آلموند گابریل، توسعه سیاسی را به معنای: «تفکیک اجزا و تخصصی شدن ساختار سیاسی» تعریف می‌کند و اینکه فرهنگ سیاسی بیشتر از سلک دین بدر آید و صورت این‌جهانی پیدا کند» (داد، ۱۳۶۹، ص۱۹). در یک تعریف مفصل از سوی سی ایچ داد، توسعه سیاسی حداقل باید یکی از این ویژگی‌ها را داشته باشد: یکی، دگرگونی سیاسی برای هدف خاص، مثل لیبرالیسم در غرب و جامعه کمونیستی در شرق و یا دولت اسلامی. دوم، دگرگونی کلی در قلمرو سیاست، شامل تخصصی کردن و تفکیک وظایف و ساختارهای سیاسی و تمرکز قدرت، افزایش مشارکت مردم در سیاست، تقویت احساس یگانگی میان مردم و نظام سیاسی. سوم، ظرفیت یک نظام سیاسی برای حل مشکلات ناشی از توسعه، و به وجود آوردن سیاست‌های تازه برای جامعه و ایجاد ساختار‌های جدید. چهارم، توان یاد گرفتن که چگونه به نحو بهتر وظایف سیاسی را انجام داد و ساختار‌های سیاسی را ایجاد نمود (همان، ص ۲۲)

دقت در تعریف‌های فوق نشان می‌دهد که توسعه سیاسی یک مفهوم بی‌طرف نیست و دنیوی شدن (سکولاریسم) یکی از مؤلفه‌های محوری در درون این اصطلاح است. از‌این‌رو، در این نوشتار به جای توسعه سیاسی، از مفهوم پیشرفت استفاده شده است. پیشرفت مدلی از توسعه مطلوب است که به اقتضای شرایط فرهنگی، تاریخی، و بر پایه مواریث اعتقادی و ایمان دینی صورت‌‌بندی می‌گردد (ر.ک: خامنه‌ای، ۱۳۸۳) و چون بر اساس مبانی نظری و فلسفی اسلام استوار است اسلامی، و از آن جایی‌که در ایران تولید می‌شود، ایرانی است (ر.ک: خامنه‌ای، ۱۳۸۶). به این ترتیب، پیشرفت عبارت از حرکت رو به جلو و رو به کمال انسان است که مشتمل بر تمام ابعاد وجودی انسان، به طور متوازن و متناسب باشد. این پیشرفت، که حرکت رو به جلو و رو به کمال انسان بوده، علاوه بر ابعاد مادی، ابعاد معنوی او را نیز شامل می‌گردد. البته در صورتی این پیشرفت محقق خواهد شد که این حرکت متوازن و متناسب به جلو رود

«پیشرفت سیاسی فرایندی است که طی آن جامعه و نهادهای اجتماعی به منظور رسیدن به کمال، می‌کوشند. ارزش‌های اسلامی ر ا در جامعه عینیت بخشند و به طور عینی‌تر، پیشرفت سیاسی رفتار یک فرد یا یک ارگان و یا کل جامعه است، با استفاده از بهترین ابزار و توأم با برنامه کامل تا هرچه زودتر هدف نظام سیاسی تأمین گردد (مصباح، ۱۳۸۸، ص ۱۸۱-۱۸۲)

ب. مشارکت سیاسی

برای «مشارکت سیاسی»، تعریف‌های گوناگونی ارائه شده است. برخی از آنها چنین است: «می‌توان مشارکت سیاسی را به آن دسته از فعالیت‌های شهروندان عادی تعریف کرد که شهروندان از طریق آن، درصدد تأثیرگذاری یا حمایت از حکومت و سیاست بر می‌آیند» (میلبرث و گوئل، ۱۳۸۶، ص ۱۲). این تعریف، از این جهت که شامل کلیه فعالیت‌ها است، تعریف کل‌گرا است، ولی از این جهت که فقط به مشارکت شهروندان توجه دارد، تعریف جزء‌نگر می‌باشد

در تعربف دیگر، مشارکت سیاسی، شرکت در فرایندهایی که به گزینش رهبران سیاسی منجر می‌شود و سیاست عمومی را تعیین می‌کند یا بر آن اثر می‌گذارد، تلقی شده است (آبراکرامی و دیگران، ۱۳۶۷، ص ۲۸۶). مایکل راش، با در نظر گرفتن سه رویکرد اساسی در جامعه‌‌شناسی سیاسی، سه معنای متمایز برای مشارکت سیاسی قایل شده است

درحالی که در نظریه نخبه‌گرایی، عمدتاً مشارکت سیاسی به نخبگان محدود بوده و از توده‌ها تصویری غیرفعال، ابزار دست نخبگان ارایه شده، در نظریه کثرت‌گرایی، مشارکت سیاسی به جهت تأثیرگذاری در تعیین سیاست‌ها و توزیع قدرت به مثابه کلید رفتار سیاسی به شمار می‌رود. همچنین در رویکرد مارکسیستی، مشارکت سیاسی به معنای آگاهی طبقات نسبت به وضعیت خود می‌باشد که سرانجام، سیاسی شدن طبقات را به دنبال خواهد آورد (راش، ۱۳۷۷، ص ۱۲۳)

این تعریف مشخص می‌کند که در تعریف دانش‌واژه مشارکت سیاسی، هیچ توافقی وجود ندارد، می‌توان با رویکردهای گوناگون به آن نگاه کرد. به این ترتیب، در این پژوهش «مشارکت سیاسی» عبارت است از: «درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی از عدم درگیری تا داشتن مقام رسمی»

ج. شاخص

«شاخص، در اصل در علم اقتصاد کاربرد دارد. منظور از آن، عددی است که به‌عنوان معیار متوسط قیمت هر دوره را نسبت به دوره قبل نشان می‌دهد (رحمت‌نیا، ۱۳۸۹، ص ۳۳۳). از آن جایی که در بسیاری از موارد، نمی‌توان به چنین عددی در مباحث سیاسی دست یافت، در این تحقیق معنای وسیع‌تری از شاخص مورد نظر است؛ نشان‌گرهایی که فرایند جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تحلیل اطلاعلات را فراهم می‌کند. به‌طور کلی، جهت فعالیت‌ها را مشخص می‌سازد و از حیث مفهومی، چارچوب مناسبی را برای تدوین داده‌ها فراهم می‌سازد (طبرسا، ۱۳۸۰، ص۱۵)

شاخص‌ مشارکت سیاسی از نظر اسلام در این پژوهش، در سه مؤلفه بینش، ساختار و رفتار مورد بررسی قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد، در برخی مؤلفه‌ها، تداخل‌هایی وجود داشته باشد، به گونه‌ای که هم در ساختار و هم در باور و یا در حوزه رفتار آن مؤلفه بگنجد؛ اما تلاش می‌شود که با رویکرد غالب، آنها را طبقه‌بندی کنیم

۱ شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه بینش