فایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توس

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توس دارای ۲۹ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توس  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توس،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توس :

چکیده

هدف مقاله بررسی وضعیت بهرهوری عوامل تولید صنایع کوچک و متوسط مستقر در شهرک صنعتی توس به روش توابع تولید است. بدین منظور توابع تولید گروههای صنعتی مختلف بر اساس دادههای مقطعی سـال

۱۳۸۴ برآورد شده است. سپس کشش عوامل تولید، بهرهوری متوسط، بهرهوری نهایی و شـاخص کـاربری و سرمایهبری گروههای مذکور استخراج شده است. نتایج بدسـت آمـده نشـان مـیدهـد بجـز گـروه صـنایع فلزات اساسی، سایر گروهها و همچنین کل صنعت دارای بازده صعودی نسبت به مقیاس میباشند، علاوه بر این بیشترین میزان بهرهوری نیروی کار و سرمایه بـه ترتیـب مربـوط بـه گروههـای صـنایع غـذایی و صـنایع ماشینآلات میباشد. همچنین بیشترین مقدار شاخص کاربری مربوط به گروه صنایع غذایی بوده و بیشـترین مقدار شاخص سرمایهبری را گروه صنایع ماشینآلات به خود اختصاص داده است.

واژههای کلیدی: بهرهوری، توابع تولید، شاخص سرمایهبری، شهرک صنعتی توس.

طبقهبندی C81, D24:JEL

________________________________________________________________

Determination and Analysis of Factors Productivity of Medium and Small Scale Manufactories in Toos Industrial Town

MohammadrezaLotfalipourAssociate Professor, Department of Economics, Ferdowsi University of

Mashhad. Majid DerakhshaniMaster of Economics, Ferdowsi

University of Mashhad.

Abstract

The aim of the paper is to survey factors productivity in Small & Medium Scale Manufactories located in Toos industrial town. In order to achieve this purpose, production functions of different industrial groups are estimated on the base of cross-section data in 2005. Then elasticity of factors production, average productivity, marginal productivity, labor intensive and capital intensive are derived from the functions. Obtained results indicate that except basic metal industries, all groups and total industry had increasing returns to scale. Moreover the maximum of labor & capital productivity belongs to the food industry & industrial equipment group respectively. Also the maximum of labor intensive belongs to food industry

and the maximum of capital intensive belongs to industrial equipment group .

Keywords: Productivity, Production function, Labor intensive, Manufactories, Toos

industrial town .

JEL: C81 , D24

مقدمه

در سالهای اخیر صنایع کوچک نقش مؤثری در توسعه صنعتی و اقتصـادی بیشـتر کشـورهای دنیا داشته است. به طوری که اکثر کشورهای جنوب شرقی آسیا، محور توسعه صـنعتی خـود را بـر رشد و گسترش صنایع کوچک بنا نهادهاند. صنایع کوچک بیش از %۹۸ واحدهای صنعتی و بـیش از %۵۰ کارکنان شاغل در بخش صنعت کشور را به خوداختصاص داده است، لذا از این نظر حـائز اهمیت فراوان جهت بررسی و تعیین وضعیت بهرهوری این نوع از صنایع و جایگـاه آن در صـنعت کشور میباشد.((Mowlayee, 2003 علی رغم نقش قابل توجه صنایع کوچک در ساختار صـنعتی کشور، آنها با معضلات متعددی روبرو هستند.( Zoltan,2002) شهرک صنعتی تـوس، بزرگتـرین

شهرک صنعتی موجود دراستان خراسان بزرگ میباشد و حجم بالایی از اشتغال را در خود جـای داده است، تنوع واحدهای مختلف این مجموعه، اندازهگیری و تحلیل بهرهوری آنها مـیتوانـد بـه شناسایی نقاط قوت و ضعف صنایع مختلف کمک نموده و دست اندرکاران را برای تصمیمگیری یاری کرده و نهایتاً به توسعه صنایع دارای مزیت نسبی در این شهرک کمک نماید.

هدف از انجام تحقیق، محاسبه وتجزیـه و تحلیـل بهـرهوری عوامـل تولیـد گروههـای مختلـف صنعتی بر اساس طبقهبندی ۱(ISIC) میباشد. روش تحقیـق مبتنـی بـر تجزیـه و تحلیـل توصـیفی و استنباطی با استفاده از روشهای تحلیل آماری واقتصادسنجی است. جامعه آماری شـامل ۳۹۰ واحـد صنعتی کوچک و متوسط در حال بهره برداری و فعال مستقر در شـهرک صـنعتی تـوس در مقطـع زمانی سال ۱۳۸۴ میباشد که از بین آنها جامعـه نمونـه انتخـاب گردیـده اسـت. (صـنایع کوچـک صنایعی است که تعداد شاغلان آنها زیر ۵۰ نفر باشد و صنایع متوسـط صـنایعی هسـتند کـه تعـداد

شاغلان آن بین۵۰ تا ۱۵۰ نفر باشد. (Statistics of Industrial Workshops, 2003)

پیشینه تحقیق

مطالعات انجام شده در داخل کشور

آذربایجــانی (Azarbaijani,1989)، بــه بررســی و مطالعــه بهــرهوری صــنایع کشــور بــر اســاس کدهای دو رقمی ISIC، طی دوره ۱۳۴۶ – ۶۴ پرداختـه اسـت. شـاخصهـای محاسـبه شـده نشـان میدهد که در بین صـنایع کارخانـهای کشـور صـنایع ماشـینآلات، ابـزار و محصـولات فـابریکی، صنایع فلزات اساسی و صنایع شیمیایی از بیشترین بهرهوری کلی برخوردار بودهاند بنابراین صـنایع نامبرده به ترتیب از مزیت نسبی بالاتری نسبت به سایر صنایع برخوردار هستند.

ســجادی (Sajjadi, 1998)، عوامــل مــؤثر بــر بهــرهوری در خطــوط تولیــد کارخانجــات خودروسازی سایپا را با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و نمونهگیری بررسی نموده و در پایـان بـه این نتیجه دست یافته است که فعالیتهـای رقـابتی بـین کارکنـان خطـوط تولیـد، سـن کارکنـان و آموزش کارکنان خطوط تولید، نقش مهمی در افزایش بهرهوری واحدهای تولیدی تحت بررسـی داشته است.

________________________________________________________________

۱ – International Standard Industrial Classification

رحمانی (Rahmani, 2001)، با استفاده از شـکل ترانسـلوگ تـابع لگـاریتمی هزینـه، اقـدام بـه محاسبه بهـرهوری کـل عوامـل تولیـد صـنایع بـزرگ طـی سـالهای ۱۳۷۶–۱۳۵۰ کـرده اسـت و نتیجهگیری میکند که بهرهوری کل عوامل تولیـد صـنایع بـزرگ طـی سـالهای مـورد مطالعـه، در اغلب سالها مثبت بوده است.

مــولایی (Mowlayee, 2003)، بــه بررســی و مقایســه بهــرهوری گــروههــای مختلــف صــنعتی کوچک و بزرگ ایران پرداخته است، نتایج پژوهش حاکی از آن است که بهرهوری کل، متوسـط و نهایی صنایع کوچک کمتر از صنایع بزرگ است، اما برخی از گروههای صنعتی کوچک نسبت به صنایع بزرگ دارای بهرهوری بیشتری هستند.

سلیمی فر (Salimifar, 2005)، بهرهوری عوامل تولیـد و میـزان بـه کـارگیری آنهـا در صـنایع بزرگ استان خراسان را مورد مطالعه قرار داده است، نتایج حاصله حاکی از آن است که بهرهوری نیروی کار در صنعت کشور، از صنعت استان در سال مورد مطالعه بیشـتر بـوده اسـت. مقایسـه بـین گروههای صنعتی نیز مبین آن است که فقط در پنج گروه صنعتی وضعیت استان از نظر بهرهوری از متوسط کشوری بهتر است.

زراء نژاد و قنادی (Zaraenejad, Mansoor&Ghanadi, Behrooz, 2005) بـه بـرآورد تـابع

بهرهوری نیروی کار صنایع استان خوزستان و بررسی عوامل موثر بر آن پرداختهاند. نتـایج بـرآورد نشان میدهد میزان بهرهوری نیروی کار با موجودی سرمایه و با هزینههای تحقیق و توسـعه، رابطـه مستقیم و با شکاف بین تولید بالقوه و بالفعل رابطه معکوس دارد.

عباسیان و همکاران (Abbasian& et al, 2007) بـا اسـتفاده از روش تحلیـل فراگیـر دادههـا۱،

بهرهوری کل عوامل تولید۲ و اجزای آن را در بخش صنعت بررسی کردند.

مطالعات انجام شده در خارج کشور:

ایدسون و والتر (Idson&Walter, 1996) ، بهرهوری نیروی کار را بـا اسـتفاده از روش تـابع تولید در صنایع کوچک و بزرگ فلزات فـابریکی، ماشـینآلات، بـرق، تجهیـزات حمـل و نقـل و ابزارآلات مورد محاسبه و مقایسه قرار داده و نتیجهگیری کردهاند که نیروی کار صنایع بـزرگ بـه
________________________________________________________________

۱ – Data Envelopment Analysis 2 – Total Factors Productivity

علت استفاده از تکنولوژی، تجهیزات و سـازماندهـی پیشـرفته دارای بهـرهوری بیشـتری نسـبت بـه صنایع کوچک هستند.

هالتیوانگر و همکاران (Haltiwanger&et al, 1999)، تفاوت بهرهوری در میان کـارگران را در صنایع مختلف طی سالهای ۱۹۹۶-۱۹۸۵ با استفاده از روش تابع تولید مورد مطالعه قرار داده و نتیجهگیری میکننـد کـه تعـداد کـارگران، سـن و سـرمایه انسـانی در میـزان بهـرهوری آنهـا تـاثیر میگذارد. یورگنسون (Jorgenson, 2001) با استفاده از چارچوب حسابداری رشد و تابع امکانات تولید به بررسی منابع رشد آمریکا در دوره ۱۹۴۸-۲۰۰۰ پرداخته است . نتـایج وی نشـان مـیدهـد سهم صنایع تولید کننده ۱ICT از رشد بهرهوری کل عوامل تولید ۳۰ درصد است.

کیم (Kim ,2005) رابطه میان نظارت صنفی و عملکرد بهـرهوری بنگـاههـای صـنعتی در کـره جنوبی را بررسی کرد. بر اساس برخی از نتایج، یک رابطه مثبت میـان ایـن دو متغیـر وجـود داشـته است.

ولدخانی (Valadkhani,2005)، مدلی برای بهرهوری نیروی کـار ایـران بـر اسـاس دادههـای سری زمانی طی سالهای ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۲ تخمین زده است، که در آن بهرهوری نیروی کـار بوسـیلهء موجودی سرمایه خالص واقعی، شاخصهـای فنـاوری اطلاعـات و ارتباطـات (ITT) و آزادسـازی تجاری تعیین میشود. نتیجه کار آنها نشان میدهد که انواع سیاستهای تشویقی اعمال شده برای افزایش سرمایهگذاری و آزادسازی تجاری باعـث بهبـود فنـاوری و در پـی آن افـزایش بهـرهوری نیروی کار میشود.

گیلـین و همکـاران وی (Gielen& others, 2006) در مقالـهای نشـان دادنـد کـه دسـتمزدها، بهرهوری نیروی کار را در سطح بنگاه در حدود ۹ درصد افزایش میدهد. این ممکن است بخشـی ناشی از اثرات انگیزشی و بخشی دیگر ناشی از جذب کارگران به صـورت مـوقتی و کوتـاه مـدت باشد.

حشمتی و شیو (Heshmati&Shiu, 2006) نیز به بررسی رشد بهرهوری کل عوامل تولیـد در

۳۰ ایالت چین در دوره ۱۹۹۳-۲۰۰۳ با استفاده از دادههای پانل پرداختهاند. براساس یافتههای آنهـا فناوری اطلاعات و ارتباطات اثر مثبت و معناداری بر رشد تولید و بهرهوری کل دارد.

________________________________________________________________

۱ – Information and Communication Technology

ویژگیهای شهرک صنعتی توس

شهرک صنعتی توس با دارا بودن بیش از %۵۳ حجـم اشـتغال و %۴۵ تعـداد واحـدهای صـنعتی استان خراسان رضوی بزرگترین شهرک صنعتی موجود در استان و یکی از بزرگتـرین شـهرکهای صنعتی کشور میباشد. این شهرک در زمینی به مساحت ۴۰۱ هکتاراحداث شـده کـه حـدود ۲۴۹
هکتار آن جهت احداث واحدهای صنعتی اختصاص یافته و قسمت عمده آن یعنـی ۲۳۰ هکتـار تـا پایان سال ۱۳۸۴ واگذار شده است. قراردادهای به امضاء رسیده جهت احـداث واحـدهای صـنعتی تاکنون ۶۳۶ فقره بوده که از این تعـداد ۴۹۴ واحـد بـه بهـره بـرداری رسـیدهانـد. بـرآورد سـرمایه واحدهای به بهرهبـرداری رسـیده نشـان مـیدهـد کـه حـدود ۲۲۷۰ میلیـارد ریـال در ایـن واحـدها سرمایهگذاری شده است. این حجم سرمایهگذاری چیـزی در حـدود ۱۴۸۱۴ نفـر اشـتغال مسـتقیم ایجاد نموده است. عمده فعالیتهای صنعتی مستقر در شهرک صنعتی توس مربوط به گروه صـنایع غذایی و آشامیدنی وهمچنین گروه صنایع ماشینآلات میباشد که در مجموع این دو گـروه بـیش از نیمی از فعالیتهای صنعتی شهرک را به خود اختصاص دادهاند. (Khorasan Industrial Town

Company, 2005)

تخمین توابع تولید صنایع مستقر در شهرک صنعتی توس:

به منظور تخمین توابع تولید صنایع برای هر کدام از گروههای صنعتی به تفکیک کد دو رقمی (ISIC) و نیز برای کل صنایع شهرک صنعتی توس، تابع تولیدی که بتواند بـه نحـو مطلـوبی رفتـار تولید و ستانده را با متغیرهای اصلی بیان کند، تخمین زده شد. بدین منظور از میـان توابـع تولیـد در دسترس، سه نوع تابع تولید که به صورت شایع توسط اقتصاددانان و کارشناسـان در تخمـین توابـع تولید مورد استفاده قرار میگیرند، مورد بررسی قرار گرفـت. عـلاوه بـر روش پارامتریـک تخمـین توابع تولید با استفاده از مدلهای اقتصاد سنجی، روشهای غیر پارامتریک نیز برای محاسبه بهـرهوری وجود دارند که در این روشها عملکرد هر بنگاه با بهترین عملکرد بنگاههای موجود در آن صنعت مقایسه میشود. یکی از مهمترین این روشها روش ۱DEA است که درآن با استفاده از برنامهریـزی خطی و بدون تحمیل فرم تبعی خاص، از اتصال نقـاط حـدی، تـابع مـرزی مـورد نظـر تخمـین زده

________________________________________________________________

۱ – Data Envelopment Analysis

۴۵
میشود. (Abrishami, H, Mehrara, M, Ajorloo, M, 2008)

تابع تولید کاب – داگلاس :(Cobb – Douglas)

این تابع یکی از متداولترین توابع تولیدی است که در مطالعات کمـی اقتصـادی مـورد اسـتفاده قرار میگیرد و با فرض محدودکنندهای همراه است که از آن جمله میتوان به کشش ثابت نسـبت به عوامل تولید در هر سه منطقه تولیدی اشاره نمود. در فـرم خطـی بـرای n نهـاده بـه صـورت زیـر نمایش داده میشود. که در آن y معرف مقدار ستانده و Xi ها مقـدار نهـادههـای بکـار رفتـه در صنعت و A ضریب تکنولوژی میباشد.((Khaksar, 1995

تابع کاب داگلاس به جهت سادگی و قابلیتهایی که دارد به طور وسیعی در کارهـای تجربـی مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـه اسـت.((Miller, 2008 and Salvatore, 1997 ایـن تـابع در منطقـه اقتصادی تولید( منطقهای که غالب بنگاههای تولیـدی در آن ناحیـه تولیـد مـیکننـد تعریـف شـده است. ویژگی بارز این تابع علاوه بـر سـادگی، مناسـب بـودن آن بـرای دامنـه وسـیعی از مجموعـه اطلاعات تجربی در زمینههای مختلف است. کشش عوامل تولیـد ( (, درصـد تغییـرات میـزان تولید((y را نسبت به تغییرات عوامل تولیـد نشـان مـیدهـد. بسـته بـه اینکـه حاصـل جمـع ( (,

بزرگتر، مساوی و یا کوچکتر از ۱ باشد، تابع تولید را به ترتیب با نسبت فزاینده، ثابت و کاهنده بـه مقیاس مینامند. از آنجا که تابع تولید در یک مقطع زمـانی مشـخص تعریـف و بـرآورد مـیشـود، مقادیر , ثابت در نظر گرفته میشود. بدیهی است در زمـان دیگـر بـه دلیـل تغییـرات فناورانـه مقادیر یاد شده تغییر مینمایند. مطالعات نشان میدهد در خـلال سـالهای اخیـر، در عـین حـال کـه نسبت سرمایه بـه کـار افـزایش یافتـه اسـت، سـهم عوامـل تولیـد در بلندمـدت تقریبـا ثابـت مانـده

است.((Jones, 2005 and Antràs, Pol, 2004

n
lnylnAlفایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توسi

i1

تابع تولید متعالی:۱

تابع تولید متعالی، محدودیتهای تابع کاب- داگلاس را نداشـته و قـادر اسـت بهـرهوری نهـایی غیرثابت تولید نهایی را به طور مجزا در هر سه ناحیه تولید نشان دهد. بهعلاوه در ایـن تـابع کشـش

________________________________________________________________

۱ Transcendental

۶۴ مجله دانش و توسعه؛ شمار۲۹ (علمی- پژوهشی)

تولید و کشش جانشینی در دامنه تغییرات نهادهها متغیر میباشـند و فـرم خطـی تـابع بـه شـکل زیـر

میباشد. (Jones,2005,Shaikh,A. (2005)

lnylnAnlnXinbiXi
i1 i1

تابع ترانسلاگ:۱

برای اولین بار توسط کریستنسن یورگنسن و لائو در سال ۱۹۷۲ مطـرح گردیـد ایـن تـابع بـه دلیل داشتن مزیتهای منحصر به فرد در دهههای اخیر به طور گسترده مـورد اسـتفاده اقتصـاددانان

قرار گرفت. فرم خطی تابع به صورت زیر نمایش داده میشود:
lnylnAailفایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توسi1/ 2bij .lفایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توسi .lفایل ورد کامل مقاله ارزیابی و تحلیل بهره‌وری نهاده‌های تولیدی صنایع کوچک و متوسط در شهرک صنعتی توسj

i1 i1 j1

اگر در این تابع bij0 باشد به تابع کاب – داگلاس میرسیم. (Rafat, 2003 and Mishra,

s .k.(2007 )

کشش جزئی و بهرهوری نهایی عوامل تولید:

تابع کاب – داگلاس در حالتی که سه نهاده تولید وجود داشته باشد، بدین صورت است:

lnQlnAlnLlnKlnM
که درآن Q تولید، A پارامتر بهرهوری کل، M , K , L عوامل تولید کار، سرمایه و مواد اولیـه میباشند، و , , نیز ضریب کشش جزئی تولیـد نسـبت بـه نیـروی کـار سـرمایه و مـواد اولیـه هستند. در این صورت داریم:
Q .AP MP MPL L e

L L L
APL
.Q MP.AP MPK K e

K K K
APK
.Q .AP MP MPM M e

M M M
APM
که درآن APM,APK,APL بهرهوری متوسـط نیـروی کـار، سـرمایه و مـواد اولیـه وهمچنـین

________________________________________________________________

۱ Translog

اندازهگیری و تجزیه و تحلیل بهرهوری نهادههای ۴۷

MPM,MPK,MPL بهرهوری نهایی عوامل تولید مذکور هستند.

تابع متعالی در حالتی که سه نهاده وجود داشته باشد:

lnQlnAa1lnLa2lnKa3lnMb1Lb2Kb3M

که درآن:

eL a1b1 L

eKa2b2K

eM a3b3 M

به ترتیب کششهای عوامل تولید نیروی کار، سرمایه و مواد اولیه میباشـند. ملاحظـه مـی شـود کشش تولید نسبت به هر کدام از نهادهها ثابت نیست وتابع خطـی از سـطح همـان نهـاده مـیباشـد.

برای بهرهوری نهایی عوامل در این حالت داریم:

a1b1LQ MP a b LAP

L L 11 L
a2b2KQ b KAP MP a

K K 2 2 K
a3b3MQ b MAP a MP

M M 3 3 M

تابع ترانسلوگ درحالتی که سه نهاده داشته باشیم:

lnQlnAa1lnLa2lnKa3lnM1 / 2b11lnL21 / 2b12lnLlnK1 / 2b13lnLlnM1 / 2b22lnK21 / 2b23lnKlnM1 / 2b33lnM2

که در آن:

eL a11/ 2b12ln K 1/ 2b13ln M e K a 21 / 2b12ln L 1 / 2b23ln M eM a31/ 2b23ln K 1/ 2b13ln M

به ترتیب کششهای عوامل تولید نیروی کـار، سـرمایه و مـواد اولیـه مـیباشـند. در ایـن توابـع کشش تولید تابعی از سطوح خود نهاده و سطوح دیگر نهـادههـا مـیباشـد و بهـرهوری نهـایی ایـن

۸۴ مجله دانش و توسعه؛ شمار۲۹ (علمی- پژوهشی)

عوامل به این شکل میباشد:

a11/2b12lnK1/2b13lnMQ MPe.APMP

L L L L L
a21/ 2b12lnL1/ 2b23lnMQ MP .AP K e MP

K K K K

a31/ 2b23lnK1/ 2b13lnMQ MP .AP M e MP

M M M M

شاخص کاربری

شاخص کاربری معیاری جهت برآورد بهرهوری جزئی نیروی کار میباشد که برای آن داریم:

Li(Vi/ Ni).100 /(VT/ NT)

VT,Vi به ترتیب عبارتند از ارزش افزوده در صنعت i ام و کل صنعت. چون مقایسه بین صنایع مختلف است به جای ستانده از ارزش افزوده استفاده میشود. NT,Ni تعداد کارکنان در صنعت iام و کل صنعت را نشان میدهد. چنانچه مقدار شاخص کاربری برای یک گروه صنعتی زیـر ۱۰۰
باشد بدین مفهوم است که شدت بکارگیری نیـروی کـار در آن صـنعت از متوسـط صـنعت بیشـتر است و به تعبیری کاربرتر میباشد. شدت به کارگیری نیروی کـار، عبارتسـت از تعـداد کـارگران تقسیم بر ارزش افزوده تولیدی و به عبارت بهتر عکس بهرهوری نیروی کار را شدت به کـارگیری نیروی کار گویند، با توجه به شـاخص کـاربری وقتـی ایـن شـاخص کـوچکتر از ۱۰۰ باشـد یعنـی بهرهوری نیروی کار در صنعت i ام کمتر از بهرهوری نیروی کار در کل صنعت میباشد و ایـن بـه معنی بزرگتر بودن شدت به کـارگیری نیـروی کـار در صـنعت i ام در مقایسـه بـا متوسـط صـنعت

میباشد.((Salimifar, 2005

شاخص سرمایهبری:

شاخص سـرمایهبـری معیـاری جهـت بـرآورد بهـرهوری جزئـی سـرمایه اسـت کـه فرمـول آن عبارتست از:

Ci(Vi/Ki).100 /(VT/ KT)

که در آن: VT,Vi به ترتیب عبارتند از ارزش افزوده در صنعت i ام و کل صنعت، و KT,Ki

موجودی سرمایه در صنعت i ام و کل صنعت را نشان میدهد.

روش تخمین توابع تولید:

اندازهگیری و تجزیه و تحلیل بهرهوری نهادههای ۴۹

پس از جمعآوری دادهها و مرتب سازی آنها، متغیرها را تعریف نمـوده و بـر اسـاس الگوهـای نظری مطرح شده تخمین توابع انجام میشود برای این منظور از نـرمافـزار Eviews 4 اسـتفاده شـده است و برای هر یک از گروههای صنعتی صـنایع غـذایی و آشـامیدنی، ماشـینآلات و تجهیـزات، صنایع شیمیایی، صنایع فلزات اساسی، صنایع متفرقه و همچنین کل صنایع شهرک صنعتی توس سه نــوع تــابع کــاب – داگــلاس، ترانســلوگ و متعــالی تخمــین زده شــده اســت، و از بــین ایــن توابــع مناسبترین تابع جهت هر گروه صنعتی برگزیده شده اسـت، منظـور از مناسـبتـرین تـابع، تـابعی است که علاوه بر ضرایب معنیدار بیشتر، انحراف معیار کمتر و R2 بیشتری داشته باشـد.(بـه دلیـل اینکه تعداد شرکتهای گروههای صنعتی نساجی، کانی غیرفلزی، کاغذ و مقوا و متفرقه نـاچیز بـوده و امکان تخمین تـابع تولیـد بـرای ایـن گروههـا بـه صـورت جداگانـه وجـود نداشـته اسـت. بـرای گروههای مذکور یک تابع تولید تحت عنوان تابع تولید صنایع متفرقه تخمین زده شده است). لازم به ذکر است که به دلیل نداشتن دادههای آماری برای سالهای مختلف، تخمین توابـع بـه صـورت سری زمانی امکانپذیر نیست و لذا دادههای مقطعی سال ۱۳۸۴ برای تخمینها مـورد اسـتفاده قـرار گرفت. این امر محدودیتهایی ایجاد میکند از جمله اینکه ممکن است نتواند رفتار باثبات صـنعت یا یک گروه صنعتی را نشان دهد. هر چند با توجه به اینکـه تعـداد نمونـههـای اسـتفاده شـده بـرای تخمین هر تابع تولید نسبتاً بالا است این محدودیت تا حدودی رفع شده است. تابع تولید شامل سـه متغیر توضیحی نیروی کار، سرمایه و مواداولیه میباشد. ارزش تولیـدات بـه عنـوان متغیـر وابسـته و سایر متغیرهای مورداستفاده به شرح ذیل است:

:KAR تعداد نیروی کار، :KAP سرمایه ( میلیون ریال)، :MV ارزش مواداولیه ( میلیـون ریـال

)، :Y ارزش تولیدات ( میلیون ریال ).

با توجه به متغیرهای تعریف شده و بر اساس الگوهای نظری مطرح شـده ابتـدا بـه تخمـین تـابع تولید کاب – داگلاس پرداخته و سپس توابع ترانسلوگ و متعـالی را بـرای هـر یـک از گروههـای صنعتی و کل صنایع شهرک تخمین زده و نتایج ضرایب معنیدار و سایر مشخصههای آماری مانند

R2 و t در جداولی جداگانه آورده شدهاند. سپس مناسـبتـرین تـابع بـرای هـر یـک از گروههـای صنعتی و برای کل صنعت بر اساس مشخصههای آماری (t, R2) و تعداد ضرایب معنـیدار انتخـاب گردیده است.

انتخاب مدل مناسب برای هر گروه صنعتی و کل صنعت:

۰۵ مجله دانش و توسعه؛ شمار۲۹ (علمی- پژوهشی)

با توجه به شاخصههایی که برای انتخاب مناسبترین مدل و تابع تولید برای هر گروه صنعتی و نیز برای کل صنعت مطرح شد.

الف: گروه صنایع مواد غذایی و آشامیدنی R2 و تعداد ضرایب معنیدار برای تابع متعالی بیشـتر است اما با توجه به اینکه ضرایب معنیدار فقط اثرات متقابـل را نشـان مـیدهـد و بـرای متغیرهـای مستقیم نیروی کار، سرمایه و مواداولیه این ضرایب معنیدار نمیباشد. ولی در توابع تولید کـاب – داگلاس و متعالی به رغم اینکه R2 کمتر بـوده و تعـداد ضـرایب معنـیدار نیـز کمتـر مـیباشـد امـا متغیرهای معنیدار موجود اثر مستقیم عوامل تولید کار و مواداولیه را نشان میدهد و از بین ایـن دو تابع چون تابع کاب – داگلاس به نحو بهتری رفتار کششهای عوامـل تولیـد را توضـیح مـیدهـد.

پس این تابع به عنوان مناسبترین تابع انتخاب میشود.

LOG Y=0. 877+0.234 LOG(KAR) +0.780 LOG (MV)

t (7.696) (3.137) (2.159)
R2=0.955, n=27

صنایع فلزات اساسی: در تخمین تابع ترانسلوگ هیچ یک از ضرایب معنـیدار نیسـت.زیـرا درتابع تولید متعالی مقادیر ضرایب متغیرهای غیرلگاریتمی بسیار ناچیز بوده و قابل چشم پوشی اسـت.

چنانچه از این ضرایب چشم پوشی شود تابع تولید به شکل تابع کاب – داگلاس در میآیـد، پـس مناسبترین تابع تولید انتخابی برای این گروه نیزتابع تولید کاب – داگلاس میباشد.

LOGY= 1.371+0.206LOG(KAR)+0.644LOG(MV) t (2.090) (2.022) (11.067) R2=0.973 n=22

گروه صنایع شیمیایی: در گروه صنایع شیمیایی تخمین تـابع ترانسـلوگ عـلاوه بـر معنـیداریکلیه متغیرهای لگاریتمی نیروی کار، سـرمایه و مواداولیـه اثـرات متقابـل متغیرهـای نیـروی کـار و مواداولیه نیز دیده میشود، پس بـا توجـه بـه اینکـه تـابع ترانسـلوگ بیشـترین ضـرایب معنـیدار و بیشترین مقدار R2 را دارا میباشد به عنوان مدل مناسب انتخاب میشود.

– LOG Y=18.349+3.082LOG(KAR)-2.515LOG(KAP)- 2.035LOG (MV)
۰.۲۵۹LOG(KARMV)+
(-۴.۲۲۹) ( -۲.۳۷۲) ( -۳.۳۹۱) (۲.۵۳۱) t (6.079 )
۰.۱۲۴LOG(KAR)2+0.129LOG(MV)2
(۲.۰۶۷) (۲.۱۶۸)
R2=0.990
n=22

اندازهگیری و تجزیه و تحلیل بهرهوری نهادههای ۵۱

صنایع ماشینآلات: در گروه صنایع ماشینآلات صنعتی با وجود اینکه تـابع ترانسـلوگ مقـدارضرایب معنیدار بالا و بیشترین مقدار R2 را دارا میباشد ولی متغیرهای مستقیم آن بیمعنی بـوده و فقط اثرات متقابل را در نظر میگیرد پس از بین توابـع کـاب – داگـلاس و متعـالی، تـابع کـاب – داگلاس با توجه به معنیدار بودن کلیه متغیرهای آن کششهای عوامل تولید به عنوان تابع مناسـب انتخاب شود. باید توجه داشت که متغیرهای غیرلگاریتمی تابع متعالی به دلیـل مقـادیر بسـیار نـاچیز ضرایب آنها قابل چشمپوشی می باشد.

+۰۵۹۳LOG(MV) LOG Y=0.855+0.233 LOG(KAR)+0.256 LOG(KAP) t 1.913) (3.357) (2.894) (9.658) R2=0.961 n=25

در صنایع متفرقه تابع تولیدکاب – داگلاس متغیرهای لگاریتمی معنیداری بیشتری را نسبت به تابع متعالی دارا میباشد. ضرایب معنیدار متغیرهـای مسـتقیم تـابع ترانسـلوگ بـا وجـود اینکـه R2

بالاتری دارد کمتر است.

LOG Y=2.932+0.801LOG(KAR)+0.272 LOG(KAP)
t (4.165) (4.127) (2.075) R2=0.976 n=21

تابع تولید کل صنعت: درتـابع ترانسـلوگ هیچیـک از متغیرهـای عوامـل تولیـد نیـروی کـار،سرمایه و مواداولیه معنیدار نمیباشد و فقط اثـرا ت متقابـل متغیرهـای کـار و سـرمایه ونیـز کـار و مواداولیه دیده میشود. در این بخش تابع تولید کاب – داگلاس کلیه متغیرها معنـیدار بـوده و R2