فایل ورد کامل مقاله علمی درباره اصلاح ذات‌البین و تبیین نظریه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی


در حال بارگذاری
10 جولای 2025
فایل ورد و پاورپوینت
20870
1 بازدید
۹۹,۰۰۰ تومان
خرید

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره اصلاح ذات‌البین و تبیین نظریه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی دارای ۳۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره اصلاح ذات‌البین و تبیین نظریه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره اصلاح ذات‌البین و تبیین نظریه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره اصلاح ذات‌البین و تبیین نظریه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی :

 

برخی از منابع:

[۱] زِهره.؛ کتاب کوچک عدالت ترمیمی؛ ترجمه: حسین غلامی؛ تهران: انتشارات مجد، .۱۳۸۳

[۲] شیری ع.؛ عدالت ترمیمی (مبانی و کنشگران)؛ پایاننامه دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، به راهنمایی دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، دانشگاه شهید بهشتی، .۱۳۸۵

]۳[ فرکم ا؛ نقش بزهدیده در عدالت ترمیمی؛ (مجموعه مقالات در مورد عدالت ترمیمی، مقاله چهارم)؛ ترجمه: امیر سماواتی پیروز، تهران: انتشارات خلیلیان، .۱۳۸۴

]۴[ نجفی ابرندآبادی ع.ح.؛ از عدالت کیفری کلاسیک تا عدالت ترمیمی؛ مجله تخصصی دانشگاهعلوم اسلامی رضوی، سال سوم، ش ۹ و ۱۰، پاییز و زمستان .۱۳۸۲

]۵[ مارشال ت.؛ عدالت ترمیمی؛ (مجموعه مقالات در مورد عدالت ترمیمی، مقاله ششم)؛ ترجمه امیرسماواتی پیروز؛ تهران: انتشارات خلیلیان، .۱۳۸۴

[۶] عباسی م.؛ افقهای نوین عدالت ترمیمی در میانجیگری کیفری؛ تهران: انتشارات

-۱مقدمه

در پی ایرادهای وارد به عدالت کیفری متعارف (کلاسیک) و آشکار شـدن ناکارآمـدی هـر دو شکل آن، یعنی سزادهنده و بازپرورانه، الگوی جدیدی در سیاست جنایی مطـرح شـد کـه بـه »عدالت ترمیمی« موسوم شده است. این قسم از عدالت کیفری نظر و توجه خـود را از بـزه و بزهکار به بزه و بزهکار به بزهدیده و جبران انواع خسارتهای وارد بر او معطوف کرده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نویسنده مسؤول مقاله: E-mail: ahnaus@yahoo.com

علیحسین نجفی ابرندآبادی و همکاران ـــــــــــــــــــــــــــ اصلاح ذاتالبین و نظریه عدالت ترمیمی

اهمیت این دیدگاه در این است که اعتقاد دارد ارتکاب بزه در درجـه اول بـه بـزهدیـده ضـربه وارد میآورد و آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، جبران خسارتهای مادی، معنوی، روانی
و عاطفی وارد شده بر او است. از طرف دیگر، این دیدگاه معتقد است حل و فصل اختلافهـای ناشی از ارتکاب بزه و آشتی بین طرفهای ذینفع نیز نه به وسیله قدرت حاکم و دولت بلکه به-وسیله جامعه محلی و با حضور فعال بزهدیده و بزهکار در چارچوب میـانجیگـری، مـذاکره، مصالحه، نشست و; که ساز و کارهای مختلف »عـدالت ترمیمـی« محـسوب مـیشـوند، بایـد صورت پذیرد. از نظر طرفداران دیدگاه »عدالت ترمیمی«، طرفهای »عدالت ترمیمی« عبارتند از بزهدیده، بزهکار و جامعـه محلـی. الگـوی »عـدالت ترمیمـی« ارتکـاب بـزه را نقـض قـوانین و مقررات رسمی و مخالفت با دولت نمیپندارد بلکه آن را به عنوان یـک اخـتلاف و تعـارض در روابط اشخاص قلمداد میکند.
با توجه به اقبال مسؤولان قضایی کـشور بـه مباحـث کیفرزدایـی و حـل و قـضازدایی و اهتمام به پیشبرد حقوق شهروندی و نیز با عنایت به اصل چهـارم قـانون اساسـی جمهـوری اسلامی ایران مبنی بر لزوم اسلامی بودن قـوانین و مقـررات کـشور و بـا نگـاهی بـه الگـوی »عدالت ترمیمی« و ساز و کارهای آن استنباط میشود که این الگو میتوانـد کاربردهـایی در حقوق ایران داشته باشد؛ زیرا در آموزههای دین مقدس اسلام از یک طرف بزهدیده و تـرمیم
و جبران خسارتهای وارد شده به او محور و هدف است و از طرف دیگر، هم ادله نقلی و هـم ادله عقلی بر ترمیم و جبران خسارت و خسارتزدایی تأکید دارند. به عبارت دیگر، عـلاوه بـر وجود جلوههـای »عـدالت ترمیمـی«، مفهـوم آن نیـز مـورد توجـه اسـت کـه بایـد محـدوده و راهکارهای آن مطالعه شود.
وجود مفاهیم و نهادهایی همچون رجوع به قاضی تحکـیم، اصـلاح ذاتالبـین، توصـیه بـه گذشت از مجازات، پرداخت دیـه بـه بـزهدیـده، هـدر نـشدن خـون مـسلمان، پرداخـت دیـه از بیتالمال، ضمان عاقله، تسهیلات برای اثبات حقالنـاس و; نـشانگر وجـود رویکـرد »عـدالت ترمیمی« و به نوعی بزهدیده محوری در آموزههای دین مقدس اسلام است.
در مورد »عدالت ترمیمـی«، مبـانی و خاسـتگاه آن و نیـز جایگـاه آن در حقـوق ایـران در مجموع چند مقاله، پایاننامه و کتاب به رشته تحریر درآمده است، اما از جهت مبـانی دینـی و گستره آن در آموزههای دینی، پژوهش مستقلی انجام نشده است.
یکی از برنامههای مهم و مؤکد در دین اسـلام در مقابلـه بـا اختلافهـای حقـوقی از جملـه

۱۹۴

فصلنامه مدرس علوم انسانی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دوره۱۲، شماره ۳، پاییز۱۳۸۷

اختلافهای کیفری – که فراتر از یک دستور اخلاقی است – »اصلاح ذاتالبین« است و در آیات

و روایات متعددی به آن پرداخته شده است که نـشان از اهتمـام دیـن مقـدس اسـلام بـه ایـن برنامه مهم است؛ زیرا دارای آثار فردی و اجتمـاعی مفیـدی بـرای طـرفین اخـتلاف و جامعـه است.

»اصلاح ذاتالبین« در برخی قوانین قبل و بعد از انقلاب مطـرح شـده اسـت. در مـاده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی کیفری سابق و نیز در ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمـومی
و انقلاب در امور کیفری، از دادگاه خواسته شده است که در جرایم قابـل گذشـت طـرفهـای دعوای کیفری را آشتی دهد و در صورتی مبادرت به صدور رأی کند که موفق به آشتیدادن آنان نشود. همچنین با ایجاد شوراهای حـل اخـتلاف، یکـی از وظـایف ایـن شـوراها »اصـلاح ذاتالبین« و ایجاد صلح و سازش بین طرفهای اختلاف است.
سؤال اصلی مقاله عبارت است از اینکه »آیا با ساز و کار اصلاح ذاتالبین میتوان عـدالت ترمیمی را اعمال و اجرا کرد؟« و فرضیه آن چنـین اسـت: »عـدالت ترمیمـی در پرتـو اصـلاح ذاتالبین قابل اجرا و اعمال است.«
در این مقاله ابتدا به اختصار مطالبی درباره الگـوی »عـدالت ترمیمـی« بیـان و سـپس بـه بررسی برخی آیات و روایات مربوط به »اصلاح ذاتالبین« پرداخته خواهد شـد و پـس از آن به رویکرد ترمیمی »اصلاح ذاتالبین« و پاسخ به این سؤال پرداخته میشود که آیـا در پرتـو »اصلاح ذاتالبین«، »عدالت ترمیمی« میتوانـد قابـل اجـرا و اِعمـال باشـد و در انتهـا از بحـث نتیجهگیری خواهد شد.

-۱ عدالت ترمیمی

در الگوی عدالت ترمیمی، که در پی ناکارآمدی عدالت کیفری کلاسیک مطرح شد، ضمن توجـه به همه طرفهای بزه، یعنی همه کسانی که به نحوی از ارتکاب بزه متأثر شدهانـد و درگیـر در آن هستند، شامل بزهدیده و وابستگان او و بزهکـار و وابـستگان او و جامعـه محلـی، تـرمیم خسارتهای ناشی از ارتکاب بزه و اعاده وضع سابق مـورد توجـه اسـت. بـرخـلاف رویکـرد عدالت کیفری سنتی که بزه را رفتاری علیه دولت (حاکمیت) قلمداد میکند و در واقع دولت یک بزهدیده رسمی محسوب میشود؛ از نظر رویکرد عـدالت ترمیمـی وقـوع بـزه موجـب نـوعی گسستگی و اختلال در روابط افراد جامعه میشود ۱]، ص۴۰؛ ۲، ص .[۳۱۴

۱۹۵

علیحسین نجفی ابرندآبادی و همکاران ـــــــــــــــــــــــــــ اصلاح ذاتالبین و نظریه عدالت ترمیمی

به تعبیر دیگر »جرم به عنوان نقض حقوق یک شخص به وسیله شخص دیگر و اختلاف بین آنها تعریف میشود» «که آثار نامطلوب و خسارتهای مادی، معنـوی، روانـی و عـاطفی آن نه فقط بزهدیده بلکه جامعه محلی و علقه و روابط اجتماعی محلی و حتی خـود بزهکارــ
و تنها در صورتی که جرم از نوع شدید باشد ـ کل جامعه را متأثر و متـضرر مـیکنـد۳] «، ص ۷۱؛ ۴، ص.[۲۲ از دید طرفداران عدالت ترمیمی، این عدالت نوعی بازگشت به گذشـته
و دوران قبل است و در طول تاریخِ بشر همواره عدالت ترمیمی اجرا میشده و »تنهـا در دوران اخیر و در حکومتهای جدید بوده است که دولت مسأله حل اختلافات میان مردم را از اجتماع، بزهدیدگان و بزهکاران مصادره کرد و; عدالت ترمیمی الگـوی غالـب و شـایع اجرای عدالت در امور کیفری در بیشترین مـدت از زنـدگی بـشر بـوده اسـت۱] «، مقدمـه مترجم، ص .[۸

عدالت ترمیمی همه طرفهای مرتبط با بزه که از ارتکاب آن متأثر شدهاند، شامل بزهدیده

و بزهکار و وابستگان آنها و جامعه محلی را در فرایند رسیدگی به بزه مشارکت میدهد ۲]، ص ۲۱۸؛ ۳، ص.[۷۲ در واقـع »عـدالت ترمیمـی رویکـردی نـسبت بـه جـرم اسـت کـه در آن محوریت، حل و فصل اختلاف ناشی از جرم است؛ به طوری که خود طرفهای درگیر در جرم
و نیز جامعه محلی را جهت حل و فصل آن مشارکت میدهد۵] «، ص.[۹۳ در رویکـرد عـدالت ترمیمی مراد از بزه دیده نه تنها کسی است که بهطور مستقیم از ارتکـاب بـزه متـأثر شـده بلکه اعضای خانواده او و اعضای جامعـه محلـی او را نیـز شـامل مـیشـود. از ایـن جهـت بزهدیده را به بزهدیده اولیه یا مستقیم و بزهدیده ثانویه یا غیرمستقیم تقسیم میکند ۲]، ص .[۲۴۴ بر این اساس طرفها یا ارکان یا ذینفعان و به تعبیر رساتر »کنـشگران« عـدالت ترمیمـی عبارتند از بزهدیده، بزهکار و جامعه محلی (و در مواقعی کل جامعه).
منظور از جامعه محلی عبارت است از افرادی که دریک مکـان مـشخص زنـدگی مـیکننـد مانند محله یا شهرک یا گروهی از افراد که بهواسطه مصلحت مشترک با هـم پیونـد و رابطـه دارند، مانند اعضای خانواده یا خویشان یا همسایگان یـا دوسـتان یـا همکـاران. بـه تعبیـری اشخاصی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب بزه دچار اختلال شدهانـد یـا بـه نحـوی ارتکاب بزه آنان را متأثر یا درگیر کرده است ۲]، صص ۳۱۹ – ۳۱۸؛ ۴، ص.[۲۲
الگوی عدالت ترمیمی با بازگرداندن حق بزهدیده و نقش او در جریان رسیدگی بـه او ایـن امکان را میدهد که در برنامههای ترمیمی و جلسههای گفتگو ماجرای صـدمات وارد برخـود

۱۹۶

فصلنامه مدرس علوم انسانی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دوره۱۲، شماره ۳، پاییز۱۳۸۷

را بازگو و آلام، رنجها، دردهای روحی و جسمی حاصل از ارتکاب بزه را بیان کند و بهطـور کلی داستان بزهدیدگیاش و نیز احساسات و دیدگاه درونیاش را بـرای بزهکـار و حاضـران شرح دهد. بزهدیده از طریق همین مرور و بیان مجدد واقعه بزهدیـدگی خـود، نـوعی تـسکین پیدا کرده و تخلیه روانی میشود. بعلاوه بزهدیده با حضور در جلسههای گفتگو از عوامـل و انگیزه بزهکار در ارتکاب بزه، ندامت و پشیمانی وی آگاه میشود و در جهت یـافتن راه حلـی برای رفع اختلاف به طور فعال مشارکت میکند.

الگوی عـدالت ترمیمـی بزهکـار را بـه شـرکت در برنامـههـای ترمیمـی و مطلـع شـدن از صدماتی که به بزه دیده وارد شده و قبول مسؤولیت در برابر آن صدمات تشویق مـیکنـد و بزهکار در جهت رفع اختلاف و تصحیح رفتار خـود بـا قبـول تعهـداتی ماننـد تـرمیم، جبـران خسارتهای یا انجام خدمات اجتماعی اقـدام مـیکنـد. در جریـان برنامـههـای عـدالت ترمیمـی بزهکار از نتایج رفتار خود و خسارتهای مادی و روانی و عاطفی که به بزهدیده و وابـستگان او وارد کردهاند، آگاه میشود و فرصتی پیدا میکند که داوطلبانه در جهت ترمیم و رفـع آنهـا همکاری کند او با پذیرش مسؤلیتهای خود و درک میزان تقصیر و خطای خـویش و اقـدام در جهت ترمیم و جبران خسارتهای وارد شده بر عمـل خـود شرمـسار و پـشیمان شـده و بـا جامعه بازسازگار میشود و به آغوش جامعه بازمیگردد، درنتیجـه از ارتکـاب مجـدد بـزه خودداری میکند؛ یعنی برنامههای عدالت ترمیمی به پیشگیری از تکرار بزه نیز توجـه دارد. باید دقت داشت که تعهدات و اقدامات تعیینشده برای بزهکار از باب تلاقی و مکافات نیست بلکه ترمیم و اصلاح روابط بین افراد و جامعه محلی است که از ارتکاب بزه متأثر شـدهانـد. همانگونه که شرکت در برنامههای عدالت ترمیمی بـرای همـه طرفهـای درگیـر و متـأثر از ارتکاب بزه اختیاری و داوطلبانه است، توافقات انجام شده نیز باید ارادی بوده و از هرگونه تحمیل و نارضایتی دور باشد. در این صورت است که طرفهای بزه بـا یکـدیگر مـصالحه و آشتی کـرده و بـا اجـرای توافقـات صـورت گرفتـه وضـع بـه حالـت قبـل از ارتکـاب جـرم برمیگردد و اختلالی که با وقوع جرم در روابط افراد جامعه محلی ایجاد شده بـود، تـرمیم میشود؛ یعنی روابط آسیبدیده بین بزهدیده، بزهکار و جامعه ترمیم و بهبود پیـدا مـیکنـد ۲]، ص.[۹۳ الگوی عدالت ترمیمی بر سه اصل اساسی و کلی مبتنی است:

اشتراک‌گذاری:

  راهنمای خرید:
  • لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
  • همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
  • ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
  • در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.