فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره سنجش عملکرد مدیریت روستایی در ایران بر اساس عوامل مؤثر بر فرآیند اداره روستاها

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره سنجش عملکرد مدیریت روستایی در ایران بر اساس عوامل مؤثر بر فرآیند اداره روستاها دارای ۴۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره سنجش عملکرد مدیریت روستایی در ایران بر اساس عوامل مؤثر بر فرآیند اداره روستاها  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره سنجش عملکرد مدیریت روستایی در ایران بر اساس عوامل مؤثر بر فرآیند اداره روستاها،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره سنجش عملکرد مدیریت روستایی در ایران بر اساس عوامل مؤثر بر فرآیند اداره روستاها :

 برخی از منابع

[۱] وزارت کشاورزی؛ مشکلات و تنگناهای بخش کشاورزی و راه حلها؛ معاونت تحقیقات

اقتصادی و اجتماعی، مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی و پشتیبانی، .۱۳۷۶

[۱۰] دوفومیه م.؛ سیاستهای کشاورزی؛ ترجمه: گ. ایروانلو؛ تهران: مرکز مطالعات برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی، .۱۳۷۳
[۱۱] رفیعی هـ.، زیبایی م.؛ »اندازه دولت، رشد اقتصادی و بهرهوری نیروی کار در بخش کشاورزی«؛ فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش. ۴۳ و ۴۴، پاییز و زمستان.۱۳۸۲

-۱ مقدمه

بحث اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی به منظور پاسخ به این پرسش ارائه میشود که آیا میتوان یک مدل تحلیلی را طراحی کرد که ضمن بهکارگیری عناصر نظری مدیریت روستایی به آنها قابلیت کاربردی در اندازهگیری سیاستگذاریهای مدیریتی ببخشد؟ قبل از ارائه بحثهای مربوط به مفهومسازی نظری و چگونگی ساخت فرمولهای اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی لازم است تا به این مسأله اشاره شود که هم اکنون ضعفهای مدیریت روستایی از معضلات فرایند توسعه در روستاهای ایران به شمار میآیند ۱]م.

مقاله حاضر کوشش میکند تا با طراحی فرمول اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی، ابزاری را برای ارزیابی سیاستگذاریهای مدیریتی در روستاها فراهم کند که با کاربرد این ابزار بتوان اصلاح لازم را در حوزه ضعفهای نظام مدیریت روستایی ایجاد کرد. برای ساخت این ابزار از بحثهای نظری جامعه شناختی و از مدل تعامل سطوح ساختاری استفاده خواهد

۲۲۸

فصلنامه مدرس علوم انسانی ویژهنامه مدیریت، بهار ۱۳۸۵

شد تا متغیرهای اصلی برای طراحی مدل مدیریتی شناسایی شوند ۲]م.۱ سپس این عوامل به شکل عناصری که قابلیت وزن پذیری دارند در فرمولهای ریاضی مربوط به اندازهگیری گنجانیده خواهند شد. ذکر این نکته ضروری است که میتوان عوامل دیگری را نیز در طراحی فرمولها وارد کرد که ممکن است در این مقاله نیامده باشد. اما به همین دلیل فرمولهایی که در این مقاله ارائه میشوند این امتیاز را دارند که به فراخور سطح مدیریت (خرد، میانه و کلان)

و نوع فعالیت روستا خود- اصلاحگرند و همواره میتوان عناصر آنها را تغییر داد. فرایند اصلاح فرمولها تا آنجا میتواند ادامه یابد که مدل مطلوب ریاضی برای اندازه گیری عملکرد مدیریت روستایی بهدست آید.

-۲ طرح مسأله

اندازهگیری عملکرد مدیریت روستاها باید با توجه به عوامل اجتماعی و عوامل تولید انجام شود؛ زیرا این دو دسته از عوامل شکلدهنده به ساختار مدیریت روستایی میباشند. اما از آنجا که در روستاهای ایران، کار و زندگی اجتماعی آنچنان درهم آمیخته که عملاً نمیتوان مرز مشخصی برای تفکیک فرایندهای اجتماعی و فرایندهای تولید قائل شد، عوامل تولید و عوامل اجتماعی به صورت تلفیقی در اینجا مورد مطالعه قرار گرفتهاند ۳]، صص۲۲۰-۱۹۳؛ ۴؛ ۵م.

باید متذکر شد با توجه به مطالعاتی که تاکنون در مورد نظام مدیریتی روستاها در ایران انجام شده، میتوان گفت که مدیریت در معنای علمی آن و آنچنان که در کتب مدیریتی از آن یاد شده در روستاهای ایران اعمال نمیشود و آنچه وجود دارد نوعی مدیریت ناقص یا شبه مدیریت است که در آن تمامی جنبهها و وظایف مدیریت اجرا نمیشود ۶]؛ ۷م. اما همانگونه که گفته شد عوامل تأثیرگذار در مدیریت روستاها عوامل تولیدی – اجتماعی میباشند که به صورت تلفیقی در اینجا مورد نظر قرار میگیرند. با این وجود و برای سهولت کار مطالعه،

.۱ این مدل در تبیین وضعیت توسعه نیافتگی ساختارهای کشاورزی بهوسیله تیلور و به منظور تبیین مدل نظری روابط ترکیبی شیوه های تولیدی بهکار گرفته شد که در اینجا تعامل سطوح ساختاری بهجای آن بهکار گرفته میشود و منظور قرار دادن کلیه عوامل اجتماعی- ساختاری در ساخت معادله ریاضی مدیریت روستایی است.[۲]

بنابراین در اینجا هدف از ساخت مدل نظری شناخت عناصر ساختاری- اجتماعی و دخالت آنها در ساخت ابزار اندازهگیری مدیریت است و هدف از این مدل نظری تبیین امر اجتماعی- روستایی نیست.

۲۲۹

حمید عبداللهیان و همکاران اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی در ;

این عوامل را به لحاظ انتزاعی به سه دسته عوامل سیاسی (شامل عوامل ساختاری، مدیریتی و عوامل دولتی)، عوامل اجتماعی- فرهنگی و عوامل اقتصادی به شرح زیر تقسیمبندی کردهایم و لازم است ابتدا مروری بر جایگاه مفهومی- نظری و نتایج تجربی بخش کشاورزی در رابطه با این عوامل به شرح زیر انجام شود ۸] ؛ .۱[۹ دوفومیه نیز بخوبی روند توسعه را در کشورهای متعددی در قالب سیاستگذاریها و ارتباط آنها با عوامل گوناگون بر همین روش نقد کرده است .[۱۰] بنابراین باید توجه داشت که رویکرد مقاله در مرور این عوامل صرفاً مشروعیت نظری آنها نیست بلکه ارائه نتایج نبود یا کمبود این عوامل در بخش کشاورزی ایران نیز میباشد. این رویکرد دو لایه به عوامل مؤثر در مدیریت کمک میکند تا امر اندازهگیری صرفاً با توجه به عناصر انتزاعی- نظری انجام نشود بلکه عنصر تجربه نیز در محاسبات دخالت داده شود.

-۳ شرح عوامل مؤثر در مکانیسم مدیریت

این عوامل به چهار دسته به شرح زیر قابل تفکیک میباشند.

-۱-۳ عوامل سیاسی

به لحاظ مفهومی، عوامل سیاسی به تأثیر نظام قدرت در سطح محلی و ملی و آثار تصمیمسازی مدیریتی ناشی از آنها مربوط میشود و خود به عوامل زیر قابل تقسیمبندی میباشد. (۱ عوامل ساختاری سیاسی؛ (۲ عوامل اجتماعی- فرهنگی و تاریخی؛ (۳ عوامل اقتصادی؛ (۴ عوامل جغرافیایی. هرکدام از این عوامل با توجه به زیرمجموعههایی که عاملیت آنها را شکل میدهند بر روند مدیریت تأثیر دارند که ابتدا مشروعیت نظری و نیز تجربه بخش کشاورزی ایران را در ارتباط با هر عامل به شرحی که میآید مرور میکنیم تا بعداً با وزندهی به آنها نشان داده شود که سهم هریک در موفقیت یا عدم موفقیت مدیریت روستا چه اندازه است.

.۱ نگاه کنید به تجربه هند

۲۳۰

فصلنامه مدرس علوم انسانی ویژهنامه مدیریت، بهار ۱۳۸۵

-۱-۱-۳ عوامل ساختاری سیاسی

این عوامل به الگومندیهای نهادی در سطح عام و کشوری مربوط میشوند که روستا را از قالب تکیه بر کنشهای مبتنی بر الگومندیهای محلی بیرون میآورند و به همین دلیل به این عوامل ساختاری میگویند، نظیر جهت گیریهای تولیدی- اجتماعی و اقتصادی ناشی از سیاستگذاریها ب۱۰، ص ۱م.

-۱-۱-۱-۳ تمرکزگرایی در تصمیم و اجرا

علیرغم آنچه در قانوناساسی در خصوص شـوراها بـه عنـوان نهادهـای مـدیریتی موجـود مطرح شده، اغلب نگرشهای تمرکزگرایانه در سیاستها و خط مشیهای دولت تأثیرگذارند ۱۱]،

صص ۸۸-۷۵م. به عنوان مثال شوراها قدرت لازم را برای اخذ تصمیم و اجرای آن ندارنـد و این در حالی است که شـوراها در فراینـدهای اجتمـاعی- اقتـصادی روسـتاها فعالیـت دارنـد.

وابستگی مالی نهادهای (شوراهای) محلی به مرکز از یکسو و سیاستهای تمرکزگرایانه دولت مرکزی از سوی دیگر سبب شده تا شوراها به عنوان یـک نهـاد مـدیریتی عمـلاً قـدرت اتخـاذ تصمیمات در حوزه روستا را نداشته باشند. به عنوان مثال در حوزه جذب سرمایه، شـاکری و موســوی نقــش دولــت را در ســرمایهگــذاری (در بخــش کــشاورزی) حتــی زمــانی کــه سرمایهگذاری بخش خصوصی مطرح است، مهم قلمـداد مـیکننـد ۱۲]، ص ۹۹م. ایـن مـسأله، مشکل ساختاری بی توجهی به فرایند رشد را از درون – که از اهداف شکلگیری شوراها بوده است – بهتر نشان میدهد ۱۱]، صص ۸۸-۷۵م.۱

-۲-۱-۱-۳ رابطه بهرهکشی شهر از روستا در نتیجه تعامل سیاسی محلی

با توجه به مطالعاتی که تاکنون در برخی از روستاهای ایران انجام شده، پیرامونیشدن۲

روستاها نسبت به بخشها و شهرها امری است که بر فرایند تلفیق قدرت و مدیریت به منظور

.۱ رفیعی و زیبایی به مسأله ساختاری اندازه دولت و سرمایهگذاری در حوزه بهرهوری نیروی کار کشاورزی میپردازند و آن را امری مثبت تلقی میکنند. با این وجود رویکرد مقاله حاضر از بعد کاهش ضرایب استقلال مدیریتی روستاها در نتیجه اندازه و دخالت دولت قابل توجه میباشد.

غپطصهzطئهطکلاژططکژ حل

۲۳۱

حمید عبداللهیان و همکاران اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی در ;

هماهنگکردن امور مدیریتی محلی تأثیر گذاشته است ۱۳]، صص ۲۲-۳؛ ۱۴، صص -۲۰۷ ۲۳۵م؛ زیرا که رابطه شهر و روستا به نحوی است که شهر، منابع روستاها را در جهت رشد و توسعه خود بهکار میگیرد و حتی نخبگان روستایی را به علت نامتقارن بودن جاذبههای شهر و روستا به سوی خود می کشاند ۱۴]م.۱

-۳-۱-۱-۳ اولویتهای توسعه

برنامهریزیهای توسعه ظاهراً بر اولویت بخش کشاورزی و رشد کشاورزی تأکید میکنند ولی در عمل رشد صنعتی از رشد بیشتری برخوردار بوده است ۱۵]م. بدیهی است الگوی رشد مبتنی بر صنعت امکانات انسانی و سرمایهای کشور را به خود جذب میکند و غفلت از بخش کشاورزی را به طور نهادین در ساختار توسعه اقتصادی کشور بازتولید می کند.

بنابراین، نقش مدیریت در این اولویتگذاریها یکی از شاخصهایی است که باید مدنظر قرار گیرد.

-۲-۳ عوامل مدیریتی

عوامل مدیریتی به نظام انتزاعی و تجربی که در روستا عمل ساماندادن به امور اجتماعی و تولیدی را به عهده دارد، مربوط است. بنابراین در این حوزه میتوان عناصر مستقلی را به شرح زیر در بحث اندازهگیری وارد کرد:

-۱-۲-۳ مدیریت تولید نابسامان

مدیریتی که در زمینه تولید در روستاهای کشور اعمال میشود، مدیریتی نیست که بر مبنای ضرورتهای عینی و اصول علمی متکی باشد؛ همچنین مشاهده شده است که در روستاها هیچگونه هماهنگی عام و کلانی در مورد تولید، توزیع و مصرف وجود ندارد و اغلب محصولات به وسیله واسطهها و یا پراکندگی بسیار، بازاررسانی و به فروش میرسد. همین امر سبب کمشدن ارزش تجاری محصولات و افزایش ارزش معیشتی آنها شدهاست ۱۵]م.

.۱ این مسأله را میتوان با سالخوردگی جمعیت شاغل روستانشین دنبال کرد. به عنوان مثال رمضانیان نشان میدهد که جمعیت شاغل بالای ۶۰ سال در بخش کشاورزی ۲۱/۱ درصد در مقایسه با ۳/۹ در بخش صنعت و

۵/۲ درصد در بخش خدمات است ۱۴]، صص .[۲۳۵-۲۰۷

۲۳۲

فصلنامه مدرس علوم انسانی ویژهنامه مدیریت، بهار ۱۳۸۵

-۲-۲-۳ ناکافی بودن افراد متخصص

به دلیل کمبود امکانات جذبکننده در روستاها در حال حاضر اکثر افراد تحصیلکرده روستایی به شهر مهاجرت میکنند ۱۶]، صص ۱۹۵-۱۷۰م. از طرف دیگر افرادی که از بیرون برای هدایت امور روستا انتخاب میشوند، به دلیل عدم احساس وابستگی به مردم روستا درجه تعهد و احساس مسؤولیت کافی را ندارند و این خود به عاملی تأثیرگذار بر ارزیابی مدیریت روستایی تبدیل شده است.

-۳-۲-۳ نارسایی نظام کنترل

به دلیل ضعف نظام مدیریتی روستاها یک نظام کنترل و نظارت کارامد (طبق مدل مورگان) ۷]م برای پیگیری برنامههای عمرانی یا سایر برنامههای مربوط به روستا و به هدفرساندن آنها به صورت دقیق پیشبینی نشده است و به همین دلیل برنامههای عمرانی اغلب با مشکل بهرهدهی و به ثمر رسیدن روبهرو میباشند ۱۵]م.

-۴-۲-۳ مدیریت با ماهیت برونزا

یکی از مشکلات عمده اعمال مدیریت در روستاها تاکنون این بوده است که به دلیل کمبود افراد متخصص اغلب افرادی غیربومی وظایف مدیریتی را در روستا عهدهدار میشوند یا اینکه به دلیل تمرکزگرایی دولت مرکزی و نارساییهای موجود در شوراها برای اخذ تصمیم به صورت مستقل تصمیمگیریها اغلب ماهیتی غیربومی داشتهاند. نتیجه این فرایند آن بوده است که نگرش روستاییان به اینگونه تصمیمات اغلب منفی است؛ به نحوی که برنامههای منتج از این تصمیمگیریها را اغلب در حیطه منافع دولت مرکزی میدانند.

-۳-۳ عوامل دولتی

عوامل دولتی به جنبههای رسمی اعمال قدرت و میزان حضور نهادها و یا نمایندههای دولت در روستا مربوط میشود و این دسته از عوامل شامل تقسیماتی به شرح زیر است:

۲۳۳

حمید عبداللهیان و همکاران اندازهگیری عملکرد مدیریت روستایی در ;

-۱-۳-۳ مسأله امنیت و نبود آن

به دلیل مسائلی نظیر نامناسب بودن راههای ارتباطی و دور افتاده بودن برخی روستاها از بخش و یا مرکز، درجه امنیت بخصوص در حوزه اقتصاد در روستاها پایین آمده است. به همین دلیل سرمایهگذاران حاضر به سرمایهگذاری اقتصادی، تجاری در روستاها نمیباشند و همین امر به نوبه خود سبب ضعف روستاها در بخشهای مالی و تجاری شدهاست ب۱۲،

صص ۱۱۵-۸۹م.

-۲-۳-۳ تداخل وظایف سازمانهای دولتی و وزارتخانهها در روستاها

به نظر میرسد برای ایجاد هماهنگی میان فعالیتهای سازمانهای مختلف در روستا وجود یک نهاد مقتدر برای منسجم کردن فعالیتها در جهت نیل به اهداف توسعه روستایی ضروری است.البته بنا به اصل ۱۰۳ قانون اساسی »استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین میشوند، در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها میباشند.« اما عملاً شوراها توان متمرکز کردن فعالیتهای خود را ندارند. هم اینک بین بسیاری از وظایف شوراها و وظایف وزارت جهاد کشاورزی و شهرداریها و بخشداریهای محلی تداخل وجود داشته و هماهنگی لازم بین آنها وجود ندارد. به همین دلیل مسؤولیتپذیری و پاسخگو بودن در امور کشاورزی در بسیاری از موارد با ابهام انجام می شود.

-۳-۳-۳ عدم هماهنگی و تبعیض میان سازمانهای محلی و مرکزی

در روستاهای ایران بنا به مطالعاتی که در چارچوب این طرح پژوهشی تاکنون در مناطقی نظیر شهمیرزاد، سرگست بندرعباس، نوار روستاهای نور تا رامسر، زرین دشت فیروزکوه، روستاهای شاهرود انجام شده، نوعی تبعیض و اعمال قدرت از سوی بخشها بر روستاها دیده میشود. به این ترتیب که بخشها و یا به طور کلی تقسیمات کشوری بزرگتر غالباً تمایل به اعمال قدرت در بخشهای کوچکتر بهگونهای دارند که فرایند توسعه به نفع و به مصلحت بخشهای بزرگ صورت پذیرد. البته در اصل ۱۰۱ قانون اساسی برای جلوگیری از تبعیض چنین گفته شدهاست: »به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در تهیه برنامه های عمرانی و رفاهی استانها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنها، شورای عالی استانها مرکب از

۲۳۴

فصلنامه مدرس علوم انسانی ویژهنامه مدیریت، بهار ۱۳۸۵

نمایندگان شوراهای استانها تشکیل میشود.« اما مصاحبههای انجام شده در شهمیرزاد و سرگُست تأیید میکنند که رابطه بین روستاها و بخشهای کلان تقسیمات کشوری حتی با وجود این شوراها هنوز با مصالح روستاها هماهنگ نیست.

-۴-۳-۳ کمبود ابزارها و سازوکارهای دولتی

برای پاسخگویی به احتیاجات مردم و ضرورتهای اداری توسعه، مبایه دیائو نشان میدهد که تجربه سنگال در این زمینه مثال مناسبی به نظر میآید ۱۷]، ص ۲۵۷م.

-۵-۲-۳ حمایت ناکافی از افراد خلاق و نوآور از سوی دولت

در گونهای از روستاها که مقاومت در برابر تغییر در آنها یک هنجار ذهنی- فرهنگی شده است.

-۴-۳ عوامل اجتماعی – فرهنگی و تاریخی

-۱-۴-۳ پیشینه و تجارب تاریخی روستاییان

به علت سابقه ذهنی روستاییان از دوران ارباب- رعیتی و ناتوانی روستاییان در اعمال مالکیت روی زمینها، امروزه اغلب روستاییان کشور با یکیشدن اراضی مخالفت میکنند؛ زیرا که آن را به منزله سلب مالکیت و استقلال خود می دانند و این ذهنیت، سبب پایین آمدن میل به مشارکت خودآگاه در زمینه تولید نیز شده است. به همین دلیل است که در روستاها اغلب مشاعها از نوع مشاعهای خانوادگی است۱۸]م. این مسأله را دوفومیه نیز در سایر کشورها مورد مطالعه قرار داده تا راه حل مسأله کشاورزی را براساس شکلگیری مشاعها پیشنهاد کند ۱۰] و ۱۹م

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)