فایل ورد کامل آموزش راهبردهای حل مسئله و نقش آن در بهبود نگرش و پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان

مقدمه

یک کشف بزرگ سبب حل شدن یک مسأله بزرگ می‌شود، ولی در حل هر مسئله حبه‌ای از اکتشاف وجود دارد. مسئله شخص ممکن است چندان پیچیده نباشد، ولی اگر کنجکاوی وی را برانگیزد و ملکه‌های اختراع و اکتشاف را در فرد به کار وادارد، و اگر آن را با وسایل و تدابیر خود حل کند ممکن است از تنش و شادمانی حاصل از پیروزی در اکتشاف شاد شود، چنین حال و تجربه‌ای در سالهای تجربه‌پذیری می‌تواند شوق و ذوقی برای کار عقلی و فکری پدید آورد و آثار خود را بر ذهن و روان و خصلت شخص در تمام عمر باقی گذارد (پولیا ، ۱۹۴۴، ترجمه آرام، ۱۳۷۷).
بنابراین، معلم ریاضیات فرصت بزرگی در برابر خویش دارد. اگر وقت اختصاصی خود را به تمرین دادن شاگردان در عملیات پیش پا افتاده بگذراند، علاقه و دلبستگی آنان را می‌کشد و مانع رشد و تعامل عقلی آنان می‌شود و باید گفت فرصتی را که در اختیار داشته به صورت بدی صرف کرده است، ولی اگر کنجکاوی دانش‌آموزان را با مطرح کردن مسائلی متناسب با دانش و شناخت ایشان برانگیزد و در حل مسائل با طرح کردن پرسشهایی راهنما به یاری آنان برخیزد می‌تواند ذوق و شوق و وسیله‌ای برای اندیشیدن مستقل در وجود ایشان پدید آورد.
در مقدمه کتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تألیف هیأت مؤلفان کتب درسی آمده است: درس ریاضی یکی از درسهای مهم و بنیادی است، در این درس دانش‌آموزان روش درست اندیشیدن را در حل مسائل فرا می‌گیرند و با محاسبه‌های عددی مورد نیاز در سایر درسها آشنا شده و کاربردهای ریاضی را در حل مسأله‌های روزمره زندگی یاد می‌گیرند. دانش‌آموزان عموما به اهمیت ریاضی واقفند و می‌دانند داشتن پایه‌ای خوب در درس ریاضی تا چه حد به پیشرفت آنها در سایر درسها کمک می‌کند، اما اغلب نمی‌دانند که درس ریاضی را چگونه باید آموخت (ص ۴)
همچنانکه عنوان شد درس ریاضی به عنوان یک درس پایه و مبنایی برای تعیین رشته‌های تحصیلی دوره متوسط جایگاهی ویژه را در دروس دوره راهنمایی و پس از آن به خود اختصاص داده است و حل مسأله در شمار وظایف اصلی دانش‌آموزان و پرحجم‌‌ترین تکلیف درسی می‌باشد و به اعتقاد پژوهشگران (مایر  و همکاران، لوئیس  و مایر، ۱۹۷۸) حل مسأله هسته اصلی برنامه درس ریاضی محسوب می‌شود (مایر و همکارن ۱۹۸۶ ترجمه فراهانی، ۱۳۷۶)
لذا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های روان‌شناسی تفکر حل مسئله و پیروی از رویکرد تجربی آموزش راهبردهای حل مسأله ریاضی (الگوی پولیا)، تأثیر آن را بر نگرش و پیشرفت تحصیلی ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی مورد نظر قرار داده است.

فهرست مطالب
                                               
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه   
بیان مسئله   
ضرورت تحقیق   
اهداف تحقیق   
فرضیه‌های پژوهش   
تعریف اصطلاحات و متغیرها   
تعریف نظری راهبردهای حل مسئله   
تعریف عملیاتی راهبردهای حل مسئله   
متغیرهای تحقیق   
متغیر مستقل   
متغیر وابسته   
متغیرهای کنترل   
تعریف عملیاتی آموزش راهبردهای حل مسأله (متغیر مستقل)   
تعریف نظری نگرش (متغیر وابسته اول)   
تعریف عملیاتی نگرش نسبت به ریاضی (متغیر وابسته اول)   
تعریف نظری پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)   
تعریف عملیاتی پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)   
فصل دوم: پیشینه و زمینه‌های نظری پژوهش
مقدمه   
الف) مبانی نظری در زمینه موضوع تحقیق   
تعریف و ویژگیهای مسئله و حل مسئله   
حل مسئله و انتقال یادگیری   
رابطه بین تفکر انتقادی و حل مسئله   
راهبردهای حل مسئله و فراشناخت   
نظریه‌های پیرامون حل مسئله   
حل مسئله از دیدگاه رفتارگرایان    
حل مسئله از دیدگاه گشتالت   
رویکرد خبرپردازی به حل مسئله   
مراحل آموزش حل مسئله (الگوی دی چکووکرافورد)   
طرح جورج پولیا پیرامون حل مسئله   
مبانی نظری در زمینه نگرش   
تعریف نگرش   
ویژگیها و ابعاد نگرش   
تغییر نگرش   
الگوهای یادگیری تغییر نگرش   
الف) نظریه محرک – پاسخ   
نظریه هاولند   
ب) نظریه مشوقها و تعارضها   
الگوهای شناختی تغییر نگرش   
الف) نظریه تعادل   
ب) نظریه توافق   
ج) نظریه همسازی شناختی   
د) نظریه قضاوت اجتماعی   
الگوهای کارکردی   
نگرشها و آموزش و پرورش   
ب) یافته‌های پژوهش در زمینه موضوع تحقیق   
فصل سوم: روش تحقیق
روش تحقیق   
جامعه آماری    
نمونه و روش نمونه‌گیری   
ابزار پژوهش   
شیوه اجرا   
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها   
فصل چهارم: تحلیل نتایج و بیان توصیفی یافته‌ها
۴-۱) مقدمه    
۴-۲) آزمون همتاسازی   
۴-۳) تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی   
۴-۴) تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار استنباطی   
الف) فرضیه اول   
ب) فرضیه دوم   
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش   
محدودیتهای پژوهش   
پیشنهادات به پژوهشگران   
ضمائم و پیوستها   
فهرست منابع فارسی   
فهرست منابع لاتین    
پرسشنامه پژوهش   
تکالیف ارائه شده   

منابع و مأخذ

    الف) کتب
پولیا، جورج. (۱۳۷۶) “چگونه مسئله را حل کنیم”؛ ترجمه احمد آرام، انتشارات کیهان، چاپ سوم (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی ۱۹۴۵).
دلاور، علی (۱۳۸۰) “احتمالات و آمار کاربردی در روان شناسی و علوم تربیتی”، انتشارات رشد، چاپ هفتم.
دلاور، علی (۱۳۸۱) “روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی”، انتشارات ویرایش، چاپ دوازدهم.
وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (۱۳۸۲) “کتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تحصیلی”، شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
کریمی، یوسف (۱۳۸۰) “روان‌شناسی اجتماعی”، انتشارات ارسباران، چاپ نهم.
سیف، علی اکبر (۱۳۸۰) “روان‌شناسی پرورش”، انتشارات آگاه، چاپ اول، ویراست نو.
نادری، عزت الله و سیف نراقی، مریم (۱۳۷۶) روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، انتشارات بدر ، ویرایش سوم دی ماه.
پارسا محمد (۱۳۷۵)، “روان‌شناسی تربیتی”، انتشارات علمی، چاپ پنجم .
سولسو رابرت (۱۳۷۱)، “روان‌شناسی شناختی” (فرهاد ماهر مترجم) تهران. انتشارات رشد (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۱۹۷۹) .
اتکسینون، ریتا. ال. اتکسینون، ریچارد، س و هیلگارد، ارنست ر. ( ۱۳۷۵). “زمینه روانشناسی” ( محمدتقی براهی و همکاران مترجمین، تهران. انتشارات رشد) تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی ۱۹۹۶).
شریفی، حسن پاشا (۱۳۷۶) “نظریه و کاربرد آزمونهای هوش و شخصیت”؛ تهران؛ انتشارات سخن.
بال، ساموئل (۱۳۷۳) “انگیزش در آموزش و پرورش” (علی‌اصغر مسدد، مترجم ) شیراز؛ انتشارات دانشگاه شیراز (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی ۱۹۸۸).