فایل ورد کامل سلامت روان زنان با همسران معتاد؛ بررسی پیامدهای روانی و اجتماعی زندگی مشترک تحت تأثیر اعتیاد

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش
۱-۱-مقدمه    2
۱-۲-بیان مسئله    4
۱-۳-ضرورت و اهمیت پژوهش    5
۱-۴-اهداف  پژوهش    7
۱-۵-فرضیه ها ی پژوهش    7
۱-۶-تعاریف نظری وعملیاتی واژه ها     8
فصل دوم: پیشینه ی پژوهش
مقدمه     11
۲-۱-بخش اول اعتیاد     11
۲-۱-۱-مقدمه      11
۲-۱-۲-تعریف اعتیاد    11
۲-۱-۳-فیزیولوژی اعتیاد     12
۲-۱-۴-معتاد کیست    13
۲-۱-۵-سن اعتیاد به مواد مخدر     14
۲-۱-۶-تاریخچه ی اعتیاد در ایران    14
۲-۱-۷-وابستگی به مواد     15
۲-۱-۸-انواع وابستگی    15
۲-۱-۹-فرایند وابستگی و سوء مصرف مواد      16
۲-۱-۱۰-بیماری های توام با وابستگی به مواد    16
۲-۱-۱۱-علت شناسی وابستگی به مواد      17
۲-۱-۱۲-انواع اعتیاد    21   
۲-۱-۱۳- طبقه بندی مواد     22
۲-۱-۱۴-چگونگی تاثیر اعتیاد بر خانواده معتاد    26
۲-۱-۱۵-پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر    33
۲-۱-۱۶-استراتژی های پیشگیری از اعتیاد    34
۲-۱-۱۷-پیشگیری اولیه از اعتیاد مبتنی بر خانواده    35
۲-۱-۱۸-عوامل خانوادگی موثر در اعتیاد     37
۲-۱-۱۹-تاثیر روابط بین اعضای خانواده بر اعتیاد فرزندان    38
۲-۱-۲۰-تاثیر روش های مراقبتی براعتیاد فرزندان     40
۲-۱-۲۱-تاثیر نحوی رفتار و واکنش های هیجانی والدین بر اعتیاد فرزندان    42
۲-۱-۲۲-راه های و شیوه های درمانی ترک اعتیاد مهندس حسین دژاکام      44
۲-۱-۲۳-طرح  کلی درمان معتادان    47
۲-۱-۲۴- گروه بندی معتادان     49
۲-۱-۲۵-نگاهی به روش های ترک یا درمان فیزیکی اعتیاد    52
۲-۱-۲۶-دیدگاه کنگره ۶۰راجع به شناخت صورت مساله اعتیاد وروش حقیقی درمان    53
۲-۱-۲۷- سم زدایی طبق دیدگاه کنگره ۶۰    58
۲-۱-۲۸-گزارش روش های معمول ترک اعتیاد وآنچه  که خانواده ها باید بیاموزند    61
۲-۲-بخش دوم سلامت روان خانواده     86
۲-۲-۱-مقدمه     86
۲-۲-۲-سلامت روان     87
۲-۲-۳-ویژگی افراد دارای سلامت روان    88
۲-۲-۴-تاریخچه ی سلامت روان در جهان    89
۲-۲-۵-تاریخچه ی سلامت روان در ایران    91
۲-۲-۶-اصول بهداشت روانی     93
۲-۲-۷-خصوصیات افراد دارای سلامت روان     95
۲-۲-۸-نقش خانواده در تامین سلامت روان    95
۲-۲-۹-نظریات مرتبط با سلامت روان     95
۲-۲-۱۰-سلامت روان و خانواده     98
۲-۲-۱۱-نقش خانواده در سلامت روان     98
۲-۲-۱۲-پیشنهاداتی به خانواده ها     101
۲-۳-بخش سوم مروری بر پژوهش ها     102
۲-۳-۱-پژوهش های  داخلی     102
۲-۳-۲-پژوهش های خارجی     102
فصل سوم:روش تحقیق
۳-۱-مقدمه    105
۳-۲-روش تحقیق    105
۳-۳-جامعه آماری     105
۳-۴- نمونه آماری     105
۳-۵-روش نمونه گیری     105
۳-۶-ابزار گرد آوری اطلاعات     105
۳-۷-روش جمع آوری اطلاعات     107
۳-۸-روش تجزیه و تحلیل داده ها       107
فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها
۴-۱-مقدمه    109
۴-۲- یافته های توصیفی    110
۴-۳-یافته های استنباطی…    112
فصل پنجم:بحث ونتیجه گیری
۵-۱-مقدمه    123
۵-۲-بحث و نتیجه گیری    123
۵-۳-پیشنهادات کاربردی    125
۵-۴-پیشنهادات پژوهشی     125
۵-۵-محدودیت های پژوهش    126
منابع و مآخذ
منابع فارسی    128
پیوست
پرسشنامه سلامت روانی scl-90    132

فهرست جداول

جدول ۴-۱ آماره های توصیفی سلامت روانی زنان دارای همسرمعتاد    110
جدول ۴-۲ توزیع فراوانی میزان سلامت روانی زنان دارای  همسر معتاد    111
جدول ۴-۳ نتایج آزمون خی دو میزان سلامت روانی زنان دارای  همسر معتاد    111
جدول ۴-۴ توزیع فراوانی میزان خود بیمارانگاری زنان دارای  همسر معتاد    112
جدول ۴-۵ نتایج آزمون خی دو میزان خودبیمارانگاری زنان دارای  همسر معتاد    112
جدول ۴-۶ توزیع فراوانی میزان وسواس زنان دارای  همسر معتاد    113
جدول ۴-۷ نتایج آزمون خی دو میزان وسواس زنان دارای  همسر معتاد    113
جدول ۴-۸ توزیع فراوانی میزان حساسیت بین فردی زنان دارای  همسر معتاد    114
جدول ۴-۹ نتایج آزمون خی دو میزان حساسیت بین فردی زنان دارای  همسر معتاد    114
جدول ۴-۱۰ توزیع فراوانی میزان افسردگی زنان دارای  همسر معتاد    115
جدول ۴-۱۱ نتایج آزمون خی دو میزان افسردگی زنان دارای  همسر معتاد    115
جدول ۴-۱۲ توزیع فراوانی میزان اضطراب زنان دارای  همسر معتاد    116
جدول ۴-۱۳ نتایج آزمون خی دو میزان اضطراب زنان دارای  همسر معتاد    116
جدول ۴-۱۴ توزیع فراوانی میزان پرخاشگری زنان دارای  همسر معتاد    117
جدول ۴-۱۵ نتایج آزمون خی دو میزان پرخاشگری زنان دارای  همسر معتاد    117
جدول ۴-۱۶ توزیع فراوانی میزان فوبیای زنان دارای  همسر معتاد    118
جدول ۴-۱۷ نتایج آزمون خی دو میزان فوبیا زنان دارای  همسر معتاد    118
جدول ۴-۱۸ توزیع فراوانی میزان پارا نویای زنان دارای  همسر معتاد    119
جدول ۴-۱۹ نتایج آزمون خی دو میزان پارانویای زنان دارای  همسر معتاد    119
جدول ۴-۲۰ توزیع فراوانی میزان روان پریشی زنان دارای  همسر معتاد    120
جدول ۴-۲۱ نتایج آزمون خی دو میزان روان پریشی زنان دارای  همسر معتاد    120
جدول ۴-۲۲ آماره های توصیفی آزمون غیر پارامتریک فریدمن وضعیت سلامت روانی زنان دارای  همسر معتاد
    121
جدول ۴-۲۳ خلاصه نتایج آزمون غیر پارامتریک فریدمن وضعیت سلامت روانی زنان دارای  همسر معتاد

فهرست نمودارها

نمودار ۴-۱ توزیع فراوانی میزان سلامت روانی زنان دارای  همسر معتاد    111
نمودار ۴-۲ توزیع فراوانی میزان خود بیمارانگاری زنان دارای  همسر معتاد    112
نمودار ۴-۳ توزیع فراوانی میزان وسواس زنان دارای  همسر معتاد    113
نمودار ۴-۴ توزیع فراوانی میزان حساسیت بین فردی زنان دارای  همسر معتاد    114
نمودار ۴-۵ توزیع فراوانی میزان افسردگی زنان دارای  همسر معتاد    115
نمودار ۴-۶ توزیع فراوانی میزان اضطراب زنان دارای  همسر معتاد    116
نمودار ۴-۷ توزیع فراوانی میزان پرخاشگری زنان دارای  همسر معتاد    117
نمودار ۴-۸ توزیع فراوانی میزان فوبیای زنان دارای  همسر معتاد    118
نمودار ۴-۹توزیع فراوانی میزان پارانویای زنان دارای  همسر معتاد    119
نمودار ۴-۱۰توزیع فراوانی میزان روان پریشی زنان دارای  همسر معتاد    120
 
چکیده:
هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان سلامت روانی زنان دارای همسر معتاد در کنکره ۶۰ استان اصفهان می باشد. نمونه مورد مطالعه ۵۰ نفر از زنان دارای همسر معتاد بوده اند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه SCL-90R بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده ، ابتدا نمونه مورد مطالعه از جهت سلامت روانی توصیف و سپس برای هر کدام از متغیرها مقادیر کمینه ،بیشینه ،دامنه تغییرات ،میانگین، انحراف معیار و واریانس محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.برای آزمون فرضیه های  پژوهش از توزیع فراوانی آزمون خی دو استفاده به عمل آمده است.نتایج تحقیق نشان داد که همسر معتادان بیشتر از افسردگی،افکار وسواسی و حساسیت بین فردی، خودبیمار انگاری رنج می برند و به فوبیا و روان پریشی کمتر مبتلا بوده اند.
کلید واژه ها : اعتیاد .سلامت روانی . خانواده .زنان
 
 
۱-۱-مقدمه:
امروزه و در آغاز هزاره سوم، بحران موادمخدر، همچون اختاپوسی جهانی، تن و روان شهروندان جوامع را مورد تهدید قرار داده است. از این اختاپوس، هر روز در روزنامه‌ها، مجلات و تصاویر تلویزیون با اصطلاحاتی نظیر «بلای خانمانسوز»، «سوغات وارداتی»، توطئه‌های استعماری» و «بیماری فراگیر» نام برده می‌شود. (ستوده ،۱۳۸۵)
مصرف موادیکی از جدی ترین، معضلات بشری در سال های اخیر است که پایه ها و بنیان های جامعه ی انسانی را تضعیف می کند و پیشگیری ار آن نیازمند کاربرد نظریه های متعدد در رشته های علمی مختلف و روش ها و فنون متنوع است ( یونسکو،۱۹۹۴). طبق گزارش دفتر پیشگیری از مصرف مواد و جرم سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۵، کشور ایران دارای بیشترین تعداد سوءمصرف کنندگان مواد افیونی به نسبت جمعیت، در جهان است و بالاترین شیوع سوء مصرف با ۸/۲ درصد در بین افراد در ایران وجود دارد.(ضیایی، ۱۳۸۸).
اعتیاد یک بیماری جسمی ، روانی ، اجتماعی و معنوی است (گالانتر،۲۰۰۶) که در شکل گیری آن زمینه های پیش اعتیادی چندی نقش دارند. به بیان دیگر برای شروع و ادامه مصرف مواد زمینه های رشد نا سالم و استعداد ویژه ای لازم است که بنیان آن در درون نظام خانواده و سپس در اجتماع ریخته می شود. در زمینه وابستگی به مواد عوامل گوناگون روان شناختی ، اجتماعی و زیست شناختی در وابستگی به مواد تعیین کننده می باشند. (فرانکویس، اوریاکومبو ،تیگنولف۲۰۰۰) .
مک کالرو همکاران(۲۰۰۱) در تحقیقی جهت پیش بینی هم زمان سوءمصرف مواد در بین نوجوانان  پرخطر،       برخی متغیرهای جمعیت شناختی، نگرش ها و باورها، عوامل روانی – اجتماعی، فشار دوستان، افسردگی و اضطراب را در یک نمونه ی متشکل از ۱۳۱۵ سوءمصرف کننده مواد مورد بررسی قرار دادند .نتایج نشان داد که تعارض خانوادگی، افسردگی، اضطراب، نگرش ها و باورهای مثبت به مواد مخدر قوی ترین پیش بینی کننده ی مصرف مواد مخدر است.وابستگی دارای یک رشته ویژگی های رفتاری و اختلال های رفتاری همراه، مانند جستجوی لذت، جستجوی تازگی و شخصیت ضد اجتماعی نشان داده شده است (آگاتوما و هیرویی، ۲۰۰۴).
(کوزلو و روخلینا،۲۰۰۱) :عوامل پیش آگهی بد را در اعتیاد به شرح زیر گزارش نمودند:۱- سابقه خانوادگی الکلیسم،۲- اعتیاد دارویی، ۳- سایر اختلالات ذهنی، ۴- سابقه قبلی انحراف شخصیتی، ۵- شروع زود هنگام اعتیاد دارویی ، ۶– نوع دارو ، ۷- تحصیلات، ۸- سوء مصرف الکل پیش از اعتیاد و ۹- مدت زمان اعتیاد.(به نقل از دادگران ،۱۳۸۹)
دوره نوجوانی حساس ترین دوره ی زندگی افراد از لحاظ گرایش به مصرف مواد است. طی سی سال گذشته ، پژوهشگران عوامل خطر ساز مشخصی را در زمینه ی مصرف مواد شناسایی کرده اند. هر قدر در جامعه ای تعداد عوامل خطر ، بیشتر باشد، احتمال سوء مصرف مواد بیشتر است و هر اندازه ، شخص با عوامل خطر بیشتری روبه رو باشد، احتمال بیشتری دارد که به سوء مصرف مواد روی آورد .(خادمی،۱۳۸۸).
از آن جایی که خانواده یکی از عظیم ترین گروه های جامعه است پرداختن به تأمین و حفظ سلامتی آن یکی از اهداف عالی انسان است که برای تحقق این هدف تمام کشور بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و معنوی خود را به این امر اختصاص می دهند.زیرا مجموعه‌ای از عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی دست به دست هم می‌دهند تا زمینه‌های گرایش افراد به سمت مواد مخدر فراهم آید اما در میان تمام این عوامل نقش خانواده و تأثیر آسیب‌های خانوادگی در گرایش اعضا به سمت اعتیاد قابل توجه‌تر است، زیرا خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که فرد در آن رشد یافته و شخصیت پیدا می‌کند. عوامل خانوادگی یکی از مهمترین عوامل گرایش افراد به سمت مواد مخدر است.نقش پدر در تحکیم پایه‌های خانواده بسیار تأثیرگذار است و فرزندان با نگرش به رفتارهای پدر، مسئولیت‌پذیری در زندگی را می‌آموزند.اعتیاد پدر به عنوان ستون خانه، سلامت روانی اعضای خانواده را تهدید می‌کند. در خانواده‌‌هایی که پدر معتاد است، احتمال آلودگی فرزندان و حتی مادر خانواده به مواد مخدر بالاست.در بسیاری از خانواده‏ها که عناصر اصلی خانواده زیر یک سقف یکدیگر را تحمل می‏کنند، جدایی عاطفی ایجاد می‌شود و چنین خانواده‏هایی آثار مخرب‏تری نسبت به خانواده‏های تک والدی، بر فرزندان خود بر جای می گذارند.(ضیایی ،۱۳۸۸).
 بنابراین همان طور که اشاره شد اعتیاد بیماری است که علاوه بر فرد معتاد، بر سایر اعضای خانواده معتاد نیز تاثیرات مخربی می گذارد و زندگی آنها را نیز غیر طبیعی کرده و به تباهی می کشاند. این تحقیق حاوی اطلاعاتی در باره چگونگی تاثیرات اعتیاد بر زنان  خانواده های دارای همسر  معتاد می باشد، تا آن ها با ماهیت و واقعیت این بیماری آشنا شده و درک بهتری نسبت به وضعیت خود، و عزیز معتادشان داشته باشند. اعضای خانواده معتاد با آگاهی از چگونگی تاثیرات اعتیاد بر زندگی شان می توانند با استفاده از ابزارهای بهبودی به ترمیم آسیب های آن پرداخته تا صرفنظر از اینکه عضو معتاد خانواده تمایلی به پاکی و بهبودی داشته باشد یا نه، خود بتوانند از یک زندگی سالم، و پرثمر برخوردار شوند.(اقا بخشی ،۱۳۸۹).بنابراین محقق سعی دارد به این سوال پاسخ دهد که آیا بین اعتیاد و سلامت روان همسران دارای همسر معتاد رابطه وجود دارد یا نه ؟

منابع فارسی
۱.    آقابخشی، حبیب.(۱۳۸۹). اعتیاد و آسیب‎شناسی خانواده،تهران: انتشارات دانش‎آفرین.
۲.    آقا¬بخشی، حبیب.(۱۳۸۹). اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده، فصل¬نامه علوم اجتماعی،شماره۱۰.
۳.    ضیایی، سید خلیل .(۱۳۸۸). اثر آموزش کنترل توجه بر کاهش تورش توجه وابستگان به مواد مخدر. (پایان نامه کارشناسی ارشد). مشهد: دانشگاه فردوسی.
۴.    اسلامی‎تبار، شهریار و دیگران.(۱۳۸۱).بررسی وضعیت بهداشت  خانواده های معتاد، گزارش ملی جوانان، سازمان ملی جوانان.
۵.    اکبری، ابوالقاسم.(۱۳۸۱).اعتیاد و مشکلات نوجوانی و جوانی،تهران: انتشارات ساوالان.
۶.    آتشین، شعله.(۱۳۸۱). ما، اعتیاد، جامعه،تهران :مؤسسه فرهنگی انتشاراتی گوهر منظوم.
۷.    اکبرزاده ، علی.( ۱۳۸۷). بهداشت روان . انتشارات دانشگاه تهران .
۸.    الیاسی ، محمد حسین. (۱۳۸۲) .بهداشت روان مجله پیام مشاور،دانشگاه امام حسین ،شماره ۳۱.
۹.    احمدوند ،محمد علی. (۱۳۸۲).بهداشت روانی ،تهران :دانشگاه پیام نور.
۱۰.    امینی،شهریار(۱۳۸۸).اصول بهداشت روان ،ماهنامه تربیت .معاونت آموزش و پرورش.
۱۱.    ایزدپناه ،محمدرضا.(۱۳۹۰).شناخت مواد مخدر و عوارض آن.تهران :نشر سالوک.
۱۲.    اورنگ، جمیله.( ۱۳۸۷).پژوهش درباره اعتیاد، تهران: انتشارات فرهنگ ارشاد.
۱۳.    بهرامی،ناهید.(۱۳۸۱)بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و سلامت روان دانش آموزان دوره متوسطه. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.
۱۴.    بیابانی ،غلامحسین.(۱۳۸۸).اعتیاد و اثرات آن .تهران :نشر پلیس مواد مخدر ناجا.
۱۵.    پورافکاری، نصرت اله .(۱۳۷۸). به نقل از کاپلان و سادوک ، خلاصه  روانپزشکی علوم رفتاری ، روانپزشکی بالینی.
۱۶.    پیران ،پرویز.(۱۳۸۶) .بررسی اعتیاد و باز پروری  معتادان ، معاونت  پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی .
۱۷.    پسندیده ،عباس.(۱۳۹۱).شادی و خنده .تهران :انتشارات صبا.
۱۸.    تقی زاده،پریسا.(۱۳۸۹).معرفی و شناخت مواد اعتیاد آور.تهران:نشر عصر ماندگار.
۱۹.    جهانی،علیرضا.(۱۳۸۸).مبارزه با مواد مخدر و دخانیات.تهران:نشر طاق بستان.
۲۰.    حسینی، سید ابولقاسم. (۱۳۸۵). بررسی مقدماتی اصول روانشناسی تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
۲۱.    خدارحیمی،سیامک.(????).مفهوم سلامت روان شناختی، مشهد:نشر جاودان فرد،چاپ اول.
۲۲.    چیریلو، استفانو و دیگران.(۱۳۷۸). اعتیاد به مواد مخدر در آیینه روابط خانوادگی، ترجمه سعید پیرمرادی ،اصفهان: نشر همام .
۲۳.    دادگران ، محمود .(۱۳۸۹). علل اعتیاد به مواد مخدر  در ایران، تهران:سازمان صدا و سیما .
۲۴.    رحیمی ، موقر ، آفرین و همکاران. (۱۳۸۶). راهنمای  پیشگیری  و درمان اعتیاد . تهران:ساوان.
۲۵.    زینالی ،حمد اله. (۱۳۸۹).بهداشت روانی در خانواده .ماهنامه تربیت ،معاونت آموزش و پرورش.
۲۶.    فخریان، بهجت- فولادی، سکینه.(۱۳۸۸) بررسی بررسی سلامت روان در بین دانشجویان اصفهان شماره ثبت ۸۴.
۲۷.    سلیمی ،علیرضا.(۱۳۹۲).اثرات اعتیاد بر بهداشت فردی.تهران: نشر فرادید.
۲۸.    ستوده ، هدایت (۱۳۸۷)  مقدمه ای بر آسیب شناسی اجتماعی .تهران:نشر ساوان.
۲۹.    ساعت چی،محمود.(????).مشاوره و روان درمانی (نظریه ها و راهبردها)موسسه نشر ویرایش،چاپ اول.
۳۰.    شایگان، فریبا.(۱۳۸۱).بررسی پدیده اعتیاد جوانان، گزارش ملی جوانان، سازمان ملی جوانان،
۳۱.    شولتس، دو آن. (۱۳۸۹). روان شناسی کمال.ترجمه خوشدل،گیتی. تهران . انتشارات پیکان
۳۲.    شاملو،سعید. (۱۳۸۶)بهداشت روانی،تهران : انتشارات رشد ،چاپ نهم
۳۳.    شولتز دو آن و شولتز،سیدنی الن .(۱۳۸۶).نظریه های سلامت و شخصیت ،مترجم یحیی سید محمدی،تهران: نشر ویرایش
۳۴.    شایسته، سیاوش.(۱۳۸۵). مقایسه شخصیتی جوانان معتاد به مواد مخدر و جوانان عادی در گروه سنی ۲۲-۱۴ سال در استان اصفهان،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
۳۵.    صالحی جونقانی،فرحناز.(۱۳۸۹). بررسی تأثیر عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر اعتیاد؛مطالعه موردی: زندان شهر کرد ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
۳۶.    کاپلان، سادوک و همکاران.(۱۳۸۷). خلاصه روانشناسی و روان پزشکی جلد اول. ترجمه نصرت اله پورافکاری  تهران: انتشارات شهر آب
۳۷.    گنجی ،حمزه .(۱۳۸۵).بهداشت روانی ،تهران :ارسباران
۳۸.    میلانی فر، بهروز.(۱۳۸۰). بهداشت روانی. تهران: انتشارات قومس.
۳۹.    محرری، محمدرضا.(۱۳۸۷). بهداشت روانی.مجله روان پزشکی و روانشناسی بالینی، سال اول، شماره ۲ و ۳، پاییز و زمستان ص ۱۵۴-۱۳۵.
۴۰.    محبوبی‎منش، حسین. (۱۳۸۲).امنیت و انحرافات اجتماعی، فصلنامه کتاب زنان، سال پنجم، شماره ۱۸.
۴۱.    عفتی، جلیل.( ۱۳۸۹).اعتیاد پیشگیری یا درمان؟،یزد: انتشارات نیکوروش.
۴۲.    غنجی، علی.(۱۳۸۹).فرهنگ مبارزه با مواد مخدر، تهران:معاونت آموزش ناجا .
۴۳.    هاشمی، علی.(۱۳۸۳).نگاه نو، اقدام نو در مبارزه با مواد مخدر، تهران:ریاست جمهوری ستاد مبارزه با مواد مخدر.