فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی دارای ۲۸۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی :

بخشی از فهرست فایل ورد کامل تحقیق علمی درباره بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و بررسی چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای بازآفرینی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

پیشگفتار
فصل اول : طرح تحقیق ۱
۱-۱- بیان مسئله و تشریح ابعاد آن ۲
۱-۲- محدوده و مقطع زمانی تحقیق ۳
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق ۴
۱-۴- اهداف تحقیق ۵
۱-۵- سابقه و پیشینه تحقیق ۶
۱-۶- سؤالات و فرضیه‌های تحقیق ۱۳
۱-۷- روش تحقیق ۱۳
۱-۸- واژه‌ها و مفاهیم کلیدی تحقیق ۱۵
۱-۹- مشکلات و محدودیت‌های تحقیق ۲۰

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق ۲۱
۲-۱- مکاتب و دیدگاه‌های موجود در ارتباط با بافت قدیم شهری ۲۲
۲-۱- ۱- مکاتب بهسازی و نوسازی بافت قدیم ۲۲
۲-۱-۲- دیدگاههای نظری پیرامون بهسازی و نوسازی بافت قدیم ۲۷
جمع بندی ۳۵
۲-۲- منشورها و قطعنامه‌های جهانی ۳۷
۲-۲-۱- کنگره آتن (۱۹۳۱) ۳۷
۲-۲-۲- معاهده لاهه (۱۹۵۴) ۳۸
عنوان صفحه

۲-۲-۳- کنگره رم (۱۹۷۲) ۳۸
۲-۲-۴- کنفرانس ونیز (۱۹۶۴ ) ۳۹
۲-۲-۵- بیانیه مکزیکوسیتی (۲۰۰۰ میلادی) ۴۰
۲-۲-۶- بیانیه استکهلم (۱۹۹۸) ۴۱
۲-۲-۷- کنگره آمستردام (۱۹۷۵) ۴۲
۲-۳- تجارب بهسازی و بازسازی بافت‌های قدیم شهری در کشورهای مختلف جهان ۴۳
۲-۳-۱- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در فرانسه ۴۳
۲-۳-۲- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در انگلستان ۴۶
۲-۳-۴- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در ایتالیا ۵۰
۲-۳-۵- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در استکهلم ۵۴
۲-۳-۶- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در چکسلواکی سابق ۵۵
۲-۴- تجارب کشورهای جهان سوم (آسیا – آفریقا) ۵۷
۲-۴-۱- تجارب کشور مصر؛ شهر قاهره ۵۷
۲-۴-۲- تجارب کشور سوریه ؛ شهر دمشق ۵۷
۲-۴-۳- تجارب کشور لبنان ؛ شهر بیروت ۵۸
۲-۴-۴- تجارب کشور ژاپن ۶۱
۲-۵- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت‌های قدیم شهری در ایران ۶۲
۲-۵-۱- کرمان ۶۲
۲-۵-۲- شهر شوشتر ۶۳
۲-۵-۳- قزوین ۶۴
۲-۵-۴- شهرکرد ۶۶
جمع بندی و نتیجه گیری ۶۹

عنوان صفحه

فصل سوم : روند تحولات سیاستها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری در ایران ۷۱
۳-۱- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در ایران ۷۲
۳-۱-۱- سیاستها و برنامه‌های اجرایی بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در قبل از انقلاب اسلامی (قبل از سال ۱۳۰۰ خورشیدی) ۷۲
۳-۱-۱-۱- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی اول (۱۳۲۰-۱۳۰۰) ۷۳
۳-۱-۱-۲- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی دوم (۱۳۵۷ – ۱۳۲۰) ۷۴
۳-۱-۱-۲-۱- برنامه اول عمرانی (۱۳۳۴ -۱۳۲۷) ۷۴
۳-۱-۱-۲-۲- برنامه دوم عمرانی (۱۳۴۱-۱۳۳۴) ۷۵
۳-۱-۱-۲-۳- برنامه سوم عمرانی (۱۳۴۶-۱۳۴۱) ۷۵
۳-۱-۱-۲-۴- برنامه چهارم عمرانی (۱۳۵۱-۱۳۴۷) ۷۶
۳-۱-۱-۲-۵- برنامه پنجم عمرانی (۱۳۵۶ -۱۳۵۲) ۷۶
۳-۱-۲- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در دوره پس از انقلاب اسلامی (۱۳۵۷) ۷۷
۳-۱-۲-۱- برنامه اول توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(۱۳۶۶-۱۳۶۲) ۷۸
۳-۱-۲-۲- برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(۷۷-۷۳) ۷۹
۳-۱-۲-۳- برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(۱۳۸۳-۱۳۷۹) ۸۳
۳-۲- طرح‌های بهسازی بافت قدیم ۸۴

عنوان صفحه

فصل چهارم : مطالعات طبیعی، اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی شهر سبزوار با تاکید بر
بافت قدیم آن ۸۸
مقدمه ۸۹
۴-۱- موقع جغرافیایی، حدود و وسعت شهرستان سبزوار ۹۰
۴-۲- موقع سیاسی شهرسبزوار درتقسیمات سیاسی شهرستان سبزوار ۹۰
۴-۳- خلاصه‌ای بر شرایط طبیعی شهر سبزوار ۹۵
۴-۳- ۱- تقسیم بندی منطقه به بخش‌های طبیعی ۹۵
۴-۳-۲- زمین شناسی و خصوصیات تکتونیکی منطقه ۹۶
۴-۳-۳- منابع آب ۹۸
۴-۳-۴- خاک شناسی ۱۰۰
۴-۳-۵- آب و هوا و مشخصات آن ۱۰۱
۴-۳-۵-۱- شاخص‌های اقلیمی منطقه ۱۰۳
۴-۳-۵-۱-۱- درجه حرارت ۱۰۳
۴-۳-۵-۱-۲- میزان بارندگی ۱۰۴
۴-۳-۵-۱-۳- رطوبت نسبی ۱۰۴
۴-۳-۵-۱-۴- وزش باد ۱۰۵
۴-۳-۵-۱-۵- موقعیت خورشید ۱۰۵
۴-۳-۵-۲- نمودارهای اقلیمی ۱۰۶
۴-۴- وضعیت اقلیمی سبزوار و آسایش انسان (روش اولگی) ۱۰۸
۴-۵- تأثیر اقلیم در ساخت و بافت شهر ۱۰۹
جمع بندی و نتیجه گیری ۱۱۰
مقدمه ۱۱۲
عنوان صفحه

۴-۶- میزان جمعیت و پراکندگی آن در شهرستان سبزوار ۱۱۳
۴-۶-۱- پیش بینی جمعیت شهر سبزوار برای سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ با استفاده از مدل رشد نهایی ۱۱۴
۴-۶-۲- جمعیت، تراکم و نحوه توزیع آن در شهر سبزوار ۱۱۵
۴-۶-۳- ساختار سنی و جنسی جمعیت سبزوار ۱۱۹
۴-۶-۴- ویژگی مهاجرت در شهر سبزوار ۱۲۳
۴-۶-۵- وضعیت سواد و آموزش در شهر سبزوار ۱۲۵
۴-۷- مشخصات جمعیتی بافت قدیم ۱۲۷
۴-۷-۱- سهم جمعیتی بافت قدیم از جمعیت کل شهر ۱۲۷
۴-۷-۲- چگونگی پراکنش جمعیت در بافت قدیم سبزوار ۱۲۷
۴-۷-۳- ساختار سنی و جنسی جمعیت بافت قدیم سبزوار ۱۲۸
۴-۷-۴- وضعیت مهاجرت در بافت قدیم ۱۳۱
۴-۷-۵- تحولات جمعیتی بافت قدیم ۱۳۲
۴-۷-۶- توزیع و تراکم جمعیت در بافت قدیم ۱۳۳
۴-۷-۷- تراکم خالص و ناخالص شهری در بافت قدیم ۱۳۵
۴-۷-۸- وضعیت سواد و آموزش در بافت قدیم ۱۳۸
۴-۷-۸-۱- بررسی درصد باسوادی در محلات بافت قدیم ۱۳۹
۴-۸- سابقه سکونت ۱۴۰
جمع بندی ۱۴۰
۴-۹- ساختار اقتصادی و کارکردهای شهر سبزوار ۱۴۲
۴-۹-۱- تعیین پایه اقتصادی شهر سبزوار ۱۴۲
۴-۱۰- ویژگی‌های اقتصادی جمعیت بافت قدیم ۱۴۵
عنوان صفحه

۴-۱۰-۱- وضعیت اشتغال در سطح محله‌های بافت ۱۴۵
۴-۱۰-۲- جمعیت فعال و غیر فعال بافت قدیم ۱۴۷
فصل پنجم : خلاصه‌ای بر جغرافیای شهری و شهرشناسی سبزوار ۱۴۹
مقدمه ۱۵۰
۵-۱- تاریخ مختصر سبزوار ۱۵۱
۵-۲- وجه تسمیه ۱۵۳
۵-۳- موقع سبزوار در سلسله مراتب شهری خراسان و کشور ۱۵۴
۵-۴- روند رشد فیزیکی شهر سبزوار ۱۵۵
۵-۴-۱- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی در دوره اول (۱۳۴۵ – ۱۳۰۰) ۱۵۶
۵-۴-۲- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره دوم (۱۳۶۵ – ۱۳۴۵) ۱۵۸
۵-۴-۳- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره سوم (۱۳۷۵ – ۱۳۶۵) ۱۵۹
۵-۵- اثرات توسعه فیزیکی بر بافت قدیم شهر سبزوار ۱۶۲
۵-۶- نقش عمومی شهر سبزوار ۱۶۴
جمع بندی و نتیجه گیری ۱۶۶

فصل ششم : مشخصات، ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار ۱۶۸
مقدمه ۱۶۹
۶-۱- مشخصات جغرافیایی بافت قدیم سبزوار ۱۷۰
۶-۲- بررسی بافت قدیم، ویژگیها و مشخصات آن ۱۷۵
۶-۲-۱- تراکم و دانه بندی بافت قدیم ۱۸۱
۶-۲-۲- جمع بندی ویژگی‌های بافت قدیمی شهر سبزوار ۱۸۲
۶-۳- آثار و بناهای باارزش تاریخی در بافت قدیم سبزوار ۱۸۶
عنوان صفحه

۶-۴- کاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار ۱۹۳
۶-۵- شبکه‌های ارتباطی ۲۰۱
۶-۵-۱- راه‌های درون منطقه‌ای ۲۰۱
۶-۵-۲- راه‌های درون شهری ۲۰۱
۶-۵-۳- بررسی وضعیت خیابانهای محصور کننده بافت قدیم به لحاظ ساختار ارتباطی و شریانی آن ۲۰۴
۶-۵-۴- طبقه بندی معابر بافت قدیم از نظر سلسله مراتبی بر حسب نقش و عملکرد ۲۰۵
۶-۵-۵- گذرهای قدیمی بافت قدیم سبزوار ۲۰۶
۶-۶- مسائل و مشکلات فیزیکی ـ کالبدی بافت قدیم سبزوار ۲۱۰
۶-۶-۱-مشکلات مربوط به شبکه معابر بافت ۲۱۰
۶-۶-۲-کمبود عناصر خدماتی، تأسیساتی و تسهیلات شهری و زیر بنایی ۲۱۲
۶-۶-۳- فرسودگی و فشرده بودن بناهای موجود در بافت قدیمی ۲۱۵
۶-۶-۳-۱- خصوصیات کالبدی مساکن بافت قدیم سبزوار ۲۱۷
۶-۶-۳-۱-۱- کیفیت ابنیه ۲۱۷
۶-۶-۳-۱-۲- عمر ساختمان ۲۱۸
۶-۶-۳-۱-۳- نوع مصالح ساختمانی ۲۱۸
۶-۶-۳-۱-۴- تعداد طبقات ۲۱۸
۶-۶-۳-۱-۵- نحوه تصرف مسکن ۲۱۹
۶-۶-۳-۱-۶- مساحت زیر بنا و تعداد اتاقهای واحدهای مسکونی موجود در بافت قدیم ۲۲۰
۶-۶-۴- تعارض بخشهای بافت قدیم با ساختار کلی شهر ۲۲۰
۶-۶-۵- تراکم و تمرکز فعالیت‌ها ۲۲۰
۶-۶-۶- کاهش ارزشهای محله‌ای و سکونتی ۲۲۱
عنوان صفحه

۶-۶-۷- انحطاط کیفیت فرهنگی و بصری ۲۲۱
۶-۷- امکانات فیزیکی ـ کالبدی بافت قدیم سبزوار ۲۲۲
۶-۷-۱- فرسودگی و وجود سطوح مخروبه در بافت ۲۲۲
۶-۷-۲- امکانات شبکه حمل و نقل ۲۲۲
۶-۷-۳- امکانات، تاسیسات و تجهیزات زیرساختی ۲۲۳
۶-۸- اهداف بهسازی بافت قدیم ناشی از مسائل، مشکلات و پتانسیل‌های موجود ۲۲۳

فصل هفتم : آزمون فرضیات و نتایج ۲۲۹
۷-۱- بررسی فرضیه‌ها ۲۳۰
۷-۱-۱- فرضیه اول ۲۳۰
۷-۱-۲- فرضیه دوم ۲۳۵
۷-۱-۳- فرضیه سوم ۲۴۱
۷-۱-۴- فرضیه چهارم ۲۴۸
۱-۳-۵-بافت قدیم، عامل تبادل فرهنگ ۲۵۲
۲-۳-۵-طراحی شهری : تجلی و تبلور فرهنگی ۲۵۳

فصل هشتم : ارائه راهکارها و پیشنهادات ۲۵۸
ارائه راهکارها و پیشنهادات ۲۵۹
منابع و مأخذ ۲۶۴
منابع انگلیسی : ۲۷۲
منابع الکترونیکی : ۲۷۳

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول (۴-۱ ) بخش ها، مراکز و دهستانهای شهرستان سبزوار ۹۱
جدول (۴-۲) : جمعیت و مشخصات آن در شهرستان سبزوار (۸۵-۱۳۴۵) ۱۱۳
جدول ( ۴-۳ ) تحولات تراکم نسبی جمعیت شهرستان سبزوار طی دهه ۱۳۸۵-۱۳۷۵ ۱۱۴
جدول ( ۴-۴ ) مشخصات نواحی شهری سبزوار بر حسب تقسیمات شش گانه سال ۱۳۷۳ ۱۱۶
جدول ( ۴-۵) درصد گروههای سنی عمده نسبت به کل جمعیت شهر سبزوار در سالهای
۳۵ تا ۸۵ ۱۱۹
جدول ( ۴-۶ ) توزیع و ترکیب سنی و جنسی جمعیت سبزوار به تفکیک مرد و زن در سال ۱۳۸۵ ۱۲۱
جدول (۴-۷) نسبت جنسی جمعیت شهر سبزوار طی سالهای۳۵ تا ۸۵ ۱۲۲
جدول (۴-۸ ) حجم و جمعیت غیربومی در شهر سبزوار ۱۲۳
جدول ( ۴-۹) جمعیت ۶ ساله و بیشتر بر حسب جنس، سن، وضع سکونت به تفکیک استان و شهرستان در سال ۱۳۸۵ ۱۲۶
جدول ( ۴-۱۰ ) درصد گروههای سنی عمده در بافت قدیم شهر سبزوار در سالهای ۶۵ و ۷۵ ۱۲۹
جدول (۴-۱۱ ) مقایسه نسبت جنسی در بافت قدیم در مقایسه با کل شهر در سالهای
۶۵ و ۷۵ ۱۳۰
جدول ( ۴-۱۲ ) منشأ استانی مهاجران وارد شده به بافت قدیم سبزوار در سال ۱۳۸۲ ۱۳۱
جدول ( ۴-۱۳ ) توزیع فضایی جمعیت در بافت قدیم در سالهای ۶۵ و ۷۵ و ۸۵ ۱۳۴
جدول (۴-۱۴) مقایسه درصد باسوادی شهر سبزوار و بافت قدیم سال ۶۵ و ۷۵ و ۸۵. ۱۳۸
عنوان صفحه

جدول (۴-۱۵) درصد باسوادی در قطعات (محلات) بافت قدیم سبزوار در سالهای ۶۵ و ۷۵. ۱۳۹
جدول (۴-۱۶ ) تعداد و درصد شاغلین در زیربخش‌های خدمات و بازرگانی سبزوار در
سال ۱۳۷۵ ۱۴۴
جدول (۴-۱۷) تعداد و درصد شاغلین در بخش‌های صنعت و معدن و ساختمان سبزوار
در سال ۱۳۷۵ ۱۴۵
جدول (۴-۱۸) مقایسه وضعیت اشتغال در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات در
سالهای ۶۵ و ۷۵ ۱۴۶
جدول (۴-۱۹) مقایسه جمعیت فعال و نسبت فعالیت در بافت قدیم و شهر سبزوار در
سالهای ۶۵ و ۷۵ ۱۴۸
جدول (۶-۱) توزیع کاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار ۱۹۸
جدول(۶-۲) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه الف در خصوص مشکلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار ۲۱۱
جدول (۶-۳) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار ۲۱۴
جدول ( ۶-۴ ) طبقه بندی بناهای مسکونی موجود در بافت قدیم سبزوار بر اساس کیفیت ۲۱۷
جدول ( ۶-۵) تعداد طبقات واحدهای مسکونی بافت قدیم سبزوار ۲۱۹
جدول(۶-۶) محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی ـ کالبدی بافت قدیم سبزوار ۲۲۷
جدول (۷-۱) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه الف در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت ۲۳۲

عنوان صفحه

جدول(۷-۲) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ب در خصوص مشکلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم ۲۳۷
جدول (۷-۳) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ب در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهره‌مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود ۲۳۹
جدول (۷-۴) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات ناشی از کیفیت و نوع معماری واحدهای مسکونی موجود در بافت قدیم ۲۴۲
جدول (۷-۵) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مهمترین دلایل نوسازی سکونت‌گاههای قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه ساکنین بافت ۲۴۴
جدول(۷-۶) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات ناشی از فشردگی مساکن موجود در بافت قدیم ۲۴۶
جدول(۷-۷) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار ۲۵۷

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار (۴-۱) منحنی آمبروترمیک شهرستان سبزوار (۲۰۰۳-۱۹۵۴) ۱۰۷
نمودار (۴-۲) بیوکلیماتیک اولگی شهر سبزوار- دوره زمانی (۲۰۰۳-۱۹۵۴) ۱۰۹
نمودار (۴-۳) هرم سنی جمعیت شهر سبزوار -۱۳۸۵ ۱۲۰
نمودار (۶-۱) توزیع کاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار ۱۹۹
نمودار (۶-۲) : مشکلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار ۲۱۱
نمودار (۶-۳) : مشکلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار ۲۱۵
نمودار (۷-۱) وضعیت دستیابی به شبکه معابر بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید ۲۳۰
نمودار (۷-۲) وضعیت دسترسی به شبکه ارتباطی بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید ۲۳۱
نمودار (۷-۳) پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت ۲۳۲
نمودار (۷-۴) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (الف) ۲۳۴
نمودار (۷-۵) مشکلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم ۲۳۷
نمودار (۷-۶) پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهره مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود ۲۳۹
نمودار (۷-۷) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ب) ۲۴۰
نمودار (۷-۸) مشکلات ناشی از کیفیت و نوع معماری واحدهای مسکونی موجود در
بافت قدیم ۲۴۲
نمودار (۷-۹) مهمترین دلایل نوسازی سکونت گاه قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه
ساکنین بافت ۲۴۴
عنوان صفحه

نمودار (۷-۱۰) : مشکلات ناشی از فشردگی مساکن موجود در بافت قدیم ۲۴۶
نمودار (۷-۱۱) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ج) ۲۴۷
نمودار (۷-۱۲) پیشنهادات ساکنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار ۲۵۷

فهرست نقشه‌ها

عنوان صفحه

نقشه (۴-۱) تقسیمات سیاسی استان خراسان رضوی به تفکیک شهرستان، بخش و دهستان ۹۲
نقشه (۴-۲) بخش‌ها، مراکز و دهستانهای شهرستان سبزوار ۹۳
نقشه (۴-۳) سازمان فضایی شهرستان سبزوار ۹۴
نقشه (۴-۴) منطقه‌بندی کالبدی شهر سبزوار ۱۱۸
نقشه (۴-۵) تراکم خالص مسکونی در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات(۱۳۷۵) ۱۳۶
نقشه (۴-۶) تراکم ناخالص شهری در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات(۱۳۷۵) ۱۳۷
نقشه (۵-۱) مراحل توسعه فیزیکی شهر سبزوار ۱۶۱
نقشه (۶-۱) موقعیت بافت قدیم شهر سبزوار ۱۷۲
نقشه ( ۶-۲) قطعه بندی بافت قدیم سبزوار(براساس محلات) ۱۷۳
تصویر(۶-۱) عکس هوایی بافت قدیم سبزوار سال ۱۳۵۸ ۱۷۴
نقشه (۶-۳) محله‌بندی بافت قدیم سبزوار ۱۸۵
نقشه (۶-۴) موقعیت عناصر و فضاهای تاریخی در بافت قدیم سبزوار ۱۹۲
نقشه (۶-۵) کاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار ۲۰۰
نقشه (۶-۶) محورهای ارتباطی شهر سبزوار با شهرستان‌های اطراف ۲۰۳
نقشه (۶-۷) سلسله مراتب راههای ارتباطی در بافت قدیم سبزوار ۲۰۹

– بیان مسئله و تشریح ابعاد آن

بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش قابل توجهی از سطح شهرهای کشور را تشکیل می‌دهد این بافتها از یک سو از طیف گسترده مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیست محیطی رنج می‌برند و از سوی دیگر مهمترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت، تامین فضاهای باز خدماتی و نیز بهبود زیست محیطی محسوب می‌شوند. ضمناً مشکلات کالبدی که بافت‌های قدیمی با آن روبرو هستند فرسودگی شدید بناها، مشکلات مربوط به شبکه معابر نامنظم و ناکافی در بافت، تراکم و پیوستگی اجزاء بافت، مسائل و مشکلات مربوط به تیپ و نوع بناهای مسکونی، مسائل ناشی از مصالح به کار رفته و نحوه مرمت بناها و کمبود خدمات و تأسیسات و تسهیلات شهری و زیربنایی و … هستند که بافت قدیمی شهرها را در پاسخگویی به نیازهای امروزی زندگی دچار نارسایی‌های کرده است (شماعی و پوراحمد، ۱۳۸۴، ص ۱۲۳).
در اینکه شهر پدیده‌ای تاریخی است تردیدی وجود ندارد. چنین پدیده‌ای نمی تواند از پیشینه خود بگسلد از این رو در رشد و توسعه فضایی، کالبدی توجه به ویژگیهای بومی ضروری است. بخش چشمگیری از تاریخ و فرهنگ شهر در کالبد آن تجلی می‌یابد که نشان دهنده
ارزشها، باورها، اعتقادات، هنرها، توان فنی و ساختار اجتماعی – اقتصادی و سیاسی و … نسل‌های گذشته است (همان منبع : ص ۳۷).
بافتهای تاریخی علاوه بر اینکه واجد ارزشهای زیبایی شناختی و هویت بخشی شهرهای ما هستند هنوز در بسیاری از شهرها محل سکونت و معیشت میلیونها نفر از شهروندان به شمار
می‌روند (کلانتری و حاتمی نژاد، ۱۳۸۵ : ص ۱۳۹).
از این رو، چنانچه در جهت بهبود مشکلات در بافت قدیمی شهرها برنامه ریزی اصولی و صحیحی صورت نگیرد روند فرسودگی و تخریب بافت‌های قدیمی تسریع گشته تا جائی که حتی حیات شهری به خطر خواهد افتاد.
شهر سبزوار یکی از شهر‌های کهن در استان خراسان رضوی می‌باشد که به لحاظ تاریخی دارای قدمت طولانی می‌باشد و بافت قدیمی آن دارای ارزش و اعتبار تاریخی می‌باشد. اقداماتی که جهت بهبود مشکلات و بافت قدیم شهر سبزوار صورت می‌گیرد نباید تنها در قالب اقدامات کالبدی، اصطلاحاً بازسازی از نوع تخریب و دوباره ساختن باشد زیرا در بسیاری از هسته‌های قدیمی، آنچه دارای ارزش است نه تنها کالبد موجود و بناها و ساخت شهرهای آن، بلکه گذرها، مراکز محله ای، روابط اجتماعی بین ساکنین، یادمان‌ها و نشان‌های بافت است که دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی است لذا در بسیاری از عرصه‌ها بهسازی بافت و اقدام خرد و مشارکتی با مردم ساکن در آن شیوه بسیار مطلوب و پایداری را ارائه می‌دهد که می‌تواند در طول دوره کوتاه مدت صورت پذیرد و رفاه شهروندی را در بافت فراهم سازد.
از آنجا که بافت قدیم شهر سبزوار به مانند بافت قدیمی بسیاری از شهرها دارای ارزشهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی می‌باشد و از سوی دیگر، این بافت نیز به مانند بافت قدیمی سایر شهرها از مشکلات کالبدی، عملکردی، زیست محیطی و اجتماعی رنج می‌برد لذا جهت جلوگیری از روند فرسودگی و تخریب بافت، برنامه ریزی جهت بهسازی بافت قدیم لازم و ضروری است.

۱-۲- محدوده و مقطع زمانی تحقیق

بافت مورد مطالعه در این تحقیق شامل قدیمی ترین محلات و بخشهای مسکونی شهر سبزوار می‌باشد که هسته اولیه شهر را تشکیل داده است و دارای شکلی ارگانیک بوده که این بافت در محدوده خیابانهای طبرسی در جنوب، خیابان اسدآبادی در شمال، خیابان کاشفی در شرق و خیابان عطاملک در غرب قرار دارد و با مساحتی در حدود ۲/۱۸۲ هکتار و جمعیتی بالغ بر ۱۵۹۶۲ نفر در مرکز شهر قرار دارد و دارای هفده محله می‌باشد. دلیل انتخاب شهر سبزوار جهت مطالعه، بعلت آشنایی اینجانب با این محدوده که زادگاه من نیز می‌باشد، بوده و همیشه سعی داشته‌ام که گامی کوچک برای بهبود مسائل و مشکلات آن بردارم.
از سوی دیگر سبزوار یک شهر تاریخی و کهن با قدمت طولانی در ایران می‌باشد که تاکنون مطالعات بسیار کمی راجع به آن صورت گرفته است و این تحقیق می‌تواند به معرفی و شناخت آن کمک شایانی نماید.
در زمینه مطالعات جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی نیز از آمار دوره‌های سرشماری ۷۵-۳۵ و در بعضی موارد از آمار سال ۱۳۸۵ استفاده شده است. مقطع زمانی این پژوهش نیز در سال ۸۵ و اواخر سال ۸۶ بوده است.

۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان پدیده‌هایی نمادین، بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شهرنشینی، حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی همواره مورد توجه بوده است. به طور کلی عناصر و فضاهای بافت شهری عمری محدود دارند و با گذشت زمان دچار تغییر و فرسودگی می‌شوند به عبارتی دیگر هیچ فضایی و بنایی بدون بهسازی و مرمت و نوسازی نمی تواند دوام و بقای طولانی داشته باشد.
بافت قدیمی شهرها در ایران که حامل ارزش‌های فرهنگی ـ تاریخی هستند در حال حاضر با مسائل و مشکلات فیزیکی – کالبدی نظیر عرض کم معابر، شبکه ارتباطی ضعیف و ضعف و نارسایی در شبکه دسترسی ها، وجود سکونت گاههای قدیمی، کم دوام و به هم فشرده، عدم کیفیت مصالح ساختمانی به کار رفته در بناها، و کمبود تأسیسات و تجهیزات خدماتی مورد نیاز شهروندان روبرو هستند که بافت قدیمی سبزوار نیز از این قاعده مستثنی نیست و از این مشکلات رنج می‌برد. وجود این مسائل و مشکلات فیزیکی –کالبدی روند فرسودگی و تخریب بافت قدیمی شهرها را تسریع می‌بخشد و باعث رکود و بی رونقی آن و در پی آن باعث مهاجرت ساکنان بومی و قدیمی از این گونه بافت‌ها و جایگزینی مهاجران روستایی و اقشار کم درآمد جامعه در آن
می‌شود.
از سویی دیگر رکود و فرسودگی بیش از حد بافت‌های قدیمی باعث پیدایش محله‌های مخروبه‌ و خانه‌های در حال تخریب در این بافت‌ها می‌شود که مناسب‌ترین مکان را برای ناهنجاری‌های اجتماعی و بزهکاری فراهم می‌آورد که همه این عوامل باعث می‌شود که ارزش‌های غنی فرهنگی – تاریخی موجود در این بافت‌ها رفته رفته به فراموشی سپرده شده و احساس تعلق به خانه، محله و شهر کمرنگ می‌شود.
لذا وجود این مسائل و مشکلات ضرورت و اهمیت حفظ و احیاء و بهسازی بافت قدیمی شهرها را مطرح می‌کند که در برنامه ریزی جهت بهسازی بافت قدیمی شهرها توجه و حفظ اصالت و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی حاکم بر بافت لازم و ضروری است به طوریکه امروزه در سطح جهان و بویژه در کشورهای توسعه یافته، ارزش‌ها و مفاهیم فرهنگی در فضاهای ساخته شده شهری یکی از دلایل اصلی بهسازی و نوسازی بافت قدیمی شهرهاست.

۱-۴- اهداف تحقیق

در این مطالعه اهداف چندی مورد نظر است و براساس سوالات و فرضیه‌هایی که مطرح شده است سعی کرده ایم که این اهداف را تقریباً مشخص و در جهت رسیدن به چنین اهدافی این موضوع را مورد مطالعه قرار دهیم. مهمترین اهداف عبارتند از :
• بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم شهر سبزوار و محدودیت‌هایی که از جنبه فیزیکی و کالبدی در حال حاضر در آن دیده می‌شود.
• مطالعه وضعیت شبکه ارتباطی، کوچه‌ها و معابر واقع در بافت قدیم شهر سبزوار و انطباق آن با نیازهای امروزی سکنه واقع در آن و اینکه آیا این شبکه کاربری مناسب دارد یا خیر.
• بررسی و مطالعه تعداد و نحوه پراکندگی عناصر خدماتی واقع در بافت قدیم شهر سبزوار و اینکه آیا این مقدار از لحاظ قدرت خدمات دهی و نحوه دسترسی موقعیت مناسبی دارند و در این زمینه چه مواردی را باید پیشنهاد کرد.
• مطالعه وضعیت فیزیکی و ساختاری سکونت گاههای واقع در بافت قدیم سبزوار و رسیدن به این موضوع که آیا مسائل فیزیکی آن از قبیل اندازه، نوع مصالح ساختمانی و سبک معماری آن با شرایط امروزی مطابقت دارد یا نه و چگونه می‌توان آن را بهسازی کرد.
• جهت بهسازی بافت قدیم شهر سبزوار چه نوع برنامه ریزی شهری باید در نظر گرفته شود و آیا برنامه ریزی مطابق با فرهنگ گرایی می‌تواند کارساز باشد و در کنار آن چه برنامه‌های دیگری لازم است.
نتایج این تحقیق جهت برنامه ریزی توریستی و حفظ و احیاء اهمیت تاریخی و اعتبار بافت قدیم این شهر می‌تواند مورد استفاده سازمان‌ها و ادارات دولتی نظیر سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی، شهرداری سبزوار و فرمانداری این شهرستان قرار گیرد تا در برنامه‌های آینده خود از این نتایج بهره گیرند.

۱-۵- سابقه و پیشینه تحقیق

بررسی و تحلیل نظریه ها، اندیشه ها، شیوه ها، سبک‌ها و الگوهای متفاوت بهسازی و نوسازی و ساماندهی شهری امکان دستیابی به راهکارهای مناسب برای زمان حال و مکان و موقع جغرافیایی مورد نظر را برای هر محقق و برنامه ریز شهری فراهم می‌آورد در این جا به بررسی و تبیین تعدادی از نظریه‌ها و دیدگاههای مطرح شده درباره بهسازی و نوسازی در یک شهر اعم از بافت قدیم آن می‌پردازیم :
ـ شکویی رابطه تکنولوژی و بافت شهری را به این صورت بیان می‌دارد : تأثیرپذیری اشکال متنوع واحدهای انسانی با وسایل ارتباطی در داخل شهرها در سه دوره مجزا از هم به شرح زیر است :
۱-شهرهایی که بافت آنها تحت تأثیر قدم‌های انسانی است و رفت و آمدهای روزانه مردم بدون وسایل ارتباطی عملی می‌شود.
۲-شهرهایی که پس از ورود ماشین بخار در صنعت حمل و نقل و ایجاد وسایل ارتباطی تغییر بافت داده اند.
۳-شهرهایی که بافت آنها تحت تأثیر تکنولوژی در عصر ما با استفاده از تکنولوژی بسیار پیشرفته تغییر شکل می‌دهند (شکویی، ۱۳۵۵ : ص ۱۲۰).
ـ فلامکی معتقد است یکی از راههای مهم احیاء و سامان‌دهی بافت‌های قدیمی در روند توسعه فیزیکی شهر انطباق کاربردهای خانه ها، بازارها، مدرسه‌ها و گرمابه‌های قدیمی با شرایط امروزی است (فلامکی، ۱۳۶۹ : ص ۱۱۱).
ـ فارابی در مورد بهسازی و نوسازی شهری و ایجاد شهر توسعه یافته معتقد به سعادت و خیر جهان هستی است. سعادت و خیر در مدینه فاضله او از طریق همفکری و همکاری شهروندان فراهم می‌شود بدون همفکری و همکاری عملی انسان قادر به رفع احتیاجات روز افزون خود نیست و در واقع، اقدامات بهسازی و نوسازی در هر فضایی منوط به همکاری عملی انسان است (قلمی ،
۱۳۷۴، صص ۲۳ -۲۲).