فایل ورد کامل مقاله تخصصی درباره تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان با بررسی روند شکل‌گیری، توسعه و نقش اقتصادی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله تخصصی درباره تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان با بررسی روند شکل‌گیری، توسعه و نقش اقتصادی دارای ۲۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله تخصصی درباره تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان با بررسی روند شکل‌گیری، توسعه و نقش اقتصادی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله تخصصی درباره تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان با بررسی روند شکل‌گیری، توسعه و نقش اقتصادی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله تخصصی درباره تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان با بررسی روند شکل‌گیری، توسعه و نقش اقتصادی :

تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان

رشد بورس و جا افتادن آن در در عملیات تجاری و اقتصادی با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است . نکته قابل توجه آنکه درست در هنگام جهش معاملات بورس و یا گرفتن آن دول اروپای مانند انگلستان ، آلمان ، سوئیس قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت این نهاد را وضع کردند و قبل از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد و موجباتی فراهم شود که صاحبان پس اندازهای کوک صنایع نوپای اروپایی را از موهبت مشارکت خوئ محروم نمایند ، ضمانت اجراهای قانونی وضع شد تا از هر گونه تقلب و تزویر و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری گردد .

اولین تالار بورس رسمی در جهان در شهر آنورس بلژیک در سال ۱۴۶۰ تاسیس گردید و سپس از قرن هفدهم به بعد بورسهای دیکر کشورها نظیر بورس آمستردام ، لندن ، نیویورک و سایر بورس ها تاسیس شدند . بورس معروف امریکا ابتدا زیر درخت نارون بزرگی در نیویورک ایجاد و سپس به بورس معروف وال استریت تبدیل گشت که یکی از بزرگترین بازارهای بورس دنیاست بورس وال استریت با جمع آوری مبالغی به عنوان ورودیه از دلالان ( کارگزاران ) و گسترش عملیات تقویت شد و به مجتمع تجاری عظیمی مبدل گردید که بعدها به نام (( بورس سهام نیویورک )) رسماً به ثبت رسید . در حال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چند هزار شخص حقیقی و حقوقی بالغ می گردد .

بورس نیویورک در حال حاضر بزرگترین بازار سرمایه دنیاست در ژاپن چندین بورس فعال و معتبر وجود دارد که با سیستم بانکی ارتباط درونی فراوانی دارد .

بی سبب نیست که نه بانک از ده بانک بزرگ دنیا به ژاپن تعلق دارد و از حدود جمعیت ۱۲۳ میلیون نفری ژاپن ۲۹ میلیون نفر سهامدار هستند .

تمام بورس های معتبر دنیا در سازمانی به نام (( فدراسیون جهانی بورس اوراق بهادار )) عضو هستند که بورس تهران نیز از سال ۱۳۷۱ یکی از اعضای دائمی آن است . در حال حاضر در اغلب کشورهای دنیا تشکیلات بورس وجود دارد و فدراسیون بورس های جهان با سی و شش عضو وابسته و پیوسته به عنوان یک سازمان هماهنگ کننده بین المللی نسبت به همکاری و تشریک مساعی بین بورسها تهیه و ابلاغ ضوابط عملیاتی ، حفاظت از منافع و حقوق صاحبان سهام و توسعه بازار سرمایه فعالیت می نماید .

بازارهای مالی جهان از رشد قابل قبولی برخوردار بوده اند و همین امر موجب جذب سرمایه ها و پس از اندازها به سمت این بازار شده است در سال ۲۰۰۳ میلادی نیز بورسهای جهان سال نسبتاً خوبی داشتند . بازار امریکا نیز اوضاع نسبتاً خوبی را در سال ۲۰۰۳ تجربه کرد . به طوری که شاخص اس لندپی ۵/۲۸ درصد و نسدک حدود ۵۰ درصد بازدهی نشان دادند . ژاپنی ها با ۲۵ % درصد بازدهی برای نیکی ۲۲۵ سال خوبی را پشت سر گذاشتند و در منطقه اروپا ، نروژ با بازدهی ۱/۴۶ درصدی شاگرد اول سال ۲۰۰۳ بود . در شکل ۲-۲ کارنامه شاخص های معتبر دنیا در مقایسه با سال ۲۰۰۲ میلادی نشان داده می شود .

شاخص

۳۱ دسامبر ۲۰۰۲

۳۱ دسامبر ۲۰۰۳

درصد تغییر

نیکی ۲۲۵

۹/۸۵۷۸

۶/۱۰۶۷۶

۵/۲۴

داوجونز ۳۰

۶/۸۳۴۱

۹/۱۰۴۵۳

۳/۲۵

اس اندپی ۵۰۰

۸/۸۷۹

۱/۱۱۳۱

۵/۲۸

نسدک۱۰۰

۵/۱۳۳۵

۴/۲۰۰۳

۵۰

فوتسی۱۰۰

۴/۳۹۴۰

۹/۴۴۷۶

۶/۱۳

دکس۳۰

۶/۲۸۹۲

۲/۶۹۶۵

۳۷

 

 

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

تاریخچه بورس اوراق بهادر در کشور ایران سه دوره متمایز را در برمی گیرد . دوره اول آغاز تاسیس تا سال ۱۳۵۷ ، دوره دوم از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی و بالاخره دوره سوم از سال ۱۳۶۸ تا کنون را شامل می شود .

اگر چه در قانون تجارت مصوب سال ۱۳۰۴ که برگرفته از قانون تجارت فرانسه بود . مقرراتی درباره سهام شرکتها آمده بود ولی اولین زمزمه های تشکیل بازار بورس در ایران به سال ۱۳۱۵ شمسی بر می گردد که دو نفر کارشناس از کشورهای بلژیک و هلند جهت مطالعه و بررسی شرایط ایجاد بورس به ایران آمدند .

با شروع جنگ جهانی دوم این کار متوقف و به فراموشی سپرده شد تا اینکه در سال ۱۳۳۳ مطالعات محددی توسط چندین وزارتخانه و سازمان دولتی آغاز گشت و در نهایت در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تهیه و تصویب و از بهمن ماه سال ۱۳۴۶ عملاً کار بورس تهران آغاز گشت . شایان ذکر است که قبل و در حین تشکیل بورس تهران . در چندین دوره بازار سرمایه کشور شاهد تحرکاتی از جمله انتشار اسناد خزانه ( نوعی اوراق قرضه زیر یک سال تعیین شده توسط دولت با نرخ بهره کم ) در سال ۱۳۲۰ انتشار اوراق قرضه ملی همزمان با نهضت ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۳۰ و انتشار اوراق قرضه دفاعی بلنک کشاورزی ، اوراق قرضه نوسازی عباس آباد ، اوراق قرضه اصلاحات ارضی و چندین مورد دیگر در دهه های ۴۰ و ۵۰ شمسی بود .

بررسی اجمالی عملکرد بورس اوراق بهادار تهران از شروع تا کنون :

در سالیان اولیه تشکیل بازار بورس به دلیل نبود فرهنگ بورس ، عملکرد شرکتهای سهامی در سالیان قبل عدم صداقت مدیران شرکتها نسبت به سهامداران نبود موسسات حسابرسی حرفه ای ، انتخاب بازرسان شرکتها از بین خود مدیران . . . فعالیت بورس نمود چشمگیری نداشت ولی از سالهای ۱۳۵۳ به بعد افزایش تعداد شرکتهای سهامی عام در بورس و نیز ارائه سه نوع اوراق قرضه دولتی ، گسترش مالکیت و اوراق قرضه شهرداری تهران در بورس حجم معاملات نسبتاً افزایش یافت و به حدود ۴۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۶ رسید .

مجموع حجم معاملات دهه اول ۵۷-۱۳۴۶ میبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال بود که ۵۵ درصد آن مربوط به اوراق قرضه و ۴۵ درصد دیگر به سهام شرکتها مربوط می شد . به طور کلی دوره اول فعالیت بورس به دلایلی از قبیل ترکیب سهامداران بورس ، وجود شرکتهای سهامی خاص و تضامنی خانوادگی ، الیگارشی مالی و تسلط برخی از خاندانهای خاص بر شرکتهای عمده ،‌وامهای ارزان قیمت سیستم بانکی و بالاخره فقر فرهنگی عملکرد چندان موفقی نداشت .

همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بورس تهران وارد دومین دوره حیات خود گشت که سه واقعه مهم در این دوره سرنوشت بورس را رقم زد . در سال ۱۳۵۷ به دنبال بروز اعتصابات و خروج منابع متنابهی ارز از کشور ، فعالیت بورس شدیداً کاهش یافت و واقعه اول ، یعنی تصویب قانون ملی شدن بانک به ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی تقلیل یافت و در کنار آن شرکتهای بیمه هم که خصوصی بودند در اختیار دولت قرار گرفتند که در نتیجه این اقدامات خرید و فروش سهام متعلق به بانکها و شرکتها متوقف و بورس تهران دچار رکود کاملی شد .

واقعه دوم تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود که بسیاری از صنایع و موسسات به نحوی از مالکان قبلی خلع ید شده و تحت مدیریت و مالکیت دولتی قرار گرفتند . بدین ترتیب از ۱۰۵ واحد فعال در بورس شامل ۷۹ شرکت تولیدی ۲۴ بانک و دو شرکت بیمه تعداد ۳۱ شرکت تولیدی ، ۲۴ بانک و دو شرکت بیمه نتیجه حجم معاملات روی سهام کاهش شدیدی یافته و اندک معاملاتی نیز که صورت می گرفت . بیشتر روی اوراق قرضه بود و بالاخره واقعه سوم در سال ۱۳۶۲ با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و تشخیص ربوی بودن بهره معین موجب توقف پرداخت بهره اوراق قرضه سد و عملاً اوراق قرضه نیز از بورس خارج گشت در مجموع حجم معاملات از ۴۵ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۶ به ۴۹ میلیون ریال در سال ۱۳۶۰ کاهش یافت . طی سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۸ اگر چه روند صعودی ضعیفی بر معاملات بورس حاکم شد ولی در مجموع به دلیل برداشت منفی جامعه درباره بورس ادامه جنگ با عراق و وضعیت  خاص اقتصادی این دوره را می توان دوره رکود و فترت بورس نام برد . تنها در سال ۱۳۶۷ با حجم معاملاتی قریب به ۱۰ میلیارد ریال و برخی از مصوبات جدید طلیعه حیات جدیدی در بازار بورس دمیده شد .

دوره سوم عمر بورس از سال ۱۳۶۸ ب اپایان جنگ تحمیلی ۸ ساله و تدوین و تصویب برنامه پنج ساله اول کشور آغاز گشت . در این دوره نقدینگی عظیمی که طی جنگ در دست برخی افراد بوده تا حدودی جذب امور تولیدی گشت و بورس با هدف تامین سرمایه واحدهای تولیدی و تحت سیاستهای نوین دولت در برنامه اول که بر محور خصوصی سازی واگذاری شرکت های دولتی به مردم و کاهش بازار دولت استوار بود تحمل چشمگیری یافت . در همین راستا قرار شد تا حدود ۱۸۵۰ شرکت دولتی به مردم واگذار شود که در مرحله اول آن ۳۹۰ شرکت بزرگ در اولویت واگذاری قرار گرفتند برای واگذاری شرکتها سه روش : اول از طریق بورس ، دوم از طریق مذاکره و شسوم از طریق مزایده در نظر گرفته شد . شرتکهایی که قرار بود از طریق بورس واگذار شوند ، بایستی طبق قانون حائز برخی شرایط می بودند . از جمله اینکه حداقل دو سال از بهره برداری آن گذشته و نیز دو سال اخیر زیان انباشته نداشته و سودآوربوده و پیش بینی سودآوری آن برود . طبیعی بود که تعداد زیادی از شرکتهای متقاضی پذیرش در بورس واجد شرایط فوق نبودند . با این جال در سال ۱۳۶۸ تعداد شرکتها از ۴۸ واحد به ۷۱ به علت رکود نسبی اقتصادی ، برخی از سیاستهای پولی و بانکی نرخ سود بانکی تثبیت نرخ ارز عدم سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در بورس نبود یک سازمان حمایت کننده از سهام و نیز عدم وجود قوانینی برای تشویق سرمایه گذاران بازار بورس دارای رونق مورد انتظار نبود و شاخص قیمت کل سهام کاهشی معادل ۸/۷ درصد داشت . با این وجود در این سال تعداد شرکتهای پذیرفته شده در اوراق بهادار که ایران در سال ۱۳۵۸ از آن خارج شده بود پذیرفته شد و موفقیت بزرگی برای بازار سرمایه کشور حاصل گردید .

در نیمه دوم ۱۳۷۲ حرکت صعودی بورس مجدداً آغاز شد و حجم معاملات این سال بالغ بر ۵۱۵ میلیارد ریال و تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس به ۱۸۳ واحد رسید .

سال ۱۳۷۳ عملکرد بورس بسیار موفق بوده و تعداد ۱۵۵ میلیون سهم به ارزش نسبت به سه سال گذشته ۵۵ درصد رشد داشت . همچنین تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس در سال ۱۳۷۳ به ۲۰۴ واحد رسید .

در سال ۱۳۷۴ نیز روند صعودی سالهای قبل ادامه یافت و ۲۲۰ شرکت در بورس فعالیت نموده و این روند صعودی تا نیمه اول سال ۱۳۷۵ ادامه داشت . و بعد از آن بورس تهران با روند نزولی کاهش قیمتها مواجه گشت . قبل از پرداختن به علل کاهش قیمتها در نیمه دوم سال ۱۳۷۵ بهتر است قدری به عملکرد بورس و بخصوص رکود آن در سال ۱۳۷۱ پرداخته شود . در سالهای اولیه دوره سوم از عمر بورس تهران قیمت سهام پائین انتخاب شده بود . زیرا از یک طرف دارائیهای شرکتها به عنوان مبنائی برای قیمت گذاری سهام آنها بر مبنای بهای تمام شده با ارز دولتی ارزیابی شده و از طرف دیگر ، سودآوری شرکتها در آستانه پذیرش در بورس پائین بود . بنابراین استقبال زیادی از طرف افراد برای خرید سهام به عمل آمد . بخصوص وقتی که روند صعودی افزایش قیمتهای سهام مشاهده می شد ، استقبال افراد برای خرید سهام بیشتر می گشت . در این مدت سرمایه گذاران بیشتر به دنبال سرمایه گذاریهای کوتاه مدت بودند تا از خرید و فروش سهام سود ببرند و عملاً هم سود زیادی نصیب سرمایه گذاران بورس در آن مقطع زمانی شد . بدیهی بود که عرضه محدود سهام پاسخگوی تقاضای فزاینده خریداران نبود و فشار تقاضا موجب افزایش قیمتها شد به طوری که بورس را با مشکل مواجه رد . زیرا که سرمایه گذاران پس از تشکیل مجمع عمومی سال ۱۳۷۰ و در نیمه دوم این سال و نیز سال ۱۳۷۱ نرخ بالای بازده مورد انتظار خود را از بورس بدست نیاورند و به همین خاطر افدام به فروش سهامشان کردند . گروه اول از فروشندگان سهام که بدنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت بودند . چون دیدند بازدهی مورد انتظار را بدست نمی آورند اقدام به فروش سهام کردند . گروه دوم ، فروشندگان سهام کارگری بودند که طبق قانون و به قیمتهای ترجیحی معادل ۳۳ درصد از سهم دولت در شرکتها به آنها واگذار شده بود و با فروش سهام سود خوبی بردند و بالاخره افزایش نرخ سپرده های بانکی در این سالها که در برابر سرمایه گذاری در بورس که همواره دارای ریسک است ریسکی را به همراه نداشت همه و همه موجب شدند تا در این سالها بورس با شکل ماجه شود . از طرف دیگر بورس تهران به اندازه کافی قوی نبود و ابزار تورم را در اختیار نداشت . زیرا معمولاً در کنار بورسهای جدید و نوپا سازمانهای مالی وجود دارند تا در مواقعی که عرضه بیش از تقاضا می شود سهام اضافی را خریداری نموده و تعادل را بر قرار نمایند .

در طی سال ۷۵ نیز شاخص کل قیمت سهام بورس از آغاز سال تا هفته بیست و هشتم به غیر از پاره ای نوسانات ، روندی پرشتاب و فزاینده داشته ولی از آن هفته به بعد تا تیر ماه ۷۶ روندی کاهنده داشته و در حدود ۳۰۰ واحد کاهش داشته است .[۱]

در سالهای تصدی میر مطهری در طی سالهای ۷۶ تا ۸۱ نیز بورس تهران روندی صعودی به خود گرفت و در طی این سالها همواره از بورسهای پربازده جهان بوده است .

بطوریکه بازدهی کل بورس در سال ۸۱ به ۵۱ درصد رسید و سرمایه سرگردن بسیاری را به سمت بورس سرازیر کرد . این در حالی بود که بورس های جهان از شهریور ماه ۸۱ دبیر کل جدید بورس برای کنترل رشد قیمت سهام تدابیر زیادی را بکار برد و حتی ۱۵ روز رشد قیمت ها از سوی دبیرکل متوقف گردید . اما با افت ارزش معاملات در روزهای ابتدایی پاییز بورس به تعادل بهتر می رسید .

اوراق بهادار تهران در سال ۸۲ خبر از برنامه های جدید خود برای آینده ای نزدیک داد . از جمله آنها تهیه پیش نویس آیین نامه حساب سرمایه گذاری در سبه اوراق بهادار بود . همچنین معامله اوراق مشارکت گواهی سپرده بانکی نهاد وقف اوراق مشققه و فروش متری مسکن از جمله ابزارهایی بود که از آنها نام برده می شد . این مسائل در کنار اهتمام بورس در جهت توسعه جغرافیایی و تاسیس مراکز منطقه ای و افزایش شرکتهای پذیرفته شده در بورس بودند

شکل ۳-۲ بورس سال ۸۲ را در مقایسه با سال ۸۱ نشان می دهد .

شاخص

پایان ۱۳۸۲

پایان ۱۳۸۱

درصد رشد

شاخص کل بورس ( واحد )

۴/۳۷۹/۱۱

۵/۰۵۷/۵

۱۲۵

شاخص مالی ( واحد )

۶/۲۰۲/۲۳

۳/۹۹۳/۸

۱۵۸

شاخص صنعت بورس (واحد)

۱/۰۶۰/۱۰

۹/۶۳۵/۴

۱۱۷

کل سهام معامله شده ( میلیارد سهم )

۹/۸۵۳/۷

۶/۱۳۳/۴

۹۰

ارزش کل بازار ( میلیارد دلار )

۳/۸

۸۲/۲

۱۹۴

بازده کل ( درصد )

۱۱۰

۴/۵۳

۶/۵۶

میانگین قیمت سهام در طول ماه ( ریال )

۶۹۵۰

۶۵۷/۴

۳/۴۹

تعداد شرکتها

۳۸۳

۳۲۱

۳/۱۹

 

در سال ۸۳ نیز از همان ابتدا پیش بینی می شد که توسعه فیزیکی بورس ادامه یابد و بورس همچنان در سطح یک بازار ملی محقق شود و کارشناسان دستیابی به یک رشد ۴۰ تا ۵۰ درصدی را برای شاخص کل بورس دور از دسترس نمی دانند همچنین پیش بینی می شود ارزش کل بورس تا پایان سال ۸۳ به ۴۵ میلیارد دلار و تا پایان سال ۸۴ با عرضه سهام جدید و رشد شاخص ها به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد . هم اکنون نیز شرکتها زیادی تقاضای پذیرش در بورس اوراق بهادار را داده اند و تا ابتدایی آذر ۸۳ ، ۱۷۹ شرکت تقاضای پذیرش داده که عده ای در حال تکمیل مدارک خود بوده و تقاضای بعضی نیز رد شده است . اکثر کارشناسان و تحلیل گران بازار سرمایه متفق القولنه که بازار سرمایه ایران در سال ۸۳ نیز دوره موفقی را پیش رو خواهد داشت .

 

[۱] – گودرزی ؛ مجتبی (( بررسی نقش محتوای اطلاعاتی گزارشهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر تصمیم گیری خرید سهام )) پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگده علوم اداری (( دانشگاه شهید بهشتی )) ۱۳۷۷