فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تحلیل آرا و نظرات امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون رسالت تربیت دینی و اجتماعی دانشگاه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تحلیل آرا و نظرات امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون رسالت تربیت دینی و اجتماعی دانشگاه دارای ۱۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تحلیل آرا و نظرات امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون رسالت تربیت دینی و اجتماعی دانشگاه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تحلیل آرا و نظرات امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون رسالت تربیت دینی و اجتماعی دانشگاه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تحلیل آرا و نظرات امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون رسالت تربیت دینی و اجتماعی دانشگاه :

چکیده

در پژوهش حاضر به بررسی رسالت تربیت دینی ـ اجتماعی دانشگاه از منظر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی پرداخته شده است. روش انجام پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوی بوده؛ بهعلاوه برای گردآوری دادههای لازم، برای پاسخدهی به سؤالهای پژوهش، تمامی مکتوبات، سخنرانیها، بیانیهها، فرامین، توصیهها و آثار حضرت امام خمینی(ره) با استفاده از فرم فهرست وارسی محققساخته دومرحلهای باز و بدون پیشسازمانیافتگی، تحلیل و یافتهها به شیوه کیفی تحلیل شده است.

عمدهترین یافتههای پژوهش عبارتاند از:

در مجموع عبارات ذکر شده توسط حضرت امام خمینی(ره) در خصوص دانشگاه، هفتادونه مرتبه آنها در خصوص اقسام و اشکال متعدد رسالت تربیت دینی ـ اجتماعی دانشگاه بوده که پس از طبقهبندی بر اساس فصول مشترک، نهایتاً بیست و شش مؤلفه رسالت تربیت دینی ـ اجتماعی، شامل زمینههایی چون: تلاش دانشگاه برای تربیت انسانهایی مؤثر در استقلال، وحدت، انسجام و توسعه کشور، تقدمبخشی به رشد تزکیه و تهذیب بر تعلیم و آموزش، تلاش عملی برای رشد احساس تعهد دانشجویان نسبت به ارزشهای دینی و انقلابی، تلاش دانشگاه برای تربیت انسانهایی خلاق، خودرهبر، خودمدیر و خودفراگیر، تلاش دانشگاه در اشاعه و تحکیم فرهنگ احترام به دانایان و; استخراج شده است.

واژگان کلیدی: حضرت امام خمینی، رسالت دانشگاه، تربیت دینی ـ اجتماعی، تحلیل محتوی.

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۲

مقدمه

تربیت را دارای دو ریشه دانستهاند. برخی واژه تربیت را از ریشه »ربو« گرفته که از باب تفعیل و به معنای

زیادت است. برخی نیز آن را از ریشه »ر ب ب« گرفتهاند. رب ب که در صورت مضاعف، رب میشود، دو

عنصر معنایی، مالکیت و تدبیر را در خود دارد. در المفردات رب در معنای مصدری، معادل تربیت گرفته شده

که به معنی گرداندن و پروراندن پیدرپی چیزی تا به حد نهایت است. واژه تربیت با توجه به ریشه آن به معنی پروراندن و تأدیب و در اصطلاح به معنی شکوفا نمودن استعدادهای آدمی با ایجاد زمینه مناسب و در

جهتی مطلوب است(احمدی،۱۳۷۴، ص(۱۲ بنابراین، تربیت را فراهم آوردن موجبات رشد و پرورش و

تدارک زمینهها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا ساختن استعدادهای انسانی در جهت مطلوب،

تعریف نمودهاند (حجتی ،۱۳۶۸، ص.(۸

توصیفات دیگری چون: رسیدن به رشد، هدایت به حق و کمال، رسیدن به حد بلوغ و تشخیص، تزکیه

نفس، اخلاق و ادب و یا استخراج استعدادهای انسانی و از قوه به فعل درآوردن آنها (احمدی، ۱۳۷۴، ص(۹

و یا تزکیه نفس که همان آراستن نفس به نیکیها و پیراستن آن از بدیها و آلودگیها است نیز در تعریف

تربیت آورده شده است.

هدف غایی در تربیت اسلامی، عبودیت بوده و غرض آن است که آدمی عبد خدا شود. عبد شدن ناظر به فرایندی پیچیده در جهت خروج از سلطه عواملی است که تهدید تصاحب انسان را دارند. تربیت اسلامی مجموعهای از اصول و روشهای مورد نظر اسلام است که در جهت فطرت انسان و برای تعالی و کمال او در مسیر الهی میباشد و به شناخت او از خویش و جهان میانجامد.

تربیت دینی آن جنبه از تربیت است که انسان را با وظایف و شرایع دینی آشنا نموده و مبانی اعتقادی وی

را مستحکم مینماید. او را عامل به فروع بار آورده و فطرت الهی و انسانی را بارور میسازد. تربیت دینی

مرحلهای از رشد را شامل میشود و برنامههایی را در جهت تسهیل رشد دینی تعبیه میکند. از این رو تربیت دینی ناظر به عمل کردن تربیت است (احمدی، ۱۳۷۲، ص.(۲۷

علامه طباطبایی((۱۳۶۴ دین را مجموعهای از معارف مربوط به حقیقت انسان، جهان و مقدرات متناسب با آن که در زندگی مورد عمل قرار میگیرد، تعریف نمودهاند. مایکل پترسون۱ دین را متشکل از مجموعهای از اعتقادات، اعمال و احساسات(فردی و جمعی) میداند که حول مفهوم حقیقت غایی سامان یافته است (مایکل

پترسون و دیگران، به نقل از ترجمه نراقی،.(۱۳۷۷

تربیت دینی، فعالسازی، سالمسازی، خلوص و رشد کارکردهای قلب در جهت قرب به پروردگار عالم است. اگر تربیت دینی با چنین تعریفی تحقق پذیرد، هدایت سایر سطوح شخصیت به سادگی امکانپذیر خواهد بود. در غیر این صورت تربیت دینی کاری بس دشوار و تلخ جلوه خواهد کرد (احمدی، ۱۳۷۴،

ص.(۳۲

غپکطکصژ ئکفyهع س ذ

تربیت اجتماعی، تأمین تمهیدات لازم برای متجلی ساختن ارزشها و ضوابط مطلوب اجتماعی در فرد به

منظور مؤثر بودن او در برخوردهای اجتماعی، اعم از هدایت دیگران، مخالفت با نظرات غیرمنطقی، توافق، سازگاری و اموری نظیر آنها است (ایمانی، ۱۳۶۸، ص.(۳۴

اسلام دینی است که اساس آیین خود را به طور صریح بر پایه اجتماع قرار داده و در هیچ شأنی از شئون

خود نسبت به اجتماع بیاعتنا نبوده است. اسلام دینی است کهبعد اجتماعی آن نسبت بهبعد فردی بسیار

گستردهتر و هدایتهای این جنبه از زندگی جامعه انسانی در آن از وسعت بیشتری برخوردار است(قطب،

ترجمه جعفری، ۱۳۶۲، ص.(۸۹

دورکیم تربیت را امری اجتماعی و وسیلهای برای اجتماعی کردن فرد دانسته و معتقد است که تعلیم و

تربیت عملی است که نسلهای بالغ بر نسلهایی که هنوز برای زندگانی اجتماعی به حد بلوغ و کمال

نرسیدهاند، اعمال میکنند(دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، ۱۳۷۲، ج۱، ص.(۲۶۹

تربیت اجتماعی در اسلام از چنان جایگاه ویژهای برخوردار است که حتی بر بسیاری از فعالیتهای عبادی نیز تأثیر گذاشته و اعمال عبادی که به صورت جمعی انجام میگیرند بر اعمال انفرادی ارجحیت آشکار یافته است. قرآن مجید که کتاب زندگی و هدایت انسان است به صور گوناگون به موضوع فوق اشاره داشته و مجموع آیات و روایاتی که در این زمینه وارد شده، نشانگر اهمیتی است که اسلام به حیات جمعی داده است.

در بین اندیشمندان اسلامی، فارابی معتقد است، انسان از انواعی است که تأمین ضروریات زندگی و نیز

رسیدن به بهترین حالات روحی برای او جز از راه پدید آمدن جامعه امکانپذیر نیست (فارابی، سیاستالمدینه، به نقل از دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، ۱۳۷۲، ج۱، ص.(۲۶۸ ابنسینا نیز انسان را مدنیالطبع میداند. وی هدف تربیت را اصالت دادن به رشد عقل نظری و تأکید بربعد اجتماعی آن میداند (دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، ۱۳۷۲،

ج۱، صص.(۲۷۳-۲۷۲

غزالی انسان را موجودی مدنیالطبع میداند که برای رسیدن به کمال ناگزیر از معاشرت با دیگران

است(همان، ص.(۲۷۴ ابنمسکویه منشأ اجتماعی بودن انسان را، ضرورتهای زیستی و نیازهای دیگر افراد به یکدیگر در راه تکامل میداند و نیاز به تربیت اجتماعی را نیز در زمره این نیازها به حساب میآورد (ابن مسکویه، تهذیبالاخلاق و تطهیرالاغراق). خواجهنصیرالدین طوسی و برخی از اندیشمندان دیگر، گرایش

اجتماعی را مشتق از گرایشهای دیگر نظیر صیانت ذات یا کمالجویی میدانند؛ بهطوریکه خواجه در اخلاق

ناصری اظهار میدارد، جامعهگرایی معلول گرایش کمالجویی فطری است(طوسی، ۱۳۵۶، ص.(۲۵۱

علامه طباطبایی(ره) معتقد است هر فرد انسانی فطرتاً اجتماعی است و خداوند تکامل وی را در زندگی

اجتماعی قرار داده، از این روست که اسلام همه احکام خود را در قالب اجتماع ریخته و روح اجتماعی را تا

آخرین حد ممکن در آن دمیده است(طباطبایی، ۱۳۶۴، ج۵، صص.(۲۳۷-۲۱۵

موضوع تربیت، در فرهنگ و معارف اسلامی، از منزلت و جایگاهی بس رفیع برخوردار است. بیتردید

یکی از ابعاد فکری بنیانگذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، که از بنیادیترین رویکرد ایشان میس

باشد، مقوله تعلیم و تربیت است که همواره و در همه مراحل زندگی بدان توجه ویژه مبذول نمود و در گونهس

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۴

های مختلف تدریس، تدوین نوشتهها، تألیفات، سخنرانیها، نامهها و;، بر ضرورت و بایستگی طرح آن تأکید

و پافشاری فرمود؛ از اینرو میتوان گفت: حضرت امام(ره) پیش از آنکه سیاستمداری قاطع و انقلابی باشد، یا به عنوان مرجعی تام، مرجعیت و زعامت دینی را معنایی تازه بخشد، مربی بزرگ و معلم نمونه بود که توانست

با دریافتی عمیق و ژرف از مبانی تعلیم و تربیت الهی، در میدان سخت مجاهده نفس، خود را بیازماید و

مراحل سیر و سلوک را با موفقیت پشت سرگذارد، و نیز به تربیت نسلی که بار اصلی انقلاب را بر دوش میس

کشد، همت گمارد.

حضرت امام خمینی(ره) تربیت را هدایت دانسته و آن را وسیله شکوفا شدن فطرت و استعدادهای نهفته انسان تلقی میکنند. انسان دارای ابعاد متعدد وجودی است که لازم است با فراهمسازی موقعیتهای تربیتی

مناسب، مجموعه استعدادهای وی به رشد رسد. بر این اساس، رسالت تربیتی دانشگاه به پرورشبعد عقلانی

محدود نشده و در کنار اهداف عقلانی، شامل ابعاد دینی ـ اجتماعی نیز خواهد بود.

در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی، کارکرد آموزش و فرهنگپذیری دینی در دانشگاهها و نیز تـعهد مراکز آموزشعالی ایران به این کارکردها، در عرصه نظر و عمل، مورد توجه رهبر انقلاب و مقامات جمهوری اسلامی قرار گرفت؛ به طوری که حضرت امام (ره) در پیام نوروزی ۱۳۵۹ خود، نخستین فرمان عملیاتی انقلاب فرهنگی را صادر کرد. فرمانی که ریشه در آرمانها و مطالبات اسلامی عقیدتی نخبگان و مردم مسلمان

ایران داشت و به دنبال آن بحث اسلامی شدن دانشگاهها و نظام آموزشی کشور با جدیت مطرح شد(صحیفه

امام، ج۱۲، ص۲۰۸-۲۰۷ و ج۱۳، ص.(۵ تعطیلی دانشگاهها، تشکیل ستاد و سپس شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، ایجاد معاونت فرهنگی، اجتماعی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز تشکیل اداره امور فرهنگی و فوق برنامه در هر دانشگاه را در راستای این فرمان باید ذکر کرد.

از مکتوبات و اظهارات حضرت امام خمینی(ره) در خصوص تربیت اجتماعی روشن است که معتقدند برای برقراری ارتباطات ضروری با دیگران باید زمینههای لازم برای رشد افراد را فراهم آورد تا امکان ایفای نقشهای اجتماعی برای آنان میسر گردد؛ زیرا بسیاری از فضائل اخلاقی در مناسبات اجتماعی به فعلیت میرسند و بدون ایفای نقش اجتماعی نمیتوان در خصوص تربیت اجتماعی افراد داوری کرد. اجرای نقش

اجتماعی و زیستن در جامعه وسیلهای برای امتحان کردن ادعای تربیت افراد میباشد.

تربیت اجتماعی از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) شامل: فراهم کردن زمینههای لازم برای رشد فرد در

توانایی برقراری ارتباطهای ضروری با دیگران، فراگیری نقشهای اجتماعی و ایفای آنها، پذیرش

مسئولیتهای اجتماعی، ارج نهادن بر ارزشها و تلاش برای رشد و شکوفایی آحاد جامعه از طریق مهار

درونی میباشد.

اسلام مکتبی است که هم اصالت را از آن فرد میداند و هم از آن اجتماع، پس میتوان گفت که از نظر

اسلام، هم تربیت فردی و هم تربیت اجتماعی اهمیت دارد. استاد شهید مطهری در کتاب »جامعه و تاریخ« نظر اسلام را مبنی بر اصالت دادن به اجتماع و فرد بیان مینماید. به نظر شهید مطهری از آن جهت که فرد اصیل

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۵

است، پس تربیت او نیز باید از اصالت برخوردار باشد و چون اجتماع اصیل است، تربیت اجتماعی نیز اصالت

مییابد.

حضرت امام خمینی(ره) معتقد است که انسان دارای فطرت پاک است و عواملی ممکن است مانع

شکوفایی آن گردد که از طریق تربیت میتوان به رشد و شکوفایی فطرت کمک کرد. امام خمینی(ره) در

سخنی خطاب به متولیان تعلیم و تربیت، مسامحه و سهلانگاری در این امر را خیانت به اسلام و جمهوری

اسلامی و استقلال فرهنگی یک ملت و کشور میدانند و از آنان میخواهند که از آن احتراز کنند (صحیفه امام،

ج۱۷، ص.(۳ ایشان در ترسیم هدف تربیت به دعوت الهی، آدمسازی، توجه به خدا و تزکیه اشاره نمودهاند.

مؤسسات آموزشی و از جمله دانشگاه، دارای رسالتی خاص در حوزه انسانسازی میباشند. آنان باید برای

شکوفایی و رهایی فرد از قید و بندها به منظور رسیدن به کمال، زمینههای لازم را فراهم آورند. رسالت تربیتی

مؤسسات آموزش عالی، تربیت جـوانانی آگاه از اهـداف اسلام، مطلع از فرهنگ غنی و مستقل اسلامـی ـ

ایرانی، متعهد به مصالح کشـور بوده و بر این اساس دانشگاه باید در راستای نجات فرد از نادانی، ایجاد زمینه تعالی فرد در جهت تکامل و رسیدن به مقام عبودیت، گامهای اساسی بردارد(همان، ج۱۵، ص۲۴۳ ـ .(۲۴۴

آموزش و پرورش مهمترین کار یک کشور است