فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره الگوی موفق فرهنگ‌سازی در سیره عملی امام خمینی (ره) و پیامدهای آن

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره الگوی موفق فرهنگ‌سازی در سیره عملی امام خمینی (ره) و پیامدهای آن دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره الگوی موفق فرهنگ‌سازی در سیره عملی امام خمینی (ره) و پیامدهای آن  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره الگوی موفق فرهنگ‌سازی در سیره عملی امام خمینی (ره) و پیامدهای آن،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره الگوی موفق فرهنگ‌سازی در سیره عملی امام خمینی (ره) و پیامدهای آن :

چکیده

فرهنگ هر ملّتی نشانه هویت و استقلال اوست. کسب و حفظ استقلال فرهنگی و فکری نشانه حیات و قدرت یک جامعه است. ویرانی و انهدام یک فرهنگ، ویرانی یک ملّت است. از دیدگاه امام خمینی(ره)، فرهنگ اساس سعادت یا شقاوت یک ملت است و رستگاری هر جامعه از راه اصلاح و احیاء فرهنگی امکانپذیر است.

مقاله حاضر به دنبال یافتن الگو و روشهای فرهنگ سازییی است که توانست جامعه ایرانی ـ اسلامی را از قهقراهای فرهنگی سربلند بیرون آورد. در این مقاله که با روش مطالعه اسناد ـ مدارکی (کتابخانهای) به بررسی سیره، آثار و سخنان امام(ره) پرداخته است. ابتدا اصول مورد تأکید ایشان در ایجاد و اصلاح فرهنگ، استخراج شده، سپس شیوه اجرای آنها با ذکر مصادیقی در سیره عملیشان ذکر شده است. البته از نقش مدیریت فرهنگی ایشان نیز نباید غافل شد. این شیوه خاص فرهنگ سازی امام(ره) الگویی از تحول فرهنگی در پرتو تعهد فرهنگی را به جهان امروز عرضه نمود.

واژگان کلیدی: امام خمینی(ره) ، فرهنگ، فرهنگسازی، الگو، سیره عملی.

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۲

مقدمه

بی شک تحقیق در باب مقوله فرهنگ و جلوه های درخشان آن فراتر از کنجکاوی و کسـب آگـاهی اسـت.

غور و جستجو و گفتگو در عرصه های متنوع فرهنگ، آن هم با رویکردی به اندیشه هـای بلنـد حضـرت امـام

خمینی(ره)، “معمار فرهنگ انقلاب” بیش از هر چیز نشانه نیاز و ضرورتی است کـه امـروزه نظـام و جامعـه

احساس مینماید. »انقلاب ایران از جنبههای بسیار وسیع، یک انقلاب فرهنگی بود« (پروفسور حمید مولانا ، ماهنامه مهندسی فرهنگی، ش ۶ و ۷، ص(۲۲ و با سرنگونی رژیم وابسته پهلوی و با پیـروزی خـود در عرصـه بـین المللـی

توانست دل های مشتاق دین را به سوی خود جلب نموده و برای حل مشکلات کـلان جهـان و زنـدگی بشـر

امروزی راهحلهایی ارائه دهد که با گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب، همگان ـ حتی دشمنان ایـن نگـرش ـ

اعتراف به موفقیت این روشها نمایند.

به همین دلیل، بررسی فرهنگ و سیر آن در سیره عملی امام خمینی(ره)، از جمله مباحثی است که با نقد و

بررسی صحیح آن، می توان به نتایج پرباری رسید که در زمان کنونی نیز با بهکارگیری آن ها، راه حل بسـیاری از مشکلات فرهنگی جامعه پاسخ داده خواهد شد و میتوان به یک مدیریت مناسب فرهنگی دست یافت.

تعریف فرهنگ

در مورد “فرهنگ” تعاریف متعدد و متنوعی وجود دارد. »فرهنگ عبارت است از ارزش هایی کـه اعضـای

یک گروه معین دارند، هنجارهایی که از آن پیروی میکنند و کالاهای مادی تولید مینمایند« (آنتونی گیدنز؛ بـه

نقل از: کیخا، حضور، ۱۳۸۱، ش.(۴۳

کمیته برنامه ریزی بخش فرهنگ و هنر، مفهوم فرهنگ را در اولین برنامه پنج ساله دولت جمهوری اسـلامی ایران چنین تبیین نموده است: »فرهنگ کلیت هم تافته باورها، ارزش ها، آرمان ها، دانش ها، هنرها، فنون، آداب و اعمال جامعه و مشخص کننده ساخت و تحول کیفیت زندگی می باشد.« و یا »مجموعه ای از قواعد ناشناخته و

چیزهایی که به عنوان امور طبیعی گرفته می شوند و در واقع به مسائل غیر علمـی بسـتگی دارنـد« (بهدارونـد،

ج۵، ص.(۲۷

با توجه به تعاریف فرهنگ می توان گفت که فرهنگ، محتوای باطنی و چارچوبه ذهنی افراد یک جامعـه را تشکیل میدهد. شخصیت افراد متأثر از فرهنگ خاص جامعهای است که در آن زیست مـیکننـد و تظـاهرات

خارجی افراد که به صورت آداب و سنن و هنجارهای اجتمـاعی آنـان نمـود مـییابـد، برگرفتـه از مایـههـا و

باورداشتهای درونی آنان است. لذا فرهنگ دارای دو سطح ذهنی و مادی است. بدین صورت که سطح ذهنی

آن به صورت زیربنا عمل نموده و با تغییر خود در سطح مادی ایجاد تغییر و تحول مینماید.

از آنچه گفته شد نتیجه میگیریم فرهنگ، مشخصکننده شیوه نگاه و برخورد مـا بـا مسـائل اسـت(کیخـا ،

۱۳۸۱، حضور، ش( ۴۳ و به طور کلی میتوان آن را در اصطلاح به معنی “ایـده، آرمـان و عقیـده آن جامعـه”

(بهداروند، ج۵، ص(۲۷ دانست.

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۳

بر این اساس، فرهنگ حاکم بر جامعه به عنوان یک پدیده پویا و اثرگذار میبایست هدایت و کنترل شود و

به بیان بهتر مدیریت شود. امام خمینی(ره) در تعریف و ماهیت فرهنگ میفرماید:

»فرهنگ مبدأ همه خوشبختیها و بدبختیهاى ملت است. اگر فرهنگ ناصالح شـد، ایـن جـوانهـایی کـه

تربیت میشوند به این تربیتهاى فرهنگ ناصالح، اینها در آتیـه فسـاد ایجـاد مـیکننـد)«صـحیفه امـام، ج۳،

ص.(۳۰۶

»اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل میدهد« (همان، ج۱۵، ص.(۲۴۳

جایگاه و اهمیت فرهنگ و فرهنگسازی

فرهنگ یک جامعه ضرورتاً ریشه در کلیه مسائل آن جامعه دارد. به عبارت دیگر هرچند حفظ یک جامعـه

بستگی به برقراری روابـط سیاسـی و اقتصـادی دارد، لـیکن نحـوه فعالیـت در اقتصـاد و یـا سیاسـتگذاری و

بخشهای دیگر همه متأثر از فرهنگ آن جامعه است.

بنابراین یک جامعه اگر دربعد فرهنگی استقلال مطلوب خود را به دسـت نیـاورد، بـدون تردیـد در ابعـاد دیگر همچون اقتصاد و سیاست، توان مطلوبی را در جهت فرهنگ مورد قبولش به دست نخواهـد آورد؛ زیـرا در هر بخش از ساختارهای یک جامعه اهداف خاصی مدنظر اسـت و بـه همـین دلیـل اسـت کـه در جوامـع مختلف امروزی، نظام اقتصادی و نظام سیاسی آن ها نیز با فرهنگ متفـاوت مـی باشـد. نظـام هـای اقتصـادی و

سیاسی دارای اشکال گوناگونی هستند و هر جامعهای بر اساس ایـده و آرمـان خـود شـکلی از آن نظـامهـا را

برمی گزیند که تطابق و تناسب بیش تری با فرهنگ ملی خود داشته باشد تا در رسـیدن بـه هـدف، ناسـازگاری درونی به وجود نیاید.

از نظر امام خمینی(ره)، اهمیت فرهنگ، نخست به دلیل جایگاهی است که در هویت و موجودیت جامعـه دارد و دیگر به سبب نقشی است که در پیشرفت یا انحطاط جوامع ایفا میکند(عابدی اردکانی، حضور، ۱۳۸۰،

ش.(۳۶ در رابطه با جنبه اول، میفرماید:

»بیشک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنـگ آن جامعـه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد; اسـتقلال و موجودیـت هـر جامعه از استقلالِ فرهنگ آن نشأت می گیرد و سادهاندیشی است که گمان شود با وابستگی فرهنگی، اسـتقلال

در ابعاد دیگر یا یکی از آنها امکانپذیر است. بیجهت ومن باب اتفاق نیست که هدف اصـلی اسـتعمارگران

که در رأس تمام اهداف آنان است، هجوم به فرهنگ جوامع زیرسلطه است« (صحیفه امام، ج۱۵، ص.(۲۴۳

» فرهنگ اساس ملت است. اساس ملیت یک ملت است. اساس اسـتقلال یـک ملـت اسـت)«همـان، ج۷،

ص.(۵۷

در رابطه بابعد دوم نیز میفرماید:

»فرهنگ; بزرگترین مؤسسهای است کـه ملـت را یـا بـه تبـاهی مـیکشـد یـا بـه اوج عظمـت و قـدرت

میکشد.)«همان، ج۷، ص(۴۷۳

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۴

»رأس همه اصلاحات اصلاح فرهنگ است(همان، ج۱۰، ص.(۳۵۶ راه اصـلاح یـک مملکتـی فرهنـگ آن

مملکت است. اصلاح باید از فرهنگ شروع بشود; اگر فرهنگ درست بشود یک مملکت اصـلاح مـی شـود.« (همان، ج۱، ص(۳۹۰

»درباره فرهنگ هرچه گفته شود کم است. و میدانید و میدانیم اگر انحرافی در فرهنـگ یـک رژیـم پیـدا

شود و همه ارگانها و مقامات آن رژیم به صراط مستقیم انسانی و الهی پایبند باشـند، و بـه اسـتقلال و آزادى

ملت از قیود شیطانی عقیده داشته باشند و آن را تعقیب کنند، و ملت نیز بـه تبعیـت از اسـلام و خواسـتههـاى

ارزنده آن پایبند باشد، دیرى نخواهد گذشت که انحراف فرهنگی بر همه غلبه کند، و همه را خواهی نخـواهی به انحراف کشاند، و نسل آتیه را آن چنان کند که انحراف به صـورت زیبـا و مسـتقیم را راه نجـات بدانـد، و

اسلام انحرافی را به جاى اسلام حقیقی بپذیرد و بر سر خود و کشور خود، آن آورد که در طول سـتمشـاهی و

خصوصاً پنجاه سال سیاه بر سر کشور آمده.)«همان، ج۱۷، ص(۳۲۳-۳۲۲

یکی از مهم ترین دلایل ضرورت فرهنگ سازی از دید ایشان، وجود فرهنگ استعماری حاکم بر جامعـه در دوره پهلوی بوده است که بعضی از آثار منفی آن عبارتاند از: شخصیتکشی و نفـی هویـت مـذهبی و ملـی، ترویج فساد و فحشا و عیش و نوش، غفلت و بیخبری و بیبند و باری، شست و شوی مغزی جوانان; .

امام خمینی(ره) به کرات ملت ایران را نسبت به این فرهنگ و آثار شوم آن هشدار میدهد:

;»فرهنگ ما; عقب افتاده است و نمی گذارند یک فرهنگ مستقلی ما داشته باشیم. فرهنگ تبع است، تبـع

اراده سفارتخانههاست.)«همان، ج۴، ص(۴۶۸

و گاه از آن به عنوان مصیبت بزرگ یاد میکند:

»مصیبت بزرگ برای مسلمین همین فرهنگی است که در بین مسلمین رواج پیدا کرده و جـوانهـای مـا را میکشاند یا به آن طرف یا به آن طرف ]شرق یا غرب« [ (همان، ج۱۲، ص.(۳۱۹

بدیهی است که از نظر ایشان، این فرهنگ منحط و استعماری و تبعی، هر چه زودتر باید اصلاح شود:

»راه اصلاح یک مملکتی فرهنگ آن مملکت است؛ اصلاح باید از فرهنگ شروع بشود. دست استعمار توى فرهنگ ما کارهاى بزرگ میکند؛ نمیگذارد جوانهاى ما مستقل بار بیایند؛ نمیگذارد در دانشگاه جوانهاى ما درست رشد بکنند. اینها را از بچگی یک طورى میکنند که وقتی بزرگ شدند، اسلام هیچ و آنها همه، همـه چیز. اگر فرهنگ درست بشود، یک مملکت اصلاح میشود. براى اینکه از فرهنگ است که در وزارتخانـههـا میرود؛ از فرهنگ است که در مجلس میرود؛ از فرهنگ اسـت کـه کارمنـد درسـت مـیشـود.)«همـان، ج۱،

ص(۳۹۰

فرهنگ ایران را یک فرهنگ استعماری کردند و مغزهای جوانان ما را به طـرف غـرب سـوق داده بودنـد.

جوانها را باید اصلاح کنیم. تعلیمات باید تعلیمات غیر استعماری، و استقلالی باشد. (همان، ج۱۱، ص(۴۲۳

بدین ترتیب از نظر امام، تبدیل فرهنگ تبعی و استعماری به فرهنگ اسـتقلالی، ضـرورتی اجتنـابناپـذیر

است و منظور امام(ره) از فرهنگ استقلالی، فرهنـگ اسـلامی اسـت. یعنـی از نظـر ایشـان، اصـلاح فرهنـگ ،

بازگشت به فرهنگ اصیل و ناب اسلامی است:

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۵

باید فرهنگ، فرهنگ اسلامی باشد، اگر ما موفق بشویم به اینکه فرهنگمـان یـک فرهنـگ اسـلامی بشـود

مدارسمان یک مدارس اسلامی بشود، ]درآن صـورت[ افـرادی کـه تربیـت مـیشـوند در آن فرهنـگ و در آن مدارس، انسان هستند.(همان، ج۸، ص(۱۰۸-۱۰۷

اصول مورد تأکید امام(ره) در فرهنگسازی

از نظر امام خمینی(ره)، برای فرهنگسازی لازم است به چند اصل زیر تأکید و توجه داشت:

• فرهنگسازی بر مبنای فرهنگ اسلامی و با هدف اسلام است و در همین چارچوب شکل میگیرد.

محک حضرت امام در تمام امور اسلام بود. جمله معروف ایشان که مـا مـأمور بـه تکلیفـیم(همـان، ج۲۱،

ص(۲۸۴، نشان از عمق این بینش در ایشان دارد. بنابراین مبنای فرهنگ سازی و حدود و چهارچوب آن را هم

اسلام است که تعیین مینماید.

»انسان در کارهایش، چه در تشکیل حکومتش، چه در انقلاب فرهنگیاش، چه در انقلابات دیگرش ]باید[

نظرش این باشد که یک کار الهی کرده باشد، آن پیش خدا ارزش دارد مثل انبیا، انبیا کارشـان بـه واسـطه ایـن

ارزش داشت ـ نه برای عمق کارشان و ; سعه کارشان« (همان، ج۱۹، ص.(۴۴۵

و برای جلوگیری از انحراف از هدف دائماً و در هر فرصتی یادآور میشود:

»ملت ما باید متوجه باشد که اسلام است و قضایاى اسلام در کـار اسـت و مـا تبـع اسـلام داریـم جنـگ میکنیم، دفاع میکنیم و به واسطه اسلام داریم دفاع میکنیم.« (همان، ج۱۳، ص.(۲۵۰

• فرهنگسازی با همراهی همه اقشار جامعه یا اکثر آنها شکل میگیرد.

مردم رکن اصلی در یک نظام اسلامی هستند. بنابراین در طرح ریزی هـا و تصـمیمات جامعـه خـود نقـش محوری دارند. در فرهنگ سازی نیز میبایست ایشـان را دخالـت داد و از نقـش و وجـود آنهـا اسـتفاده کـرد، امام(ره) در پیام به مردم خواهان همکاری جدی آنها در این امر است:

»مجلس و ملت و متفکران متعهد باید ; اصلاح فرهنـگ و از آن جملـه اصـلاح مـدارس ـ از دبسـتان تـا

دانشگاه ـ را جدی بگیرند. و با تمام قوا در سد راه انحراف بکوشند. اشخاصی معدود قدرت ندارند تا این امـر عظیمالحجم مهم را اصلاح کنند و صددرصد آن را اسلامی و ملی و در خـدمت کشـور قـرار دهنـد.)«همـان، ج۱۷، ص(۳۲۳

و در توصیه به مسئولین میفرماید:

»مردم را در امور شرکت بدهید ; مردم را در فرهنگ شرکت بدهید. مدارسی که مردم میخواهند درسـت

کنند کارشکنی نکنید.)«همان، ج۲۰، ص» (۵۶-۵۵دانشگاههـا بایـد مـردم درش دخالـت داشـته باشـند؛ مـردم

خودشان به طور آزاد باید دانشگاه داشته باشند. منتها دولت نظارت باید بکند، نظارت دولت حتمی است؛ لکن

اینطور نباشد که خیال کنید که خود دولت میتواند همه کارها را انجام بدهد; همه اعتراف دارند بـر ایـنکـه بدون ملت ما نمیتوانیم.)«همان، ج۲۰، ص(۵۷

کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)
۶