فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تعلق خاطر به مکان به‌عنوان عاملی کلیدی در ارتقای امنیت شهرهای مرزی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تعلق خاطر به مکان به‌عنوان عاملی کلیدی در ارتقای امنیت شهرهای مرزی دارای ۱۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تعلق خاطر به مکان به‌عنوان عاملی کلیدی در ارتقای امنیت شهرهای مرزی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تعلق خاطر به مکان به‌عنوان عاملی کلیدی در ارتقای امنیت شهرهای مرزی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره تعلق خاطر به مکان به‌عنوان عاملی کلیدی در ارتقای امنیت شهرهای مرزی :

چکیده

امنیت بنیادیترین نیاز هر جامعه و مهمترین عامل برای دوام زندگی اجتماعی به شمار می رود. این مقوله در شهرهای مرزی به لحاظ موقعیت جغرافیایی و رواج مشاغل کاذب و خاص این مناطق، از اهمیت بالاتری برخوردار بوده و نیازمند جامع نگری بیشتری است. مطمئناً بهترین افراد برای پاسداری از مرزها همان مردم بومی و خود مرزنشیناناند. ساکنین هر شهر و سکونتگاهی بسته به پیشینه تاریخی، ویژگیهای جغرافیایی، نژاد، مذهب و آداب و رسومشان دارای هویت مستقلی هستند که در فضای سکونتگاهیشان تبلور یافته و آن را از سایر شهرها و سکونتگاهها متمایز مینماید. هر قدر این نشانه ها در فضای شهر ملموستر باشد، حس تعلق خاطر شهروندان به محیط زندگیشان قویتر شده و احساس رضایت، مشارکت و مسوولیت-

پذیری در قبال شهرشان افزایش مییابد. بدیهی است مسوولیتپذیری شهروندان در نهایت به پایداری و امنیت شهر کمک شایانی خواهد نمود. این پژوهش بر آن است تا با روش اسنادی و کتابخانه ای ضمن بررسی نقش تعلقات مکانی در تقویت امنیت شهرهای مرزی، پیشنهاداتی را برای تقویت احساس تعلق خاطر شهروندان نسبت به فضای سکونتشان ارائه نماید.

واژگان کلیدی: شهرهای مرزی، حس مکان، هویت، امنیت.

مقدمه

ناامنی یکی از مشکلات متعارف گریبانگیر اکثر شهرها و مناطق مرزی است. از دیدگاه علوم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی دلایل بسیاری برای این مساله قابل ذکر است که به نوبه خود جای بحث فراونی دارد. اگرچه قانون برای حل این پدیده به طور صریح مدیران شهری را مخاطب قرار نداده، اما اهمیت این موضوع به حدی است که امروزه دستاندرکاران و مدیران شهری تلاش میکنند در حوزههای مختلف برنامهریزی اقداماتی را در جهت رفع این معضل اجتماعی انجام دهند. از دیدگاه روانشناسی انسان به هر چیزی تعلق خاطر و دلبستگی بیشتری داشته باشد، در قبال آن حساستر بوده و مسوولیت بیشتری را در محافظت از آن برعهده میگیرد.

انسانها وابستگیهای مکانی، وطنی و سکونتگاهی سطحبندی شدهای دارند که به آنها هویتی خاص میدهد، هر فرد نسبت به زادگاه و در سطوح بالاتر نسبت به شهرستان، استان، کشور و حتی قاره خود احساس تعلق میکند(حافظنیا،.(۳۸ :۱۳۸۱

احساس تعلق و هویت مکانی افراد ساکن در محدوده سرزمینی یکی از مولفههای انسانی تاثیرگذار در فرآیند سازماندهی سیاسی فضاست. حس مکان ادراک ذهنی مردم و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از محیط خود میباشد که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری خاص برای افراد و وابستگی آنها به این مکان میگردد. این وابستگی علایقی را در انسان به وجود میآورد که با دوری از آن دلتنگی و افسردگی را در فرد سبب می شود. از این نظر مکانها منبع هویت فردی و جمعی و مرکزیتی هستند که در آن پیوندهای عاطفی بین مردم برقرار میگردد. انسانها در نتیجه حضور مدتدار در

۱۱۱۵

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

محل تولد خود نسبت به نمادها، ارزشها و خصایص خاص آن حس خاصی مییابند که این حس در ادامه، تعلق به مکان را در افراد ایجاد کرده و هویت خاصی به آنها اعطا میکند. در نتیجه این دلبستگی و هویت مکانی، انسانها حاضر نیستند لطمه ای بر آب و خاک آنها وارد شود و در مواقع خطر در مقابل تهدیدات سرزمینی ایستادگی میکنند. این ایستادگی تا آنجایی می-

تواند تداوم یابد که فرد حاضر می شود جان و مال را فدای خاک و وطن و سرزمین خود کند(احمدی پور و میرزایی تبار،.(۴۸ :۱۳۹۰

این نوشتار به دنبال پاسخهایی برای این پرسشهاست که حس مکان چیست؟ چه تاثیری بر امنیت شهرها و مناطق مرزی دارد؟ و چگونه میتوان آن را در شهرهای مرزی تقویت کرد؟ بدین منظور ابتدا به تعریف حس مکان و تعلقات مکانی پرداخته، نکاتی که در برنامهریزی و مدیریت شهری برای تقویت تعلقات مکانی میتواند مد نظر قرار گیرد بررسی شده و در انتها با جمعبندی مطالب مطرح شده پیشنهاداتی در این زمینه مطرح گردیده است.

روش تحقیق

پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای درصدد است تا به صورت نظری، نقش احساس مکانی بر فرآیند تقویت امنیت شهرهای مرزی را مورد بررسی قرار داده و به تشریح ارتباط این دو متغیر بپردازد.

ادبیات نظری

حس مکان

جامعهشناسان و بویژه انسانشناسان همواره بر این نکته تاکید کرده اند که مکان، محل و سرزمین برای مردم بسیار اهمیت دارند، چراکه توانایی هویت سازی بسیار بالایی دارند. مکان و فضا مهمترین عواملی هستند که نیازهای هویتی را تامین می-
کنند. به عبارتی روشن تر، مرزپذیری و قابل تحدید بودن مکان این امکان را فراهم میکند که انسانها با احساس متمایز بودن، ثبات داشتن و تعلق به جمع داشتن، امنیت و آرامش لازم را برای زندگی کسب کنند. احساس متمایز بودن از دیگران، نیازمند وجود مرزهای پایدار و کم و بیش نفوذناپذیر است. هر اندازه این مرزها و تفاوتهای مبتنی بر آنها شفافتر و دقیق تر باشد، نیاز به متمایز بودن از دیگران به خوبی تامین میشود. از آنجا که ترسیم چنین مرزها و تفاوت هایی روی قلمرو مکانی و باز تولید و حفظ آنها آسانتر است، مکان و سرزمین به صورت بستری بسیار مناسب برای هویت سازی و تداوم بخشیدن به هویت و احساس تعلق داشتن به مکان در میآید(گل محمدی، .(۲۳۰ : ۱۳۸۱

اصطلاح »حس مکان« از ترکیب دو واژه »حس« و »مکان« تشکیل شده است. »حس« در فرهنگ لغت آکسفورد چهار معنای اصلی دارد: نخست یکی از حواس پنجگانه؛ دوم احساس، عاطفه و محبت؛ سوم توانایی قضاوت درباره یک چیز انتزاعی، و در نهایت حس به معنای شناخت تام یا کلی یک شیء توسط انسان می باشد(فلاحت، .(۶۰ :۱۳۸۵ اما درباره »مکان« تاکنون تعاریف متعددی صورت گرفته است که در مفهوم جغرافیایی مکان، جغرافیدانان فرهنگی و مردم شناسان به احساس مکانی یا هویت پذیری که از طریق زندگی در مکان بوجود میآید تاکید دارند(شکویی،.(۲۷۹ : ۱۳۸۷ هر مکان به عنوان یک واحد جغرافیایی و یک فضای دارای بار معنایی، اغلب به بخشی از وجود ساکنین تبدیل شده، نسبت به آن تعلق خاطر پیدا میکنند و به جزئی از هویتشان تبدیل میشود(.(Abrahamson, 1996: 26

حس مکان چیزی است که افراد در دوره زمانی خاص میآفرینند و نتیجه رسوم و اتفاقات تکراری است و حال و هوای محیط را توصیف میکند. بعضی مکانها آنچنان جاذبهای دارند که به فرد نوعی احساس وصف نشدنی القاء میکنند و او را سرزنده، شاداب و علاقهمند به حضور و بازگشت به آن مکانها میکنند(فلاحت،.(۵۸ :۱۳۸۵ حس مکان از دو طریق قابل ملاحضه است: بررسی حس مردم از مکان و یا برداشت خصوصیات کالبدی ویژه و خاص مکان. حس مردم از مکان ناشی از تجربه حضور و ارتباط با ابعاد گوناگون حسی و جنبه های تاریخی و گذشته آن است. عوامل مؤثر در ایجاد این حس علاوه بر ویژگی های کالبدی، شامل داستانها و افسانهها، شخصیتهای تاریخی مرتبط با مکان، وقایع انسانی و طبیعی، آب و هوا و حتی

۱۱۱۶

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

رایحهها و اصوات خاص آن مکان است. این حس بویژه در مکانهای مقدس مانند بیتالمقدس یا مکه مشهود و بارز است.

شیوه دوم امروزه در طرحهای شهری که به منظور جلب توریست تهیه میشوند، به کار می رود. در این رویکرد، جغرافیا، شکل زمین، سبک معماری، رنگها و سایر خصوصیات بصری مورد توجه قرار میگیرند(میرمقتدایی،.(۳۱ :۱۳۸۳

حس تعلق به مکان در درجه نخست به معنای خاص و متمایز بودن، ثبات و پایدار ماندن(تداوم داشتن) و به جمع تعلق داشتن است(گل محمدی،.(۲۳۰ :۱۳۸۱ تعلق خاطر به مکان هم به عنوان فرایند پیوند شخص با یک مکان توصیف شده و هم بعنوان محصول چنین فرایندی(.(Giuliani, 2002, 57 به عنوان محصول این فرایند می توان تعلق خاطر به مکان را یک پیوند عاطفی مثبت با محل سکونت خانوادگی مثل خانه یا محله و ارتباط با محل سکونت دانست که دارای مشخصه اجتماعی و فیزیکی نسبتاً مهمی بوده و به یک کنش فردی یا عمومی منتهی می گردد(.(Manzo & Perkins, 2006: 341 حس مکان ترکیبی پیچیده از معانی، نمادها و کیفیتهایی است که شخص یا گروه به صورت ناخودآگاه یا خودآگاه از فضا یا منطقه ای خاص ادراک میکند. معانی و مفاهیمی که پس از ادراک مکان توسط فرد رمزگشایی میشود، از عوامل ایجاد حس مکان هستند. در این صورت حس مکان تنها به معنای یک حس یا عاطفه یا هر گونه رابطه مکانی خاص نیست بلکه نظام و ساختاری شناختی است که فرد با آن به موضوعات، اشخاص، اشیاء و مفاهیم یک مکان احساس تعلق پیدا می-

کند(فلاحت،.(۶۲ :۱۳۸۵

شامای۱ برای حس مکان سه مرحله اصلی »تعلق به مکان«، »دلبستگی به مکان« و »تعهد به مکان« را با هفت سطح تعیین میکند. این سطوح کاربرد فرآیند حس مکان را نشان میدهند که از بیتفاوتی تا حس فداکاری نسبت به مکان را به ترتیب زیر شامل می شود(فلاحت،:(۶۱-۶۲ :۱۳۸۵