فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره اهداف و شاخص‌های دستیابی به پایداری فرهنگی در جوامع شهری و روستایی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره اهداف و شاخص‌های دستیابی به پایداری فرهنگی در جوامع شهری و روستایی دارای ۲۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره اهداف و شاخص‌های دستیابی به پایداری فرهنگی در جوامع شهری و روستایی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره اهداف و شاخص‌های دستیابی به پایداری فرهنگی در جوامع شهری و روستایی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله پژوهشی درباره اهداف و شاخص‌های دستیابی به پایداری فرهنگی در جوامع شهری و روستایی :

مقدمه

امروزه،بعد فرهنگ در برنامهریزی با رویکرد توسعه پایداری مورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت. هـر چنـد مباحث اولیه پایداری در زمینه زیستمحیطی مطرح شده، اما خصوصیات مفهوم پایداری و ویژگـیهـای چندبعدی آن، محدود شدن آن را به زمینه زیستمحیطی امکانپذیر نمـیسـاخته اسـت. از ابتـدای مطـرح شدن تعریف اولیه پایداری بهوسیله براتلند و بهطور دقیقتر از زمان دسـتور کـار ۱۲۱ در کنفـرانس ملـل متحد (UNO, 1992) در زمینه محیط و توسعه، مفهوم مـذکور از قلمـرو محـیط زیـست بـه عرصـههـای سیاستگذاری اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی نیز تعمیم یافته است.

از آنجا که هدف این تحقیق، تبیین اهمیت فرهنگ و پایداری فرهنگی در برنامهریزی و سیاستگـذاری است، به تدوین ارتباط و اهمیت برنامـهریـزی برمبنـای فرهنـگ توجـه مـیشـود و بـدین ترتیـب اهمیـت چشمانداز و چارچوب فرهنگی در برنامهریزی مورد بررسی قرار میگیرد. اما این بررسی تنها بـه همـین محدود نمیشود و برنامههای فرهنگـی در دو نمونـه موفـق خـارجی نیـز مـورد بررسـی تفـصیلی قـرار میگیرد. به این دلیل که نهاد مسئول در برنامهریزی فرهنگی در نمونههـای بررسـی شـده شـهرداریهـا هستند، در بررسی تطبیقی نمونه شهرداری تهران نیز مورد توجه قرار میگیرد، تـا از ایـن رهگـذر نقـاط قوت و ضعف، تفاوتها و شباهتها در این خصوص آشکار گردد.

روششناسی (متدولوژی) پژوهش

۲۸ پژوهش حاضر، مطالعهای تحلیلی و تطبیقی است. در مرحله بررسـی نوشـتارهای مربـوط بـه موضـوع، روش کار مروری و اسنادی است. در این بخش، مروری بر منـابع داخلـی و خـارجی معتبـر در رویکـرد توسعه پایداری و پایداری فرهنگی انجام شده است، بـا ایـن هـدف کـه ضـمن تبیـین جایگـاه فرهنـگ در رویکرد پایداری، اهداف و ابعاد آن شناسایی شود. گام بعد، بررسی نحوه بهرهمندی از ایـن رویکـرد در برنامهریزی فرهنگی است. بدین منظور دو نمونه موفق از برنامهریـزی فرهنگـی کـه مبتنـی بـر رویکـرد توسعه پایدار فرهنگی هستند، مورد بررسی قرار میگیرنـد. در ایـن مرحلـه، بـا توجـه بـه روش تحلیلـی، ضــمن بررســی تفــصیلی نمونــههــا، در چــارچوبی مــشخص، محورهــا و اهــداف و راهبردهــای تحقــق برنامهریزی فرهنگی از یک سو، و وجود طرحها و سیاستهای پـشتیبان تنـوع تجلیـات فرهنگـی در ایـن شـهرها از سـوی دیگـر، و نیـز تأکیـد بـر تحقـق اهـداف پایـداری فرهنگـی از مهـمتـرین دلایـل انتخـاب نمونههاست. در عین حال مهاجرپذیر بودن شهرهای مـورد بررسـی در دو نمونـه مـذکور نکتـه درخـور توجه دیگری است که بررسی تطبیقی این نمونهها را با شهر تهران ممکن میسازد.

بدین ترتیب، در مرحله نهایی که بررسی نحوه عملکرد شهرداری تهران در برخـورد بـا مقولـه امـور فرهنگی در ساختار و شرح وظایف سازمانها مد نظر است، بررسی به شکل تطبیقی خواهد بود. انتخـاب تهران و بررسی نحوه عملکرد و ارزیابی شهرداری این شهر از این رو اهمیت دارد که تهـران بـه عنـوان پایتخت ایران دارای شرایط ویژهای است و با عنایـت بـه نقـشی کـه در چـشمانـداز بیـستسـاله و طـرح راهبردیـ ساختاری توسعه و عمران شهر تهران (۱۳۸۶) درج گردیده، تحقـق چـشمانـداز فرهنگـی شـهر تهران موضوعی بسیار محوری است. هدف از این بررسی مقایسهای، توجه به اهمیـت امـور فرهنگـی در نمونهها، نحوه دستیابی و طریقه عمل به اهداف پایداری فرهنگی و شاخصهای مورد توجه در این زمینه

است.

بررسی نوشتارهای موضوع

مفهوم توسعه پایدار

در تعریفی از توسعه پایدار۲ چنین ذکر شده است که این توسعه، به مفهوم ارتقای کیفیت زندگی همراه با پشتیبانی از زیستبوم است .(World Conservation Union, 1991) ابعاد توسعه پایدار شـهری مـشتمل بر ابعاد محیطی و اقتصادی و اجتماعی است. در پایداری محیطی، به حفاظت از سرمایههای طبیعی توجه میشود و این خود از طریق پایداری محیطی و ارضی تحقق مـییابـد. اولـی بـا اکوسیـستمهـای طبیعـی مرتبط است و دومی با ارزیابی توزیع فضایی فعالیتهـای انـسانی و شـکل شـهرــ روسـتا. در پایـداری اقتصادی، به کارآمدی سیـستمهـای اقتـصادی (مؤسـسات، سیاسـتهـا و قـوانین عملکـردی)، بیـشتر و گستردهتر توجه میشود و بدین ترتیب پیـشرفت کمـی و کیفـی و برابـری اجتمـاعی تـضمین مـیگـردد.

پایداری اجتماعی خود مشتمل بـر ابعـاد و نتـایج پایـداری اجتمـاعی و همچنـین پایـداری فرهنگـی اسـت

.(Assefa & Frostell, 2007, 64)

مفهوم پایداری از ابتدا در مقیاسهای جهانی و ملی تعریف شد و پس از آن در حیطه شـهر و جوامـع محلی مورد تأکید قرار گرفت .(Mitlan and Satterthwaite, 1994) این تغییـر رویکـرد در مقیـاس، مـورد

حمایت بخشهای مسئول در توسعه محلی قرار گرفت. به موازات این امر، بـه مفهـوم فرهنـگ بـه عنـوان بخش مهمی از فرایند پایداری توجه شد. گفتمان مربوط به فرهنگ هر چند در قالبی بـسیار محـدود ارائـه گردید، اما تأثیری نافذ بر نوشتارها و پژوهشهای مربوط به پایداری داشـت. در حیطـه توسـعه جوامـع
محلی، در ابتدا ملاحظات فرهنگی غالباً در محدوده گفتمان پایداری اجتماعی۳ و یا سرمایههای اجتمـاعی۴

مطرح شدند .(Duxbury & Gillete, 2007)

پایداری فرهنگی

توسعه پایدار، روش زندگی و فرایند تصمیمسازی مبتنی بر مصرفگرایی را که صرفاً برمبنـای بـازدهی اقتصادی است، مورد تردید و تشکیک قرار میدهـد و زیرسـاختهـای اخلاقـی آن را فراتـر از التزامـات محیطی و اقتصادی برمیشمارد. درواقع توسعه پایدار، فرایندی جامع و مبتکرانه است که باید به صورت مداوم نگرش و پوششی رو به جلو داشته باشد .(Newman and Kenworthy, 1999) این نکته که توسعه پایدار بر ارزشها و عقاید متغیر جامعه محلی یا جهانی مبتنی است، آن را پیچیدهتر میسازد ( Williams, .(2003 با وجود اینکه فرهنگ در مدلهای پایداری محیطی و اجتماعی و اقتصادی بهعنوان بعدی پراهمیت برشمرده میشود، لیکن کماکان زمینـه و ارتبـاط فرهنـگ، ادراک و شناسـایی نـشده اسـت. بـرای مثـال، هیلگارد کورت۵ در مبحث زیباییشناسی پایداری۶، به فقدان ملاحظات فرهنگـی در توسـعه پایـدار اشـاره میکند و بیتوجهی بـه ابعـاد فرهنگـی و زیبـاییشـناختی پایـداری را در سرفـصلهـای علـوم طبیعـی و اجتماعی خاطرنشان میسازد.

در اینجا بیش از بررسی دلایل و زمینههای ظهور این مفهوم، به بررسی ویژگـیهـا و ملاحظـات ایـن بعد در مقام مقایسه با سایر ابعاد رویکرد توسعه پایدار شهری پرداخته میشـود. نتیجـه بررسـی منـابع مختلف در این زمینه در شکل ۱ ارائه شده است. با توجه به تعاریف اجمالی که از ابعاد مختلـف رویکـرد توسعه پایدار ارائه شد، تمرکز و اهداف ویژه هر بعد از توسعه پایـدار بیـان مـیشـود: در بعـد محیطـی، تمرکز بر منابع محیطی و مسئولیت حفظ و نگهداری از آنهاست که به پایداری محیطی منجر میشـود؛ در بعد اقتصادی، تمرکز بر دسترسی به اطلاعات و امکانات بهمنظـور تحقـق عـدالت و امکـان رقابـتپـذیری است؛ بهمنظور تحقق پایداری اجتماعی، بر عدالت اجتماعی و تساوی حقوق تمرکـز مـیشـود؛ و بـالاخره

یفرهنگ پایداری تحقق هایشاخص و اهداف

یشهرساز و معماری نامه

۸۳

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ زمستان و پاییز | پنجم شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۸۴

تمرکز رویکرد پایداری فرهنگی، بر هویت فرهنگی است و هدف آن دستیابی به تنوع و تمایز، یا ـ به بیـان دیگرـ تحقق تنوع فرهنگی۷ است.

بهمنظور تعریف تنوع فرهنگی، در ابتدا لازم است تعریفی از فرهنگ ارائه شود. ادوارد بارنـت تـایلور

(۱۸۷۱) بیان میکند: ;» فرهنگ، کلیت در هم تافتهای است شامل دانـش، دیـن، هنـر، قـانون، اخلاقیـات، و هرگونه توانایی و عادتی که آدمی همچون هموندی از جامعه به دست میآورد« (آشـوری، .(۱۳۸۱ بـدین ترتیب منظور از تنوع فرهنگی، »شیوههای مختلف تجلی فرهنگ نزد گروهها و جوامـع اسـت کـه در میـان آنها دست به دست میشوند و از طریق روشهـای متنـوع خلـق، تولیـد، توزیـع، و ارزشنهـادن، متجلـی میگردند.(UNSCO, 2001; UNSCO, 2005) « این تعریف، ماهیت گسترده و کثرتگرا و متنوع فرهنگ را پوشش میدهد و بر چندگانگی فرهنگی صحه میگذارد و در عین حال به ابزارهای چندبعدی و فرایندهای گوناگونی هم که انتقال فرهنگ از طریق آنها صورت میگیرد، توجه دارد.

بهرغم اهمیت این بعد از پایداری، تا دهه اخیـر، فرهنـگ بـهنحـوی سـنتی بـه عنـوان بخـشی از ابعـاد اجتماعی پایداری یا جزئی از سرمایه اجتماعی محسوب میشد و بهطـور مـشخص مـورد بررسـی قـرار نمیگرفت. برای نمونه، همانطور که ماتیو پایـک(Pike, 2003) 8 بیـان مـیکنـد، در حـالی کـه بـه تفـصیل درباره سرمایههای اجتماعی نوشته شده است، اما توجه به سرمایههای فرهنگی همچون هنر موسـیقی و جز آن، و نیز ارزشهای مشترک آنها که اهمیت بسیاری در نزدیک ساختن مردمـان دارنـد، کمتـر مـورد توجه قرار گرفته است. بخشی از این غفلتها ناشی فقدان ملاحظات فرهنگیاند.

شفافیت شفافیت اقتصادی

شکل .۱ بررسی مقایسهای ابعاد رویکرد توسعه پایدار

منبع: نگارندگان

تنها در دهه اخیر، در سایه کنفرانس »زمین« سازمان ملل متحد در ژوهانسبورگ با محوریت توسـعه پایدار و در پی تشویق دولتهای محلی به ارائه راهبردهـایشـان در مفهـوم توسـعه پایـدار، زمینـههـای اجتماعی و فرهنگی نیز مورد توجه قرار گرفت .(UNO, 2002) در عین حال، نوشتارها و پژوهشهـای در حال گسترش پایداری در زمینههای مختلفی نمود یافته است، همچون:

• فرهنگ پایداری۹؛

• جهانیسازی۱۰؛

• حفاظت از میراث(Matthews and Herbert, 2004) 11؛

• حس مکان(Mills and Brown, 2007; Western Australian Government, 2002) 12؛

• دانش بومی و سیاستهای سنتی(Mathew and Herbert, 2007) 13؛

• توسعه فرهنگی جامعه؛

• هنرها، آموزش و جوانان؛

• طراحی پایدار (Blankenship, 2005 ; Matthew and Herbert, 2004)؛

• برنامهریزی(Beatley and Manning, 1997) 14؛ و

• سیاستهای فرهنگی و دولت محلی.(Darlow, 1996) 15

مفاهیم مرتبط با پایداری فرهنگی

بهمنظور ارائه تعریفی مناسب از مفهوم پایداری فرهنگی، در ابتدا لازم است سیر تحول تاریخی از مفاهیم مرتبط با پایداری اجتماعی تا مفهوم پایداری فرهنگی ارائه شود. همانطور که پیش از این بیان شد، توجه به ابعاد فرهنگ تا دهه اخیر در دل ابعاد توسعه پایدار اجتماعی از زمان ظهـور آن در دهـه ۱۹۸۰، مـورد توجه بوده است. بدین ترتیب در اینجا تعاریفی از مفاهیم مرتبط با مقوله پایداری فرهنگی ارائه مـیشـود.

این مفاهیم عبارتاند از سرمایه اجتماعی، پایداری اجتماعی و توسعه اجتماعی و فرهنگی.

الف) پایداری اجتماعی، سرمایه اجتماعی۱۶

پایداری اجتماعی، به مفهوم توانمند کردن همه گروهها، برای بهرهمندی از نیازمندیهای ضروری، شاملِ

دستیابی به سطح معقول و مناسبی از آسایش، درواقع تسهیم عادلانه فرصتهـا را در زمینـه سـلامتی و تحصیلات مورد توجه قرار میدهد .(Assefa & Frostell, 2007, 64-65) مارک رزلنـد (Roseland, 2005)

این گونه بیان میکند که جامعهای پایدار به لحاظ اجتماعی میبایست توانایی ماندگاری و تولیـد بـر پایـه منابع خود و پایداری در مقابل مشکلات آتی را داشته باشد. بررسی سیر تحول نظریـهای بعـد اجتمـاعی پایداری نشان میدهد که در ابتدای مطرح شدن این موضوع، تا اواخر دهـه ۱۹۸۰، پایـداری اجتمـاعی بـا مفهوم سرمایه اجتماعی یکسان در نظر گرفتـه مـیشـد .(Colantonio, 2009,8) بـرای مثـال بـسیاری از اندیشمندان بر آناند که مفهوم سرمایه اجتماعی تشابه زیادی با پایداری اجتماعی دارد، چنانکه در قالـب

شبکهها و فرمهای تشویقکننده اقامت جمعی و یـا اطلاعـات، ادراکـات و الگوهـای بـرهمکـنش یـا تعامـل مشترکی است که گروهی از مردم در فعالیتی مولد از خود نشان میدهند ( Roseland, 2005; Coleman, .(1988; Putnam, Leonardi and Navetti, 1993

ب) توسعه اجتماعی

توسعه اجتماعی، تقویت ارتباطات اقتصادی و اجتماعی را از طریق اقدامات محلی دنبال مـیکنـد. توسـعه اجتماعی معمولاً از طریق سـه شـاخص دنبـال مـیشـود کـه ترکیبـی از سـلامت محیطـی و اقتـصادی و اجتماعی است. به تازگی دو زمینه فرهنگ و مدیریت نیز به سه مورد پیشین اضافه شدهاند. اهداف اولیـه توسعه اجتماعی متضمن امکان بیان ارزشها، اتکا به نفس، تأمین نیازهای اولیه بشری و مشارکت بیشتر ساکنان در جامعهشان است. ایـن اهـداف از طریـق آمـوزش، مـشارکت شـهروندان۱۷، اجمـاعسـازی۱۸ و

دسترسی به اطلاعات محقق میشوند. در جوامع محلی ایجاد حس مکان با توجه به نقشی که در تـشویق

یفرهنگ پایداری تحقق هایشاخص و اهداف

یشهرساز و معماری نامه

۸۵

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ زمستان و پاییز | پنجم شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

شهروندان به تصمیمسازی در مورد محیط و منابع و آیندهشـان دارد، محوریـت مـییابـد ( Duxbure & .(Gillete, 2007

ج) توسعه فرهنگی جامعه۱۹

توسعه فرهنگی جامعه محلی بهعنوان فرایندی جمعی شناخته میشود و اغلب شامل خلاقیـتهـایی اسـت که در مقیاسی وسیع تبیین میگردند. این امـر شـامل تغییـرات در زنـدگی مـردم و مزایـای توسـعهای و بلندمـدت بـرای جامعـه اسـت .(Mills and Brown, 2004) توسـعه فرهنگـی جامعـه درواقـع بخـشی از

چارچوب در حال گسترش پایداری محسوب میشود که به جوامع، فرصت بازگو کردن داستانهایشان و همچنین تکوین مهارتهای خلاقانه و مشارکت فعالانه در توسعه فرهنگ را میدهد .(O’Hala, 2002) با

استفاده از هنر و فرهنگ بهعنوان ابزار، توسعه فرهنگیِ جامعه قادر خواهد بود که امکان معرفی مدلهای مناسب پایداری را درون جامعه فراهم سازد. چنین نیست که همچون دیگر مدلهای توسعه پایدار، مـدلی واحد هم برای توسعه فرهنگی وجود داشته باشد؛ اما در کلیه مدلهای موجود تبدیل ارتباط هنرمندان بـا

جامعه به »شراکت«۲۰ در مقابل »رابطـه سـنتی فـنسـالار و عـامی«۲۱ اهمیـت خواهـد داشـت ( Mills and .(Brown, 2004

ضرورت توجه بهبعد فرهنگ در برنامهریزی

۶۸ بهکارگیری مفهوم پایداری در زمینه برنامهریزی شهری و منطقهای اقدامی نسبتاً نو محـسوب مـیشـود. تنها در دو دهه گذشته کوششهای جامعی در جهت ترجمان تعریـف گـسترده برونتلنـد۲۲ از پایـداری در قالب برنامهریزی و توسعه محلی و منطقـهای صـورت گرفتـه اسـت .(Beatley and Manning, 1997) در زمینه پایداری فرهنگی جامعه، برنامهریزی و طراحی شهری باید با دیدگاههای فرهنگی انجام گیرد. چنین رویکردی باید با راهبردهای برنامهریزی اجتماعی فرهنگمحـور و بـا تأکیـد بـر جامعـه مـدنی، جوانـان، چندفرهنگی، فقر و دیگر موضوعات جوامع امروز همراه باشد. در اینجا مدل ارکان چهارگانه پایداری، که هاوک ارائه کرده است و اهمیت توجـه بـه موضـوع فرهنـگ را در برنامـهریـزی نـشان مـیدهـد، آورده میشود. در سال ۲۰۰۱، جان هاوک، از تحلیلگـران

و مفسران سیاستهای فرهنگی در اسـترالیا، کتـاب

»رکن چهـارم پایـداری: نقـش ضـروری فرهنـگ در برنامهریزی عمومی« را تألیف کرد. پـس از انتـشار ایـــن کتـــاب، گـــرایش روزافزونـــی بـــه چگـــونگی بهکارگیری محتوای آن بر مـدلهـای برنامـهریـزی شهری و اجتماعی شکل گرفته است.

ارکان چهارگانه پایداری۲۳ بیانکننده چهـاربعـد متداخل است: مسئولیتپـذیری محیطـی۲۴، سـلامتی اقتـــصادی۲۵، عـــدالت اجتمـــاعی۲۶، و ســـرزندگی فرهنگــی.۲۷ هــاوک نیــاز بــه نگــرش فرهنگــی را در سیاستگذاریهـا و برنامـهریـزیهـای عمـومی بـا استفاده از ابزارهـای عملـی خاطرنـشان مـیسـازد.