فایل ورد کامل مقاله علمی درباره تدوین الگوی محله‌محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های خاص شهر مشهد

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره تدوین الگوی محله‌محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های خاص شهر مشهد دارای ۲۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره تدوین الگوی محله‌محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های خاص شهر مشهد  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره تدوین الگوی محله‌محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های خاص شهر مشهد،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره تدوین الگوی محله‌محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های خاص شهر مشهد :

مقدمه

مطالعه دیدگاههای متأخر مدیریت شهری، بیانگر اهمیت یافتن رویکردی است که مشارکت شـهروندان را در قالب محلههای شهری مورد توجه و تأکید قرار داده اسـت. همچنـین مـیتـوان گرایـشی فراگیـر را در میان سطوح مختلف حکومتها شناسایی کرد که به دنبال بهرهگیری از منـابع مـالی و انـسانی براسـاس روشهایی است که اداره فرایند توسعه را به محلهها واگذار میکند و می توان از آن به »محلهمحوری« یاد کرد. در این مقاله با بررسی منابع گوناگون مرتبط با موضوع محلهمحوری، به تبیـین جایگـاه و کـارکرد این رویکرد در مدیریت شهری امروز پرداخته میشود. سپس شناسـایی و معرفـی اصـول و مبـانی ایـن رویکرد و بررسی ویژگیها و نقش هر یک از آنها در رونـد شـکلگیـری و تحقـق ایـن رویکـرد صـورت میپذیرد، و در ادامه و براساس نتایج مطالعات نظـری و مـصاحبه بـا متخصـصان و مـسئولان مـدیریت شهری مشهد، به ارائه الگویی شامل مؤلفهها و معیارها و شاخصهای تحقق محلهمحوری در شهر مشهد پرداخته میشود. الگوی یاد شده با انتخـاب دو محلـه از شـهر مـشهد برمبنـای گونـهشناسـی کالبـدی و اجتماعی، به شرح زیر مورد سنجش قرار خواهد گرفت:

– سنجش الگو: تعیین میـزان اهمیـت معیارهـای تحقـق محلـهمحـوری بـهوسـیله اهـالی محلـههـا و دستاندرکاران اداره امور شهری در سطح محلی، برای دستیابی به الگوی نهایی.

– سنجش امکان تحقق الگو: بررسی امکان تحقق معیارهای محلهمحوری در هـر یـک از محلـههـا از

طریق بررسی وجود شاخصهای مربوط به هر معیار.

در پایان با تحلیل و بررسی یافتههای فراینـد سـنجش بـه ارائـه الگـوی نهـایی بـرای تحقـق رویکـرد محلهمحوری و امکانسنجی تحقق آن در شهر مشهد پرداخته میشود و راهکارها و پیشنهادهایی در این زمینه ارائه میگردند.

هدف اصلی تحقیق، تبیین و تشریح راهکارهای تحقق رویکرد محله محوری در مدیریت شهری است و اهداف فرعی پژوهش شامل مواردی از این دست است:

• شناسایی راههای مشارکت بیشتر شهروندان در فرایند برنامهریزی شهری؛

• کارآمدتر ساختن فرایند تصمیمسازی و تصمیم گیری در مورد مسائل شهری؛ و

• ارائه الگویی برای ساختار مدیریت شهری محلهمحور در شهر مشهد. پرسشهای اصلی برای هدایت این پژوهش، اینها هستند:

• رویکرد محلهمحوری در مدیریت شهری چیست و چه شیوههایی برای تحقق و اجرا دارد؟

• فواید و کارکردهای محلهمحوری در فرایند تصمیمگیری در ساختار مدیریت شهری کداماند؟

• چه امکانها و موانعی برای تحقق رویکرد محلهمحوری در شهر مشهد و ساختار مدیریت شـهری آن وجود دارند؟
• الگوی مدیریت شهری محلهمحور در شهر مشهد و نحوه دستیابی به آن چیست؟

روش تحقیق

برای دستیابی به اهداف و پاسخ به پرسشهای تحقیـق، ایـن پـژوهش در دو بخـش مطالعـات اسـنادی و میدانی انجام شد و نتایج مطالعات در شهر مشهد مورد سنجش قرار گرفت. الگوی پژوهش را می توان در قالب شکل ۱ نشان داد.

شکل .۱ الگوی پژوهش منبع: نگارنده

در بخش نظری از روش مطالعه کتابخانهای و استفاده از منابع موجودرسـالهدر قالب کتـابهـا، هـا،
نقشه گزارشها و ها بهرهگیری شد و در بخش مطالعات میدانی و سنجش یافتههای مطالعه از روشهـایی
چون مصاحبه با متخصصان، مصاحبه با مسئولان شهری، پرسشنامه و مشاهده استفاده شد.

در فرایند گزینش محلههای مـورد سـنجش، تـلاش شـد تـا محلـههـایی انتخـاب شـوند کـه بـه لحـاظ ویژگیهای کالبدی و اجتماعی متفاوت و به نوعی نماینده دوگونه عمـده از محلـههـای مـشهد (بـه لحـاظ گونهبندی کالبدی ـ اجتماعی) باشند تا یافتههای پژوهش قابلیت تعمیم بیشتری داشته باشند. از این روی، انتخاب محلهها براساس تقسیمبندی بافت شهری مشهد صـورت گرفـت. روش توزیـع و پاسـخگویی بـه پرسشنامه، روش مشترک سنجش بود و اهالی دومحله امامت و دانش در شهر مشهد جامعـه مخاطـب و مورد سنجش بودند. با توجه بـه جمعیـت دو محلـه مـورد بررسـی و محـدودیتهـای زمـانی و انـسانی پژوهش، از روش نمونهگیری استفاده شد. در این فرایند هر محله به عنوان زیرمجموعهای مجزا در نظـر گرفته شـد و نمونـهگیـری در هـر محلـه طـور جداگانـه صـورت پـذیرفت و نمونـههـا از میـان مجموعـه خانوارهای ساکن در هر محله انتخاب شدند. از آنجا که روایی و پایایی (اعتبار و قابلیت تعمـیم) یافتـههـا برای این پژوهش اهمیت داشت، از روشهای نمونهگیری تصادفی بهرهگیری شد تا نمونه بهدسـت آمـده به نحو مناسبی معرف نظرها یا دیدگاههای هر محله باشد.

برای محاسبه حجم نمونه در هر محله از روش کوکران اسـتفاده شـده اسـت. بـا جـایگـذاری حجـم جامعه (تعداد خانوارهای هر محله) در رابطه کوکران، حجم نمونه در محلههای امامت و دانش بـه ترتیـب

۹۵ و ۸۹ محاسبه گردید، که برای اطمینان بیشتر و تـشابه تعـداد پرسـشنامههـا ـ کـه منجـر بـه سـادگی مقایسه نتایج میشودـ تعداد ۱۰۰ پرسشنامه در هر محله توزیع شـد. همچنـین معـادل ۲۰ درصـد حجـم نمونه در هر محله، به دستاندرکاران امور شهری در سطح محلی اختصاص داده شـد. بنـابراین، در هـر محله، تعداد ۱۰ پرسشنامه میان کارکنان شهرداری منطقه و ناحیـه مربـوط، و ۱۰ پرسـشنامه نیـز میـان کارکنان شعبههای محلی سایر ادارات متولی امور شهری (شـامل آمـوزش و پـرورش، ادارات آب، بـرق، گاز و مخابرات) توزیع گردید. بر این اساس، در مجموع ۱۲۰ پرسشنامه در هر محله توزیع شد.

شهرسازی و معماری نامه ; با ،شهری مدیریت در محوری محله الگوی تدوین

۶۵

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ زمستان و پاییز | پنجم شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۶۶

شیوه عمل و نحوه طراحی پرسشها در هر دو پرسشنامه، و نیز مصاحبه بـا متخصـصان، بـه روش لیکرت صورت پذیرفت. در مصاحبه متخصصان و همچنین پرسشنامه سنجش اهمیت معیارهای الگـو، از روش لیکرت پنجسطحی و در پرسشنامه سنجش تحققپذیری الگو از روش لیکرت سـهسـطحی اسـتفاده شد.

رویکرد محلهمحوری در مدیریت شهری

رشد سریع شهرنشینی در دوران حاضر، بیش از هر زمان دیگر، نـه تنهـا هویـت شـهری و کارکردهـای مورد انتظار از آن را دستخوش تغییر ساخته بلکه زمینه بروز مخاطرات جدی را هـم در منـاطق شـهری فراهم آورده اسـت (رفیعیـان و تاجـدار، ۱۳۸۷، .(۱۶۴ هرچنـد گـسترش شهرنـشینیمعمـولاً بـا توسـعه اقتصادی و اجتماعی همراه است، اما افزایش سریع جمعیت شهری، فرصت و امکان تأمین مسکن و شغل یا خدمات و زیرساختهای مناسب را از متولیان امور شهرها گرفته است (برکپور و اسدی، ۱۳۸۸، .(۳۱

علاوه بر این، تحولات جدید در عرصه روابط جهانی در زمینههای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، که از آن با عنوان جهانی شدن۱ تعبیر میشود، چالشهای جدیدی را فراراه مدیریت شهری نهاده است. عوامـل

گوناگون وابسته به روند جهانی شدن موجب تغییرات عمده در مکان و مقیاسدولـت قدرت شدهاند و هـا

برای باقیماندن در قدرت، سیاست کشور را به روشی سازگار با فشارهای ناشی از مسائل بینالمللـی و بازارهای فراملی مدیریت میکنند .(Leys, 2001, 1)
مسئلهای که در این میان مطرح است، نحوه برخورد کشورهای در حال توسـعه، بـا توجـه بـه منـابع اندکشان، با رشد فزاینده جمعیت شهری و پیامدهای آن است. این چـالشهـا و نحـوه برخـورد بـا آنهـا

دارای پنج بعد اصلی است: ظرفیتها، منابع مـالی، (مـشکلات ناشـی از) منـافع متکثـر، امنیـت و مـدیریت شهری .(Stern, 2007, 58) پذیرش واقعیت رشد شهرها و جمعیت آنها و تـلاش بـرای بهبـود سـاختار و
عملکرد مدیریت شهری رویکرد اصلی برای رویارویی با این مسائل است. بر ایـن اسـاس، ایـن درک کـه رشد شهرها اجتنابناپذیر است و روش برخورد با مشکلات ناشی از آن تا حد زیادی به مدیریت کارآمد

شهری بستگی دارد، روز به روز بیشتر حاصل می شود (برکپور و اسدی، ۱۳۸۸، .(۳۷

لزوم رویارویی با چالشهای جدید برآمده از رشـد ابعـاد شهرنـشینی، طـی دو دهـه گذشـته موجـب

تغییرات اساسی در دیدگاههای ناظر به مدیریت شهری در بسیاری از کـشورهای در حـال توسـعه شـده است .(Stern, 2007, 69) دیدگاههای اولیه، موضوع مدیریت شهری را با نگاهی ساختاری مورد بررسـی

قرار میدادند و آن را در چارچوبی سنتی، فنسالارانه۲ و سیاستزدایی شده تعریف میکردند و به اداره امور عمومی محدود میساختند. اما نظریههای متأخر، با رویکردی کارکردی به مطالعه مـدیریت شـهری میپردازند. این دسته از نظریه ها با برخورداری از دیدگاهی کلنگـر و فراگیـر، مـدیریت شـهری را دارای نقشی گسترده و راهبردی در توسعه شهر میدانند و قائل به ارتباط متقابل و پیونـد مـدیریت شـهری بـا ساختارهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی هستند. این دیـدگاههـا بـا اسـتفاده از معیارهـای ملمـوس و عملکردی، به ارزیابی نظام مدیریت شهری میپردازند و با در نظر گرفتن فرایندهای قـدرت و سیاسـت و

پیامدهای آن بر توسعه مدیریت شهری، این مفهوم را غنیتر کردهاند (پرهیزکار، کاظمیان، ۱۳۸۴، .(۳۱

همگام با این دگرگونیها، توجه و تأکید برنامهریزی و مدیریت شهرها، بیش از هـر زمـان دیگـر، بـر سطوح پایینتر و ابعاد ملموس زندگی شهری معطوف شده (Friedman, 1993) و »تقویت و اهمیـت نقـش
سطوح محلی و حضور انجمـنهـا و نهادهـای مـدنی درتکیـعرصـه تـصمیمگیـری بـا ه عمـده بـر نقـش شهروندان و مشارکت واقعی آنها در عرصه فعالیتها و اقدامات روزمره« (حاجیپـور، ۱۳۸۵، (۳۹ مـورد تأکید بسیاری از صاحبنظران قرار گرفته است.

میتوان روندی فراگیر را در میان سطوح مختلـف حکـومتی کـشورها شناسـایی کـرد کـه بـه دنبـال بهرهگیری از منابع انسانی و مالی براساس روشهایی است که اداره فرایند توسعه را به محله ها۳ واگـذار میکند. این روند در بخشهای متنوعی چون تـأمین مـسکن، توسـعه اقتـصادی، تـأمین خـدمات، توسـعه گردشگری و مدیریت محیط زیست به کار بسته شده است و ارتباطی تنگاتنگ با برنامهریزی از پایین بـه

بالا دارد. هدف نهایی این گونه از برنامهریزی و مدیریت، ایجاد محلههایی پایدار، متکی بـر سـرمایههـا و تواناییهای محله است .(Robinson, 1997, 92)

هرچند میتوان گرایشی درازمدت را در برنامهریزی و مدیریت شهری یافت که به دنبال شکلدهـی و اداره شهرها بر پایه جوامع خرد در قالب محلههای شهری بوده است، اما به نظر میرسد که جریان اخیر به این گرایش حیاتی تازه بخشیده و موجب شده است تا توجه به محلهها در دستور کار جامعهشناسان، برنامهریزان و طراحان شهری قرار گیرد. علل متعدد این تمایل ریشه در آن دارند که هر محله بـه عنـوان ابزار و وسیلهای برای مدیریت شهر، ایجاد توسعه پایدار، انسجام اجتماعی و ایجاد تمایز و هویتبخـشی قلمداد میشود. علاوه بر این، توجه به محله در مقیاس اجتماعی ـ و نهصرفاً به عنوان واحـدی فـضاییــ میتواند بسیاری از مشکلات پنهان مانده از دید مدیران شهر را نمایان سازد و با تمرکز بر مقیاس خرد و استفاده از نیروهای مردمی، نقشی ارزشمند در حل معضلات شهری ایفا کند (مدنیپور، ۱۳۸۳، .(۲

بنابراین به نظر میرسد که تحـولات رخ داده در دیـدگاههـای مـدیریت شـهری، بـرای رویـارویی بـا چالشهای جدید شهرنشینی، موجب توجه و تأکید بیش از پیش بر موضوع مشارکت شهروندان در قالـب محلههای شهری و شکلگیری رویکرد محلهمحور در مـدیریت و برنامـهریـزی شـهری شـده اسـت. ایـن رویکرد محله را به عنوان واحدی اجتماعی ـ فضایی در مقیاس خرد در نظر میگیرد کـه مـدیریت شـهری میتواند بر پایه آن شکل گیرد و منجر به ایجاد محلههایی پایدار و با هویت برمبنـای دارایـیهـای محلـی گردد.

محله، اجتماع محلی

آنچه که در اینجا با تعبیر محلهمحوری به کار مـیرود، برگردانـی اسـت از عبـارت Community-led یـا Community-based که در نوشتارهای پژوهشی مرتبط با این مفهوم وارد شده است. این بدان معناسـت که در این برگردان،اصطلاح محله معادل دانشواژه Community بـه کـار گرفتـه شـده و ایـن موضـوعی است که در میان پژوهشگران بر سر آن تفـاهم وجـود نـدارد. Community از جملـه اصـطلاحات علمـی

پرکاربرد در دانشهای گونـاگون اسـت و ایـن گـستردگی دامنـه اسـتفاده، خـود موجـب تفـاوت ـ و گـاه اختلافـ در قصد و برداشت از آن شده است. این تفاوت معنایی نه تنهـا در میـان حـوزههـای گونـاگون دانش، بلکه در نوشتارهای مربوط به هر یک از دانشهای مرتبط نیز به چـشم مـیخـورد. از دیگـر سـو، معنای مترتب بر این دانشواژه در زبـان انگلیـسی و فرهنـگ مغـربزمـین، برآمـده از تجربـه تـاریخیــ

اجتماعی همان ملل و متناظر با واقعیاتی است کـه امـروزه در آن کـشورها وجـود دارد، بـه گونـه ای کـه پرویز پیران (۱۳۸۳) معتقد است: Community» از آن جمله مفاهیمی است که معادلسـازی و ترجمـه آن به زبان فارسی بسیار دشوار است و ایناصولاً به دلیل بیسابقه بودن و وجود نداشـتن ایـن مفهـوم در فرهنگ و جامعه ایرانی وکلاً مشرق زمین است.«

با مطرح شدن مفهوم توسعه محلهای۴، بهعنوان یکی از موضوعات مهم و پرکاربرد در دانش و حرفه شهرسازی، بسیاری بر این باورند که عبارت اجتماع محلی معادلی مناسبتـر بـرای Community اسـت،
چرا که ممکن است از دید برخی، محله چارچوبی فضایی قلمداد شود که به »مکان« بیش از دیگر معیارها،

شهرسازی و معماری نامه ; با ،شهری مدیریت در محوری محله الگوی تدوین

۶۷

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ زمستان و پاییز | پنجم شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

ارجاع دارد؛ این در حالی است که مفهوم توسعه محله ایصرفاً به توسعه مکان خاصی نظر ندارد و هدف آن در واقع توسعه اجتماع یا جماعتی است که در بطن این محله زندگی میکند.

اجتماع محلی برای گروهارجاع به گسترهای از های اجتماعی، هم از دیدگاه نظری و هم عملی، به کـار
میرود. در مفهومی فراگیر، اجتماع محلیهمبـستهبرایارجاع به گـروههـای ای از افـراد کـه دسـتهای از
ارزشها و روشی از زندگی را به اشتراک می نهند و در قالب گروه شناخته میشوند، اسـتفاده مـیگـردد.

ورای این، مفهوم این دانشواژه دو قسم کاربرد متمایز دارد: نخست، برای توصیف گـروههـا و نهادهـای موجود؛ و دیگر، برای تبادلنظر بر سر آرمانهای اجتماعی. در مطالعـات شـهری، ایـن دانـشواژه بـرای توصیفی از محله یا مقیاس محلی به کار میرود .(Caves, 2005, 82)

گرچه در گذشته در بسیاری از طرحهای شهری مفهوم محله در ابعاد کالبدی و جمعیتی جـستوجـو میشد، اما به تدریج با مطالعه محلههای قدیمی و دقت در ماهیت محله های مسکونی، این دیدگاه ایجاد شد که آنچه موجب شکلگیری محلهها میشود، نهصرفاً ابعاد کالبدی و جمعیتی آنها، بلکه موضوعاتی مانند پیوندهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، قومی، اقتصادی یا عواملی از قبیل بستر طبیعـی شـهر نیـز هـستند

(غرویالخوانساری، ۱۳۸۵، .(۱۸