فایل ورد کامل مقاله علمی درباره مقایسه مفهوم اکوموزه با موزه‌های سنتی و تحلیل کارکردهای فرهنگی آن‌ها

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره مقایسه مفهوم اکوموزه با موزه‌های سنتی و تحلیل کارکردهای فرهنگی آن‌ها دارای ۲۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره مقایسه مفهوم اکوموزه با موزه‌های سنتی و تحلیل کارکردهای فرهنگی آن‌ها  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره مقایسه مفهوم اکوموزه با موزه‌های سنتی و تحلیل کارکردهای فرهنگی آن‌ها،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره مقایسه مفهوم اکوموزه با موزه‌های سنتی و تحلیل کارکردهای فرهنگی آن‌ها :

مقدمه

با مصرف بیرویه انرژی و مخاطراتپیشِرویِ ناشی از آن، که به نگرانی جهانی تبدیل شده است، روز به روز توجه به فناوریهای بومی و سنتی اهمیت بیشتری مـی یابـد. جهـانی شـدن بـا تغییـر رونـدها در صنعتی شدن، خلق مراکز بزرگ تجاری شهری و شبکههای ارتباطی گسترده به تغییـر ماهیـت جوامـع و فرهنگها منجر می شود وعموماً آنها را به سوی یکدستی و یکشـکلی هـدایت مـیکنـداصـولاً. بـهرغـم مزیتهایی که این روند بهدنبال داشـته اسـت و دارد، تنوعـات فرهنگـی منطقـهای و محلـی رو بـه تهدیـد رفتهاند و در این میان دغدغه تضعیف ریشههای هویتی متنـوع و بـهویـژه اختلافـات فرهنگـی متعلـق بـه جمعیتهای روستایی، همواره به عنوان چالش اصلی مباحثات بینالمللی در سالهـای اخیـر مطـرح بـوده است. مجموعه این تحولات، محـور نگـاهی نـو در مفـاهیم مـدرن در زمینـه مفهـوم میـراث و نیـز دانـش موزهشناسی و موزهداری بوده است.

مفهوم میراث در تفاهمنامه یونسکو (۱۹۷۲) به بیانی اطلاق می شود که تمامی محیط طبیعی و فرهنگی را در بر میگیرد و نشاندهنده مسیر طولانی توسعه تاریخی و جوهر تنوع و نیز هویـت ملـی، منطقـهای، بومی و محلی است که به یکپارچگی زندگی مدرن کمک میکند. این میراث به مکان و یا جامعه تعلق دارد، به گونهای که با دیگری جایگزین نشدنی است، و در عین حال مبنای توسعه بـرای زمـان کنـونی و آینـده است.۱

علم موزهداری روشها و شیوههای تازهای را برای نشان دادن رابطه انسان ها با میراث خـود مطـرح ساخته است و تفکرات اوایل قرن بیستم را که تنها به جهانی اندیشیدن و محلی عمل کـردن تأکیـد داشـت پشت سر گذاشته، بهگونهای که اکنون محلی فکر کردن نیز در محـور دیـدگاه هـا و روشهـا قـرار گرفتـه است.

موزههای روستایی ـ همچون »موزه در هوای آزاد« و »اکوموزه« ـ در ادامه چنین تحولاتی اسـت کـه بــهعنــوان یکــی از اولـین اقــدامات در راه حفاظــت از پدیـدههـای مــادی و معنـوی گونــاگون، منـتج از سکونتگاههای سنتی، شکل میگیرند و توسعه مییابند. این موزهها بر آناند که اشکال متنوع زیـستبـوم انسانها را در جوامع گوناگون در معرض دید بگذارند و بدین ترتیب نه تنها در حفاظـت از چنـین آداب و سنن ساخت و زیست ایفای نقش کنند بلکه در جهت تقویت و گـسترش شـیوههـای توسـعه مـدرن بـرای امروز و فردای جوامع نیز گامهای مؤثری بردارند.

موزه در بستر تاریخ

علم موزهداری و موزهشناسی در قرن نوزدهم، همزمان با گسترش مفاهیم و طبقهبندیهـا، وارد مرحلـه جدیدی از تحولات خود گردید، و اکنون اشیای در معرض نمایش، تمامی محصولات سـنتی و صـنعتی را در بر میگیرند.
در قرن بیستم موزه به سوی فضای فرهنگی جدید به پیش میرود و به نوعی ذهنیت تبدیل می شـود.

موزهها دیگر تنها وظیفه حفاظت از مجموعهها و مرمت آنها، به نمایش گذاشتن آنها برای عموم و کاربرد پژوهشی صرف را به عهده ندارند. موزه، مرکـز فرهنگـی و پـذیرای کنفـرانسهـا، نمـایشهـای مختلـف، کتابخانهها، نگارخانهها، مراکز آموزشی، رستورانهـا و مکـان هـای فـروش گـسترده کتـاب، محـصولات گرافیکی، یادگارها و اشیای متنوع است.

بهدنبـال مـوزه هنرهـای کـاربردی، مـوزههـای قـومشناسـی، مـوزه هـوای آزاد، مـوزههـای علـوم، حملونقل، پست، انـواع بـازیهـا، پنیـر، نمـک، کـاه و جـز اینهـا در اواخـر ایـن قـرن بـهوجـود مـیآینـد

(کریمی، ۱۳۷۴، ص .(۴۵

موزهها، که نخست در فضاهای معماری موجود در کاخها و هتـلهـا و بـاغهـای کلکـسیونرها شـکل میگرفتند، با شروع این تحولات و اهمیت یافتن کارکردهای آموزشی، بناهـای شـان بـاطراحـیِ معمـاران مشهوری چون شینک،۲ ونکینز۳ و سمپر،۴ تیپولوژی (گونهشناسـی) معمـاری ویـژه و سـاختار جدیـدی مییابند (ت،ز ,زتتل y,هپلاه ۲غه غطئطکق). با افزایش تعداد موزهها، دیگر امکان متمرکز شدن همـه آنهـا در مراکز شهری وجود نـدارد. گـسترش سـریع راههـا، ارتقـای تکنولـوژی، توجـه بـه منـاطق طبیعـی و روستایی و گسترش صنعت توریسم، سیاست تمرکززدایی از مکان موزهها را به همراه داشته و در ایـن راه نهضت احیا و تغییر کاربری پارهای از بناهای تاریخی به هدف ایجاد موزه نیز بر این امر مؤثر بـوده است.

در ایـران واژه مـوزه همـراه بـا تحـولات انقـلاب صـنعتی در ادبیـات و فرهنـگ واژگـان کـشورمان وارد مـیشـود. در مـورد برداشـت مفهـوم مـوزه در ایـران، اعتمادالـسلطنه در روزنامـه شـرف چنـین مینویسد:

»موزه به اصطلاح اهالی فرنگ، عبارت است از مکان و محلی که مخزن آثار قـدیمی و اشـیاء بـوده و نفایس و مستظرفات دنیاست; و میتوان گفت که مـوزه مقیـاس شـعور و میـزان عقـول و درجـه افهـام اصناف و مرآت ادراک سلاسل است، مشکلات لاینحل در اینجا حل میشود و بر معلومات تاریخی شهود اقامه مینماید« (شیرازی، ۱۳۷۱، .(۲

اولین موزهای که به قصد بازدید عموم و حفاظت از اشیای میراث فرهنگی تأسـیس مـیشـود، مـوزه ملی است که گفته میشود محل آن در دارالفنون بوده و بعدها به ساختمان مسعودیه منتقـل شـده اسـت
(شهمیرزادی، .(۱۳۷۱ این موزه با ساخته شدن موزه ایران باستان در سال ۱۳۱۵ به آن مکان منتقل شـد

و در پی آن موزههای مردمشناسی و محوطههای باستانی و موزههای عمومی استانی وموزههای طبیعی در سطح کشور گسترش یافتند. در سالهای اخیر نیز موزه در فضای باز و یا موزه روستایی گیلان کـه در سال ۱۳۸۵ افتتاح گردید۵ از جمله اینها هستند. در مجموع می توان تحولات ذکر شده در اروپا را با کـم

و بیش تغییر و با تأخیر پنجاه ساله در ایران پی گرفت.

در طبقهبندی عمومی، امروزه موزهها را میتوان به دو گونه تفکیک کرد: نخست موزه نمایش اشیا که قدمت زیادی دارد و در آن، تملک و حفاظت و مرمت و ارائه اشیا مورد نظر است. دیگری مـوزهای اسـت که بر تحقیق و بررسی و بهکارگیری روشهای مدیریتی لازم و تفسیر حاصل از رونـد مـشارکت مـردم تکیه دارد. موضوع قومشناسی و بومشناسی از نشانههای بـارز مـوزههـای نـوع دوم اسـت. ایـن گونـه موزهها در طول زمان و در نقاط مختلف اسامی متفاوتی ـ مانند موزه همسایگی، پارکهای طبیعی، موزه فضای باز ـ به خود گرفته و در نهایت در سالهای اخیر به »اکوموزه« مشهور گشتهاند.

موزههای همسایگی به موزههایی اطلاق میشود که به دسته یا اقشاری از طبقات اجتماعی که مـورد ظلم و بیمهری قرار گرفتهاند، امکان ارائه مشکلاتشان را میدهد تا بدین طریق در حل ایـن معـضلات و بهبود وضعیت آنها کمک شود (کریمی، .(۴۱ .۱۳۷۴

در مقابل، موزههای فضای باز »نمونه کامل یک فرهنگ یا خردهفرهنگ یا بخشهایی از آن را به طـور زنده و در مقیاس واقعی به نمایش میگذارد« (کریمی، ۱۳۷۴، » .(۴۲شکلگیری موزههـای فـضای بـاز در

; های موزه با اکوموزه مفهوم ایمقایسه بررسی

شهرسازی و معماری نامه

۶۳

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۶۴

واقع براساس جمعآوری و دوبارهسازی ساختمانها و خانههای قدیمی در مکان دیگر است، ضمن اینکـه مناظر قدیمی آن مکان نیز دوبارهسازی میشود« (حبیبیزاد، ۱۳۸۷، .(۶۱

معمولاً مناطقی که معماری چوبی دارند، بهدلیل سهولت برچیدن سازه و واچین کـردن آن بـرای ایـن موزهها انتخاب میشوند. در اینجا بازدیدکنندگان تنها شاهد و تماشاچی زندگی بومی و محلی اند ولـی در فعالیتهای آن شرکت ندارند.

در نهایت اکوموزهها بدعتی نوپا در مبحث موزهشناسی هستند که خواه و ناخواه به تدریج جای همه موزههای کلاسیک را خواهند گرفت. اکوموزه دربرگیرنده همه چیز هر زیستبـوم اسـت و بیـانگر همـان ناحیه در همه اعصار قرون و دورههای باستانی، تاریخی و معاصر آن (کریمی، ۱۳۷۴، .(۴۷

انگاره »اکوموزه«

اکوموزه از لحاظ ریشهشناسی، واژهای فرانسوی است و بر بـومشناسـی تأکیـد دارد. پیـشوند »اکـو« از واژه یونانی حقلعق به معنای بوم و زیستگاه گرفته شده است. این واژه را اولین بار اوگ دو وارین۶ در سال ۱۹۷۷ بهکار برد. در این زمینه پیتر دیویس اکوموزه را چنین تعریـف مـیکنـد: »اکومـوزه پـروژهای میراثی است که بر توسعه پایدار پایهگذاری میشود« (کککذ ,کطههخ).

اکوموزه بنا بر هدفی کهپیشِ رو خواهد داشت، می تواند انواع متنوع و گوناگونی را شامل شـود. ایـن گونهها با توجه به انواع و اندازه میتواندکاملاً متفاوت بـا دیگـری باشـد و در هـر حـال اکومـوزه کلیـه موزههای اجتماعی را ـ چه در شهر و چه در روستا ـ پوشش میدهد. بهدلیل گستردگی مفهوم و عملکرد و بهمنظور شناخت دقیق تر، بهتر خواهد بود که این موزهها با موزههای سنتی مقایسه گردند. در مقایـسه این دو گونه باید اشاره کرد که موزههای سنتی به حفاظت و نمایش اشیای مادی و ملموس مـیپردازنـد، در حالیکه عناصر مورد نمایش در اکوموزهها میراث مادی و معنویاند و گستره عمـل وسـیعتـری هـم دارند. در موزههای سنتی اشیا در داخل بنا یا ساختمانیعمدتاً بسته بـه نمـایش گذاشـته مـیشـوند، در حالی که عرصه مورد نمایش اکوموزه پهنه سرزمین است. فعالیت متخصصان و کارشناسـان از ویژگـی موزههای نوع اول است، در حالیکه در نوع دوم ساکنان بومی نیز نقش عمدهای دارند.

از دیگر اختلافهای مطرح شده برای ایـن دو نـوع مـوزه، افـراد مـورد فعالیـت در آنهاسـت. در ایـن زمینه اوگ دو وارین در نموداری ساده، شـرایط ایـن دو نـوع را مقایـسه مـیکنـد (شـکل (۱ (حبیبـیزاد،
۱۳۸۷، .(۶۲

قلمرو یا سرزمین ساختمان

اکو موزه موزه سنتی
مردم بومی میراث بازدید کنندگان مجموعه اشیاء

شکل .۱ مقایسه موزههای سنتی با اکوموزهها از دیدگاه اوگ دو وارین

همانطور که فرایند اکوموزه در شکل ۲ نشان میدهـد، مـوزه بـه سـاختمانی محـدود مـیگـردد کـه مجموعهای از اشیا و آثار را به نمایش مـیگـذارد. در مـوزههـا کارشناسـان ومتخصـصانِ مـوزهداری فعالیت میکنند و مخاطبان آن قشر خاصی از مردم هستند. اما اکوموزه یک سرزمین را در بر میگیرد، و قلمرو آن را مرزهای جغرافیایی تعیینشده تعریف نمیکنند بلکـه سرتاسـر هویـت فیزیکـی و فرهنگـی را شامل میشود و متخصصان آن همان مردم بومی و ساکنان اصلی منطقه هستند. بـرعکس مـوزههـا، آن چه در اکوموزه حفظ و نگهداری میشود، اشـیای خـاص نیـست بلکـه تمـام جنبـههـای زنـدگی مـردم را در برمیگیرد.

در سال ۱۹۹۹ پیتر دیویس اکوموزه را در کتاب خود بـا عنـوان »حـس یـک مکـان«، بـه گـردنبنـد و شاخصههای آن ـ یعنی جامعه، میراث، آداب و رسوم، طبیعت، خاطرات، سـرزمین و چـشمانـداز ـ را بـه مرواریدهای این گردنبند تشبیه میکند:

اکوموزه

به مثابه فرایند

چشمانداز

جوامع

سایتها

میراث

قلمرو

سنتها
طبیعت خاطرات

شکل .۲ اکوموزه از دیدگاه پیتر دیویس

منبع: کککذ ,کطههخ

کازوچی هوآرا مفهوم و ساختار اکوموزهها را به بیانی دیگر ترسـیم کـرده اسـت. او شاخـصههـای اصلی اکوموزه را قلمرو (منطقهای که اکوموزه در آن استقرار مییابد)، مرکز و هـسته (مکـان قرارگیـری دفتر مدیریت، اطلاعرسانی و خدمات عمومی)، مسیرهای بازدیـد و شـبکه راههـای دسترسـی (ارتباطـات مرکز و موزههای اقماری) میداند (شکلهای ۳ و .(۴

; های موزه با اکوموزه مفهوم ایمقایسه بررسی

شهرسازی و معماری نامه

۶۵

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۶۶

سرزمین

موزه اقماری

موزه موزه اقماری

اقماری

موزه موزه
اقماری هسته
اقماری
مرکزی

موزه

اقماری
موزه اقماری

موزه اقماری

سرزمین

شکل .۳ مدلی مفهومی از اکوموزه در ژاپن

منبع: ز ,ختتل ,هطهلاق

شکل .۴ مدل ساختاری اکوموزهای در شبهجزیره میورا

منبع: ، ,ختتل ,هطهلاق

در مقایسه این دو نوع موزه، چه در متون خارجی و چه در مـدارک فارسـی، در اکـومـوزههـا مـردم بومی جایگزین بازدیدکنندگان میشوند؛ ولی به نظر میرسد کـه چنـین مقایـسهای، جلـوهای نادرسـت از آنچه که در اکوموزهها میگذرد باشد. وجود مردم ساکنان بومی در اکومـوزههـا از نکـات بـارز و وجـه تمایز آنها با موزههای سنتی است، مادامی که سخن از میراث مادی و معنوی بـه میـان مـیآیـد، منظـور همین مردم با سنن و فرهنگ آنها نیز هست. بنابراین اختلافات این دو را مـیتـوان بـه صـورت جـدول ۱

بیان کرد.

جدول .۱ جدول مقایسه ای موزه سنتی و اکوموزه

موضوع زمان گستره ابزار روش
مورد هدف فضا
نمایش فعالیتها مدیریت حفاظت
نظر

حفاظت و معرفی ساختمان مدیریت و حفاظت
موزه اشیا گذشته محدود نظارت مستقیم
آزمایشگاهی
اشیا (فضای بسته) کارشناسان و
(پطصطه غط)
متخصصان

محوطه باز، شامل
اشیا آداب و گذشته، حفاظت و معرفی مجموعهای از بناهای مشارکت مردم حفاظت در
سنتی مرکز
اکوموزه بسیار محلی،
سنن فرهنگ حال، ارتباطات طبیعت، اطلاعات رسانی و محل
متنوع متخصصان و
و مردم محلی آینده جامعه و انسان شبکههای دسترسی (أصطح غط)
بازدیدکنندگان
و محیط پیرامون

طبیعی

اکوموزه در تجربه جهانی

ابتکار تشکیل موزههای جدید و در حقیقت انتقال سـاختوسـازها در قلمـروی بـا نـام اکومـوزه، وارث و نتیجه تفکر و حضور »موزههای فضای باز« است. آن طور که آدرین جونگ در خـصوص ایـن مـوزههـا مینویسد، »جابهجا کردن و بازسازی ساختمانها برحسب اتفاق انجام نـشده اسـت. بـا ایـن حـال، عمـل انتقال برخی از ساختوسازها در موزهها به قصد محافظت از آنها برای آینـدگان و بـه تـصویر کـشیدن فرهنگ قبل از صنعتی شدن جمعیتهای روستایی در آخر قرن نوزدهم ابتکاری واقعـی بـود) « ,؟غپپکخ ذزذ ,لککذ). موزه اسکانسن۷ از نخستین موزههای فضای باز است که در سـال ۱۸۹۱ در اسـتکهلم و بـا هدف حفاظت از فرهنگ سنتی، بازگشایی میشود. »اینجا حفاظت تنها محدود به حفاظت فیزیکـی از بناهـا نمیشد، بلکه اخلاقیات و آداب و رسوم نیز حفاظت میگشت و در معـرض دیـد عمـوم قـرار مـیگرفـت«

(ل ,صککذ ,غکغکهع).

براساس دیدگاه تعدادی از صاحبنظران همچون مارک مور، دهسال قبل از موزه اسکانسن، کلکسیون پادشاه اسکار دوم در اسلو۸ با ویژگیهای اشاره شـده وجـود داشـته اسـت. وی در ایـن بـاره نـروژ را بهعنوان »مکان برتر تکوین موزه در فضای باز« میداند (لتتل ,کطأهق).

این موزهها نه تنها فرهنگ روستایی بلکه فرهنگ شهری را محافظت میکردند و از لحاظ آموزشـی و فنی، علاوه بر تأکید بر مطالعات و مستندسازیهای علمی، بر جنبههای مردمشناسی نیز تأکید دارند.