فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش حرص و قناعت در رفتارهای فردی و اجتماعی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش حرص و قناعت در رفتارهای فردی و اجتماعی دارای ۱۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش حرص و قناعت در رفتارهای فردی و اجتماعی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش حرص و قناعت در رفتارهای فردی و اجتماعی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و اعتباریابی مقیاس اسلامی سنجش حرص و قناعت در رفتارهای فردی و اجتماعی :

مقدمه

»اخلاق« جمعخُلْق«»، به معنای نیرو و سرشت باطنی انسان است که تنها با دیـده بصـیرت و غیرظـاهر، قابل درک است (راغب اصفهانی، ۱۳۴۰، ص .(۱۵۹خُلق«» را صفت نفسـانی راسـخ نیـز میگوینـد کـه انسان، رفتارهای متناسب با آن را بیدرنگ، انجام میدهد (همان). این صفت راسخ درونی، ممکن اسـت »فضیلت« و منشأ رفتار خوب و یا »رذیلت« و منشأ کردار زشت باشد (تجلیل و ایرانمنش، .(۱۳۹۰

ضرورت اخلاق و پرداختن به آن، و حکمت عملی و علم اخلاق، پس از علم توحید و معرفـتاالله، از ارزشمندترین علوم است؛ زیرا موضوع آن عبـارت از روح و روان و حقیقـت انسـان بـوده، غایـت و ثمره آن تحصیل سعادت و کمال آدمی است. ارزش علوم یا به عظمت و ارزش موضـوع اسـت، یـا بـه اهمیت غایت و ثمره آن میباشد. در عالم طبیعت چیزی برتـر از انسـان نیسـت. از سـوی دیگـر، بـرای انسان هیچ هدفی و غایتی جز سعادت و کمال وجود ندارد و طریق سعادت بشر، پـس از علـم توحیـد، وابسته به این معرفت است (حسینی شریف، .(۱۳۹۰ ازاینرو، دانایان بشر از دیرباز به این عرصـه توجـه شایانی داشته، هریک به نوبه خود در واکاوی و بررسی ابعاد و جوانب آن سهیم بودهانـد. در ایـن میـان، انبیاء و فرستادگان الهی از همه بیشـتر در جهـت اصـلاح نفـوس و تکمیـل اخـلاق بشـریت و امتهـا کوشیدهاند، تا آنجا که خاتم پیامبران هدف و غایت بعثـت خـود را تتمـیم و تکمیـل فضـایل اخلاقـی اعلام فرموده است (طبرسی، ۱۴۱۲ق، ص .(۸

گزارههای اخلاقی، بزرگترین بخش معـارف اسـلامی اسـت. اندیشـمندان اولیـه اسـلامی، حرکتـی ارزشمند برای تبیین محتوای اخلاقی اسلام آغاز کردهاند. اما با گذشت زمـان، در مجـامع علمـی جهـان، اخلاق بهمنزله یک علم از گردونـه علـوم، خـارج و در سـفارشها و پنـدهای بزرگـان خلاصـه گـردد. درحالیکه تجربه ثابت کرده است علم و پیشرفت، بدون اخلاق و معنویت، بیش از آنکه موجـب تعـالی بشر باشـد، تنـزل او را از مقـام انسـانیت در پـی داشـته اسـت (ولـیزاده، .(۱۳۸۹ امـروزه بـا گسـترش نابهنجاریهای رفتاری و اخلاقی، استفاده از آموزههای دینـی در فراینـد مشـاوره و رواندرمـانی، توجـه روانشناسان بسیاری را به خود جلب کرده و مطالعات زیادی نیز در ایـن زمینـه صـورت گرفتـه اسـت (ولیزاده و آذربایجانی، ۱۳۸۹، ص .(۴۶

مباحث اخلاقی، از مهمترین خاستگاه اصلی پژوهشهای روانشناختی در اسلام است. در این میان، ویژگیهایی که موجب اختلال در کارکرد فردی و اجتماعی میشـوند و گـاه حتـی سـلامت جسـمی و روانی وی را به خطر میاندازند. (رذایل اخلاقی) و ویژگیهایی که موجب ارتقاء سطح سـلامت روانـی

ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی حرص – قناعت ۷

و جسمی شده و سازگاری اجتماعی فرد را تقویت خواهـد نمـود (فضـائل اخلاقـی)، اهمیـت ویـژهای دارند. ازجمله آنها میتوان به »حرص« و »قناعت« اشاره کرد.

در آیات و روایات، و منابع اخلاقی و تاریخی، به مفاهیم حرص و قناعت، بسیار توجه شـده اسـت. دومین صفت از صفات رذیله (پـس از تکبـر)، کـه در داسـتان انبیـاء و آغـاز خلقـت انسـان بـه چشـم میخورد، حرص میباشـد (مکـارم شـیرازی، ۱۳۷۸، ص .(۸۱ در حـدیثی، امـام سـجاد مـیفرماینـد: »گناهان، سرچشمههایی دارند، اولین سرچشمه گناه و معصیت پروردگار، تکبر است که گناه ابلـیس بـود

و به خاطر آن از انجام فرمان خدا امتناع کرد و تکبر ورزید و از کـافران شـد و سـپس حـرص بـود کـه سرچشمه گناه ]به معنای ترک اولی[ از ناحیه آدم و حـوا شـد« (قمـی، ۱۴۱۶ق، ص ۴۰۰ و .(۴۰۱ در قرآن کریم، واژه »حرص« چند بار بهکار رفته است که تنها یک آیه، مصداق ایـن رذیلـه اخلاقـی اسـت. سایر آیات، در معنای مثبت بهکار رفته است. در آیه ۹۶ سوره بقره، از میل شدید قـوم یهـود بـه زنـدگی طولانی در دنیا، با تعبیر توبیخآمیز »حریصترین مردم بر زندگی دنیا« یاد شده است. در سایر آیـات، ایـن واژه براى بیان خیرخواهی شدید پیامبر اکرم به مردم و عزم ایشان بر هدایت انسانها بهکار رفتـه اسـت (توبه: ۱۲۸؛ یوسف: ۱۰۳؛ نحل: .(۳۷ این صفت را خدا در انسان قرار داده است تا به کمـک عقـل، آن را

برای رسیدن به خیر و حفظ آن (حرص بر خیر) و گریز از شرَ بـه کـار بـرد. بنـابراین، لحـن تـوبیخآمیز برخی آیات ]و روایات[، متوجه سوءتدبیر برخی انسانها در استفاده از این صفت است و ناظر بـه اصـل صفت، که آفرینش خداوندی است، نیست (حداد عادل، ۱۳۸۸، ج ۱۳، ص .(۱۹
اولین گام در بررسی فضیلتهای اخلاقی، در روانشناسی شخصیت و رویکرد رگهها برداشـته شـد. در سالها اخیر، روانشناسی اخلاق و رویکرد روانشناسـی مثبـت، عهـدهدار تحقیـق در زمینـه اخـلاق شدهاند و به دستاوردهایی نیز نائل گشتهاند. اما این تلاشها صرفاً معطوف به برخـی ویژگیهـای مثبـت اخلاقی بوده و ویژگیهای منفی اخلاقی (رذائل)، هنوز جایگاه مناسب خود را در روانشناسی نیافتهانـد. سلیگمن (Seligman)، شش دسته فضیلت هستهای انسانی را برمیشـمرد: حکمـت و دانـش، شـجاعت، عشق و انسانیت، عـدالت، اعتـدال و معنویـت و تعـالی. او سـخنی از قناعـت بـه میـان نیـاورده اسـت (ســلیگمن، ۲۰۰۲، ص .(۵ امــا بــه نظــر میرســد، فضــیلت اعتــدال و زیرشــاخه آن، خودمهــارگری، نزدیکترین مفاهیم به قناعت است که با توجه به مفهـوم اسـلامی قناعـت، میتوانـد یکـی از لـوازم آن باشد. اعتدال بهعنوان یک صفت اخلاقی هستهای، به برقراری اعتدال میان خواستهها و امیال اشـاره دارد. فرد معتدل، انگیزشها را سرکوب نمیکند، بلکه منتظر فرصتهای مناسب بـرای ارضـای آنهـا میمانـد،

۸ ، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان ۳۹۳۱

به نحوی که آسیبی متوجه او و دیگران نشود (همان، ص .(۵۴ خودمهارگری نیز به توانایی فرد در مهـار امیال، نیازها و تکانهها اشاره دارد. البته این کافی نیست که بداند چـه چیـزی درسـت اسـت، بلکـه بایـد بتواند این دانستن را به عمل درآورد (همان).

»حرص« در لغت، به معـانی متفـاوتی آمـده اسـت. ازجملـهآزوَ،ر شـدن، ولـع، طمـع، آزور کـردن (دهخدا، ۱۳۷۷، ج ۶، ذیل حرص)، آز، آزمندی، شره (معین، ۱۳۸۸، ج ۱، ذیل حـرص)، زیـادهخـواهی، افزونطلبی، خشم (عمید، ۱۳۹۱، ج ۲، ذیل حرص)، مشتاق منفعت (فراهیدی، ۱۴۰۵ق، ذیـل حـرص)، زیادهروی در میل (ابنفارس، ۱۳۹۰، ص (۲۱۹، اراده و خواست شدید مطلوب (ابـنمنظـور، ۱۴۰۸ق، ج ۳، ذیل حرص؛ راغب اصفهانی، ۱۳۸۰، ذیل حرص)، به مفهوم شدت علاقه به چیزی یـا طلـب چیـزی با جدیت و کوشش (حاج سیدجوادی و همکاران، ۱۳۷۶، ص (۲۱۵، خواستن و تمایـل بسـیار زیـاد بـه چیزی (حداد عادل، ۱۳۸۸، ج ۱۳، ص .(۱۹

مرحوم نراقی در تبیین اصطلاح حرص میگوید: »حالت و صـفتی اسـت نفسـانی کـه آدمـی را بـر گـرد آوردن آنچه بدان نیاز ندارد برمیانگیزد، بیآنکه به حد و مقدار معینی اکتفا کند و آن نیرومنـدترین شـاخههـاى دوستی دنیا و مشهورترین انواع آن است« (نراقی، ۱۳۸۷، ص .(۱۳۷ مرحـوم نراقـی آن را از رذایـل متعلقـه بـه قوه شهویه و صفتی نفسانیّه میداند که آدمی را وامیدارد بر جمع نمـودن زایـد از آنچـه احتیـاج بـه آن دارد و این صفت، یکی از شعب حبّ دنیا، و از جمله صفات مهلکه است (همان، ص .(۳۹۵ حـداد عـادل نیـز آن را
مترادف مفهوم هلوع در قرآن (معارج: (۱۹ میداند (حدادعادل، ۱۳۸۸، ج ۱۳، ص .(۱۹

مرحوم نراقی مینویسد: قناعت، ضد حرص است و امام علی میفرمایند: »قناعت یافـت نمیشـود مگر اینکه حرص نابود شود« (نراقی، ۱۳۷۷، ص » .(۳۹۷قناعت« در لغت به معنای رضایت، اکتفا به مقدار ناچیز از وسایل زندگی در حد ضرورت و نیاز (راغب اصفهانی، ۱۳۸۰، ذیل قناعت)، اقبـال بـه چیـزی، عفاف (عدهای از نویسندگان، ۱۴۱۸ق، ذیل القناعه)، رضای به عطای کم (ابنمنظور، ۱۴۰۸ق، ج ۱۱، ذیل قناعت)، خرسندی، رضا به قسمت، بسندهکردن، بسنده کاری، راضی شدن به اندک چیز، خرسند گردیدن به قسمت خود، آسان قرار گرفتن در مآکل و مشارب و ملابس و غیر آن و راضی شدن بدانچه سد خلل کند، ازهر جنس که اتفاق افتد (دهخدا، ۱۳۷۷، ج ۱۱، ذیل قناعت)، خشنودی، رضا و تسلیم، صرفهجویی (معین، ۱۳۸۸، ج ۲، ذیل قناعت)، راضی و خرسند بودن به چیزی که فرد در اختیار دارد (عمید، ۱۳۹۱، ج ۳، ذیل قناعت)، رضایت به سهم خویش (فراهیدی، ۱۴۰۵ق، ذیل قناعت).

»قناعت« در اصطلاح، یعنی بسنده کردن به آنچه زندگی را ممکن میسازد و رضایت به آنچه معـاش

ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی حرص – قناعت ۹

را مقدور میسازد و دوری از حرص در بهدست آوردن اموال و رسیدن بـه مقامـات بـالاتر (مـادی)، در عین وجود میل به آنها و سختگیری به نفس درباره آنها (عدهای از نویسندگان، ۱۴۱۸ق، ذیـل القناعـه). مرحوم نراقی معتقد است: قناعت ملکهای نفسانی است که به موجب آن، انسان بـه نیـاز خـود از امـوال رضایت میدهد و خود را بـرای تحصـیل بیشـتر آن بـه مشـقت نمیانـدازد (نراقـی، ۱۳۸۷، ص ۱۳۸ و .(۱۳۹ وی در تعریف قناعت میگوید: »حالتی است از براى نفس، که باعث اکتفا کردن آدمـی اسـت بـه قدر حاجت و ضرورت و زحمت نکشیدن در تحصیل فضـول از مـال« (همـان، ص .(۳۹۷ غزالـی نیـز قناعت را بسنده نمودن به مقدار ضرورت از غذا و لباس و اکتفا نمودن به مقدار و نوع پـایینتر میدانـد، و قانع را کسی که آرزویش را متوجه همان روز یا همان ماه میکنـد و دلـش را مشـغول ماههـای دیگـر نمینماید (غزالی، بیتا، ج ۳، ص .(۲۵۲ آیتاالله مشکینی، قناعت را مرادف اقتصـاد میدانـد و میگویـد: »اقتصاد عبارت است از اعتدال انسان در مصرف مال و خرج کـردن آن بـرای خـود و خـانوادهاش. ایـن حالت متوسط بین افراط و تفریط (اسراف و خسّت) میباشـد کـه قناعـت متـرادف اسـت« (مشـکینی،

۱۳۷۶، ص .(۱۶۳ تعریف مرحوم نراقی، از این جهت دارای قوت است که قیـد ملکـه را بیـان کردهانـد؛ زیرا امور اخلاقی تا به حد ملکه نرسد سودی به حال انسان ندارد.

ازآنجاکه مفاهیم اخلاقی در ذهن بسیاری از مردم، با ارزشها و دین در ارتباط است، از حیطه علـوم تجربی خارج است. از سوی دیگر، فقدان مقیاسهای مناسب برای اندازهگیری مفاهیم اخلاقـی موجـب شده است که تلاش پژوهشی کمـی در ایـن زمینـه انجـام شـده باشـد (تـانگنی (Tangney)، ۲۰۰۲، ص .(۴۱۱ بدون در اختیار داشتن روشی معتبر برای اندازهگیری، علـمتقریبـاً متوقـف میشـود (همـان، ص .(۴۱۳ ازاینرو، روانشناسان تمایل دارند که ابزارهای سنجش، قویتر و معنادارتر باشد تا بتواننـد از ایـن مسیر، به توسعه تئوریهای خود بپردازند (همان).

تنها تلاش پژوهشی در این موضوع، توسط محمدی (۱۳۸۲) انجام گرفته است. منظور از قناعـت را رضایت به سرنوشت و دوری از حرص و طمع و هدف از ساخت مقیاس را سنجش نگرش و رفتار فرد

و ارزشیابی او از خویشتن در قلمروهای خرج و خوراک، لباس و مسکن و; میدانـد (محمـدی، ۱۳۸۸،

ص .(۱۶۰ اطلاعات اولیه این پژوهش از آیات، روایات و متون اخلاقی مربوط به قناعـت بهدسـت آمـد (همان). پرسشنامه اولیه شامل ۸۰ گویه بود که با نظر کارشناسان به ۴۲ گویه کاهش یافت و پس از اجرا نیز گویههای دشوار و گویههایی که با کل تست از همبستگی لازم برخوردار نبود، حذف گردید و تعـداد گویهها به ۱۶ رسید (محمدی، ۱۳۸۲، ص ۱۲۱و.(۱۲۲ این مقیاس برای سنین بالا، که از خود دارای شغل

۰۱ ، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان ۳۹۳۱

و کسب و درآمد هستند، میباشد. آلفای کرونباخ ۱۶ سـؤالی ۰/۸۵ بهدسـت آمـد (همـان، ص .(۱۱۸ در مسیر تأمین روایی سازه، تحلیلی عاملی اکتشافی ۴ عامل را نشان داد که رفتارهای فردی، باور و نگـرش، تجمل گرایی و گستره قناعت نام گرفتند (همان، ص .(۱۳۷ پاسخنامه به دو شکل: .۱ زمانی با پنج گزینـه »همیشه« تا »هرگز«؛ .۲ کیفی با پنج گزینهکاملاً» موافقم« تاکاملاً» مخالفم« تنظیم گردیده است (محمدی، ۱۳۸۸، ص .(۱۶۱ نتایج نشان داد میانگین نمرات مردان و زنان، در دو عامل از عوامل چهارگانـه قناعـت (تجملگرایی و گستره قناعت) با هم تفاوت چشمگیری دارند؛ به این معنـا کـه مـردان کمتـر تجمـلگرا هستند و در این عامل از قناعت بیشتری برخوردارند و در گستره قناعت بعکس است (همان، ص .(۱۶۳

با توجه به فقدان آزمون مناسب، برای سنجش میزان حـرص و خلأهـای روششـناختی موجـود در مقایس قناعت، محمدی (۱۳۸۲)، مانند استفاده حداقلی از ظرفیت خبرگـان در مراحـل سـاخت آزمـون، عدم اجرای تحلیل تأییدی، عدم ارائه همبستگی بین عوامل و عمقی نبودن عوامل، تلاش بـرای سـاختن ابزاری بومی و مناسب، به منظور سنجش تکبر و تواضع از منظر اسلام، ضروری بـه نظـر میرسـد. ایـن پژوهش، میتواند خلأ موجود در این زمینه را با ارائه یک مقیـاس اسـلامی تـا حـدی برطـرف کـرده، و زمینهساز پژوهشهای بعدی باشد. بنابراین، پژوهش حاضـر درصـدد پاسـخگویی بـه پرسـشهای زیـر است: مؤلفههای حرص و قناعت از دیدگاه آیات و روایات چیست؟ مقیاس اسلامی حرص- قناعـت از چه ویژگیهای روانسنجی برخوردار است؟

روش پژوهش

این پژوهش، از دو روش توصیفی و پیمایشی تشـکیل شـده اسـت. بـرای جمـعآوری آموزههـای دیـن درباره حرص و قناعت، با استفاده از روش توصیفی و با رجوع به قرآن کریم و متون دست اول روایـی، دادههای مورد نیاز، استخراج سپس دستهبندی و مورد بررسی قرار گرفت. برای ارزیـابی روایـی مقیـاس اسلامی حرص ـ قناعت نیز از روش پیمایشی استفاده شده است.

الف. جامعه و حجم نمونه: جامعه آماری این پژوهش، از دانشجویان دانشگاه آزاد اسـلامی خمـین بـا حجم ۱۱۰۰ نفر و طلاب حوزه علمیه دامغان با حجم ۸۵ نفر، در سـال تحصـیلی ۹۲ــ۱۳۹۱ اسـت. بـا استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای، حجم نمونـه ۴۷۵ نفـری پـژوهش حاضـر (شـامل ۳۹۶ دانشجو و ۷۹ طلبه)، اعدادی بیش از حجم نمونه پیشنهادی ۲۸۵) و ۷۰ نفر) جدول کرجسی و مورگـان (۱۹۷۰) (Kerjcie & Morgan) است. بدینترتیب، خطای نمونهگیری به حداقل رسیده و براسـاس آزمـون کفایت نمونهبرداری، ایـن تعـداد نمونـه بـرای انجـام تحلیـل عـاملی معنـادار میباشـد. میـانگین سـنی

ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی حرص – قناعت ۱۱

شرکتکنندگان در این پـژوهش، ۲۵/۱۱ سـال (SD=5/61) و ۷۹/۶ درصـد افـراد، زن و ۲۰/۴ درصـد از آنها مرد بودند. همه شرکتکنندگان، دارای تحصیلات دانشگاهی ۴۸/۶%) فوقدیـپلم، ۴۶/۳% لیسـانس و ۵% فوقلیسانس و بالاتر) بودنـد. ۱۶/۶ درصـد از آنهـا، عـلاوه بـر تحصـیلات دانشـگاهی، تحصـیلات حوزوی هم داشتند ۴/۶%) سطح مقدماتی، ۳/۸% سطح یک، ۷/۸% سـطح دو و ۰/۴% سـطح سـه). ۶۵/۷ درصد از شرکتکنندگان مجرد و ۳۴/۳ درصد از آنها متأهل بودند.

ب. ابزار پژوهش: برای انجام این پژوهش از مقیاس پژوهشگر ساخته حرص- قناعت اسـتفاده شـد. هرچند مقیاس اسلامی قناعت دارای پیشینه پژوهشی میباشـد (محمـدی، (۱۳۸۸، امـا مقیـاس اسـلامی حرص- قناعت نخستینبار توسط پژوهشگر جهت سنجش هردو صفت اخلاقی حـرص و قناعـت بـر اساس منابع اسلامی، طراحی و ساخته شده است. فرایند ساخت این مقیاس، به شرح زیر میباشد.

۱ شناسایی و مطالعه منابع اسلامی مربوط به حرص و قناعـت، دسـتهبندی و مفهومشناسـی آنهـا: در ایـن مرحله، آیات و روایاتی از پیامبر و اهلبیت که به توصیف، علتشناسی و تبیین مفـاهیم »حـرص« و »قناعت« پرداختهاند، بررسی شد.

۲ بررسی تطابق مستندات با مفاهیم: در این مرحله، میزان تطابق گزارههای دینی با مفاهیم به معـرض رأی ۱۵ نفر از کارشناسان علوم اسلامی (سطوح عالی) و روانشناسی (کارشناسی ارشد و دکتری) درآمـد که نظر خود را در جدولی با لیکرت ۵ درجهای درج کردند.
۳ طراحی گویهها بر اساس مفاهیم، مستندات و ارائه آنها بـه کارشناسـان، بـرای سـنجش روایـی محتـوا:

گویههای اولیه مقیاس اسلامی حرص- قناعت، شامل ۸۰ عبارت بود کـه بـرای ۳۱ مفهـوم طراحـی گردید. سپس، برای بررسی روایی محتوا، از دیدگاه ۱۵ نفـر از کارشناسـان علـوم اسـلامی (سـطوح عالی) و روانشناسی (کارشناسی ارشد و دکتری) اسـتفاده شـد. آنهـا بـا اسـتفاده از یـک لیکـرت ۵ درجهای، میزان موافقت یا مخالفتشان را اعلام نموده و گویه پیشنهادی خود را ثبت نمودند.

۴ ارائه گویههای برگزیده و دارای بیشترین امتیاز به کارشناسان برای سنجش روایی محتوا: در ایـن مرحلـه از میان ۸۰ گویه ارائهشده در مرحله قبل و گویههای پیشـنهادی کارشناسـان، ۲۳ گویـه دارای امتیـاز مساوی یا بالاتر از (۷۵%) ۴، انتخاب شد و مجدداً برای دریافت روایی محتوا، بـا اسـتفاده از لیکـرت ۴ درجهای، در معرض نظر ۷ نفر از کارشناسان علوم اسلامی و روانشناسی قرار گرفت.

۵ آزمون ـ بازآزمون: در این مرحله، پرسشنامه اولیه حرص- قناعت که شامل ۲۳ گویه بـود، بـا فاصـله ۲ هفته، بین ۵۰ دانشجو و طلبه به صورت پیشپژوهش (پایلوت) اجرا شد. مقایسه ایـن دو آزمـون،

۲۱ ، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان ۳۹۳۱

همبستگی بالای آنها و در نتیجه اعتبار قوی آزمون را نشان داده r =0/887)، .(P<0/0001 افـزون بـر این بهوسیله، برخی گویهها که از همبستگی کمتری با نمره کـل آزمـون برخـوردار بـود یـا از سـوی شرکتکنندگان دشوار تشخیص داده شده بود، اصلاح شد.

.۶ اجرای گسترده: در این مرحله آزمون ۲۳ گویهای، در میان ۵۰۰ دانشجوی دانشگاه آزاد اسـلامی شـهر خمین و طلبه حوزه علمیه شهر دامغان اجرا شد. پس از کنـار گذاشـتن پاسـخنامههای نـاقص، ۴۷۵ پاسخنامه وارد مرحله تحلیل شد.

روش گردآوری اطلاعات: با استفاده از دادهها و مبانی مربوط بـه حـرص و قناعـت، بـر اسـاس آیـات و روایات و با مطالعه کتابها و پژوهشهای روانشناسی در این موضوع، بـهویژه در زمینـه آزمونسـازی، ساخت مقیاس اسلامی حرص- قناعت در دستور کـار قـرار گرفـت. در ایـن بخـش، بـرای سـنجش و اندازهگیری حرص و قناعت، با توجه به مؤلفههای بهدستآمده، آزمونی اولیه طراحی و ساخته شد.

برای گردآوری اطلاعات، محقق با مراجعه به کلاسهای طلاب و دانشـجویانی کـه پیشتـر بـهطور تصادفی خوشهای انتخاب شده بودند و با ارائـه توضـیحات لازم دربـاره اهـداف پـژوهش و چگـونگی پاسخدهی به پرسشهای آزمون، پرسـشنامه بـه شـرکتکنندهها ارائـه و از آنهـا خواسـته شـد، پـس از خواندن شیوهنامه کتبی، با دقت به گزارهها پاسـخ دهنـد و مشخصـات جمعیتشـناختی همچـون سـن، جنس، مقطع و رشته تحصیلی و نیز وضعیت تأهل خود را درج کنند. از ۵۰۰ پرسشنامه توزیعشـده، در نهایت تعداد ۴۷۵ پرسشنامه، به کمک برنامـه SPSS نمرهگـذاری و تجزیـه و تحلیـل شـد. بـرای انجـام تحلیل عاملی تأییدی نیز از نرمافزار AMOS استفاده شد.