فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی در شکل‌گیری ساختار هویت فردی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی در شکل‌گیری ساختار هویت فردی دارای ۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی در شکل‌گیری ساختار هویت فردی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی در شکل‌گیری ساختار هویت فردی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی در شکل‌گیری ساختار هویت فردی :

مقدمه

طرح مبحث هویت و عوامل مؤثر در شکلگیری آن، از جمله نیازهای ضروری جامعـه کنـونی ماسـت. در جوامع غربی نیز ایجاد هویتی پایا و باثبات بسیار چالشبرانگیز شده است. پـیش از ایـن، هنجارهـای فرهنگی و اجتماعی بهعنوان مرجع و راهنما برای پیشرفت افراد در نظر گرفته مـیشـد، امـا اکنـون نـوع دیگری از زندگی جایگزین شده است .(Luyckx & et al, 2007, p. 149)

این یک واقعیت است که ساختار هویتی هر فرد از مذهب تأثیر میپذیرد. عقاید مـذهبی، بـا معرفـی هدف نهایی آفرینش و پاسخ به سؤالات وجودی فرد، نقش چشمگیری در تشکیل هویت ایفـا مـیکنـد. محققان بسیاری بر این موضوع صحه گذاشتهاند که معنویت و مذهب بهطور نزدیکـی بـا هویـت پیونـد

یافتـهانـد Markstrom-Adams, & et al, 1994, p. 453-469)؛ Maclean & et al, 2004, p. 429-437؛

Griffith & Griggs, 2001, p. 14-25؛ .(Watson & Morris, 2005, p. 371-379

در دوره نوجوانی همزمان با سایر تغییر و تحولات بدنی و روانی، رشد و تحـول مـذهبی و معنـوی نیز صورت میگیرد. این رشد و تحول ممکن است شامل تجارب دینی جدید، درکی تـازه از باورهـا یـا تجارب مذهبی قبلی، احساس معنا و هدفداری بیشتر در زندگی یا آگاهی افزونتر از نقش خداونـد در زندگی روزمره شود (آذربایجانی، ۱۳۸۵، ص .(۲۸ تماس بـا ارزشهـای مـذهبی در تشـکیل شخصـیت تأثیر بسیاری دارد و جوانان را وادار میکند که وجود خود را بهمنزله جزء و تابعی از جهان بزرگ بداننـد (احمدی، ۱۳۷۵، ص .(۶۱ مذهب؛ جهانبینی، هنجارهای اجتماعی و ارتباطات را ارائـه مـیدهـد و ایـن امر تشکیل مفهوم خود شخصی جوانان را تحت تـأثیر قـرار مـیدهـد .(king, 2003, p. 203) بـه اعتقـاد برخی پژوهشگران، مذهب با تأثیر بر سبک زندگی و چگونگی حل تعارضهای ارزشـی، بـه دو سـؤال اساسی انسان درباره هدف زندگی و معنای فعالیتها و اسـتعدادهای او پاسـخ مـیدهـد (جـانبزرگـی، .(۱۳۸۶ مسلماً پیشرفت در عملکرد شـناختی نوجوانـان موجـب مـیشـود کـه آنهـا در جسـتوجـوی فرصتهایی برای ایجاد معنا و چیزهای دیگر باشند. با شروع تفکر عملیاتی قراردادی، نوجوانان توانـایی فکر کردن و استدلال انتزاعی پیدا میکنند. دین و معنویت فرصـتهـای پرمعنـایی را بـرای آنهـا فـراهم میکنند تا قدرت عقلانی جدیدشان را آزمایش نمایند و منتقدانه و مـردد در مـورد عقایـدی کـه از قبـل

داشتهاند، دلیل بیاورند .(Markstrom-Adams, 1999, p. 217)

بهعقیده برخی محققان، مذهب میتواند سبب اعتدال، بهبود رفتارهای عاطفی ـ اجتماعی و پرهیـز از رفتارهای پرخطری شود که بهطور مداوم او را برای آزمایشگری فرامـیخواننـد (ر. ک: نـاعمی، .(۱۳۸۷

نقش جهتگیری مذهبی در ساختار هویت فردی ۹۹

علاوه براین، ثابت شده است که فعالیتهای دینی بر رشد روانی ـ اجتمـاعی افـراد همچـون امیـدواری، هدفمندی، تعهد، عشق و خودپنداره مثبت مؤثر اسـت .(Markstrom-Adams, 1999, p. 217) از سـویی دیگر، استانلی هال معتقد است که نوجوان با گرایش به مذهب، میخواهد در بحرانها و کشـمکشهـای روانی خود تخفیفی ایجاد کند (ناعمی، ۱۳۸۷، ص .(۱۲۷

مطالعات انجامگرفته در قلمرو مذهب و هویـت در برخـی مـوارد دارای نتـایج متناقضـی اسـت؛ در مطالعهای که پدرسون (۲۰۰۰) با تمرکز بر عامل معنویت مدل هویت فردی انجام داد، نشان داده شـد کـه بین جهتگیری درونی مذهبی (تمایل به زندگی بر طبق عقاید مذهبی) و نمرات بـالای عامـل معنویـت هویت فردی رابطهای بسیار معنادار وجود دارد. این در حالی است کـه بـین ایـن عامـل و جهـتگیـری بیرونی مذهبی (تمایل به استفاده از مذهب برای اهداف دیگر) رابطه معنادار کمـی وجـود داشـت و بـین عامل معنویت هویت فردی و جهتگیری جستوجوگرانه نیز رابطه معنادار کمی برقرار بود.

افزون بر این، یافتههای هود و دیگران (۱۹۸۶) حاکی از آن بود کـه هـیچ رابطـهای میـان تعهـد مـذهبی و هویت فردی وجود ندارد. همچنین، فوستر و لافـورس (۱۹۹۹) نیـز دریافتنـد کـه هویـت سـردرگم (آشـفته) معنیداری بالایی با دو جهتگیری درونی و بیرونی مذهبی نسبت به هویت اکتشافی و متعهدانه دارد.
در عین حال، مطالعات بسیاری، رابطه مثبت و معنادار میان احراز هویت و جهتگیری مذهبی را نشان

دادهاند Watson& etal,1998,p.149- 164;Watson&Morris,2005,p. 371-379;Griffith&Griggs,)

.(۲۰۰۱, p. 14-25; Maclean & et al, 2004, p. 429-437 واتسون و دیگـران ( (۱۹۸۹ بیـان نمودنـد کـه

جهتگیری جستوجوگرایانه تعاملی میتواند بهعنوان یک پیشآمد برای شکلگیری تعهد درونی باشد. این نوع جهتگیری جستوجوگرانه، انعکاسی از تلاش برای یافتن پاسخ به موضوعات هـویتی اسـت. پس از آن، واتسون و دیگران (۱۹۹۸) به رابطه میان جهتگیری مذهبی، هویت و جستوجوی معنـا در اخلاق پرداختند. آنها نشان دادند که هویت متعهدانه همبستگی مثبت با جهتگیری مذهبی درونی دارد و همبستگی معکوس با جستوجوگری و جهتگیری بیرونی مذهبی دارد.

ازاینرو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان تأثیر جهتگیری مـذهبی در شـکلگیـری سـاختار هویت فردی، انجام گرفت. تا بدینوسیله، راهی برای فهم هرچه بیشتر ابعـاد معنـوی و مـذهبی و نقـش این ابعاد بر ساختار هویتی جوانان گشوده شود. این مقاله به این سؤالات پاسخ مـیدهـد کـه آیـا فراینـد شکلگیری هویت، میتواند متأثر از جهتگیری مذهبی باشد، آیـا بـین جهـتگیـری مـذهبی و هویـت فردی رابطه معناداری برقرار است و آیا جهتگیری مذهبی، نقش تعیـینکننـدهای در پـیشبینـی هویـت پایدار دارد؟

۰۰۱ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

روش پژوهش

جامعه پژوهشی دانشجویان بین سنین ۲۵ -۱۸ سـال مـیباشـند. نمونـه مـورد مطالعـه، براسـاس روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای از بین دانشجویان دختر و پسر دانشکدههای علـوم انسـانی، علوم پایه، هنر و فنی و مهندسی دانشگاههای دولتی شهر تهران انتخاب شد. ابتـدا از بـین دانشـگاههـای دولتی شهر تهران، که شامل دانشکدههای فوق بودند، بهصورت تصادفی دانشگاه تهران و دانشگاه شـاهد انتخاب و سپس از هر چهار دانشکده این دانشگاهها، دو رشته تحصـیلی بـهصـورت تصـادفی انتخـاب گردید. در هر رشته نیز یک کلاس بهصورت تصادفی انتخـاب شـد. سـعی بـرآن بـود تـا از هـر رشـته تحصیلی، ۲۵ دانشجو در پژوهش شرکت نمایند. در نهایت، حجم نمونـه شـامل ۳۸۱ نفـر ۱۳۳) مـرد و ۲۴۸ زن) با میانگین سنی ۲۲ سال گردید.

ابزارهای پژوهش

پرسشنامه هویت شخصی: این پرسشنامه توسط احمدی (۱۳۷۵) براساس معیارهـای تشخیصـی DSM-IV ساخته شده است. این معیارها عبارت از اشکال در اهداف بلندمدت، تردید در انتخـاب شـغل، نداشـتن الگوی مناسب برای رفاقت، نامناسب بودن رفتار جنسی، اشکال در شناخت و معرفت دینی، عدم توجـه به ارزشهای اخلاقی، رعایت نکردن تعهد گروهی، اختلال در تنظیم وقت، نداشتن الگوی مناسب بـرای تشکیل خانواده و نداشتن دید منفی نسبت به خود میباشد.

این پرسشنامه، ۱۰ گزینهای دارای یک مقیاس لیکرت ۴ درجهای است. این پرسشنامه نمـره منفـی ندارد و براساس آن، نمرات بالاتر از ۹ نشاندهنده عدم ثبات هویت فردی و وجود بحران هویت اسـت. ضریب پایایی این پرسش نامه، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در بین نمونهای از دانشآمـوزان شـهر اصفهان ۰/۹۲ (احمدی، (۱۳۷۵ و در بین نمونهای از دانشآمـوزان شـهر یـزد ۰/۸۳ (دهشـیری، ( ۱۳۸۴ محاسبه شده است. در این پژوهش، ضریب پایایی آن۰/۷۳ بهدست آمد.

پرسشنامه خودشناسی براساس جهتگیری مذهبی اسلامی: این پرسشنامه توسط آذربایجانی (۱۳۸۵) با اسـتفاده

از آیات قرآن و متون روایی شیعه ساخته شده است. پرسشنامه حاوی ۷۰ سؤال است که دو زیرمقیـاس اخلاق ۲۴) سؤال) و عقاید و مناسک ۴۶) سؤال) را دربردارد.

اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط متخصصان و صاحبنظران علـوم دینـی و اعتبـار سـازه آن، از طریق گروه نمونهای به حجم ۳۷۸ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد تهـران (واحـد شـمال) و طلاب حوزه علمیه قم مورد تأیید قرار گرفته اسـت. ارزیـابی محتـوایی آن ۰/۷۷۵ و مقیـاس عقایـد و

نقش جهتگیری مذهبی در ساختار هویت فردی ۱۰۱

مناسک با آلفای ۰/۹۴۷ و مقیاس اخلاق با آلفای ۰/۷۹۳ و در مجمـوع، جهـتگیـری مـذهبی براسـاس اسلام با آلفای ۰/۹۳۶ بهدست آمده است (ر. ک: آذربایجانی، .(۱۳۸۵

در این پژوهش، ضریب پایایی این پرسشنامه ۰/۹۵ (اخلاق با ضریب آلفا ۰/۷۴ و عقاید و مناسـک با ضریب آلفا (۰/۹۶ محاسبه شد.

یافتههای پژوهش

اطلاعات کلی و ویژگیهای جمعیتشناختی نمونه مورد مطالعه، به تفکیک جنسیت در جدول ۱ نشـان داده شده است. آمار موجود در این جدول، حاکی از این است که نمونه مورد مطالعه (n =381) متشـکل از ۱۳۳ پسر (%۳۴/۹) و ۲۴۸ دختر (%۶۵/۱) میباشـد. نسـبت دو برابـری تعـداد دختـران بـه پسـران در نمونه، ناشی از شرایط انتخاب تصادفی رشتههای مورد مطالعه است و شاید تـا حـدی ناشـی از نسـبت بیشتر دختران در دانشگاهها باشد.

جدول :۱ توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت
متغیر جنسیت پسر دختر جمع
فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی درصد
رشته علوم پایه ۲۴ ۱۸ ۵۸ ۲۳/۴ ۸۲ ۲۱/۵
تحصیلی علوم انسانی ۳۲ ۲۴/۱ ۸۳ ۳۳/۵ ۱۱۵ ۳۰/۲
فنی- مهندسی ۴۴ ۳۳/۱ ۳۹ ۱۵/۷ ۸۳ ۲۱/۸
هنر ۳۳ ۲۴/۸ ۶۸ ۲۷/۴ ۱۰۱ ۲۶/۵
جمع ۱۳۳ ۳۴/۹ ۲۴۸ ۶۵/۱ ۳۸۱ ۱۰۰

همانگونه که جدول فوق نشان میدهد، نسبتهـای تقریبـاً مشـابهی از هـر چهـار رشـته تحصـیلی نمونهگیری شده است. بنـابراین، بـا اطمینـان بیشـتری مـیتـوان دانشـجویان رشـتههـای متفـاوت را در متغیرهای مورد مطالعه مقایسه نمود. به منظور بررسی وجـود همبسـتگی میـان جهـتگیـری مـذهبی و هویت فردی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. جدول ۲ ضرایب همبستگی میان هویـت فـردی و جهتگیری مذهبی و خردهمقیاسهای آن را نشان میدهد.

جدول :۲ ضرایب همبستگی (پیرسون) میان هویت فردی و جهتگیری مذهبی و زیر مقیاسهای آن

متغیر جهتگیری مذهبی اخلاق عقاید و مناسک
هویت فردی -۰/۴۱۲** -۰/۴۶۱** -۰/۳۳۹**

p < 0 /0005 **

ازآنجاکه در مقیاس هویت بهکار گرفتهشده در این مطالعه، نمرات بالاتر نشـاندهنـده ناپایـداری هویـت فردی و وجود بحران هویتی است، رابطه میان جهتگیری مذهبی و هویت فردی، بـهصـورت رابطـهای منفـی نمـودار شـده اسـت (آزمــون دو دامنـه، p <0/0005، n=381، .(r=-0/412 بـر ایـن اسـاس، بــین جهتگیری مذهبی و هویت ناپایدار همبستگی معنیدار منفی وجود دارد. بهعبارت دیگر، گرایش بیشـتر

۲۰۱ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

فرد به مذهب با هویت فردی شکلیافتهتـر و پایـدارتر همـراه اسـت. بـرای تعیـین سـهم مقیـاسهـای جهتگیری مذهبی در پیشبینی نمرات هویت فردی، از رگرسیون چندمتغیری اسـتفاده شـد. جـدول ۳ نتایج حاصل را نشان میدهد.