فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نقش تربیتی پدر از منظر آموزه‌های اسلامی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نقش تربیتی پدر از منظر آموزه‌های اسلامی دارای ۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نقش تربیتی پدر از منظر آموزه‌های اسلامی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نقش تربیتی پدر از منظر آموزه‌های اسلامی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن فایل ورد کامل مقاله علمی درباره طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نقش تربیتی پدر از منظر آموزه‌های اسلامی :

مقدمه

خانواده یکی از ارکان اصلی جامعه بشری است که همـواره مـورد توجـه اندیشـمندان و متفکـران بـوده است و در رشتههای مختلف علم درباره آن سخن به میان آمده است. پدر و مادر نیز که قوام خانواده بـه آنهاست، مورد توجه ویژه قرار گرفتهاند. اما همواره در میان دانشمندان، در خصوص اهمیت نقـش پـدر و مادر اختلافنظر بوده است.

در سال ۱۹۷۶ اکثر نظریـهپـردازان اجتمـاعی تردیـد داشـتند کـه پـدران نقـش قابـلملاحظـهای در شکلدهی بـه تجربیـات و رشـد کودکـان خـود، بخصـوص دختـران داشـته باشـند. در نتیجـه، برخـی نویسندگان همچون لمب و لمونداتلاش هماهنگ و غالباً آشـکاری را بـرای اثبـات ایـن نکتـه از خـود نشان دادند که اولاً، پدران در رشدکودک نقش دارند. ثانیاً، نقش آنان در طـول حیـات کـودک برجسـته است و ثالثاً، بر روند رشد کودک تأثیر میگذارد .(Lemonda & Lamb, 2004, p. 1) ازاینرو، بـا بررسـی

نظرات مختلف میتوان نظریهپردازان را به دو دسته کلی تقسیم کرد:

دسته اول، گروهی هستند که برای پدر نقش حداقلی قائل بوده و تنها او را نانآور خـانواده دانسـته و هیچگونه نقشی در خصوص تربیت فرزندان برای وی قایل نیستند. این دسته نظریهپردازان، همه تربیت را به مادر اعطا کرده و پدر را تنها وسیلهای دانستهاند که زمینه تربیت فرزندان توسط مادر را فراهم میکنـد. آنها نقش پدر را بهطور کامل در نظر نمیگیرند و بهسادگی فرض میکنند که رابطه مادر – نوزاد مهمترین رابطه در دوران نوزادی است و آثار آن تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه مـییابـد. نظریـهپردازانـی همچـون اتورانک، آنا فروید، جانبالبی، هوبارت مورر از این دستهاند. بهعلاوه، همه این محققان معتقدند که چـون مادر بیشترین وقت را با نوزاد سپری میکند، از اهمیت بینظیری در زندگی او برخوردار است. ازایـنرو، نقشهای محتمل پدر را کاملاً مورد غفلت قرار دادهاند (آدامز، ۱۳۷۳، ص .(۱۴

در همین زمینه، برخی دیگر از محققان معتقدند که هرچند در تاریخ اقتدار پدر مسئله مهمـی بـوده و برای دورانی طولانی حضور پدر مقتدر در خانواده ضروری بوده و به پیشرفت جامعه کمـک کـرده، امـا در شرایط کنونی ایـن امـر سـبب پیـدایش شخصـیتهـای سـلطهطلـب گشـته و جامعـه را بـهسـوی دیکتاتورطلبی سوق میدهد (اعزازی، ۱۳۷۶، ص .(۱۲۸ ازاینرو، معتقدند که باید ایـن سـلطهطلبـی نیـز شکسته شده و خانواده آزاد شود.

دسته دوم، کسانی هستند که علاوه بر مادر، برای پدر نیز در خصوص تربیت فرزندان نقـش قایـل هسـتند.

ساخت و تعیین ویژگیهای روانسنجی نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام ۷

این دیدگاه در روانشناسی از دهه ۱۹۷۰ با تحقیقـات لمـب در مـورد نقـش پـدر مـورد توجـه قـرار گرفـت .(Krampe, 2005, p. 2) امروزه بسیاری از دانشمندان معتقدند که از بین رفتن نقـش پـدری تـأثیرات منفـی بـر خانواده و کودک دارد. برای مثال، آنکونا معتقد است که از دست رفتن نقش پدری در جامعـه آمریکـا، اسـاس اجتماعی آمریکای معاصر را تضعیف کرده است و ملتی را که روزگاری از قدرت قابـلملاحظـهای برخـوردار بود، از فرایند رشد خودش بازداشته است .(Ancona, 1998. p. 19) ازایـنرو، کشـور آمریکـا در کـل از فقـدان هویت مردانه بزرگسال رنج میبرد .(Eastin, 2003, p. 12) این امـر موجـب نـاتوانی شـهروندان آمریکـایی در دستیابی به بلوغ و استقلال عمل شده است .(Ancona, 1998. P. 20) برخی دیگر بر این باورنـد کـه آمریکـای معاصر رفتهرفته به جامعهای بدون پدر بدل میشود .(Eastin, 2003, p. 12)

تا دهه ۱۹۷۰ به نقش پدران در رشد کودکان اهمیت چندانی داده نمیشـد. امـا بـه مـرور روانشناسـان بـا ورود به این حوزه، تأثیر نقش پدران در زندگی کودکان را مورد بررسی بیشـتر قـرار دادنـد. امـروزه علـیرغـم وجود پژوهشهای فراوان در این حوزه، باز هم توجه کمتری به مسئله نقش تربیتی پـدران مـیشـود ( Arian, .(2002 درحالیکه پدران نهتنها بهطور مستقیم و غیرمستقیم از طریـق مراقبـت از کودکـان و حضـور در بافـت خانواده نقش فعالی در رشد کودکان دارنـد، بلکـه در %۵۰ از ژنهـای کودکانشـان نیـز سـهیم هسـتند .(Ibid) هرتسگ با تأکید بر نقش خاص پدر میگوید: کودکان محروم از پدر دچار »گرسنگی پدر« خواهنـد شـد؛ زیـرا آنان برای تنظیم متناسب پرخاشگری نسبت به خود و دیگران نیازمند آنند که با بزرگسالان مـذکری در ارتبـاط باشند (آدامز، ۱۳۷۳، ص .(۱۵ در همین زمینه، سه نوع مطالعه برای تبیین نقش پدران طراحی شـده اسـت کـه عبارتند از: مطالعات همبستگی، مطالعات غیبت و جدایی پدر و مطالعات نقشآفرینی پدر.

بسیاری از مطالعات اولیه در خصوص نقش پدر برای تعیین همبستگی بـین نقـش پـدری و ویژگـیهـای فرزندی طراحی شده بود. اکثر این مطالعات بین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰ اجرا شده، زمانی که نقش پدر بهعنوان یک نقش جنسی، دارای بیشترین اهمیت بود. در آن زمان، بیشتر مطالعات روی رشد نقش جنسی، بخصـوص در مورد پسرها متمرکز بود .(Lamb, 1881, p. 45) طراحی این مطالعات اولیه بسیار ساده بود و مردانگـی را در پدرها و پسرها برآورد و سپس، تعیین میکرد که چگونه دو مجموعه نمرات همبسته میشدند.

در اوایل دهه ۱۹۸۰، تحقیقات به سمت غیبت پدر و تأثیرات آن بر رشد فرزندان معطوف شد. نتـایج این تحقیقات نشان داد، که غیبت پدر تأثیرات فراوانی بر فرزندان طـلاق دارد. تحقیقـات انگـل و انگـل، ۱۹۹۶، بیلر، ۱۹۸۲، دمونو و اکوک، ۱۹۹۶، بیانگر این است که محرومیت از وجود پدر، ارتباط مستقیمی با مشکلات روانشناختی، هم در دختران و هم در پسران دارد .(Lemonda & Lamb, 2004, p. 7)

۸ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

در دهه ۱۹۸۰، محققان به سمت بررسی نقشآفرینی پدر رفتند. در بیشتر این مطالعات، مقایسـه بـین شأن و منزلت کودک در خانوادههای سنتیتر، که پدرهایشان در تربیت آنها مشارکت کمتری داشتهاند، بـا آن فرزندانی بود که پدرهایشان در نگهداری از آنها مشارکت میکردند .(Lamb & et al, 1985, p. 229-266) برخــی دیگــر از محققــان، همبســتگی ســطوح مختلــف درگیــری پــدر را مــورد بررســی قــرار دادنــد

.(Thomson & Mosely, 1995, p. 148-165)

تأثیرات افزایش نقش پدر در مطالعات پلک، ۱۹۹۷، پروت، ۱۹۸۵، رادین، ۱۹۹۴، که نتایج آن نیـز بـا سـایر تحقیقات بهصورت چشمگیری هماهنـگ بـود، نشـان داد، فرزنـدانی کـه پدرهایشـان نقـشآفرینـی بیشـتری داشتهاند، دارای کفایت شناختی و همدلی بالاتر، خودکنترلی بیشتر و باورهای کلیشهای جنسی پایینتـر هسـتند .(Lemonda & Lamb, 2004, p. 7) در سال ۲۰۰۲، محققان جهتگیری تحقیقات را تغییـر داده و بـه حمایـت پدر و تأثیرات آن از جمله بر موفقیتهای تحصیلی فرزندان پرداختند. بهعنوان نمونـه، مـیتـوان بـه تحقیقـات بلر و گراهام (۲۰۰۲) و مکبرد و اسکوپ-سالیوان (۲۰۰۵) در این زمینه اشاره کرد .(Ibid, p. 8)

با توجه به اهمیت نقش پدر، محققان درصدد سـنجش و ارزیـابی ایـن امـر توسـط برخـی از مقیـاسهـا برآمدند. در برخی از این مقیاسها، نقش پدر توسط فرزند مورد ارزیابی قرار میگیرد و در برخـی دیگـر، ایـن پدر است که در خصوص نقش خودش، قضاوت میکند. در ادامه، به برخی از این مقیاسها اشاره میشود:
پرسشنامه نقش پدر (ROFQ)، توسط پالکوویتز در سال ۱۹۸۴ در ۱۵ سـؤال طراحـی شـده اسـت. این پرسشنامه، میزان باورهای والدین در خصوص اهمیت نقش پدر در رشـد کودکـان را انـدازهگیـری میکند. در تحقیقات انجامشده توسط کریستینسن (۱۹۹۷)، اعتبار بالای برای ایـن پرسـشنامـه گـزارش شده است. اما این پرسشنامه تاکنون در ایران ترجمه و هنجاریابی نشده است.

پرسشنامه نگرش فرزند نسبت به پدر و مادر توسـط والتـر دبلیـو هودسـون در سـال ۱۹۹۲ در ۲۵ سؤال طراحی شده است. این پرسشنامه، نگرش فرزندان به پدران و مادرانشـان را مـورد بررسـی قـرار میدهد و برای اندازهگیری دامنه یا شدت مشکلات فرزنـد بـا پـدر و مـادر، تـدوین شـده اسـت. ایـن مقیاسها، همانند هم هستند بهجز اینکه کلمه مادر و پدر در آنها عوض میشوند. برای این پرسـشنامـه اعتبار و روایی بالایی گزارش شده است (ثنایی، ۱۳۸۷، ص .(۱۰۱

ابزار پیوند والدینی – فرم پدر، این پرسشنامه در ۲۵ سؤال توسط گـوردون پـارکر و همکـارانش طراحـی شده است. در این پرسشنامه، از نوجوان خواسته میشود که نظر خود را در خصوص پدر اعم کند.

پرسشنامه وجود پدر (FPQ)، این پرسشنامه توسط کرامپ در سال ۲۰۰۵ با ۱۰۲ سؤال تهیه شده اسـت.

ساخت و تعیین ویژگیهای روانسنجی نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام ۹

در این پرسشنامه، پدر از منظر نوجوان مورد ارزیابی قرار گرفته است. این تحقیق شامل سه حیطه کلی میشود: ارتباط با پدر، باورهایی درباره پدر، تأثیرات درون نسلی خانوادگی. محقق، این سه حیطه را در ۱۰ مقیاس مـورد ارزیابی قرار داده است. مقیاس احساسات در خصوص پدر، مقیاس حمایت مادر برای ارتباط بـا پـدر، مقیـاس ادراک از مشارکت (درگیری) پدر، مقیاس تماس بدنی با پدر، مقیاس ارتباط پدر و مـادر، مقیـاس درک از خـدا بهعنوان یک پدر، مقیاس ادراک از تأثیر پدر، مقیاس ارتباط مادر با پدر خود (آیتمهای ـ)، مقیاس ارتباط مادر بـا پدر خود (آیتمهای (+، مقیاس رابطه پدر با پدر خود .(Krampe, 2005, p. 3)

مقیاس دلبستگی والدین و همسالان (IPPA)، این مقیاس بهمنظور تعیین کیفیـت پیونـدهای عـاطفی میان والدین و نوجوان توسط آرمسدن و گرینبرگ (۱۹۸۷) مورد استفاده قرار گرفـت. ایـن مقیـاس، بـه کمک ارزیابی تجارب عاطفی- شناختی مثبت (اعتماد، ارتباط، پاسخگـویی خـوب و در دسـترس بـودن والدین) و تجارب عاطفی شناختی منفی (خشم، ناامیدی در نتیجه غیرپاسخگو یا پاسخگـویی بـیثبـات) کارکردهای مختلف دلبستگی را مورد سنجش قرار میدهد .(Armsden & Greenberg, 1987, p. 15)
بهرغم همه کارهای انجامشده، پژوهشی که بهطـور جـامع بـه نقـش تربیتـی پـدر از دیـدگاه اسـلام پرداخته و برای آن پرسشنامه ارائه کرده باشد، انجام نشده اسـت. بـر ایـن اسـاس، مسـئله اساسـی ایـن پژوهش عبارت است از: ساخت پرسشنامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام و بررسی روایـی و اعتبـار آن. ازاینرو، این سؤالها در مورد پرسشنامه محققساخته نقش تربیتـی پـدر از دیـدگاه اسـلام بررسـی شده است: پرسشنامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام از چـه میـزان روایـی برخـوردار اسـت؟ اعتبـار پرسشنامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام چقدر است؟

روش تحقیق

جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسر پایـه اول، دوم و سـوم متوسـطه منطقـه هیجده شهر تهران است. در این منطقه، ۳۵ دبیرستان دخترانه و پسرانه وجود دارد که نزدیـک بـه ۱۴۳۶۳ هزار دانشآموز دختر و پسر دبیرستانی تحصیل میکنند.

حجم نمونه در این پژوهش، براساس جـدول کرجسـی و مورگـان (۱۹۷۰) تعیـین شـده اسـت. از آنجاکه حجم جامعه آماری تقریباً برابر با ۱۴۳۶۳ نفر بود، جدول کرجسی و مورگان متناسب این حجـم، نمونهای ۳۷۷ نفری را پیشنهاد میکند. اما ازآنجاکه خطای نمونهگیری بـا انـدازه نمونـه رابطـه معکـوس دارد و هر قدر اندازه نمونه افزایش یابد، خطای نمونهگیری کمتر مـیشـود (بیابـانگرد، ۱۳۸۶، ص (۱۳۲ محقق نمونهای برابر با ۳۸۲ نفر برای پژوهش انتخاب کرده اسـت کـه حتـی از حجـم نمونـه پیشـنهادی

۰۱ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

جدول کرجسی و مورگان برای جامعه با ۱۰۰۰۰۰ هزار نفر هم بیشتر میباشد.

نمونه مورد پژوهش از میان جامعه مذکور، با استفاده از روش نمونهگیـری خوشـهای تصـادفی گـردآوری شده است. بدین منظور، پس از تعیین طبقات و حجم نمونه، ازآنجاکه جامعه مـورد تحقیـق بـزرگ و گسـترده بود و فهرست کامل افراد جامعه در دسترس نبود، با روش نمونهگیری خوشهای، و با انتخـاب چنـد کـلاس از هر طبقه (پایه اول، پایه دوم و پایه سوم)، پرسشنامه نقش پدر از دیدگاه اسلام بر روی نمونهها اجرا شد.

در سطح آمار استنباطی، برای بررسی رابطه بین متغیرها، شـاخص همبسـتگی مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـه است. ازآنجاکه هدف از این پژوهش، ساخت پرسشنامه نقش پدر از دیدگاه اسلام بـوده اسـت، بـرای روایـی محتوای این مقیاس از متخصصان علوم اسلامی استفاده شده. در ارزیابی میزان مطابقت نظـرات کارشناسـان در خصوص روایی محتوایی از شاخص آماری ضریب کندال استفاده شده، روایی سازه نیـز از طریـق همبسـتگی با نمره کل و روایی ملاک را از طریق روایی همزمان بهدست آمد. برای ارزیابی اعتبار پرسشنامـه سـاختهشـده از روش آزمون – آزمون مجدد و آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن استفاده شده است.

تعداد نمونه انتخابی در این تحقیق، به ازای هر سؤال تقریباً ۷ نمونه بود. همچنین در این پـژوهش از دو ابزار استفاده شده است:

الف. پرسشنامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسـلام، با ۴۸ سؤال، که برای یازده مؤلفه طراحـی شـده اسـت. ایـن آزمون بخش عمدهای از وظایف پدر را که قابل سنجش و ارزیابی بوده، مورد ارزیابی قرار میدهد.

مؤلفههای نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام عبارتند از:

.۱ محبت به فرزند، .۲ تکریم مادر، .۳ تکریم فرزند، .۴ بازی بـا فرزنـد و زمینـهسـازی بـرای آن، .۵ الگودهی مثبت، .۶ آموزشهای دینی، .۷ آموزشهای پایه و عمومی، .۸ تأدیب، .۹ کمک بـه شـکلدهـی هویت فردی، .۱۰ کمک به شکلدهی هویت اجتماعی نوجوان، که خود شامل سه زیر مؤلفـه مـیباشـد: آموزش تعامل اجتماعی مناسب، انتخاب دوست خوب، تربیت شغلی، .۱۱ وظایف مالی پدر.
ب. مقیاس دلبستگی به پدر :(IPPA) این مقیاس، بهمنظور تعیـین کیفیـت پیونـدهای عـاطفی میـان والـدین و نوجوان توسط آرمسدن و گرینبرگ ۱۹۸۷ مورد استفاده قرار گرفت.

این مقیاس، به کمک ارزیابی تجارب عاطفی- شناختی مثبت (اعتمـاد، ارتبـاط، پاسـخگـویی خـوب و در دسترس بودن والدین) و تجارب عاطفی شناختی منفی (خشم، ناامیدی در نتیجه غیرپاسخگـو یـا پاسـخگـویی بیثبات)، کارکردهای مختلف دلبستگی را مورد سنجش قرار میدهد .(Greenberg, 2009, p. 1)

این آزمون دارای سه زیرمقیاس، میزان اعتماد، کیفیت رابطه و میزان خصـومت و احسـاس بیگـانگی

ساخت و تعیین ویژگیهای روانسنجی نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام ۱۱

است. آلفای گزارششده برای این مقیـاس ۰/۸۹ مـیباشـد. ایـن مقیـاس، یـک مقیـاس خودسـنجی بـا مقیاسهای لیکرت پنج قسمتی میباشد.

مؤلفان این پرسشنامه، ضریب بازآزمایی به فاصله سه هفته را برای دلبستگی به والدین۰/۹۳ و بـرای دلبستگی به همسالان ۰/۸۶گزارش کردهاند. طبق گزارش سازندگان، این آزمون، از اعتبار سازهای خـوبی

نیز برخوردار است .(Greenberg, 2009. p. 2)

مراحل ساخت پرسشنامه نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام و روش انجام کار به شرح زیـر پیگیـری شده است:

گام .۱ تحلیل نظری نقش تربیتی پدر با توجه به آیات و روایات؛ در این بخش ابتـدا منـابع روایـی، در خصـوص کـودک و وظـایف پـدر جمـعآوری شـد. پـس از

جمعآوری منابع و تحلیل آنها، نقش پدر از آیات و روایات استخراج گردید. با توجه بـه کارهـای کمـی، که در این زمینه انجام شده، لازم بود که ابتدا نقش پدر بهصورت کامل تبیین و پـس از آن الگـویی ارائـه شود تا در آن غالب، وظایف پدر نظامبندی گردد. الگوهای مختلفی انتخاب و ارزیابی شد تـا در نهایـت، با مشورت استادان محترم و منابع موجود الگویی برای نقش تربیتی پدر تنظیم شد.

گام .۲ بررسی نقش پدر در متون روانشناسی؛ در دومین، گام منابع فارسی و مقالات مرتبط با نقش پدر از بانک پایاننامههـا و جسـتجوی اینترنتـی

جمعآوری شد. اما با توجه به اینکه در خصوص نقش پدر در کشورمان بسیار کم کار شده اسـت، منـابع مرتبط کمی بهدست آمد. در مرحله بعد، مقالات لاتین از طریق اینترنـت جسـتوجـو و پـس از یـافتن منابع مرتبط و دستهبندی و ترجمه جهت استفاده در پژوهش آماده گردید.

گام .۳ بررسی میزان موافقت مستندات و الگوی ارائهشده با آموزههای اسلام توسط کارشناشان خبره دینی؛ پس از تهیه الگوی نقش تربیتی پدر از دیدگاه اسلام، لازم بود که این امـر از نظـر کارشناشـان دینـی
نیز بررسی شده تا از صحت آن اطمینان حاصل گردد. ازاینرو، بـدین منظـور الگـوی اسـتخراجشـده از روایات، برای کسب اطمینان بیشتر به ۱۱ تن از استادان حوزه ارائه شد. پس از دریافت نظـرات اسـتادان و بررسی آنها، الگوی نهایی نقش تربیتی پدر تهیه شد.

گام .۴ طراحی گویهها براساس مستندات اسلامی (آیات و روایات)؛ در این مرحله، براساس الگوی تهیهشده گویههایی برای هر مؤلفه طراحی شد. گام .۵ تهیه و تنظیم نهایی گویهها؛

۲۱ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

با توجه به نکات گفتهشده، برای هر مؤلفه گویههایی طراحی شد. این گویهها در ابتـدا بـه ۷۴ سـؤال میرسید. اما پس از مشورت با استادان و حذف برخی از گویهها، حجم آنها به ۵۵ سؤال کـاهش یافـت؛ زیرا کوتاه بودن پرسشنامه جزء مزایای آن محسوب میشود، البته کوتاهی کـه مخـل مقصـود و غـرض محقق نباشد. ضمن اینکه برخی مؤلفههای نقش پدری نیز از بخش طراحی گویهها حـذف شـدند؛ زیـرا امکان سنجش آنها فراهم نبود.

گام .۶ بررسی روایی محتوای پرسشنامه؛ در این تحقیق، محقق پس از تهیه گویهها، آنها را همراه با مستندات بـه ۱۱ تـن از کارشناسـان علـوم

اسلامی و روانشناسی ارائه نمود تا نظر خود را در زمینه میـزان مطابقـت هـر گویـه بـا مؤلفـه نـامبـرده، براساس نحوه دلالت ذکرشده در یک مقیاس لیکرت چهار درجهای اعلام نمایند.

گام .۷ اجرای مقدماتی پرسشنامه؛ بهمنظور اجرای مقدماتی، پرسشنامه ۵۲ سؤالی در یک نمونه ۶۰ نفـری از دانـشآمـوزان دبیرسـتانی