فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه پژوهش شیوه‌های حل تعارض؛ بررسی علمی رویکردها، مدل‌ها و مطالعات ارتباطی و روانشناختی

شیوه های حل تعارض (بین فردی)

تعاریف تعارض

در فرهنگ­ لغات­ فارسی، تعارض­ به ­معنای «متعرض­ و مزاحم­ یکدیگر شدن، با هم­ خلاف­ کردن ­و اختلاف­ داشتن» معنی ­شده ­است (عمید، ۱۳۸۱).

از تعارض­ تعاریف­ زیادی­ بعمل ­آمده ­است. چند نمونه ­از این­ تعاریف، تعارض ­را این‌گونه ­تشریح –می‌کنند: «تعارض­ رفتاری­ است­ که ­به ­وسیله ­برخی­ از اعضاء سازمان ­در جهت ­مخالفت­ با دیگر اعضاء صورت­ می‌گیرد»،

«تعارض­ فرآیندی ­است­ که ­موقعی­ بوجود می­آید که ­یک­ طرف ­چنین ­درک­ کند ­که ­طرف­ مقابل­ در پی­ مقابله با اوست­ یا آن‌که ­می­خواهد مانع ­رسیدن ­وی ­به ­هدف­ مورد نظرش ­بشود. » یا «تعارض­ وقتی ­شکل­ می­گیرد که فعالیت­های­ ناسازگار رخ­ دهند. » (رابینز، ۱۳۸۵).

«تعارض فرآیندی ­است ­که ­در آن­ نوعی ­تلاش­ آگاهانه ­به ­وسیله ­الف­ انجام ­می­گیرد تا تلاش­های ­ب­ را خنثی کند؛ البته­ از طریق ­سد کردن­ راه ­او، که­ در نتیجه ­ب ­در مسیر نیل­ به ­هدف­ مستأصل ­می­شود؛ یا آن­ که ­الف­ بدان وسیله ­بر میزان­ منافع ­خود می­افزاید. » (رابینز، ۱۳۸۰).

«پوت­نام­ و پول^[۱]، تعارض­ را تعامل ­افراد وابسته ­به ­هم ­که ­درک­ متفاوتی­ از اهداف، مقاصد و ارزش­ها دارند، می‌داند که ­هر کدام ­طرف­ دیگر را مخالف­ این ­اهداف­ می­داند. »، «تامپسون^[۲]، تعارض­ را هر رفتاری ­که ­از جانب­ اعضای ­یک­ سازمان ­به ­منظور مخالفت­ با سایر اعضاء سر بزند می­داند. »، «لوسیر^[۳]، تعارض­ را شرایطی ­می­داند ­که­ در آن­ مسائل ­مورد توجه ­در طرف ­ناسازگار و ناهماهنگ­ به­­ نظر برسد. » (قربانی، ۱۳۷۹).

«لورنز^[۴]، که ­به ­عنوان­ ­پیر دانش «رفتار شناسی­ حیوانات» اشتهار دارد، تعارض­ را مخصوص­ انسان­ نمی‌داند، او در کتاب «تهاجم»، تعارض­ را جنگ­ غریزی ­حیوان ­یا انسان ­علیه ­هم­نوعان ­خود می­داند. بنابراین ­به ­عقیده­ او اگر شیری ­یک­ بزکوهی­ را بدرد یا انسانی ­حیوانی ­را شکار کند نباید آن‌ را تعارض­ نامید بلکه ­موقعی ­اطلاق ­تعارض­ درست­ است­ که­شیری ­شیر دیگری ­را بکشد. از نظر لورنز، تمام ­اعضای ­یک­ نوع، دارای ­مرزها و­ حدودی هستند که­ همه ­آن ­را می­شناسند و چنانچه ­عضوی ­به ­زور از این ­مرزها بگذرد و به ­مرز دیگری تجاوز کند تعارض­ بوجود می­آید. » (مشبّکی، ۱۳۷۷).

تأثیرات تعارض

اشمیت^[۵] معتقد است که تعارض در سازمان، میل به جستوجو برای یافتن روشهای جدید را زیاد میکند و افراد با روش حل مسأله با مشکت و مسائل برخورد میکنند و در نتیجه مشکت برای زمان بیشتری حل میشود. او میگوید در موقعیت‌هایی که تعارض وجود دارد اعضای سازمان نظرهای فردی خود را تبیین میکنند و همین کوششها موجب بیشتر شدن عقه و بروز خقیتهای افراد میشود (گوردن^[۶]، ۱۹۷۸).

تعارض ­در سازمان ­اجتناب­ناپذیر و لزوماً برای­ سازمان­ غیرضروری ­نیست، تعارض­ می­تواند خلاقیت­ را بیشتر و نوآوری­ و تغییر را ترویج ­دهد و یا ممکن ­است ­باعث­ اتلاف ­و تحلیل ­انرژی ­و منابع ­سازمان ­شود، تعارض­ پدیده­ای ­است ­که ­آثار مثبت­ و منفی ­روی­ عملکرد افراد و سازمان­ها دارد، استفاده ­صحیح ­و موثر از تعارض موجب­ بهبود عملکرد و ارتقای ­سطح ­سلامتی ­سازمان ­می­گردد و استفاده ­غیرمؤثر از آن ­موجب­ کاهش عملکرد و ایجاد کشمکش­ و تشنج ­در سازمان ­می­شود (صیاد زاده، ۱۳۸۹).

[۱] Potnam & Pool

۱-Thompson

۲-Lussier

۳-Lorenz

[۵] Shmite

[۶] Gordon