فایل ورد کامل مبانی نظری و پیشینه پژوهش سهام و سهام عادی؛ بررسی علمی ساختارها، مدل‌ها و مطالعات مالی

سهام عادی

۲-۳-۱- مفهوم سهام و سهام عادی

الف) سهم

سرمایه هر شرکت سهامی، به قسمت­هایی مساوی می­شود که به هر یک از این قسمت­ها، یک سهم گفته می­شود. معمولاً قیمت اسمی سهام در ایران ۱۰۰۰ ریال است. هر فرد پس از خرید سهام مالک جزئی از دارایی شرکت می­شود(یورسیو و همکاران، ۲۰۱۰).

ب) سهام عادی

۱- سهام عادی، سهامی است که شرکت­ها عرضه می­کنند و سهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می­شوند. دارنده سهام عادی هر زمان که بخواهد می­تواند سهام خود را بفروشد(وانگ و جین^[۱]، ۲۰۱۱).

۲- کسی که سهام عادی شرکتی را می‌خرد حق مالکیت در آن شرکت را به دست می‌آورد. او در درآمدها و سود شرکت سهیم می‌شود. اگر میزان درآمد و سود شرکت به مبلغ حائز اهمیتی نرسد و اگر زیان دهی شرکت ادامه یابد، دارنده سهام عادی زیان خواهد کرد. این مطلب اهمیت زیادی دارد و باید آن را درک کرد. در مورد درآمد و سوددهی سهام عادی هیچ‌گونه تضمینی داده نمیشود و صاحب این سهام ممکن است سود بالایی ببرد یا زیان سنگینی بکند (هاشمی و همکاران، ۱۳۹۰).

۲-۳-۱-۱- مفاهیم مرتبط با سهام عادی

برخی از رایجترین مفاهیم مربوط به سهام عادی که باید صاحبان و متقاضیان این نوع سهام بدانند، به شرح زیر است:

۲-۳-۱-۱-۱- حق مالکیت

کسی که سهام عادی شرکتی را می‌خرد برگهای سهام که نشان دهنده مالکیت در شرکت است، به او تحویل داده می‌شود. او می‌تواند این سهام را به راحتی به دیگری منتقل کند. انتقال این سهام از طریق پشت نویسی اوراق و انتقال آن به نام خریدار جدید صورت می‌گیرد. در بعضی از کشورها، افراد به منظور سهولت نقل و انتقال و دریافت سود سالانه، سهام خود را به نام مؤسسه کارگزاری خریداری می‌کنند و در این صورت تمام مراحل مربوط به نقل و انتقال و دریافت برگه سهام، سود سهام و غیره را مؤسسه کارگزاری انجام می‌دهد.

۲-۳-۱-۱-۲- سررسید سهام عادی

سررسید سهام عادی محدود به عمر شرکت است. ولی چون شرکتها برای مدت نامحدود تشکیل می‌شوند می‌توان گفت که سهام عادی سررسید ندارند.

از دیدگاه سرمایه‌گذاری، مردم می‌توانند در هر زمان، سهام عادی را خرید و فروش کنند. کسی که این اوراق را می‌خرد، میزان بازده و سود دوره سرمایه‌گذاری را در نظر دارد.

سرمایه‌گذاران به سودهای آینده و افزایش قیمت سهام عادی توجه زیادی می‌کنند. میزان بازده را باید با توجه به یک زمان مشخص در آینده حساب کرد. اگر کسی در این اندیشه باشد که سهام را برای همیشه نگه دارد، در آن صورت باید سودهای آینده سهام را با قیمت کنونی آن مقایسه کند. ولی گاهی قیمت بازار سهام بیشتر از ارزش ذاتی آن می‌شود. در این صورت بهتر است این سهام را بفروشیم. بنابراین، برآورد یا تعیین ارزش سهام فرآیند دائمی و همیشگی است (کردستانی و مجدی، ۱۳۸۶).

۲-۳-۱-۱-۳- حق رأی

صاحبان سهام عادی در موارد زیر حق رأی دارند:

۱- تقسیم سود

۲- انتخاب هیأت مدیره و بازرس قانونی

۳- تغییر سرمایه شرکت

۴- انتشار سهام جایزه

۵- تجزیه سهام

۶- ادغام شرکت

۷- انتشار اوراق بهادار توسط شرکت

۸- هر نوع تغییر در اساسنامه

گاهی شرکتها انواع خاصی از سهام عادی منتشر می‌کنند که دارنده آنها از حق رأی محروم است. برای مثال، امکان دارد یک شرکت، سهام طبقه «الف» و سهام طبقه «ب» منتشر کند، که دارنده سهام طبقه «الف» می‌تواند در همه امور شرکت رأی بدهد، ولی دارنده سهام طبقه «ب» حق رأی محدود دارد، یا اصلاً حق رأی ندارد.

در گذشته، برخی از شرکتها سهام ویژه­ای (بدون حق رای) منتشر می‌کردند و هدفشان این بود که بدون از دست دادن کنترل شرکت، با انتشار این نوع سهام افزایش سرمایه بدهند. اما یکی از شرایط پذیرش در بورس نیویورک و بورس تهران داشتن حق رأی مساوی برای کلیه سهام شرکت است. معمولا سهامی که حق رأی ندارند از سهامی که دارای حق رأی هستند، ارزانتر می‌باشند(واروتو^[۲]، ۲۰۱۱).

۲-۳-۱-۱-۴- ارزش دفتری

ارزش دفتر هر سهم عادی از رزش اسمی آن مهمتر است. برای تعیین ارزش دفتری یک سهم همه بدهیها و سهام ممتاز را از داراییها کم و باقیمانده را بر تعداد سهام عادی که در دست مردم است تقسیم می‌کنند. ارزش دفتری نشان‌دهنده مبلغی است که در ازای هر سهم عادی در شرکت سرمایه‌گذاری شده است. بدیهی است که ارزش دفتری با ارزش ذاتی رابطه چندان زیادی ندارد، زیرا پولی که از محل فروش داراییها به دست می‌آید با ارزش دفتری و با قدرت سودآوری داراییها تفاوت بسیار زیادی دارد.

برای اینکه بتوان به معیار دقیقی از ارزش داراییهای شرکت دست یافت باید آنها را بر مبنای ارزش بازار قیمت‌گذاری کرد. بهره‌وری داراییها به اضافه ترکیب ویژه آنها و توان خلاقیت مدیریت شرکت مجموعاً باعث درآمد و سودی می‌شود که ارزش آنها از ارزش دفتری داراییها بیشتر است(ابدو^[۳]، ۲۰۰۷).

۲-۳-۱-۱-۵- حق تقدم خرید سهام

صاحبان سهام عادی علاوه بر دریافت سود سهام و حق دادن رأی، حق دیگری هم دارند که آن را حق تقدم خرید سهام می‌نامند. داشتن چنین حقی به سهامداران این امکان را می­دهد تا درصد مالکیت خود را ثابت نگهدارند. اگر شرکتی قصد افزایش سرمایه را داشته باشد، سهام جدید را باید نخست به سهامداران فعلی خود عرضه نماید و هر سهامدار به نسبت سهام خود در پذیره‌نویسی سهام عادی اضافی، مشارکت خواهد کرد(مونوا و ارتاس^[۴]، ۲۰۱۰).

ارزش گواهی حق تقدم خرید به عوامل زیر بستگی دارد: ارزش سهام شرکت در بازار، قیمت پذیره‌نویسی که از سوی شرکت تعیین می‌شود (سهام جدید باید به آن قیمت به فروش برسد) و تعداد حق تقدم که برای خریدن یک سهم جدید لازم است. معمولا یک نفر باید دارای چندین حق خرید باشد تا بتواند یک سهم جدید بخرد. قیمت پذیره‌نویسی سهام همیشه زیر قیمت بازار تعیین می‌شود، تا سهامداران به خرید سهام جدید تشویق شوند. معمولا میزان این تخفیف تا ۱۵ درصد قیمت بازار سهام می‌رسد. فرض کنید که بعد از مجمع عمومی، قیمت بازار هر سهم ۵۰ دلار و قمیت پذیره‌نویسی آن ۵/۴۲ دلار است. اگر ۱۰ حق تقدم برای خرید یک سهم لازم باشد ارزش هر حق تقدم خرید حدوداً ۷۵/۰ دلار می‌شود ۱۰/۴۲.۵-۵۰ با تغییر قیمت سهام قیمت گواهی حق تقدم نیز تغییر خواهد کرد (رجبی و گنجی، ۱۳۸۹).

[۱] – Wang & Jiang

[۲] – Varotto

[۳] – Abdou

[۴] – Moneva & Ortas