فایل ورد کامل چارچوب نظری جهت‌گیری اهداف پیشرفت؛ تحلیل علمی رویکردها، مدل‌ها و مطالعات آموزشی و روانشناختی

چارچوب نظری جهت گیری هدف پیشرفت:

بیش از دو دهه است که اکثر کارهای نظری و تجربی جهت گیری های انگیزشی[۱]بر انگیزش پیشرفت تمرکز یافته است. پیشینه پژوهش بر روی انگیزش پیشرفت در سال های اخیر به سمت چارچوب مفهومی گسترده تری برای سازماندهی مولفه های شناختی و عاطفی انگیزش جهت یافته است (ایمز،۱۹۹۲). تئوری جهت گیری هدف[۲] از جمله نظریه های انگیزش پیشرفت و اهداف پیشرفت[۳] آمده است یا جهت گیری های دو بخشی[۴] هستند و یا بصورت سه بخشی[۵] مطرح شده است. خاستگاه جهت گیری های انگیزشی به میزان زیادی برخاسته از کارهای دینر و دوک[۶] (۱۹۷۸، ۱۹۸۰)، ایمز و آرچر[۷] (۱۹۸۷، ۱۹۸۸)، نیکولز[۸] (۱۹۸۴)، دودا و نیکولز[۹](۱۹۹۲)، ایمز[۱۰](۱۹۹۲)، تورکیدسن و نیکولز[۱۱](۱۹۹۸)، دوک و لگت[۱۲](۱۹۹۸) و همچنین روبرتز، تریشر و کاواسانیو[۱۳](۱۹۹۷) و مارش[۱۴](۱۹۹۴) است.

الف: مفاهیم و تنوع جهت گیری های هدف

تئوری ها و مدل های متعددی در بحث از جهت گیری هدف مطرح شده است. اما هسته مفهومی همه آنها این است که چه قصد و نیتی برای فعالیت و رفتارهای مرتبط با پیشرفت وجود دارد. مفهوم جهت گیری هدف را باید از مفاهیمی مانند هدف گذاری[۱۵]و رویکرد هدف- محتوی[۱۶]تفکیک نمود. تئوری های هدف گذاری مانند تئوری لوکی و لاتم[۱۷](۱۹۹۰) بر دستیابی به اهداف خاص و نهایی مانند حل ده مساله بصورت صحیح تاکید دارد. لیکن تئوری جهت گیری هدف این بحث را مطرح می سازد که چرا فرد می خواهد ده مساله را صحیح حل نماید و چگونه به حل این مسایل مبادرت می ورزد. تفاوت این دو با رویکرد هدف- محتوی مانند تئوری فورد[۱۸](۱۹۹۲) در این است که رویکرد هدف-محتوی تاکید بر اهدافی دارد که منجر به هدایت رفتار می شود. در حالی که جهت گیری هدف بر مقصد و نیت برای پیشرفت در تکالیف تاکید دارد (پنتریچ و شانک[۱۹]، ۲۰۰۲).

جهت گیری هدف الگوی یکپارچه ای از عقاید است که به گزینش روش های مختلف روی آوری و پاسخ دهی به موقعیت های پیشرفت منجر می شود (ایمز، b1992). از نظر یوردن[۲۰](۱۹۹۷) جهت گیری هدف استدلال فرد درباره این موضوع است که چرا تکالیف پیشرفت را دنبال و پیگیری می نماید. پنتریچ (a2000، b2000،c2000) معتقد است که جهت گیری هدف تنها اهداف و استدلال های فرد برای پیشرفت را پوشش نمی دهد بلکه نوعی معیار (درونی و بیرونی) را نیز نشان می دهد که فرد بر اساس آن موفقیت یا شکست خویش را در دستیابی به آن هدف مورد قضاوت قرار می دهد. الیوت[۲۱](۱۹۹۷) نیز جهت گیری هدف را روشی می داند که فرد بر اساس معیارهای برجسته شایستگی خویش را مورد قضاوت قرار می دهد. تعریفی که تاکید بر ماهیت استدلال ها و مقاصد برای انجام تکلیف دارد، وقتی با معیارهای ارزشیابی عملکرد تلفیق می شود- که این موضوع در تعریف جهت گیری هدف مورد استفاده قرار گرفته است- بیش از باور اهداف به تنهایی می تواند نیروزا باشد (پنتریچ و شانک،۲۰۰۲).

جهت گیری های هدف متنوع هستند، لیکن دو جهت گیری که اغلب در تئوری های جهت گیری اهداف مورد اشاره قرار می گیرد با عناوین اهداف یادگیری[۲۲] و اهداف عملکردی[۲۳] مشهورگشته اند (دوک و لگت[۲۴]،۱۹۸۵، الیوت و دوک[۲۵]،۱۹۸۸). این دو جهت گیری هدف با نام هایی مانند اهداف تکلیف مشغولی[۲۶] و من مشغولی[۲۷] (نیکولز،۱۹۸۴) یا اهداف تبحری و عملکردی[۲۸](ایمز،b1992، ایمز و آرچر،۱۹۸۷، ۱۹۸۸)، اهداف تکلیف محور و توانایی محور (میهر و میگلی[۲۹]،۱۹۹۱) هم آمده است. در میان محققین در این باره که آیا سازه های مختلف مطرح در مدل های جهت گیری اهداف مشابه هستند، توافق نظر وجود ندارد (نیکولز،۱۹۹۰). لیکن همپوشی مفهومی بین این سازه ها به حد کافی وجود دارد تا برخی از محققین آن ها را به گونه ای مشابه مورد توجه قرار دهند (پنتریچ و شانک،۲۰۰۲).

در مطالعات ایمز (۱۹۹۲)، بونگ[۳۰](۱۹۹۶)، دوک (۱۹۸۶)، لپر[۳۱](۱۹۸۸)، مورفی و الکساندر[۳۲](۲۰۰۰)، پنتریچ (۱۹۹۴)، اسنو، کورنو و جکسون[۳۳](۱۹۹۶) نیز کم و بیش بر سازه هایی تاکید شده است که به موازات و مشابه یکدیگر هستند. این سازه ها همچنین مشابه با انگیزش درونی و انگیزش بیرونی[۳۴] است که بوسیله دی سی و ریان[۳۵](۱۹۸۵) مطرح شده است. بعنوان مثال جهت گیری تکلیف مشغولی مشابه با انگیزش درونی است، این جهت گیری مشابه با اهداف یادگیری است که بوسیله دوک و لگت (۱۹۸۵) مطرح شده است. همچنین جهت گیری من مشغولی مشابه انگیزش بیرونی است که بوسیله دی سی و ریان (۱۹۸۵) و ریان و دی سی (۲۰۰۰) مطرح شده است. این جهت گیری ها همچنین با اصطلاح اهداف عملکردی مشابهت دارد که بوسیله دوک (۱۹۷۵، ۱۹۸۶) عنوان شده است. ریان و دی سی (۲۰۰۰) به این موضوع اشاره می کنند که جهت گیری من مشغولی مثالی کلاسیک از انگیزشی بیرونی است.

[۱] -Motivational orientation

[۲] .Goal orientation

[۳] .Achievement goals

[۴] .Dichotomous

[۵] . .Trichotomous

[۶] . Diener & Dweck

[۷] . Ames & Archer

[۸] .Nicolls

[۹] .Duda & Nicolls

[۱۰] .Ames

[۱۱] .Thorkidsen & Nicolls

[۱۲] .Dweck & Legget

[۱۳] .Roberts, Treasure &Kavassanu

[۱۴] .Marsh

[۱۵] .Goal setting

[۱۶] .Goal-content

[۱۷] .Locke & Latham

[۱۸] .Ford

[۱۹] .Pintrich & Schunk

[۲۰] .Urdan

[۲۱] .Elliot

[۲۲] .Learning goals

[۲۳] Performance goals

[۲۴] .Dweck & Legett

[۲۵] .Elliot & dweck

[۲۶] .Task-involved goals

[۲۷] .Ego-involved goals

[۲۸] .Mastery and performance goals

[۲۹] .Meahr &Midgley

[۳۰] .Bong

[۳۱] .Lepper

[۳۲] .Murphy & Alexander

[۳۳] .Anow, corrno & Jackson

[۳۴] .Intrinsic & extrinsic motivation

[۳۵] .Seci & Ryan