توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 فایل ورد کامل گزارش کارآموزی درباره حسابداری شهرداری؛ بررسی فرآیندهای مالی، مدیریت بودجه و نقش در توسعه شهری دارای ۱۲۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد فایل ورد کامل گزارش کارآموزی درباره حسابداری شهرداری؛ بررسی فرآیندهای مالی، مدیریت بودجه و نقش در توسعه شهری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز فایل ورد کامل گزارش کارآموزی درباره حسابداری شهرداری؛ بررسی فرآیندهای مالی، مدیریت بودجه و نقش در توسعه شهری۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی فایل ورد کامل گزارش کارآموزی درباره حسابداری شهرداری؛ بررسی فرآیندهای مالی، مدیریت بودجه و نقش در توسعه شهری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن فایل ورد کامل گزارش کارآموزی درباره حسابداری شهرداری؛ بررسی فرآیندهای مالی، مدیریت بودجه و نقش در توسعه شهری :

پیشگفتار

تهران که از سال۱۲۱۰ هـ .ق. آقا محمد خان قاجار آن را به پایتختی برگزید در طول حیات سیاسی- اجتماعی خود چنان رشد سریع و غافل گیرانه ای داشت که کمتر کسی چنین تصوری برایش ممکن بود. تهران امروز که به عنوان یکی از ابر شهرهای دنیا محسوب می شود و جمعیتی بالغ بر ده میلیون نفر را در خود جای داده است، متأسفانه از گذشته نه چندان دور خود، نشانه های کمی سراغ دارد.

تاریخچه تهران و شهرداری

تا سال ۱۲۸۴ هـ .ق. شهر تهران همچنان در حصار کهن شاه تهماسبی قرار داشت، و به حداکثر گسترش خود رسیده بود. افزایش روزافزون جمعیت ، کمبود زمین برای خانه سازی ، ایجاد و گسترش باغها و خانه های مسکونی در خارج حصار شهر، و سرانجام نیاز به شهری که درخور پایتختی ایران باشد، ناصرالدین شاه قاجار را بر آن داشت تا اندیشه گسترش تهران را به مرحله اجرا در آورد.

اجرای طرح توسعه تهران به عهدهمیرزا یوسف مستوفی الممالک صدراعظم و میرزا عیسی وزیر دارالخلافه گذاشته شد. دراین دوره بود که شهرداری معنا پیدا کرده و آغاز به کار کرد. که در دوران ناصرالدین شاه قاجار نام آن احتسابیه بوده و رییس آن نیز شخصی به نام محمد کریم خان مختار السطنه بوده است.

جمعی از معماران ایرانی و مهندسان خارجی زیر نظر یک مهندس فرانسوی به نام بهلر طرح توسعه شهر را مهیا ساختند برابر طرح تازه شهر تهران را حصاری هشت ضلعی با دوازده دروازه محصور می کرد.

کار توسعه شهر با ویران سازی با روی کهن، و پر کردن خندقهای دور شهر آغاز شد، و ایجاد باروی جدید و کندن خندقهای تازه به دور آن، و ساختن دروازه های نو بیش از ده سال به درازا کشید. تهران جدید یکباره از نظر وسعت چندین برابرشد. محیط شهر از سه کیلو متر به نوزده کیلومتر ، و وسعت آن از چهار میلیون متر مربع به بیش از هیجده میلیون مترمربع رسید. محله های قدیمی به تدریج توسعه یافت، و با گشایشی که با افزوده شدن زمینهای تازه در کار شهر پدید آمد معابر ، باغها و خانه های جدید ساخته شد. بخش شمالی شهر از نظر آبادانی پیشرفت و سرعتی روزافزون داشت، اما در بافت شهر کهنه تهران دگرگونی اساسی پدید نیامد. مشکلات بزرگی چون بی نظمی، تنگی و باریکی و پرپیچ و خمی کوچه ها و معابر، تاریک بودن آنها در شب، خاک آلود بودن در فصلهای خشک ، و پر گل بودن آنها درزمستان و مشکلات بسیار دیگر همچنان در بخش کهنه شهر تهران موجود بود. اما در بخش شمالی شهر ایجاد خیابانهای تاره چون لاله زار، علاءالدوله و مریضخانه و چراغ گاز و بنای ساختمانها وپارکها و میدانها ی جدید چون پارک ظل السطان و عمارت مسعودیه، پارک و عمارت اتابک ، پارک امین الدوله، باغ وعمارت بهارستان و میدانهای توپخانه و مشق به تدریج به تهران چهره یک شهر تازه بخشید.

همزمان با توسعه شهر و در سالهای پس از آن ابنیه مهمی چون تکیه دولت، دروازه دولت (درشمال ارگ در جای دروازه ارگ) سر در الماسیه، موزه یا تالار سالم، ساختمان گالری، اندرون یا فرح آباد و… در داخل محوطه ارگ. عشرت آباد، سرخه حصار و کامرانیه نیز در خارج از تهران ساخته شد.

درفاصله سالهای ۱۲۴۸ تا ۱۳۰۹ هـ . ق. جمعیت تهران از ۱۶۰۰۰۰ تن به ۲۵۰۰۰۰ تن افزایش یافت. در همین سال شمار خانه های تهران به ۱۸۰۰۰ باب رسید که از این تعداد ۹۰۰۰ باب آن در بخش جدید شهر ایجاد شده بود.

روند توسعه تهران در آغاز سده چهاردهم هجری رو به آهستگی نها د تا جایی که در طول پادشاهی مظفر الدین شاه یعنی از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۲۴ هـ . ق. به جز ساختمان قصر فرح آباد آن هم در خارج از حصار شهر، بنای قابل توجه دیگری در نهران ساخته نشد. و از آن پس نیز تا پایان دوره سلطنت سلسله قاجار به سبب ناپایداریهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ، تهران نه تنها روبه آبادانی و گسترش نداشت، بلکه آنچه در طول سده سیزدهم واوایل سده چهاردهم هجری ساخته شده بود، روبه ویرانی و فرسایش نهاد.

نقشه های تهران

نخستین نقشه برداری فنی از تهران یک سال بعد از توسعه شهر یعنی از سال ۱۲۸۵
هـ .ق. آغاز شد. مهندسان مدرسه‌دارالفنون زیر نظر عبدالغفارخان نجم الملک مأمور انجام این کار گردیدند. کار نقشه برداری د رمراحل مختلف و با همکاری گروههای متفاوت در فاصله سالهای ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۹ هـ .ق. که نقشه به چاپ رسید. ادامه یافت.

بررسی نقشه عبدالغفار خان، بهبودی وضع شهر سازی، ایجاد معابر و خیابانهای منظم، پیدایش میدانهای وسیع ، ایجاد پارکها و باغهای گسترده و بالاخره پدیدار شدن محلات کم تراکم از نظر ساختمانی را به خوبی آشکار می سازد. این بهبود و پیشرفت در بخش شمالی تهران بیشتر وچشمگیر تر بوده است. پس از این نقشه، نقشه های دیگری نیز از تهران تهیه گردیده، که گسترش تدریجی تهران در آنها نشان داده شده است.

گذشته از این نقشه جامع ، نقشه های دیگر که نمایانگر شهر تهران و حومه آن است، و نقشه ای که ساختمانهای داخل ارگ تهران را نشان می دهد، موجود است. رفته رفته تهران به گسترش امروز رسید و به ۲۲ منطقه تقسیم شد است.

که منطقه ۵ شهرداری تهران از سال ۱۳۵۸ و پس از انقلاب به عنوان یکی از مناطق ۲۲ گانه تهران محسوب و شامل مناطقی همچون کن، اکباتان ، جنت‌آباد، شهران و … می باشد و جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ هزار نفر در این منطقه سکونت دارند.

تعریف حسابداری

حسابداری بطور مختلفی بیان گردیده است ولی تعریفی که در حال حاضر مورد قبول اکثر مولفان و متخصصان و اساتید این فن قرار گرفته است:

آنرا عبارت از: فن ثبت ، طبقه بندی وتلخیص فعالیتهای مالی یک موسسه در قالب اعداد قابل سنجش بپول وتفسیر نتایج حاصل از بررسی این ارقام دانسته اند و دفترداری عبارت از فنی است که بوسیله آن عملیات پولی و عملیاتی که دارای ارزش پولی است در دفاتر مخصوص ثبت شده بطوریکه همواره نتایج مشروحه زیر از آن حاصل گردد.

۱- چه عملیاتی در یک موسسه انجام گرفته است.

۲- نتبجه این عملیات در یک سال مالی چه بوده است.

۳- وضع مالی موسسه دریک تاریخ و زمان معین چگونه است.

۴- تفسیر و تجربه و تحلیل گزارشها و صورتحسابهای مالی

بطوریکه از تعریف فوق برمی آید، مرحله ثبت وطبقه بندی را دفترداری وتلخیص فعالیتهای مالی و تفسیر نتایج آنرا حسابداری میگویند. در حقیقت حسابداری جنبه علمی دفتر داری راتشکیل میدهد و شامل مراحل ثبت وطبقه بندیست.

دردفترداری مترادف از دفتر روزنامه برای ثبت و از دفتر کل برای طبقه بندی استفاده میشود.

تعریف حسابداری برای شهردرایها که جزئی از حسابداری دولتی میباشد نمیتواند از حدود ضوابط بیان شده در تعریف فوق خارج باشد، منتها کلیه فعالیتهای مالی سازمانهای دولتی و شهرداریها بر اساس قوانین ومقررات وآئین نامه های مربوطه امکان پذیر است و در نهایت در طبقه بندی وتلخیص فهالیتها اثر مستقیم خواهد داشت. به عبارت دیگر فن ترکیب و تطبیق اصول وموازین متداول حسابداری از یک طرف با قوانین و مقررات مالی شهرداری از طرف دیگر اساس «اصول حسابداری شهرداریها در ایران» را تشکیل میدهد.

خصوصیات حسابداری شهرداری ها

حسابداری شهرداریها در مقام مقایسه با حسابداری بازرگانی جزئی از حسابداری دولتی میباشد و کلیه خصوصیات قائل شده در کتب و منابع مختلف حسابداری دولتی در مورد حسابداری شهرداریها نیز صادق است ولی حسابداری شهرداریها در مقایسه با حسابداری دولتی دارای ویژگی خاص میباشد.

دستگاه های اجرائی دولتی که اعتبار بودجه برنامه ای آنان از محل اعتبار بودجه کل کشور تامین و پرداخت میگردد، ایجاد کننده تعهدات و پرداخت کننده هزینه های انجام شده خواهند بود و هزینه های انجام شده را دردفاتر خود ثبت مینمایند و در آمد دولت در دستگاه دیگری (خزانه داری کل) متمرکز میگردد.

درصورتیکه در شهرداریها حسابداری در آمد و هزینه در یک واحد مالی مجتمع در دفاتر منعکس خواهد شد.

درآمد و هزینه

درصورتیکه دراثر یک فعالیت مالی افزایشی در سرمایه یک موسسه ایجاد گردد این افزایش در سرمایه را «درآمد» و در صورتیکه در اثر یک فعالیت مالی کاهش در سرمایه موسسه پدید آید این کاهش در سرمایه را «هزینه» گویند. درپایان دوره مالی حسابهای در آمد و هزینه موسسات بازرگانی که بحسای موقت یا اسمی موسومند بحساب سود و زیان بسته خواهند شد تاسود یا زیان و در نهایت «ارزش ویژه» موسسه تعیین شود.

درصورتیکه در حسابداری شهرداریها بجای حساب سود وزیان از حسابی بنام حساب «در آمد و هزینه» جهت بستن حسابهای موقت و تعیین «مازاد» ویا «کسر» خالص استفاده میشود و در آمد شهرداری برای یک دوره مالی نسبت به هزینه های انجام شده همان دوره درقالب این حساب محاسبه ومشخص میگردد، شهرداریها با توجه به نوع فعالیت ووظایف قانونی خود از جمله موسسات خدماتی، غیر انتفاعی وفاقد سرمایه میباشند لذا مازاد خالص آنان در بودجه مصوبه سال بعد بعنوان مازاد تخصیص نیافته منعکس خواهدشد.

تحقق درآمد و هزینه و ایجاد تعهد

موسسات بازرگانی ، صنعتی ، خدماتی اعم از دولتی ویا خصوصی از یک سو عرضه کننده کالا وارائه دهنده خدمت میباشند واز سوی دیگر خود مصرف کننده ونیازمند کالاهای تولیدی و خدمات سایر موسسات بازرگانی و خدماتی خواهد بود، این مبادلات ، خدمت به خدمت ویا کالا به کالا ویا کالا به خدمت که مبانی وبقای واحدهای اقتصادی جامعه را تشکیل میدهد همواره برای یک طرف معامله ایجاد هزینه و تعهد و برای طرف دیگر موجب کسب در آمد خواهد بود ، بدیهی است این در آمد و هزینه زمانی تحقق خواهد یافت که خدمتی انجام شده باشد ویا کالا و اموالی بتصرف در آمده باشد

وبدین ترتیب اعمال مالکیت برای طرف مقابل قطعی و محرز گردد.

بنابر این ارسال برگ سفارش خرید برای فروشندگان ویا دریافت پیش فاکتور و انعقاد قرار داد اجاره محل ، بخودی خود دین و یا حقی ایجاد نخواهند نمود مگر کالائی تصرف یا مالی به تملک ویا خدمتی برای سازمان انجام شده باشد.

ماده ۳۳ آئین نامه مالی شهرداریها اصل تحقق هزینه وایجاد تعهد و مراحل پرداخت هزینه را چنین بیان میدارد،

پرداخت های شهرداری مستلزم طی مراحل سه گانه زیر است:

الف) ایجاد تعهد در حدود اعتبارات مصوبه ومقررات جاری و تحقق یافتن تعهد به این طریق که کارو خدمتی انجام یا اموالی بتصرف شهرداری درآمده بدینوسیله دینی برای شهرداری ایجاد شده باشد.

ب) تشخیص مستند مبلغی که باید به هریک از داینین پرداخت شود.

ج) صدور حواله دروجه داین یا دائنین در قبال اسناد مثبته، لذا مراحل پرداخت در شهرداریها عبارتست: تشخیص ، تامین ، اعتبار ، تعهد ، تسجیل ، حواله ودر خواست وجه و بالاخره پرداخت میباشد که ایجاد تعهد وتشخیص و صدور حواله در صلاحیت شهردار و یا کسانی است که از طرف شهردارکتباً وبطور منجر اختیار لازم به آن ها تفویض میشود و مسئولیت تامین اعتبار وتسجیل با مسئولیت تضامنی شهردار و رئیس حسابداری میباشد و این تفویض اختیار در هر مرحله از طرف شهردار و مسئول امور مالی رافع مسئولیت قانونی آنان نخواهد بود ودر خواست وجه بمنظور پرداخت به ذینفع در حدود اعتبارات بنا به تقاضای رئیس حسابداری و تصویب شهردار صورت خواهد گرفت که بموجب آن وجه مورد نیاز از حساب بانکی در آمد برداشت وجهت انجام هزینه های مربوطه بحساب بانکی هزینه واریز میگردد.

حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی

عنوان حسابداری تعهدی به روشی اطلاق میگردد که بمحض ایجاد هزینه ویا تحقق درآمد فعالیت انجام شده درحسابهای مربوطه منظور وتحت سرفصل های ویژه خود در دفاتر مالی ثبت گردد، و در حسابداری بروش نقدی ثبت هزینه ها و در آمدها و تعهدات ایجاد شده همزمان با دریافت وپرداخت نقدی دردفاتر مالی درج و منعکس، میگردد وبدین ترتیب فقط معاملات نقدی در دفاتر مالی ثبت خواهد شد.

بموجب دستور العمل حسابداری شهرداریها که در اجرای ماده ۴۳ آئین نامه مالی شهرداریها مشتمل بر ۸ فصل و ۵۵ بند بتصویب وزارت کشور رسیده است از نقطه نظر مبانی ثبت های مالی روش حسابداری در شهرداریها روش نقدی خواهد بود «بدین معنی که درآمد ازجمع اقلام وصول شده تا پایان سال مالی ونیز هزینه از جمع اقلام پرداخت شده تا پایان دوره عمل بودجه که ۱۵ اردیبهشت ماه سال بعد میباشد تشکیل میشود» واز طرفی مقرر میدارد «جمع اقلام در آمدهای وصول نشده تا پایان سال مالی نسبت به هر یک از منابع در آمد و هزینه های تحقق یافته پرداخت نشده تا پایان دوره عمل بودجه باید در گزارش ، وضع مالی سالانه که همراه با تفریغ بودجه جهت رسیدگی و تصویب انجمن تسلیم می گردد درج و صورتهای ریز اقلام مذکور ضمیمه گزارش فوق الذکر شود» که بدین ترتیب درآمد و هزینه های تحقق یافته میبایست بصورت آماری نگهداری گردد و در موقع تقدیم بودجه ضمیمه گردد.

تشخیص حساب

در دفتر داری دوبل فعالیتهای مالی و عملیات پولی و همچنین عملیاتی که دارای ، ارزش پولی میباشد، دوبار در دفاتر عمل میشود، یکبار بعنوان بدهکار ویکبار بعنوان بستانکار تشخیص دو عامل بدهکار و بستانکار ازیکدیگر مهمترین نکته در دفتر داری دوبل میباشد و در حقیقت پایه و اساس اصول حسابداری را تشکیل میدهد ، تشخیص صحیح این دو عامل از یکدیگر عملی نیست مگر با ممارست و دقت و توجه در ماهیت حسابها از لحاظ در آمد و هزینه دارائی بدهی و سرمایه، تشخیص عوامل دوگانه بدهکار و بستانکار به دو طریق صورت پذیر است.

طریقه اول- افزایش و کاهش حساب در اثریک فعالیت مالی

این روش زمانی اعمال میگردد که حسابدار آگاهی کامل نسبت به ماهیت حسابها مورد عمل خود داشته باشد، لذا در این رابطه نخست صورتحسابهای مالی شامل صورت عملکرد و سود وزیان وترازنامه (بیلان ) را بمنظور شناخت انواع در آمدها و هزینه ها و دارائی و بدهی موسسه بدقت، مورد مطالعه وبررسی قرار خواهد داد وپس از کسب اطلاعات کافی از محتویات وطبقه بندی حسابها با استفاده از ضوابط ۸ گانه زیر بدهکار و بستانکار حساب را تشخیص داده و در دفاتر مالی ثبت مینماید:

– بدهکار میگردد حساب هزینه ها در اثر افزایش

– بستانکار میگردد حساب هزینه ها در اثر کاهش

– بستانکار میگردد حساب در آمدها در اثر کاهش

– بدهکار میگردد حساب درآمدها در اثر کاهش

– بدهکار میگردد حساب دارائی ها در اثر افزایش

– بستانکار میگردد حساب دارائی ها در اثر کاهش

– بستانکار میگردد حساب بدهی ها و سرمایه در اثر افزایش

– بدهکار میگردد حساب بدهی ها و سرمایه در اثر کاهش

درهر حال رابطه زیر که به معادله حسابداری معروف است میبایست همواره برقرار باشد.

سرمایه+ بدهی ها=دارائی ها

انواع در آمدها و هزینه ها دریک موسسه دولتی و شهرداریها در سند بودجه مصوبه و در قالب وظایف وبرنامه ها وفعالیتها ومواد هزینه تعیین و مشخص گردیده است و دارائی ها و بدهی ها شامل حساب صندوق و بانک – بدهکاران وبستانکاران – اسناد دریافتی و پرداختنی وام بلندمدت دریافتنی وپرداختنی- سرمایه گذاری در سایر موسسات – تنخواه گردان اوراق قرضه – سپرده و ودایع و بطور کلی سایر حسابهای دائمی تحت عناوین حساب حقیقی ودائمی و حسابهای اعتباری قابل تشخیص است در شهرداریها معادله حسابداری بشکل زیر برقرار میگردد:

مازاد + بدهی ها= دارائی ها

برای روشن شدن مطلب بذکر مثالی میپردازیم:

فرض شود مبلغ ۴۵۰۰۰ ریال بابت تعمیر اتومبیل شهرداری با تنطیم سند و صدور چک در وجه تعمیرگاه آزادی پرداخت شده باشد.

برای تشخیص دوعامل بدهکار و بستانکار:

– ابتدا باید ماهیت حساب بانک و حساب تعمیر وسائط نقلیه در طبقات چهارگانه درآمد – هزینه – دارائی – بدهی- مورد شناسائی قرار گیرد.

سپس باید دید در اثر این فعالیت مالی حساب بانک که یک حساب دارائی میباشد و حساب تعمیر وسائط نقلیه که هزینه تلقی میگردد، کاهش داشته ویا افزایش اینک با شناخت از ماهیت حسابها و باتوجه به افزایش و کاهش که بوجود آمده است خواهیم گفت:

بستانکار میگردد حساب بانک در اثر کاهش و بدهکار میگردد حساب هزینه تعمیر وسائط نقلیه در اثر افزایش.

طریقه دوم- منتفع شدن حسابی بوسیله حساب دیگر در اثر یک فعالیت مالی

– بدهکار میکنم حساب گیرنده انتفاع را

– بستانکار میکنم حساب دهنده انتفاع را

درتشخیص حساب بدهکار و بستانکار بطرق فوق باید همواره دو ضابطه ۱ و ۲ مورد توجه قرار گیرد . با کمی دقت و با تعبیری ملاحظه خواهد شد که کلمات (بدهکار) و (بستانکار) د راصطلاح حسابداری چیزی جز آنچه در اصطلاح عادی متداول است نخواهد بود، در اصطلاح معمولی بدهکار به شخص و یا موسسه ای گفته میشود که پول یا جنسی یا انتفاعی را بطور نسیه خریداری کرده باشد(گیرنده انتفاع ) و در آینده ملزم به پرداخت وجه آن باشد و بستانکار (دهنده انتفاع) به کسی ویا موسسه ای اطلاق میشود که همان پول و یا جنس ویا انتفاع را بطور نسیه فروخته باشد.

در اصطلاح حسابداری هر(حسابی) که انتفاعی بدهد بستانکارش میکنیم و هر (حسابی) که این انتفاع را بگیرد بدهکارشان خواهیم کرد، اعم از اینکه این انتفاع نقدی و یا غیر نقدی باشد، فرض میکنیم آقای سعیدی کارمند شهرداری مبلغ ۲۰۰۰ ریال بعنوان مساعده حقوق از صندوق شهرداری دریافت مینماید. دراین صورت در اصطلاح عادی آقای سعیدی ۲۰۰۰ ریال بصندوق شهرداری بدهکار و صندوق شهرداری ۲۰۰۰ ریال از آقای سعیدی کارمند بستانکار است، اما از نظر حسابداری ( حساب ) آقای سعیدی ۲۰۰۰ ریال بدهکار (گیرنده انتفاع) و (حساب) صندوق شهرداری ۲۰۰۰ ریال بستانکار( دهنده انتفاع) میگردد، عکس قضیه نیز صادق است، بدین ترتیب وقتیکه مبلغ فوق بوسیله آقای سعیدی بصندوق شهرداری مستردگردد حساب صندوق ( گیرنده انتفاع) بمبلغ ۲۰۰۰ ریال بدهکار و حساب آقای سعیدی (دهنده انتفاع) بمبلغ ۲۰۰۰ ریال بستانکار میگردد.

بطور خلاصه در دفترداری هر حساب ممکن است بر اثر یک معامله بدهکار شود و بر اثریک معامله دیگر بستانکار مثلاً اگر پولی دریافت کنیم حساب پول نقد (حساب صندوق)‌بدهکار میشود و هر وقت پولی پرداخت گردد حساب صندوق را بستانکار مینمایند.

بنابراین با دریافت پول موجودی صندوق ما افزایش مییابد و با پرداخت پول موجودی صندوق کم میشود ، این دومعامله را ممکن بود با جمع و تفریق نشان دهیم ولی در دفترداری، بجای جمع وتفریق، این دو عمل را در دو طرف حسابی که بشکل تی است نشان می دهند یک طرف این حساب را (طرف بدهکار) و طرف دیگر را (طرف بستانکار) مینامند.

در بین حسابداران اینطور معمول است که طرف راست حساب «بدهکار» و طرف چپ را «بستاکار» قرار میدهند، ولی در کشورهای دیگر عکس این ترتیب متداول است.

بودجه و اصول حسابداری شهرداری ها

تعاریف بودجه

در قانون محاسبات عمومی مصوبه ۱۳۴۹ بودجه چنین تعریف شده است:

«بودجه کل کشودر برنامه مالی دولت است که برای یکسال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمدها وسایر منابع تامین اعتبار و بر آورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به وصول به هدفهای دولت میشود بوده از سه قسمت تشکیل میشود:

۱-بودجه عمومی دولت که شامل اجزاء زیر است:

الف) بودجه عادی برای وزارتخانه ها وموسسات دولتی- این بودجه شامل اعتباراتی نیز خواهد بودکه مستقیماً مربوط به وظایف یک وزارتخانه یا موسسه دولتی نیست و تحت عنوان خاص منظور میگردد.

ب) بودجه عمرانی، برای اجرای برنامه های عمرانی

۲-بودجه شرکتهای دولتی

۳-بودجه موسساتی که تحت عنوانی غیر از عناوین فوق در بودجه کل کشور منظور میشود. در این تعریف اصل وحدت، که یکی از اساسی ترین اصول بودجه میباشد بطور کامل مورد توجه قرار گرفته است.

بموجب قانون شهرداریها مصوب تیرماه ۱۳۲۴ «هر شهرداری دارای بودجه ایست که پس از تصویب انجمن شهر قابل اجرا میباشد».

و درقسمت دوم از فصل اول آئین نامه مالی شهرداریها مصوب تیر ماه ۱۳۴۶ بودجه چنین تعریف شده‌است «بودجه سالانه شهرداری عبارت است از یک برنامه جامع مالی که در آن کلیه خدمات و فهالیتها و اقداماتی که باید در طی سال مالی انجام شود، همراه با برآورد مبلغ ومیزان مخارج د رآمدهای لازم برای تامین هزینه انجام آن ها پیش بینی میشود و پس از تصویب انجمن شهر قابل اجراست».

در تعریف فوق علاوه بر تعیین نوع بودجه به اصول بودجه و عناصر تشکیل دهنده آن نیز توجه لازم مبذول گردیده است که ذیلاً بطور اجمال به آن اشاره میگردد.

انواع بودجه

بودجه از لحاظ برآورد هزینه به انواع زیر تقسیم میگردد:

۱-بودجه متداول، و آن به نوعی از بودجه اطلاق میگردد که در آن هزینه ها بر حسب فصول و مواد هزینه برآورد میگردد بدون اینکه برنامه و یا عملیات مورد نظر در بودجه منعکس و یا اینکه مشخص شود هزینه ها برای چه منظوری برآورد گردیده است.

۲-بودجه برنامه ای و آن نوعی از بودجه است که در آن هزینه ها براساس وظایف برنامه ها و طرح و یا فعالیتهای گوناگون دستگاه های اجرائی بر آورد و تنظیم میگردد. بموجب ماده۲۵ آئین نامه مالی شهر داریها «بودجه شهرداری باید براساس برنامه ها وظایف وفعالیت های مختلف و هزینه هر یک از آن تنظیم گردد»، بنابراین بودجه مورد عمل درشهرداریها بودجه ایست برنامه ای که بموجب آن میبایست بدواً وظایف قانونی شهرداری را طبقه بندی نمود سپس درداخل هر طبقه از وظایف طبقه بندی شده برنامه های مربوطه گروه بندی و مشخص شود ودر قالب هر برنامه طرح و یا فعالیتهائی وجود دارد که هزینه هریک از این فعالیتها بر اساس فصول چهارگانه ومواد بیست گانه و بر مبناء اصول متداول ، و بودجه بندی وطبق دستور العملی که بوسیله وزارت کشور تصویب و ابلاغ خواهد شد برآورد و جهت تصویب به انجمن پیشنهاد گردد.

۳-بودجه عملیاتی و آن به نوعی از بودجه اطلاق میگردد که در آن هزینه ها بر حسب حجم عملیات و بر طبق روشهای مختلف از قبیل حسابداری قیمت تمام شده و یا اندازه گیری کارمحاسبه و در بودجه منظور خواهد شد.

اصول بودجه

متخصصان و کارشناسان در رابطه با تهیه و تنظیم بودجه اصولی را مطرح میسازند که رعایت این اصول میتواند ضوابطی مشترک و هماهنگ در عملیات بودجه و نتیجه حاصله ازآن را ایجاد نماید.

در اینجا تنها به ذکر اصولی میپردازیم که رعایت آن در مورد تهیه و تنظیم بودجه شهرداریها ضروری بلکه اجتناب ناپذیر است.

۱- اصل سالیانه بودجه

۲- اصل تعادل بودجه

۳- اصل جامعیت بودجه

۴- اصل وحدت بودجه

۵- اصل انعطاف پذیری بودجه

مراحل بودجه

بودجه از زمان آغاز تا پایان دارای چهار مرحله بشرح ذیل است:

– مرحله تهیه و تنظیم بودجه

– مرحله تصویب بودجه

– مرحله اجرای بودجه

– مرحله تفریغ بودجه

طبقه بندی بودجه

بودجه در شکل نوین خود بشرح زیر طبقه بندی گردیده است:

– طبقه بندی عملیات

– طبقه بندی در آمدها وسایر منابع تامین اعتبار

– طبقه بندی هزینه ها

– طبقه بندی واحد سازمانی

– طبقه بندی اقتصادی

اسناد و دفتر مورد عمل در حسابداری شهرداری ها

اسناد و دفاتر مورد عمل در واحد مالی شهرداریها در دوبخش ، اداری و مالی بشرح زیر خلاصه میگردد:

الف) اسنادی که بمنظور رعایت کامل مقررات وبموجب قانون تهیه میگردد وبعنوان اسناد مثبته در موقع تسجیل اسناد قابل استناد است، این اسناد عبارت انداز:

اجازه خرج (تشخیص ) –تامین اعتبار- برگ در خواست خرید- قبض انبار- حواله انبارصورتجلسه تحویل کالا ویا انجام خدمت ، فاکتور فروشنده کالا یا انجام دهنده خدمت، لیست حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان- استعلام بهاء- فیش بانکی – پیش آگهی، چک- حواله وجه – درخواست وجه – سند هزینه تنظیمی- احکام ماموریت – کارت کارگری لاشه اسناد پرداختنی وبطور کلی هرسندی که بموجب قانون و دستور العمل های صادره قابل استناد باشد.

ب) اسناد ودفاتر حسابداری که بمنظور ثبت وطبقه بندی و تلخیص فعالیت ها، در واحدهای مالی شهرداری نگهداری و مورد عمل قرار خواهد گرفت شامل:

– سند حسابداری

– دفتر صدور سند

– دفتر روزنامه

– دفتر کل

– دفاتر معین

– ترازعملیات (تراز آ‎زمایشی)

– صورتحسابها یا گزارشهای مالی

سند حسابداری

تعریف- سند حسابداری عبارتست از ورقه ای است که مبین جامع و مانع یک فعالیت مالی دریک موسسه باشد.

سند حسابداری از لحاظ قانون چنین تعریف شده است:

«سند یا مدرک حساب عبارتست از نوشته ای است که در آن یک یا چند داد و ستد انجام شده بمناسب حسابهائیکه بدهکار یا بستانکار شده تجزیه و صادر میشود . چنین مدرکی پس از امضاء مرجع ذیصلاح قابل ثبت در دفاتر معین و روزنامه وکل است».

اهمیت این فرم بمراتب بیش از سایر امور مربوط به ثبت و نگاهداری حساب است و مسئولیت تشخص بدهکار حساب وبستانکار حساب که در بالای سندهای حسابداری نوشته میشود بانظر رئیس حسابداری از وظایف مختص متصدی تنظیم سند حسابداری میباشد.

مشخصات سند حسابداری

سند حسابداری مورد عمل در سیستم حسابداری برای شهرداریها دارای مشخصات زیر میباشد:

– نام شهرداری

– شماره

– تاریخ

– بدهکار حساب برای سر فصل دفتر کل و عنوان حساب دفاتر معین

– بستانکار حساب برای سر فصل دفتر کل و عنوان حساب دفاتر معین

– شماره ردیف دفتر روزنامه

– شماره صفحه دفتر معین

– امضاء تنظیم کننده سند

– امضاء رئیس حسابداری ویا رئیس واحد

یک سند حسابداری هنگامی کامل میشود که نه تنها مشخصات فوق تکمیل گردد

بلکه شرح کافی و مانع یک فعالیت مالی نیز در آن نوشته شده باشد.

درسند بدهکار – بدهکار حساب…و در سند بستانکار- بستانکار حساب… در یک مربع مستطیل قرار دارند.

طرز تنظیم سند حسابداری (صدور سند)

صدور برگه حسابداری اساس کاردفتر داری مترادف در شهرداری را تشکیل میدهد دقت در صحت تنظیم سندها بسیار اهمیت داشته و هر گونه اشتباهی در تنظیم آنها موجب از هم پاشیدگی حسابها خواهد شد.

همانطوریکه قبلاً نیز توضیح داده شد اهمیت این فرم بمراتب بیشتر از سایر امور مربوط به ثبت ونگهداری حسابها ست و مسئولیت تشخیص بدهکار حساب وبستانکار حساب که در بالای سندهای حسابداری نوشته میشود از وظایف مختص متصدی تنظیم سند حسابداری میباشد بنابر این متصدی مربوطه تمام تخصصهای حسابداری خود را روی این فرم اعمال میکند.

مراحل تنظیم سند بشرح زیر است:

۱- تشخیص حساب بدهکار وبستانکار که شرح آن پیشتر بتفصیل بیان گردیده است.از اهم وظایف متصدی تنظیم سند حسابداری میباشد، متصدی مربوطه پس از تجزیه وتحلیل حساب وتشخیص بدهکار وبستانکار آن نتیجه تشخیص خود را درسند حسابداری منعکس میکند.

۲- شرح اقدام- در برگه محاسباتی ستونی تحت عنوان شرح در نظر گرفته شده است که در آن شرح اقلام پرداخت یا دریافت یا کسور نوشته می شود.

۳- متصدی صدور سند پس از ثبت اقلام دریافت یا پرداخت در ستون مربوطه ونوشتن جمع بحروف آنرا امضاء نموده وپس ازامضاء های مجاز برای صدور نزد متصدی دفتر صدور سند ارسال میدارد شماره وتاریخ در مرحله ثبت دفتر صدور سند و روزنامه و معین تکمیل میگردد.

دفتر صدور سند

دفتر صدور سند دفتر یست که روزانه کلیه سندهای حسابداری بترتیب تنظیم درآن ثبت و شماره گذاری میشود شماره و تاریخ این دفتر همان شماره و تاریخ سندها خواهد بود، بنابراین در مدت یک سال هرگز دو سند حسابداری با یک شماره نخواهیم داشت.

دفتر صدور سند حاوی پنج ستون است، ستون اول به شماره وردیف اختصاص دارد از ستون دوم برای ثبت تاریخ صدور سند استفاده میشود وستون سوم به شرح که فقط سر فصل حساب دفتر کل و معین

بالاخره ستونها ی چهارم و پنجم به ثبت ارقام بدهکار و بستانکار سندهای حسابداری مربوط است، این دفتر وسیله موثری برای حصول اطمینان از ثبت ارقام بدهکار و بستانکار در دفتر روزنامه میباشد وجمع هر کدام از این دو ستون نه تنها بایستی با یکدیگر برابری نمایند، بلکه با جمع ستونها ی مربوطه از دفتر روزنامه مطابقت داده میشود و هر گونه اختلاف بایستی همانروز پیدا شده واصلاح گردد تا در پایان ماه موجبات آشفتگی حسابها را فراهم ننماید.

در آخر هر صفحه جمع ستونهای بدهکار وبستانکار معین میگردد وبصفحه بعد منتقل میشود همچنین جمع ستونهای بدهکار وبستانکار دفتر صدور سند روزانه وی کجا با روزهای قبل انجام میشود، در پایان هر ماه این جمع که گردش بدهکار وبستانکار یک ماه رانشان میدهد به جمع ماههای قبل اضافه میشود ولی از ابتدای ماه بعد مجدداً روزانه جمع زده میشود ماه دوم نیز جمع یکماهه بسته میشود که باز بایستی جمع ماه قبل در سطر بعد به آن اضافه گردد، متصدی صدور سند پس از ثبت و شماره گذاری – سند های حسابداری را از اسنادی که ملاک تنظیم سند حسابداری بوده اند جدا میسازد و شماره سند بدهکار در روی سند ضمینه ثبت وجداگانه بایگانی میگردد. کلیه دفاتر حسابداری باید خیلی تمیز و خوانا وبدون خط خوردگی نوشته شود تراشیدن . حک کردن همچنین جای سفید گذاشتن بیش از آنچه که در دفتر نویسی معمول است و در حاشیه ویا بین سطور نوشتن جایز نیست. بطور کلی اعمال زیر در دفتر نویسی برابر قانون ممنوع است.